İçeriğe atla

II. Dünya Savaşı'nda ideolojiler

II.Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında çeşitli grupların ve bireyler birçok ideolojik fikre kapıldılar bunlardan bazıları ölümcül seviyelere dahi ulaşabildi.

Faşizm

İngiliz Faşistler Birliği'nin İngiltere'nin İkinci Dünya Savaşı'na girmesine karşı çıkan Eylemde (1938) reklamı.

Britanya'da Oswald Mosley ve İngiliz Faşistler Birliği, Almanya'ya karşı başka bir dünya savaşının İngiltere'nin ulusal çıkarına olmayacağına ve İngilizlerin "yalnız Britanya için savaşması" gerektiğine inandıkları için savaşa karşıydılar. Eylemdeki editörler ve karikatürler sık sık Britanya İmparatorluğu'nun Japonya'ya karşı bir savunma savaşına hazırlanması gerektiğini ve Almanya ile savaşın İngiltere'nin Asya'daki çıkarlarını tehlikeye atacağını iddia ediyordu. Mosley, partinin tüm çabalarını "Barış Kampanyası" na adadı, savaşın devamı konusunda bir referandum çağrısı yaptı ve Almanya ile müzakere edilmiş bir barış anlaşmasını savundu. Mayıs 1940'ta Mosley ve diğer birçok üst düzey BUF üyesinin Savunma Yönetmeliği 18B kapsamında tutuklanmasının ardından kampanya sona erdi.[1][2]

1930'larda, özellikle Elizabeth Dilling'in önderliğindeki Anneler hareketi dahilindeki çok sayıda ABD anti-Semiti ve anti-komünisti, Komünizmden ziyade Nazizmin Avrupa'ya hakim olmasının tercih edileceği temelinde II.Dünya Savaşı'na karşı çıktı. Bu kadınlar aynı zamanda kendi oğullarını da ABD'nin savaşa dahil olmasının gerektireceği çatışmanın dışında tutmak istiyorlardı ve savaşın Hristiyanlığı yok edeceğine ve ateist komünizmi Avrupa'ya daha da yayacağına inanıyorlardı.

Henry Ford ayrıca Pearl Harbor'a yapılan saldırıya kadar ABD'nin savaşa katılmasına karşı çıktı ve İngilizler için uçak ve diğer savaş ekipmanı üretmeyi reddetti. Peder Charles Coughlin, ABD'yi savaştan uzak durmaya ve Almanya'nın Büyük Britanya ve Sovyetler Birliği'ni fethetmesine izin vermeye çağırdı. Coughlin'e "Almanya'daki 600.000 Yahudi için tüm dünya savaşmak zorunda mıdır?" dedi.[3][4][5]

Pasifizm

İkinci Dünya Savaşı'na pasifist muhalefet sınırlıydı. Çatışma sırasında Barış Antlaşması Birliği gibi birkaç örgüt, tüm savaşlara muhalefetlerini sürdürdü. Pasifist bir Hristiyan cemaati olan Bruderhof, savaş çabalarına katılmak yerine İngiltere'den Paraguay ormanlarına yeniden yerleşmeyi seçti.[6]

Mohandas K. Gandhi'nin pasifist hareketi, İngilizlerin teslim olduğunu ve Yahudilerin Nazilere yalnızca şiddet içermeyen bir direniş sunduğunu savunarak savaşa karşı çıktı.

Katolik İşçi Hareketi de savaşa karşıydı.

Sosyalizm

Sosyalistler 1930'larda bölündü. Sosyalist harekette, örneğin Britanya'nın Bağımsız İşçi Partisi'nde güçlü bir pasifizm unsuru vardı. Ancak pasifizme bağlılık, militan anti-faşizm ile dengelendi. Halk Cephesi döneminde Komintern, sağcı partiler de dahil olmak üzere diğer faşizm karşıtı partilerle ittifak kurdu. Bu politika, Sovyetler Birliği'nin Ağustos 1939'da Hitler ile saldırmazlık antlaşması imzalamasıyla Komintern tarafından sona erdirildi.

Komünist cephe örgütleri, Nazi-Sovyet paktı döneminde savaşa karşı çıktı. Çoğu görev bilinciyle Moskova'dan gelen emirlere uyuyordu. 1940'ta Britanya'nın Daily Worker'ı Müttefik savaş çabalarından "İngiliz-Fransız emperyalist savaş makinesi" olarak bahsetti. Aynı zamanda Josef Stalin, Polonya, Finlandiya, Estonya, Letonya, Litvanya'ya bir dizi askeri saldırı emri verdi. Diğer ülkelerdeki savaşa hazırlanmak için savaşa ve askeri hazırlıklara karşı çıkmak için komünist partileri ve cephe gruplarını kullandı, böylece Müttefikler (İngiltere ve Fransa) saldırganlığa daha az direnebildi ve ABD'yi savaşın dışında tutabildi.

Almanya, 22 Haziran 1941'de Sovyetler Birliği'ni işgal ettiğinde dünyanın dört bir yanındaki komünist partiler yönünü tersine çevirdi ve ardından Sovyetlere maddi desteğin uzatılmasını savundu.

Az sayıda sosyalist (ancak Moskova'ya itaat eden çok az Komintern üyesi) savaşa karşı çıkmaya devam etti. Leon Troçki, savaşa muhalefet ve savaş sırasında endüstriyel eyleme destek çağrısında bulunarak Proleter Askeri Politikasını hazırlamıştı. Sol komünistler, birçok anarşistin yaptığı gibi benzer bir pozisyon aldı.

Komintern ile bağlantılı bazı komünist liderliğindeki örgütler, Hitler-Stalin paktı döneminde savaşa karşı çıktılar, ancak daha sonra Almanya Sovyetler Birliği'ni işgal ettikten sonra onu desteklediler. Bununla birlikte, ABD'nin o zamanki en popüler komünist örgütü olan ABD Komünist Partisi, politikalarını faşizme karşı bir Halk Cephesi ihtiyacına dayandırarak, İkinci Dünya Savaşı boyunca müdahaleye karşı anti-faşist bir bakış açısını sıkı bir şekilde sürdürdü.[7][8]

Milliyetçilik

Sömürge ülkelerindeki birkaç milliyetçi hareket, sömürgecilerin yarattığı çatışmalardan biri olarak gördükleri çatışmaya katılmayacaktı. Bu belki de en güçlüydü, bazı milliyetçiler savaşa muhalefetin ötesine geçerek Hint Ulusal Ordusu'nu kurdu ve Japon güçleriyle birlikte savaştı. Muhalefet, kısmen Troçkist Lanka Sama Samaja Partisi'nin etkisiyle isyan eden Cocos Adaları'ndaki Seylan garnizonları arasında da görüldü.

Amerika Birleşik Devletleri'nde, Elijah Muhammad de dahil olmak üzere, askere alınmaya veya isyana direndikleri için 125'ten fazla Afro-Amerikalı hapsedildi. Birçoğu Doğu Dünyası Pasifik Hareketi veya İslam Milleti ile ilişkilendirildi ve Japonları dünyanın beyaz olmayan insanlarının şampiyonları olarak gördü.

İzolasyonculuk

Birinci Dünya Savaşı'nda Merkez Güçleri affetmek için Wilsoncu idealizminin reddedildiğini gören bazı Amerikalılar, bu "Eski Dünya" savaşının önüne geçmeyi umdular. Alman-Amerikan Bund, izolasyonculuk talebiyle New York City'nin caddelerinde bile yürüdü. Amerika Birinci Komitesi liderliğindeki izolasyoncular, Başkan Roosevelt'in savaşa girme çabalarına karşı büyük, sesli ve güçlü bir meydan okuma yaptı. Charles Lindbergh belki de en ünlü izolasyoncuydu.

Kaynakça

  1. ^ The culture of fascism : visions of the Far Right in Britain. Julie V. Gottlieb, Thomas P. Linehan. Londra: I.B. Tauris. 2004. ISBN 1-4175-1621-6. OCLC 55766971. 
  2. ^ Thurlow, Richard C. (1998). Fascism in Britain : from Oswald Mosley's Blackshirts to the National Front. Rev. paperback ed. Londra: I.B. Tauris. ISBN 1-86064-337-X. OCLC 39168212. 
  3. ^ Marcus, Sheldon (1973). Father Coughlin : the tumultuous life of the priest of the Little Flower. [1st ed.] Boston, Mass.: Little, Brown. ISBN 0-316-54596-1. OCLC 389560. 
  4. ^ "Charles Coughlin - Wikiquote". en.wikiquote.org (İngilizce). 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  5. ^ McEnaney, Laura; Jeansonne, Glen (Haziran 1997). "Women of the Far Right: The Mother's Movement and World War II". The Journal of American History. 84 (1): 292. doi:10.2307/2952860. ISSN 0021-8723. 
  6. ^ "Will We Ever… Detect Other Universes?". Asia Pacific Physics Newsletter. 03 (02): 17-18. Ağustos 2014. doi:10.1142/s2251158x1400023x. ISSN 2251-158X. 
  7. ^ "Excerpts from the Classics: Fascism and the Fight Against It". Communist Party USA (İngilizce). 12 Kasım 2002. 26 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 
  8. ^ "The Popular Front: Rethinking CPUSA History | Solidarity". www.marxists.org. 11 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2021. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Komünizm</span> Bütün malların ortaklaşa kullanıldığı ve özel mülkiyetin olmadığı toplum sistemini hedefleyen ideoloji

Komünizm ; üretim araçlarının ortak mülkiyeti üzerine kurulu sınıfsız, parasız ve devletsiz bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurulmasını amaçlayan toplumsal, siyasi ve ekonomik bir ideoloji ve harekettir. Sadece üretim araçlarının ortak kullanımına dayanan sosyalizm ile tam olarak aynı anlama gelmemesine rağmen hatalı bir biçimde eş anlamlı olarak da kullanılabilmektedir. 20. yüzyılın başından beri dünya siyasetindeki büyük güçlerden biri olarak modern komünizm, genellikle Karl Marx'ın ve Friedrich Engels’in kaleme aldığı Komünist Parti Manifestosu ile birlikte anılır. Buna göre özel mülkiyete dayalı kapitalist toplumun yerine meta üretiminin son bulduğu komünist toplum gerçektir. Komünizmin temelinde yatan sebep, sınıfsız, ortak mülkiyete dayalı bir toplumun kurulması isteğidir. Sınıfsız toplumlarda en genel anlamıyla tüm bireylerin eşit olması fikri karşıt görüşlüler tarafından "ütopya" olarak görülür ve zorla yaşanmaya çalışılırsa kaosa yol açacağı iddia edilir. Paris Komünü, komünist sistem yaşayabilmiş ilk topluluktur. Bunun dışında Mahnovist hareket öncülüğünde Ukrayna ve İspanya iç savaşı sırasında yaklaşık dört yıl süren anarko-komünist hareketle şekillenen toprakların kolektifleştirilmesi esasına dayalı olarak komünist topluluklar da kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nikita Kruşçev</span> 1953ten 1964e kadarki Sovyetler Birliği lideri

Nikita Sergeyeviç Kruşçev, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri. Doğru okunuşu ve Türkçe yazım kurallarına göre soyadının doğru yazılışı Hruşçov olmasına rağmen, Türkçeye İngilizce Khrushchev kelimesinin okunuşu olan Kruşçev kelimesi geçmiş ve yaygınlık kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Buharin</span> Bolşevik devrimci ve entelektüel, Sovyet siyasetçi

Nikolay İvanoviç Buharin, Bolşevik devrimci ve entelektüel, Sovyet siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Faşizm</span> Aşırı sağcı, otoriter, aşırı milliyetçiliği savunan ideoloji

Faşizm, ilk olarak İtalya'da Benito Mussolini tarafından oluşturulan, otoriter devlet üzerine kurulu radikal bir aşırı milliyetçi politik ideolojidir. İlkeleri ve öğretileri, La dottrina del fascismo adı altında Giovanni Gentile tarafından yazılmıştır. Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu Ulusal Faşist Parti'nin İtalya'da iktidara gelmesinin ardından, faşizm birçok milliyetçi ideolojiye örnek olmuştur. Hitler'in nasyonal sosyalizmi ve Franco'nun falanjizmi, faşizmden çok etkilenmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Dördüncü Enternasyonal</span> Uluslararası Komünist Birlik

Dördüncü Enternasyonal, kapitalizme ve stalinizme karşı Troçki önderliğinde kurulmuş olan uluslararası örgüt. Öncülleri Sol Muhalefet ve Uluslararası Komünist Birlik'tir. Troçki ölümünden önce Dördüncü Enternasyonal'in zaferinin kesin olduğunu söylemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi</span> Sovyetler Birliğini yöneten parti

Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik kanadınca kurulan ve 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 1991 yılına dek Sovyetler Birliği'ni yöneten parti. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi olarak iktidara gelen parti 1918 yılında Komünist Parti adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Antikomünizm</span> komünist sistem ve görüşlerin yayılımını engelleme çalışmaları

Antikomünizm ya da komünizm karşıtlığı, kapitalist görüşlere karşı olan ve aksinin gerçekleşebileceğini öneren komünizm düşüncesine karşı olarak komünist sistem ve görüşlerin yayılımını engelleme çalışmalarıdır. Bununla birlikte Marksist-Leninist politikaların 20. yüzyılda dünya üzerine söz sahibi olması üzerine, bu politikalara karşı olan görüşleri ifade eden bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Antifaşizm</span>

Anti-faşizm; her türlü faşist ideoloji, politik hareket ve organizasyona karşı olan görüş. Aşırı sol hareketler -anarşizm, sosyalizm ve komünizm gibi- bu hareketin içinde yoğunlukta olur.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist revizyonizm</span> Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

Sosyalist revizyonizm, Marksist hareketin içinde revizyonizm sözcüğü, önemli Marksist öncüllerin çeşitli fikirlerinin, ilkelerinin ve teorilerinin genellikle burjuvazi sınıfı ile birlik olma benzeri değişiklikler içeren bir revizyondan geçmesi gerektiğine inanan bir düşünce tarzıdır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Sol komünizm</span> Siyasi fikir

Komünist sol olarak da bilinen sol komünizm, Komünist Enternasyonal'in sol kanadını teşkil eden ve Komünist Enternasyonal'den 1920'lerden ayrılmış akımlardan gelen siyasi geleneğin ismidir. Komünist Enternasyonal'in dünyanın pek çok yerindeki partilerinde, oportünizme karşı, devrimci görüşleri savunan sol kanatlar gelişmiş olsa da, bu akımlar en net biçimde Almanya-Hollanda komünist solu ve İtalyan komünist solu tarafından ifade edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Komünist Partisi</span>

Hollanda Komünist Partisi Hollanda’da faaliyet gösteren komünist bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan Komünist Partisi</span>

Yunanistan Komünist Partisi, daha çok kısaltma adıyla bilinir, ΚΚΕ, Yunanistan’daki komünist siyasi partidir. Yunanistan siyasetindeki en eski partidir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 10. Kongresi</span>

Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 10. Kongresi, Moskova’da 8-16 Mart 1921 tarihinde yapılmıştır. 732 bin parti üyesini temsilen 1135 delege hazır bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Tehlike</span>

Kızıl Tehlike ya da Kızıl Panik, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından ilk olarak 1919-1920 yılında politik aktivistlere ve sosyalistlere karşı başlatılan antikomünist propagandaya verilen ad. Ardından II. Dünya Savaşı'nı izleyen 1947-1957 yılları arasında tekrar Amerika Birleşik Devletleri içerisindeki ve dışarısındaki komünistlerin federal hükûmeti yıkıp yerine komünist bir düzen getirmesi tehlikesine karşı yürütüldü.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik merkeziyetçilik</span> sosyalist partilerin uyguladığı liderlik yöntemi

Demokratik merkeziyetçilik, siyasi bir partide çeşitli kararların alınması amacıyla yapılan tartışmalar sırasında, her konunun herhangi kısıtlama olmaksızın tartışılabileceğini fakat çoğunlukça hemfikir olunan bir kararın alınmasından sonra bu kararın uygulanmasında birlik sağlanması gerektiğini savunan Marksist-Leninist ilkeyi ifade eden terimdir. Bu ilke, dünyadaki pek çok komünist partinin parti genel çizgisi olarak kabul görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Genç Komünist Enternasyonal</span>

Genç Komünist Enternasyonal Komünist Enternasyonal (Komintern) bünyesinde yer alan uluslararası gençlik örgütü idi.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Federasyonu</span>

Balkan Federasyonu projesi, Yugoslavya, Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya'yı birleştirerek Balkanlar'da bir ülke kurmaya yönelik sol görüşlü bir siyasi hareketti.

<span class="mw-page-title-main">Rajani Palme Dutt</span>

Rajani Palme Dutt gazeteci, Büyük Britanya Komünist Partisinin Genel Sekreterliğini yapmış olan komünist siyasetçi ve teorisyen.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.