İçeriğe atla

II. Dünya Savaşı'nda Macaristan

Horthy ve Adolf Hitler

Macaristan I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan devletlerden birisi oldu. Savaştan sonra imzalanan Trianon Antlaşması ile hem toprak kaybedilmişti hem de silah konusunda sınırlandırılmalar mevcuttu. Ayrıca ekonomi konusunda da maddeler vardı. Antlaşmadan önce kaybedilen toprakları geri kazanmak için ülkede komünist devrim Béla Kun harekâtlar düzenlese de başarılı olamadı. Hatta komünist rejim yıkıldı. Bu durumda I. Dünya Savaşı'nda aynı kaderi yaşayan Almanya ile ittifak yapması işten bile değildi. Tabi hükûmet pek istemese de hem kralın isteği hem de Almanlar'ın baskısı sonucunda Anti-Komintern Paktı imzalandı.

Bölgesel genişleme

Çekoslovakya

Ekim 1938 yılında imzalanan Münih Antlaşması, Çekoslovak Cumhuriyeti'nin dağılmasına neden oldu. Bunun yerine Almanlar İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti'ni kurdurttu. Bu kurulan cumhuriyette Slovakya'ya ve Karpat Ruthenia'ya özerlik verildi. Macaristan, kendilerine ait paramiliter güç olan Ragged Guard, bu özerk bölgelere 500 militan ile saldırdı. 9 Ekim'de Macar hükûmeti yeni kurulan cumhuriyetle görüşmelere başladı. Ancak 11 Ekim'de Macar kuvvetler Çek-Slovak birlikleri tarafından yenilgiye uğratıldı. Macarlar'ın insan kaybı toplam 350'dir.

Birinci Viyana Hediyesi

Çekoslvakya'nın bölünmesi. Birinci Viyana Hediyesi pembe alan

Bu hediye ile 2 Kasım 1938'de Almanya ve İtalya, Çekoslovakya'yı Güney Slovakya ve Güney Altkarpatya'yı (bugünkü Ukrayna'da) Macaristan'a vermeye zorlamıştır.

Carpatho-Ukrayna ve Slovakya

14 Mart günü, Slovakya ve 15 Mart'ta, Carpatho-Ukrayna bağımsızlık ilan etti. Macaristan 14 Mart ile 18 Mart tarihleri arasında, Macar silahlı kuvvetleri Karpat Ruthenia'nın geri kalanını işgal etti. Carpatho-Ukrayna bağımsızlığını reddetti. Ve daha sonra orayı işgal etti. Macaristan, Almanlar tarafından atanan Josef Tiso ile anlaşamadı. Doğu sınırında gerçekleşen anlaşmazlıklar savaşa dönüştü. Savaş, "Küçük Savaş" olarak adlandırıldı. Savaş sonucunda Macaristan istediğini aldı.

İkinci Viyana Hediyesi

Romanya ve kuzey Transilvanya (sarı boyalı alan)

Bu hediye ile Almanya ve İtalya; 30 Ağustos 1940'ta Romanya'yı, Transilvanya'nın yarısını (Kuzey Transilvanya) Macaristan'a vermeye zorlamıştır. Tersine çevrilmeye çalışılan Triyanon Antlaşması gibi bu da çok milletli bir bölgeyi bir ülkeden diğerine vererek büyük sayıda insan göçüne neden olmuştur.

Buna ek olarak, 7 Eylül 1940'ta Romanya, 1913'te 2. Balkan Savaşıyla aldığı güney Dobruca'yı Bulgaristan'a vermek zorunda kalmıştır.

Yugoslavya'dan alınan topraklar

Almanlar, Yugoslavya'yı işgal ettiği sırada Macarlar'ı burayı işgal etmeye zorladı. Bu yüzden Pal Teleki intihar etti. Macar ordusu Baranja, Bačka, Međimurje ve Prekmurje'yı topraklarına kattı.

Macarların savaştıkları yerler

20 Kasım 1940 tarihinde, Macaristan başbakanı Pal Teleki Nazi Almanyası baskısı ile altında Anti-Komintern Paktı'ı imzaladı. Aralık 1940 yılında Pal Teleki Yugoslavya Krallığı ile "Ebedi Dostluk Antlaşması" imzaladı. O zamanki Yugoslavya kralı Prens Paul bu antlaşmayı Alman baskısı altında imzaladı.

25 Mart 1941 tarihinde de, Prens Paul Yugoslavya'yı Anti-Komintern Paktı'na sokacak imzayı attı. Ancak iki gün sonra Yugoslavya'da İngiliz yanlısı bir hükûmet kuruldu. Bunun üzerine Almanlar Balkanların güvenliğini sağlamak amacıyla burayı işgal etme kararı aldı.

Hitler, Yugoslavya'nın işgali için Macarlar'dan destek istedi. Askeri işbirliği karşılığında buradan kendilerine toprak vermeyi taahhüt etti. 3 Nisan 1941 yılında Macaristan Almanlar'la birlikte Yugoslavya'yı işgal etmeye başladı. Ancak bu durumu engellemek isteyen ama başaramayan başbakan Pal Teleki bu duruma katlanamayarak intihar etti. Onun yerine László Bardossy Başbakan olarak göreve geldi.

Yugoslavya'nın işgali

Pal Teleki'nin intiharından sonra, Luftwaffe Belgrad'ı uyarı yapamadan bombaladı. Alman ordusu Yugoslavya'yı hızlıca işgal etti ve her türlü silahlı direnişi kırdı. Bunun üzerine Macar kral Horthy ordusunu Yugoslavya'ya yolladı.

Sovyetler Birliği'nin işgali

Macaristan, Sovyetler Birliği işgaline hemen katılmadı. İşgal 22 Haziran 1941 tarihinde başladı. Ancak Hitler Macarlar'dan hemen yardım istemedi. Bununla birlikte, birçok Macar yetkili savaşa girmek için hükûmeti zorladı. Zaten koşullar da Macaristan'ın savaşa girmesine neden oldu. Sovyet hava kuvvetleri Košice'yi (Kassa) bombaladı. Bunun üzerine Macaristan savaşa girdi.

Macar ordusu genel olarak Sovyetler Birliği'nin güney kısmında savaşa girdi. Macar ordusunun girdiği iki büyük savaş vardır. İlki Uman Muharebesi ikincisi ve en büyüğü Stalingrad Savaşıdır. Stalingrad Savaşı yaşadıkları en büyük darbedir. Yaklaşık 100.000 Macar askeri Kızıl Ordu tarafından ele geçirildi.

Naziler'in Macaristan'ı işgali

  • Macarlar, İngilizler ve Amerikalılar ile gizli görüşmeler başlattı. Bunun sebebi hem Macar ordusunun yok olması hem de savaşı Müttefik Devletlerin kazanmaya başlamasıdır. Ancak kısa zaman içerisinde bu görüşmeler fark edildi ve Hitler, Macaristan'ı işgal etme kararı aldı. Macar kralı Horthy tutuklanıp ev hapsine atıldı. Devletin başına koyu bir Nazi olan Döme Sztójay geldi. Ancak Macar halkı bu işgalden memnun değildi.

Macaristan'ın Sovyetler tarafından işgali

Macar ve Alman birliklerince savunulan kent, 29 Kasım 1944 tarihinde Kızıl Ordu'ya bağlı birlikler ve artık Sovyetler Birliği'nin müttefiki olan ve Almanya'ya savaş ilan etmiş bulunan Rumen ordusu tarafından kuşatıldı. Kuşatma, kenti savunan kuvvetlerin 13 Şubat 1945 tarihinde kayıtsız şartsız teslim olmasıyla sona erdi. Kenti kuşatan Sovyet güçleri, Rodion Malinovski'nin 2. Ukrayna Cephesi'ne bağlı birliklerdir. Savunmadaki kuvvetler, Alman Waffen-SS birlikleri ile Macar ordusudur. Budapeşte kuşatması II. Dünya Savaşı boyunca yaşanan en kanlı kuşatmalardan biri oldu.

Soykırım

Macarlar Temmuz 1941'de, ele geçirdikleri Carpato bölgesinde 18.000 Yahudi'yi Alman silahlı kuvvetlerine teslim etti. Kamianets-Podilski'de 2000'i öldürüldü. Daha sonra Yahudiler ile evlenme yasağı getiren "Üçüncü Yahudi Kanunu" kabul edildi.

Kamianets-Podilski kitle cinayetinden sonra, Macar askerleri 3.000 Sırp ve Yahudi rehine öldürdü. Bunun sebebi de Yugoslavya'da direniş hareketi gelişmesinden kaynaklanmaktadır.

1944 yılında Macaristan Alman işgaline uğradıktan sonra, burada bulunan Yahudiler ve Romanlar Auschwitz toplama kampına yollandı. Savaşın sonunda, öldürülen Macar Yahudi sayısı 450.000 ila 606.000 dır. Yaklaşık 28.000 Macar Romanı da öldürüldü.

Bilanço

300.000 Macar askeri öldürüldü. Ayrıca 600.000 sivil öldü (toplama kamplarında öldürülen Romanlar ve Yahudiler dahil). Macaristan'ın başkenti olan Budapeşte savaşta en fazla zarar gören şehirlerden birisi oldu.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • Hungary: The Unwilling Satellite John F. Montgomery, Hungary: The Unwilling Satellite. Devin-Adair Company, New York, 1947. Reprint: Simon Publications, 2002.
  • Pogany, Istvan, Righting Wrongs in Eastern Europe, Manchester University Press, 1997, pp. 26–39, 80-94.
  • Dawidowicz, Lucy. The War Against the Jews, Bantam, 1986, p. 403; Randolph Braham, A Magyarországi Holokauszt Földrajzi Enciklopediája (The Geographic Encyclopedia of the Holocaust in Hungary), Park Publishing, 2006, Vol 1, p. 91.
  • Crowe, David. “The Roma Holocaust,” in Barnard Schwartz and Frederick DeCoste, eds., The Holocaust's Ghost: Writings on Art, Politics, Law and Education, University of Alberta Press, 2000, pp. 178–210.
  • Thomas, The Royal Hungarian Army in World War II, pg. 11

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anti-Komintern Paktı</span> II. Dünya Savaşından önce Almanya ile Japonya arasında kurulan pakt

Anti-Komintern Paktı, 1936 yılında Almanya, Japonya daha sonra İtalya'nın katılımıyla imzalanan bir garantörlük antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı</span> 1939 yılında Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan tarafsızlık paktı

Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı veya Molotov - Ribbentrop Paktı, Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında Doğu Avrupa'yı aralarında paylaşan bir saldırmazlık paktıydı. Pakt 23 Ağustos 1939'da Moskova'da Almanya Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop ve Sovyet Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Molotov tarafından imzalandı ve resmi olarak Almanya ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Arasında Saldırmazlık Antlaşması olarak biliniyordu. Gayri resmi olarak; Hitler-Stalin Paktı, Nazi-Sovyet Paktı veya Nazi-Sovyet İttifakı olarak da anıldı.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan tarihi</span> Macaristan ülkesinin tarihi

Macaristan tarihi, Macarların ya da Avrupa'da bilinen adları ile Hungarların kökenine ilişkin genel olarak kabul edilen görüş belirsiz ve tartışmalı olmasına karşın; onların milattan sonra 9. yüzyıla kadar Avrasya'nın ovalarında yaşayan göçebe topluluklar oldukları yönündedir.

<span class="mw-page-title-main">Kamyanets-Podilski</span>

Kamyanets-Podilski ya da Kamaniçe, bugün Ukrayna sınırları içinde kalan şehirdir. Osmanlı tarihinde Kamaniçe adıyla Osmanlı Devleti'nin Podolya Eyaletinin de idarî merkezi olmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Krallığı</span> Orta Avrupada uzun yıllar hüküm süren bir krallık

Macaristan Krallığı, Orta Çağ'dan 20. yüzyıla kadar yaklaşık bin yıl boyunca Orta Avrupa'da varlığını sürdüren bir monarşiydi. Macaristan Prensliği, ilk kral I. István'ın 1000 yılı civarında Estergon'da taç giymesi üzerine bir Hristiyan krallığı olarak ortaya çıktı; ailesi 300 yıl boyunca monarşiyi yönetti. 12. yüzyıla gelindiğinde krallık Avrupalı bir güç haline geldi.

Slovakya tarihi, bugünkü Slovakya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Karpat Rutenya'daki Yahudilerin tarihi.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Horthy</span> Macar asker ve siyasetçi (1868–1957)

Miklós Horthy de Nagybánya, Macar asker ve siyasetçi. 1 Mart 1920 - 15 Ekim 1944 tarihleri arasında Macaristan Kral Naibi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya'nın İşgali</span>

Çekoslovakya'nın İşgali (1938-1945), Münih Antlaşması sonucu Almanya'nın, Südetler olarak bilinen bölgeyi işgal etmesiyle başlamıştır. 16 Mart 1939'da Alman birlikleri Çekoslovakya'nın geri kalanını da işgal ederek II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar ülkenin varlığına son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Murska Sobota</span> kuzeydoğu Slovenyada bir şehir

Murska Sobota, kuzeydoğu Slovenya'da bir şehir. Bu Prekmurje bölgesinde Mura Nehri yakınında Murska Sobota Şehir Belediyesinin merkezi ve bölgesel başkentidir.

Sovyetlerin Macaristan'ı işgali, Macaristan'ın II. Dünya Savaşı'nda mağlup olmasından sonra başlayıp, 45 yıl devam eden bir süreci ifade etmektedir. İşgal, 1991 yılında SSCB'nin dağılmasından kısa bir süre önce sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">László Bárdossy</span> Macaristan başbakanı (1890-1946; hd. 1941-1942)

László Bárdossy, Macar diplomat ve siyasetçidir. Şubat 1941-Mart 1942 arasında Macaristan Krallığı dışişleri bakanı, Nisan 1941-Mart 1942 arasında Macaristan Krallığı başbakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Cephesi</span>

Yugoslavya Cephesi, II. Dünya Savaşı'nın cephelerinden biridir. Cephe, Nisan 1941'de Yugoslavya'nın işgali ile açılmış ve bölgenin Partizanlarca geri alınmasıyla kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan-Polonya ilişkileri</span>

Macaristan-Polonya ilişkileri, Macaristan ve Polonya arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülke arasındaki ilişkiler Orta Çağ'a dayanmaktadır. İki Orta Avrupa halkı; geleneksel olarak derin bir ortak yöneticiler, kültürler ve inanç tarihine dayanan çok yakın bir dostluk, kardeşlik ve yoldaşlık yaşamıştır. Her iki ülke de kardeşlik ilişkilerini 23 Mart'ta anmaktadır.

20. yüzyıl Macaristan tarihi, özellikle büyük ölçekli süreçler ve uzun vadeli önemi olan sosyal, politik, kültürel ve ekonomik olaylar açısından, Macaristan'da 1900'den 1999 sonuna kadarki yüz yıllık dönemde meydana gelen olaylara işaret eder. Bu süre zarfında, sonuçları çok önemli ve etkisi bugüne kadar süren birçok radikal bir değişiklik meydana geldi; Macaristan'da birçok farklı rejim iktidara gelmiştir; ülkenin sınırları büyük ölçüde değişmiştir; iki dünya savaşı ve çeşitli devrimler yaşamıştır; zaman zaman muhafazakâr-milliyetçi dünya görüşü liberal, solcu ideolojilerle rekabet etti; Bundan sonra ise Macar halkı, çoğu kez Macaristan'da yaşayan milletler, dini gruplar ve sınıflar arasındaki gerilimlerle gündeme geldi. Macaristan, işgal altında yüzyılın azımsanmayacak bir bölümünü geçirdi, ülkede yaklaşık elli yıl komünizm bayrağı dalgalanmıştır; yüzyılın son bölümlerinde ise ulusal bağımsızlığını ve aynı zamanda istikrarlı, demokratik bir sistem elde etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Prekmurje Cumhuriyeti</span>

Prekmurje Cumhuriyeti, Prekmurje kentinde kurulmuş kuzeyinde Avusturya, doğusunda Macaristan ve güneybatısında Yugoslavya Krallığı olan tanınmamamış devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Macaristan'daki Yahudilerin tarihi, Macaristan Krallığı'na kadar uzanmaktadır; hatta bazı kayıtlara göre, 895 yılında Karpat Havzası'nı Macarların fethinden 600 yıldan daha uzun bir süre öncesine kadar uzanmaktadır. Yazılı kaynaklar, Yahudi topluluklarının Orta Çağ Macaristan Krallığı'nda yaşadığını kanıtlıyor ve hatta heterojen Macar kabilelerinin birkaç klanının Yahudiliği uyguladığı varsayılıyor. Yahudi yetkililer, 13. yüzyılın başlarında II. András'ın hükümdarlığı sırasında krala hizmet etti. 13. yüzyılın ikinci yarısından itibaren genel dini hoşgörü azaldı ve Macaristan'ın politikaları Batı Avrupa'daki Yahudi nüfusa yönelik muameleye benzer hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'da Holokost</span>

Holokost'un Macaristan'daki tezahürleri, başta Mart 1944'te Macaristan'ın Nazi Alman işgâline girmesinin ardından yer almak üzere Macaristan Yahudilerinin yarısından fazlasının mülksüzleştirilmesi, tehcir edilmesi ve katledilmesini içerir.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Slovakya, Nazi Almanyası'nın bağımlı bir devleti ve Mihver devletlerinin bir üyesiydi. Sovyetler Birliği'ne karşı savaşa katıldı ve Yahudi nüfusunun çoğunu sınır dışı etti.

Kont Pál János Ede Teleki de Szék – 3 Nisan 1941), 1920'den 1921'e ve 1939'dan 1941'e kadar Macaristan Krallığı'nın Başbakanı olarak görev yapan bir siyasetçiydi. Aynı zamanda coğrafya uzmanı, üniversite profesörü, Macar Bilimler Akademisi üyesi ve Macar İzci Derneği'nin baş izcisiydi.Transilvanya'dan aristokrat bir aileden geliyordu.