Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.
I. Erdeşîr ya da Erdeşîr-i Bâbekân, Sasani İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarıdır. İsmi, Artaxares, Artaşastra ve Artakhşathra olarak da geçer.
I. Şâpûr, ikinci Sasani Şahıdır. Hükümdarlığının yılları genellikle 241 - 272 olarak verilir, fakat babası I. Erdeşîr'in 241 yılında ölmesinden önce de babasıyla beraber krallık yapmış olması muhtemeldir.
I. Hürmüz, 272 - 273 yılları arasında İran'daki Sasani Devleti'nin kralıydı.
Narseh, Sasani Devleti'nin 293–302 yılları arasındaki kralıydı. I. Şâpûr'un (241–272) oğludur.
II. Şâpûr, Sasani İmparatorluğu'nun 309 - 379 yılları arasındaki hükümdarıydı. Uzun süren iktidarı sırasında, Sasaniler, I. Şâpûr'un (241-272) hükümdarlığından beri ilk altın çağlarını yaşamıştır.
III. Şâpûr, 383 - 388 yılları arasında Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarıydı. III. Şâpûr, kardeşi II. Erdeşîr'den sonra tahta çıkmıştır.
I. Yezdicerd, I. Yezdigird ya da I. Yezdicürd, Sâsânî İmparatorluğu'nun 12. şâhıdır. III. Şapûr'un (383-388) oğludur ve kardeşi IV. Behrâm'ın suikastının ardından Sâsânî tahtına çıkmıştır. 399 - 420 yılları arasında, ülkeyi 21 sene idâre etmiştir.
II. Hüsrev, ayrıca Hüsrev Perviz, bir yıl kesinti hariç 590'dan 628'e kadar hüküm süren İran'ın son büyük Sasani kralı (şah) olarak kabul edilir.
III. Erdeşîr, 628–630 yılları arasındaki Sasani İmparatorluğu'nun hükümdarıdır. II. Kubâd'ın (628) oğludur. Yedi yaşında bir çocukken tahta çıkarıldı. Ancak 630 yılında kısa süreliğine hükümdarlık yapmakta iken generali Şehrbârâz tarafından 18 ay sonra öldürüldü.
III. Yezdicerd, III. Yezdigird ya da III. Yezdicürd,, Sasani İmparatorluğu'nun yirmi dokuzuncu ve son hükümdarıdır. 628 yılında oğlu II. Kubâd tarafından öldürülen II. Hüsrev'in (590–628) torunudur. Babası Şahryar'dı ve babaannesi Bizans İmparatoru Mauricius'un kızı Miriam'dı. Ayrıca, Ali'nin torunu Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn'in annesi Şehre-Bânû'nun da babası olur.
Flavius Claudius Iovianus imparator Julian'ın Sasani seferi sırasında ölümü üzerine ordu tarafından 26 Haziran 363'te Roma imparatoru seçilmiş bir askerdi.
Ronikanes M.S. 6. ile M.S. 7. yüzyıllar arasında Sasaniler Dönemi'nde hükümdarlık yaptığı rivayet edilen bir kraldır. Edebi bir kişiliği bulunan kral, aynı zamanda vecizeleriyle de çok önemli bir kişiliğe sahip olduğu rivayet edilir.
Edebiyat alanında birçok çalışmaya imza atmış olsa da, bunların hiçbiri günümüze ulaşamamıştır. Rivayetlere göre savaş yıllarında eserleri, Mezopotamya'ya kaçırılmıştır.
Hakkında pek fazla bilgiye ulaşılamamıştır. Ulaşılan tek eseri içinde 99 tane vecize mahiyetinde olan ceylan derisiyle kaplanmış bir kitaptır.
Rivayetlere göre annesi Avrupalı bir tüccarın kervanından ayrılıp, zamanın Sasani Devleti'ndeki bir beyin himayesi altına girmiş ve daha sonra cariyesi olmuş. Daha sonra bu beyle evlenmiştir. Ronikanes isminin çıkış mahiyeti Avrupa kökenlidir. Araştırmacılar bu noktada birleşmektedirler.
Amida Günümüzde Modern Diyarbakır'ın bulunduğu Mezopotamya antik şehri. Romalı yazarlar Ammianus Marcellinus ve Procopius, Roma eyaleti Mezopotamya'nın bir şehri olarak kabul ederler.
Amida Kuşatması, II. Şapur yönetimindeki Sasaniler 359 yılında Roma'nın Amida şehrini kuşattığında gerçekleşti.
Sasani İmparatorluğu ya da Sasani Hanedanı, MS 224-651 arasında süren Pers hanedanlığı için kullanılan isimdir.
Sasani İmparatorluğu'nun şehinşahları geniş bir coğrafyada hüküm sürmüşlerdir. En güçlü olduğu zaman, batıda Türkiye ve Rodos doğuda Pakistan'a kadar uzanıyordu ve aynı zamanda modern Kafkasya, Yemen, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Mısır, İsrail, Lübnan, Suriye, Ürdün ve Orta Asya'daki bölgeleri kapsıyordu.
Tak-ı Bostan, İran'da Kirmanşah kentinin hemen kuzeydoğusunda yer alan 3.-7. yüzyıllar arasındaki dönemden kalma Sasani kaya kabartmalarının mevcut olduğu köy ve yerleşim yeri.
Persis ya da İngilizcesi ile Persia günümüzde İran'ının güneybatısında bir şehir ve Fars bölgesidir. Farslar'ın başlangıçta ya Orta Asya'dan ya da daha büyük olasılıkla kuzeyden Kafkasya üzerinden göç ettikleri düşünülmektedir. O halde, MÖ birinci milenyumun başlarında mevcut Persis bölgesine göç etmiş olmalıdırlar. Ülke ismi olan Persia adını doğrudan Eski Farsça bir kelime olan Parsa'dan almıştır.
