İçeriğe atla

II. Antiohos

II. Antiohos Theos
Seleukos İmparatorluğu'nun Basili
II. Antiohos tetradrahmisi
Hüküm süresiMÖ 261–246
Önce gelenI. Antiohos
Sonra gelenII. Seleukos
DoğumMÖ 286
ÖlümMÖ 246
Eş(ler)iLaodike, Berenice
Çocuk(lar)ıLaodike'den olma (II. Seleukos, Antiohos İeraks, Apama, Stratonice (Kapadokya Kraliçesi), Leodike ile Berenice'den olma Antiokhos
HanedanSeleukos hanedanı
BabasıI. Antiohos
AnnesiStratonice
DiniÇoktanrıcılık

II. Antiohos Theos (d. MÖ 286; ö. MÖ 246) MÖ 261'den MÖ 246'ya kadar Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı.

Babası I. Antiohos Soter, annesi ise Antigonid Hanedanından I. Demetrios Poliorketes'in kızı Suriyeli Stratonice'dir. MÖ 261 yılında babasının ölümüyle Seleukos tahtına geçti. Tahta geçtiğinde imparatorluğu oldukça karışık bir durumdaydı. Batı Anadolu'da Selevkos hakimiyeti oldukça zayıflamış ve Mısır merkezli Ptolemaios Krallığı ile bazı şehir devletleri bu coğrafyada etkin konuma gelmişti.

260 yılından itibaren Ptolemaios-Seleukos arasında tartışmaya sebep olan Suriye topraklarındaki hakimiyet iddiası nedeniyle 2. Suriye Savaşı başladı. 259 yılına gelindiğinde, II. Ptolemaios tarafından Milet'e Ptolemaios Krallığı'nın temsilcisi olarak gönderilen Lisimahos'un oğlu Ptolemy Epigonos ile buranın zalimliği ile ün yapmış sorumlusu Miletli Timarchus II. Ptolemaios'a karşı isyan başlatmıştı. Bundan faydalanan II. Antiokhos da, Ptolemaioslar'ın Ege'deki etkinliğinden rahatsız olan Antigonid Hanedanından II. Antigonus ile yaptığı anlaşma çerçevesinde Batı Anadolu'ya düzenlediği seferde Miletli Timarchus'u öldürmüştür. Özgürlüğüne kavuşan Miletlilerde zalim Timarchus'tan kurtulmanın mutluluğuyla ona Tanrı anlamına gelen Theos unvanını vermişlerdir. Antiokhos tarafından Milet ve Efes denetim altına alınırken, Kilikya ve Pamfilya'daki Ptolemaios kuvvetleri de geri çekilmek zorunda kaldı. Ancak savaşın Seleukoslar'ı yıpratarak imparatorluk otoritesini bozması nedeniyle MÖ 253 yılına gelindiğinde Ptolemaios-Selevkos arasında barış yapılmıştır. Antlaşma uyarınca Antiokhos, karısı Laodice'yi terk ederek II. Ptolemaios'un kızı Berenice ile evlenmiş, ondan olacak çocuklarında tahtının varisi olmasını kabul etmiştir.[1]

Antiokhos, Mısır hanedanı Ptolemaios ile mücadele yaparken doğudaki topraklarındaki satraplık adı verilen eyaletleri yöneten ve satrap adı verilen valilerin krallık otoritesini yok saymaya başladığı görülmektedir. Baktriya Eyaletinin satrapı I. Diodotus 256/255 yılından itibaren bağımsız hareket etmeye başlayarak Greko-Baktriya Krallığı'nın temellerini atmıştır. Kapadokya yöneticisi Kapadokyalı III. Ariarathes MÖ 250 yılından itibaren bağımsız hareket ederek adına para bastırırken, Parthia Eyaletinin satrapı olan Andragoras'da MÖ 247'den itibaren eyaleti yarı bağımsız bir şekilde yönetmeye başlamıştır.

II. Ptolemaios'un MÖ 246 yılında ölmesinden sonra karısı Berenice ile ondan olan küçük yaştaki prensi Antiokhos'u Antakya'da terk ederek Efes'te yaşayan eski karısı Laodice'ye geri döndü. Temmuz 246'da da bazılarına göre Laodice tarafından zehirlenmesi neticesinde öldü. Ancak onun ani ölümü Seleukoslarda karmaşık durum yaratmıştır. Laodice, Antiokhos'un ölmeden önce oğlu II. Seleukos'u varis ilan ettiğini iddia ederek onun Efes'te tahta geçmesini sağladı. Ancak Antakya'da bulunan Ptolemaios Hanedanından Berenice ise küçük yaştaki oğlunun krallığını savunmakta olup bu amaçla erkek kardeşi III. Ptolemaios'u çağırsa da 246 yılının yaz sonuna doğru Laodice tarafından organize edildiği düşünülen zehirleme sonucunda öldürülmüştür. Bu durum kardeşinin ölümünün intikamını isteyen III. Ptolemaios'un saldırıya geçmesine ve böylelikle 3. Suriye Savaşı'nın başlamasına sebep olmuştur.

Antik Laodikeia kentini karısı adına kurmuştur.[2]

Kaynakça

  1. ^ Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.117-131. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087[]. Erişim: 2018-12-29
  2. ^ Karahan, Ü.Ö. (2017), “Hellenistik Ve Roma Döneminde Batı Anadolu’daki Yahudi Yerleşmeleri Ve Hakları”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı:18, s.399-416. URL: http://www.tarihinpesinde.com/dergimiz/sayi18/M18_19.pdf 11 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2018-12-29
II. Antiohos
Doğumu: MÖ 286 Ölümü: MÖ 246
Resmî unvanlar
Önce gelen
I. Antiohos
Seleukos kralı
(Suriye kralı)

MÖ 261–MÖ 246
Sonra gelen
II. Seleukos

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Selefkî İmparatorluğu</span> Antik Helen devleti

Seleukos İmparatorluğu, Türkçe kullanımlar ile Selefkos veya Selevkos, İskender'in ölümünden sonra Makedonya İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İskender'in generallerinden I. Seleukos tarafından kurulan Helenistik imparatorluk. Başkentleri önce Seleukia, sonraları ise Antakya'ydı. Doğu Akdeniz'de, Irak'ta, İran'da, Türkmenistan'da, Pamir'de ve Hindistan'ın batısında bulunan topraklarda egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Toprakları Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar Doğu Akdeniz'in hâkimiydiler. Seleukosların geniş toprakları 25 civarında eyalete bölünmüştü. “Strategos” veya “satrap” unvanlı valilerce yönetilen bu eyaletler Pers zamanındaki satraplıklardan daha küçüktü.

<span class="mw-page-title-main">Antiohos İeraks</span>

Antiokhos Hieraks Seleukos İmparatorluğu'nun bölücü lideridir. II. Antiohos ve I. Leodis'in küçük oğludur. Gençliğinde, Seleukos İmparatorluğu'nun Suriye eyaletini yönetmiştir. Babası MÖ 246 yılında öldüğünde Antiohos, Anadolu'da bağımsız bir krallık kurmak için, kardeşi II. Seleukos ile savaşmıştır. Bu savaş yıllar boyunca devam etmiş; fakat Antiohos savaşı Bergama kralı I. Attalos'un onu yenmesi ve ordusunu Anadolu topraklarından geri çekmesi sonucu kaybetmiştir. Savaşı kaybeden Antiohos Mısır'a kaçmıştır ve orada MÖ 226 yılında hırsızlar tarafından öldürülmüştür. Antiohos, Bitinya kralı Zielas'ın kızıyla evlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Dimitrios (Seleukos imparatoru)</span> Seleukos imparatoru

I. Dimitrius Soter, , Unvânı Soter. MÖ 161 – MÖ 150 doneminde Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıydı.

<span class="mw-page-title-main">VII. Antiohos</span>

VII. Antiohos Sidetes (Sayda'dan), (MÖ 138-MÖ 129 döneminde Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıdır. Doğum tarihi bilinmemektedir. Son büyük Seleukos kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Seleukos</span>

I. Seleukos Nikatōr Büyük İskender'in Makedon kumandanı. İskender'in ölümünden sonra başlayan Diadoki Savaşları'nda Seleukos, Seleukos hanedanını ve Seleukos İmparatorluğu'nu kurmuştur. Krallığı İskender'den sonra kurulan devletler arasında Roma yayılmasına karşı en uzun süre direnen ülkelerden biridir. Mısır'daki Ptolemaios Krallığı Seleukosların çöküşünden sonra 34 yıl daha dayanabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Seleukos</span>

II. Seleukos Kallinikos Pogon Taşıdıgı lakaplar olan Kallinikos ve Pogon sırasıyla "güzel galip" ve "sakallı" anlamlarına gelmektedir. Seleukos İmparatorluğu'nun bir hükümdarıdır ve MÖ 246-226 yılları arasında tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Ptolemaios</span> Yunan General, Kral ve Firavun

I. Ptolemaios Soter veya Batlamyus, Büyük İskender'in bir generali olup onun ölümünden sonra Diadokhlar mücadelesinde öne çıktı. Diadoki devletlerinden biri olarak Antik Mısır'da MÖ 305/304'te firavun unvanını da alarak döneminde krallık yapmıştır. Ptolemaios Krallığı ve Ptolemaios hanedanı kurucusudur. Kurduğu hanedana babasının ismine atfen da Lagidan hanedanı ismi de verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IX. Antiohos</span>

IX. Antiokhos Kyzikenos Yunan Seleukos krallığı hükümdarı.

Kommagene Krallığı Anadolu'da kurulan Helenistik hükümdarlıklarından biri olan Kommagene hanedanı mensuplarıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksandros (Seleukos imparatoru)</span>

I. Aleksandros Balas, MÖ 150-146 yılları arasında Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ptolemaios Krallığı</span> Mısırda MÖ 305ten MÖ 30a kadar hüküm sürmüş Helenistik Dönem krallığı

Ptoleme Krallığı veya Batlamyus krallığı Mısır'daki Helenistik Dönem krallığıdır. Krallık MÖ 323'te Büyük İskender'in ölümünden sonra I. Ptolemaios Soter tarafından kurulmuş ve Ptolemaios hanedanı tarafından yönetilmiştir. Krallık VII. Kleopatra'nın ölümünden sonra MÖ 30'da Roma İmparatorluğu tarafından yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Antiohos</span>

I. Antiokhos Soter ; d. MÖ 324; ö. MÖ 261) MÖ 281'den itibaren Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı. Büyük İskender'in silah arkadaşı I. Seleukos Nikator ve Pers prensesi Epeme'nin oğludur. Soter namı, kurtarıcı anlamında kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">III. Antiohos</span>

III. Antiohos, Seleukos İmparatorluğu'nun 6. hükümdarı. MÖ 222'den MÖ 187'ye kadar hükümdarlık yapmıştır. Krallık topraklarını I. Seleukos dönemindeki en geniş sınırlarına tekrar ulaştırarak “Büyük” unvanını almış ancak Romalılar karşısında Magnesia Muharebesi'nde aldığı ağır yenilgi nedeniyle kendi döneminde Avrupa ve Batı Anadolu'daki topraklarını kaybetmiştir.

V. Antiokhos Eupator, , Unvanı Eupator. MÖ 164 – MÖ 161 yılları arasında Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıydı. Küçük yaştaki kralın kısa süreli hükümdarlığında General Lysias kral naibi olarak imparatorluğun yönetiminde önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Seleukos</span>

IV. Seleukos Philopator, , Unvanı Philopator. MÖ 187 – MÖ 175 döneminde Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıydı.

Ptolemy III Euergetes MÖ 246'dan 222'ye kadar Mısır'daki Ptolemaios hanedanının üçüncü firavunuydu. Ptolemaios Krallığındaki hükümdarlığı sırasında gücünün zirvesine ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">Suriye savaşları</span>

Suriye Savaşları, İskender'in mirasını sürdürme iddiasında olan Seleukos İmparatorluğu ile Ptolemaios Krallığı arasında MÖ 3. ve 2. yüzyıllar boyunca Bikâ bölgesinde süren altı muharebedir. Bu çatışmalar her iki tarafın da maddi ve askerî gücünü tüketmesi ve sonunda Roma ve Partlar tarafından yenilmeleriyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">II. Dimitrios (Seleukos imparatoru)</span> Seleukos kralı

II. Dimitrios Nikator, I. Dimitrios Soter'in oğullarından biridir. Annesi, kardeşi VII. Antiohos Sidetes'te olduğu gibi Laodice V olmuş olabilir. Demetrius, Parthia'daki Hyrcania'da birkaç yıllık esaretle ayrıldığı ilk olarak MÖ 145 Eylül'den MÖ Temmuz/Ağustos 138'e ve yine MÖ 129'dan MÖ 125'teki ölümüne kadar iki dönem boyunca Seleukos İmparatorluğu'nu yönetti, Kardeşi VII. Antiohos, iki hükümdarlığı arasındaki ara dönemde Seleukos İmparatorluğu'nu yönetti.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Antiohos</span> Selefkî hükümdarı

VIII. Antiohos Epiphanes/Callinicus/Philometor, lakabı Gripus, Helenistik Selefkî İmparatorluğu'nun MÖ 125'ten 96'ya kadar hükümdarıydı. II. Dimitrios ve Kleopatra Thea'nın küçük oğluydu. Yaşamının ilk yıllarını Atina'da geçirmiş ve babası ve erkek kardeşi V. Seleukos'un ölümlerinden sonra Suriye'ye dönmüş olabilir. İlk başta annesiyle birlikte hükümdardı. Onun etkisinden korkan VIII. Antiohos, MÖ 121'de Kleopatra Thea'yı zehirletti.

<span class="mw-page-title-main">Kleopatra Thea</span> Selefkî İmparatorluğu kraliçesi (y. 164 - 121 MÖ)

I. Kleopatra veya Kleopatra Thea, soyadı Eueteria, çev.'iyi hasat/verimli sezon') Helenistik Selefkî İmparatorluğu'nun hükümdarıydı. Aleksandros Balas, II. Dimitrios Nikator ile VII. Antiohos Sidetes olmak üzere üç Suriye kralının karısı olarak MÖ 150'den yaklaşık 125'e kadar Suriye'nin kraliçesi eşidir. Dimitrios II Nicator'un ölümünden sonra MÖ 125'ten itibaren Suriye'yi yönetti ve sonunda oğlu VIII. Antiohos Gripus ile MÖ 121 veya 120'ye kadar ortak hükümdarlık yapmıştır.