İçeriğe atla

II. Evkaf Apartmanı

Koordinatlar: 39°56′18″K 32°51′12″D / 39.93833°K 32.85333°D / 39.93833; 32.85333
II. Evkaf Apartmanı
Harita
Diğer ad(lar)Küçük Tiyatro
Genel bilgiler
DurumTamamlandı
TürApartman
Mimari tarzBirinci Ulusal Mimarlık Akımı
KonumAltındağ, Ankara, Türkiye
ŞehirAnkara
ÜlkeTürkiye
Koordinatlar39°56′18″K 32°51′12″D / 39.93833°K 32.85333°D / 39.93833; 32.85333
Başlama1928
Tamamlanma1930
SahipDevlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü
Teknik ayrıntılar
MalzemeBetonarme
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)Mimar Kemaleddin

II. Evkaf Apartmanı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir apartmandır. Ulus'taki İstiklal Caddesi üzerinde bulunur. Mimar Kemaleddin tarafından tasarlanan ve 1930 yılında inşaatı tamamlanan yapı, günümüzde Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü binası olarak kullanılmaktadır. Ayrıca; Ankara Devlet Tiyatrosu'na bağlı olarak hizmet veren sahnelerden Küçük Tiyatro ve Oda Tiyatrosu'na da ev sahipliği yapmaktadır.

Tarihçe

Günümüzde Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olan binanın inşasına, kira yoluyla kuruma gelir sağlamak amacıyla karar verildi. Projesi Mimar Kemaleddin tarafından 1927 yılında çizilen binanın inşaatı 1928'de başladı ve 1930 tarihinde tamamlanarak açılışı yapıldı.[1]

Mimari

I. Ulusal Mimarlık Akımı'nın en önemli örneklerinden biri olan II. Evkaf Apartmanı, Batı ve Osmanlı mimarisinden izler taşıyan bir yapıdır. Cumhuriyet döneminde yoğun bir biçimde uygulanmaya başlanmış olan betonarme tekniğiyle inşa edilmiştir. Gençlik Parkı'na cephesi olacak şekilde ve yedi katlı olarak tasarlanan yapının alt katında bir tiyatro salonu ve dükkanlar yer alırken, üst katlar konaklama amacıyla kullanılacak dairelere ayrılmıştır.[2]

Dikdörtgen planlı inşa edilen yapının ortasında büyük bir hava boşluğu bulunmaktadır. Bu boşluğun zemin ve birinci kata denk kısımları bugün Küçük Tiyatro sahnesi olarak kullanılmaktadır. Katlar arasındaki bağlantıyı sağlayan merdivenler her cephenin orta noktasına yerleştirilmiş ve binayı çevreleyen sokaklara çıkış kapısı yapılmıştır. Özgün projede her merdivenin her katta ikişer daireye servis verdiği ve böylece binada bodrum ile çatı katları hariç 40 daire olduğu anlaşılmaktadır. Konutların banyo, tuvalet ve mutfaklarının ortadaki hava boşluğuna, odaların ise dış çeperlere baktığı görülmektedir. Sonraki değişikliklerle dairelerdeki koridorların ayırıcı duvarları yıkılarak bina çevresinde dolanım sürekliliği sağlanmıştır.[3] Zemin katı ile asma kat tüm yapı çevresince dükkânlara, orta avlu ise, kentin kültür gereksinimini karşılayacak bir tiyatro salonuna ayrılmıştır. Mimarın diğer yapılarda cömertçe kullandığı geleneksel sivri kemerli pencerelerden bu yapıda vazgeçtiği görülmektedir. Buna rağmen, yapının altındaki geniş dükkân açıklıkları, asma kat düzeyinde sepet kulpu kemerlerle geçilmiş, bu da köşeleri ve balkonları yuvarlatılarak kütlesel etkisi yumuşatılmaya çalışılan hanın görsel bütünlüğü açısından faydalı olmuştur. Yapı yüzeyindeki diğer açıklıkların tümü, betonarme yapı sisteminin getirdiği olanaklar içinde, geniş dikdörtgenler olarak biçimlendirildiklerinden, cam yüzeylerin duvar yüzeylerine oranı artmış, böylece iç mekanların daha aydınlık olmaları sağlanmıştır.

Yapının dış yüzeyi kesme taş izlenimi verecek şekilde sıvanmış, yatay çizgilerle derzlenerek az da olsa bezeme ögesi kullanılmıştır. Üst katlardaki balkonları ayıran betonarme kolonların köşelerine sütunceler yapıldığı görülmektedir. Birinci kat balkonlarını belirleyen kirişlerin köşelerine yerleştirilen destekler, balkon açıklıklarının geniş aynalı Bursa tipi kemerlerle geçildiği izlenimi vermektedir.[4]

Süslü balkon parmaklıkları bina cephelerindeki en göze çarpan bezeme ögesidir. Yapının ortasındaki boşlukta yer alan tiyatro salonu ise her göreni büyüleyecek ölçüde ince bir işçilikle bezenmiş haldedir. Seyir salonunun içinde oval kubbe, iç yüzü alçı kabartmalarla bezeli, barok etkili bir ögedir. Tiyatro salonunun gül kurusu, dış cephelerin ise Ankara taşını andıracak koyu pembe bir renkle boyandığı görülmektedir. Mimarın tüm yapıtları arasında İkinci Vakıf Hanı, yalnıza genel kütle biçimlemesi, simetrik planlaması ve geniş saçaklarıyla ulusal mimarlık anlayışına uyum göstermektedir.

Küçük Tiyatro ve Oda Tiyatrosu

27 Aralık 1947 tarihinde, apartmanın alt katında bulunan tiyatro salonu Tatbikat Sahnesi oyuncularına devredilmiş ve Ahmet Kutsi Tecer'in Köşebaşı adlı oyunuyla açılışı yapılmıştır.[5] Küçük Tiyatro olarak anılan salon 467 koltuk kapasitesine sahiptir.

Binanın içinde bir de Oda Tiyatrosu bulunmaktadır. 5 Ekim 1956'da, dönemin Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Muhsin Ertuğrul'un isteğiyle binadaki boş bir odanın tiyatro sahnesine dönüştürülmesiyle ortaya çıkan salon Cüneyt Gökçer'in müdürlüğü döneminde kapatılarak bir süre büro olarak kullanılmıştır.[6] Günümüzde hizmet vermeye devam eden Oda Tiyatrosu 60 koltuk kapasitesine sahiptir.

Devlet Tiyatroları Refik Ahmet Sevengil Tiyatro Kütüphanesi

12 Haziran 2011 günü, Türkiye'nin ilk tiyatro ihtisas kütüphanesi bu binada açılmıştır. Binanın 5. katında yer alan Devlet Tiyatroları Refik Ahmet Sevengil Tiyatro Kütüphanesi'nde DT'nin oyun görüntüleri ve görsel malzemeler ile oyun metinleri ve tiyatro kitapları bulunmaktadır. 1949 yılından beri oynanmış tüm oyunların afişlerine, broşürlerine, fotoğraflarına ve dijital ortama aktarılmış yaklaşık 2000 oyunun video çekimlerine erişim hizmeti verilmektedir. Ayrıca 3000 kadar oyun metni ve 10.000 adet tiyatro ile ilgili kitap bulunan kütüphane dekorasyonu, renkleri ve minik kafesiyle tiyatro sevenlere hizmet vermektedir.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Planlı Geçmişten Plansız Geleceğe". arkitera.com. 13 Ekim 2009. 2 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2013. 
  2. ^ Yavuz, İmparatorluktan Cumhuriyete Mimar Kemalettin, 302
  3. ^ Yavuz, İmparatorluktan Cumhuriyete Mimar Kemalettin, 234
  4. ^ Yavuz, İmparatorluktan Cumhuriyete Mimar Kemalettin, 885
  5. ^ “Küçük Tiyatro 50 Yaşında,” Cumhuriyet, 27 Aralık 1997.
  6. ^ Osman Daloğlu, “Oda Tiyatrosu,” Cumhuriyet, 28 Mart 1990.
  7. ^ “Kültür – Sanat,” Habertürk internet sitesi, erişim tarihi 24 Aralık 2012. http://www.haberturk.com/kultur-sanat/haber/639169-turkiyenin-ilk-tiyatro-ihtisas-kutuphanesi 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çankaya Köşkü</span> Türkiye cumhurbaşkanlarının resmî konutu ve çalışma yeri (1923–2014)

Çankaya Köşkü, Türkiye'nin başkenti Ankara'da 1923-2014 yılları arasında Cumhurbaşkanlarının ikamet ettiği komplekstir. 2014 yılından itibaren Cumhurbaşkanlığı resmî konutunun Cumhurbaşkanlığı Sarayı olmasıyla, Başbakanlar tarafından kullanılmaya başlandı. 2017 anayasa değişikliği referandumunun ardından yapılan 2018 genel seçimleri ile birlikte köşk, başbakanlık makamının kaldırılmasıyla kurulan Cumhurbaşkanı Yardımcısı makamı tarafından kullanılmaya başlandı.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Sahnesi</span>

Taksim Sahnesi, İstanbul Taksim'de Sıraselviler Caddesi girişinde bulunan sinema ve tiyatro yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Marcellus Tiyatrosu</span> Romada tiyatro binası

Marcellus Tiyatrosu Roma'nın Sant'Angelo bölgesinde bulunan Antik bir Roma Tiyatrosu. Yapıya, tamamlanmasından beş yıl önce ölen Roma İmparatoru Augustus'un yeğeni Marcus Marcellus'un anısına onun adı verilmiştir. Tiyatronun yapılacağı yer Jül Sezar tarafından temizlenmiş, ancak yapımına onun ölümünden sonra başlanabilmiştir. Tiyatronun inşası henüz tamamlanmadığı halde MÖ 17 yılında yapılan ludi saeculares oyunları binanın içinde yapılmıştır. Tiyatro tam olarak MÖ 13 yılında tamamlanmış ve yine MÖ 12 yılında Augustus tarafından resmi açılışı yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tepebaşı Tiyatrosu</span>

Tepebaşı Tiyatrosu, İstanbul'daki en eski tiyatro yapılarından biri. 1890-1983 yılları arasında hizmet verdi.

<span class="mw-page-title-main">Mimar Kemaleddin</span> Türk mimar (1870–1927)

Ahmed Kemaleddin, 20. yüzyılın başlarındaki çalışmalarıyla tanınan ve Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın önde gelen isimlerinden olan Türk mimar.

<span class="mw-page-title-main">Apartman</span> birkaç katlı ve her katında bir veya birkaç daire bulunan yapı

Apartman, birkaç katlı ve her katında bir veya birkaç daire bulunan yapı. Düşük katlı bina, çok katlı bina, konak, rezidans gibi türleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır Apartmanı</span> Tarihi Yapı

Mısır Apartmanı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bulunan tarihî bir apartmandır. Galatasaray semtinde, İstiklal Caddesi ile Acara Sokağı'nın kesiştiği noktada yer alır ve 303-305 kapı numarasına sahiptir. İstanbul'un en büyük kiliselerinden Sent Antuan Katolik Kilisesi'yle komşudur. 1910 yılında, yıkılan Trocadero Tiyatrosu'nun yerine, Mısırlı Abbas Halim Paşa tarafından kışlık konak olarak yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Ulusal Mimarlık Akımı</span> Türkiyede mimari akım

Birinci ulusal mimarlık akımı, neoklasik Türk üslûbu veya millî mimarî rönesansı; ağırlıklı olarak 1908 ile 1930 yılları arasında yaygın olan mimarî üslûptur. Her ne kadar Osmanlı İmparatorluğu döneminde başlamış bir üslûp olsa da esas etkisini cumhuriyet döneminde göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tayyare Apartmanları</span>

Tayyare Apartmanları veya Harikzedegân Apartmanları İstanbul’un Laleli semtinde yer alan, Mimar Kemaleddin Bey’in tasarladığı ve 1922 yılında tamamlanan orijinal olarak apartman olarak inşa edilen ama günümüzde otel olarak kullanılan bina.

<span class="mw-page-title-main">Royal Opera House</span>

Royal Opera House, Birleşik Krallık'ta Londra merkezinde Covent Garden Meydanı ve Bow Street'te bulunan bir opera evi ve bale gibi görsel sanatlar temsil yeridir. 2256 kişilik seyirci kapasiteli büyük bina, çok kere 1732'de ilk defa zaman orada bulunan tiyatronun ismine atıfla kullanılan ismi ile, "Covent Garden Tiyatrosu" diye de anılır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Tarih ve Sanat Müzesi</span> İzmir, Türkiyede bir müze

İzmir Tarih ve Sanat Müzesi, Türkiye'nin İzmir şehrinde, Kültürpark içerisinde 2004 yılında hizmete girmiş müzedir. Taş Eserler Bölümü, Seramik Eserler Bölümü ve Kıymetli Eserler Bölümü olmak üzere üç ayrı bölümde ziyaretçilerine İzmir ve çevresinde yapılan kazılarda ortaya çıkarılan eserleri sunmaktadır. Her yıl yüz binden fazla ziyaretçi tarafından gezilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Tiyatro</span> Ankarada bulunan bir tiyatro sahnesi

Küçük Tiyatro; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tiyatro sahnesidir. Oda Tiyatrosu ve Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü ile birlikte II. Evkaf Apartmanı'nın içerisinde bulunur. Günümüzde aktif olarak Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelenen temsillerde kullanılmakta olup şehirdeki en eski tiyatro salonudur.

Letafet Apartmanı, İstanbul'un Vezneciler semtinde Serasker Rıza Paşa tarafından 20. yüzyıl başında konak olarak inşa edilmiş büyük binadır.

<span class="mw-page-title-main">Konak Sahnesi</span>

İzmir Devlet Tiyatrosu Konak Sahnesi, 1927 yılında İzmir'de inşa edilen ve Bahribaba, Mithatpaşa Caddesi, Sabancı Kültür Merkezi ile Ordu Evi arasında bulunan tiyatro binası.

Oda Tiyatrosu; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tiyatro sahnesidir. Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından verilen temsillerde kullanılan sahnelerden biri olan salon, Küçük Tiyatro ile birlikte II. Evkaf Apartmanı'nın içerisinde bulunur. İsminden de anlaşılacağı üzere küçük ölçekli bir tiyatro olup 60 koltuk kapasitesine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Fehmi Ataç Apartmanı</span> Ankarada bir apartman

Hasan Fehmi Ataç Apartmanı; Altındağ'ın Ulus semtinde bulunan tarihi bir apartmandır. Anafartalar ve Denizciler Caddesi'nin kesişiminde yer alan bina Büyük Otel olarak da anılmaktadır.

Atatürk Köşkü Müzesi, Türkiye'nin başkenti Ankara'da bulunan, Mustafa Kemal Atatürk'ün 1921-1932 yılları arasında yaşadığı konut ve çalışma mekânıdır.

<span class="mw-page-title-main">Botter Apartmanı</span> İstanbulda bina

Botter Apartmanı, İstanbul'un Avrupa yakasında, Beyoğlu ilçesi Şahkulu Mahallesinde bulunan tarihî bir apartmandır.

<span class="mw-page-title-main">Cinnah 19</span> Ankarada bir apartman

Cinnah 19; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir apartmandır.

<span class="mw-page-title-main">Rustaveli Tiyatrosu</span> Tiflisin en eski ve en büyük tiyatrosu

Rustaveli Tiyatrosu, 1887'de Tiflis'te Rustaveli Bulvarı üzerinde Rokoko stiliyle inşa edilen, Tiflis'in en eski ve en büyük tiyatrosu. 1921'de Gürcistan'ın millî edebiyatçılarından Şota Rustaveli'nin adı verildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.