II. Aleksandr Suikastı

II. Aleksandr Suikastı
Tarih	13 Mart 1881 (143 yıl önce) (1881-03-13)
Konum	Griboyedov kanalı,Sankt-Peterburg
Koordinatlar	59°56′24″K 30°19′43″D / 59.94000°K 30.32861°D / 59.94000; 30.32861
Amaç	Rus İmparatoru II. Aleksandr'ı kasıtlı olarak öldürmek.
Düzenleyen	Narodnaya Volya Üyeleri
Zayiatlar
II. Aleksandr, İgnati Grinevitski, Aleksandr Maleichev, Nikolai M. Zaharov, ve diğerleri.

II. Aleksandr suikastı, 13 Mart 1881'de Sankt-Peterburg, Rusya'da gerçekleştirilen suikasttır. II. Aleksandr at arabasının kapalı vagonunda Mikhailovsky Manège'den Kışlık Saray'a dönerken gerçekleştirilen bir suikast neticesinde öldürüldü. Suikast, başta Andrey Jelyabov tarafından Narodnaya Volya (" Halkın İradesi ") İcra Komitesi tarafından planlanmıştı. Sofya Perovskaya tarafından koordine edilen dört suikastçiden sadece ikisi aslında kararlı bir eylem gerçekleştirdi. Suikastçılardan olan Nikolay Rısakov, arabaya zarar veren bir bomba attı. Bu noktada ikinci bir suikastçı olan İgnati Grinevitski, arabaya II. Aleksandr'ı ölümcül şekilde yaralayan bir bomba daha attı. II. Aleksandr, Zaporijya'daki imparatorluk trenini dinamitle patlatma girişimi ve Şubat 1880'de Kış Sarayı'nın bombalanması gibi Dmitri Karakozov ve Aleksandr Solovyov'un girişimleri de dahil olmak üzere hayatında birkaç suikastten kurtulmayı başarmıştı. Gerçekleştirilen bu suikast, halkın 19. yüzyıl Rus Nihilist hareketinin en başarılı eylemi olarak kabul edilmektedir.

25-26 Ağustos 1879'da, taç giyme töreninin yıl dönümünde, 22 üyeli Narodnaya Volya İcra Komitesi, devrimi hızlandıracağı umuduyla II. Aleksandr'a suikast düzenlemeye karar verdi.^[1][2]Sonraki bir buçuk yıl boyunca II. Aleksandr'ın hayatına yönelik düzenledikleri çeşitli suikast girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.Komite daha sonra Pazar günü Mikhailovsky Manège'ye yaptığı ziyaretin ardından II. Aleksandr'ın Kış Sarayı'na dönüşü sırasında bir kez daha kendisine suikast düzenlemeye karar verdi. Projenin baş organizatörü Andrey Jelyabov'du. Grup, II. Aleksandr'ın günlük rutin işlerini birkaç ay boyunca gözlemlediği için eylemin gerçekleşebileceği alternatif çevreleri tahmin edebilecek duruma gelmiş ve planını bu doğrultuda gerçekleştirmiştir. Çar, büyük ihtimalle ya Malaya Sadovaya Caddesi'nden geçerek ya da Katherin Kanalı boyunca ilerleyerek saraya gidecekti. Grup için iki seçenek vardı. Bunlardan birinde, İmparator'un Malaya Sadovaya Caddesi'nden geçmesi halinde, caddenin altına mayın döşeyerek arabayı patlatacak ve daha sonra caddenin başında gizlenen dört suikastçı arabanın içine el bombaları atarak eylemi başarıyla gerçekleştireceklerdi.İkinci seçenek ve umutları ise, İmparator'un kanaldan geçmesi halinde arabasını bombalayacak olan gönüllü suikastçılardı. İgnati Grinevitski, Nikolay Rısakov, Timofey Mihaylov ve İvan Yemelyanov bombayı İmparator'un bindiği arabaya atacak olan gönüllülerdi.^[3][1]

Grup, Malaya Sadovaya'da bir peynir dükkânı açtı ve odalardan birini sokağın ortasına uzanan, büyük miktarlarda dinamit bırakacakları tüneli kazmak için kullandı. Eylemde kullanılacak el bombaları Nikolay Kibalçiç tarafından tasarlanmış ve üretilmişti. Saldırıdan önceki gece, Perovskaya Vera Figner (İcra Komitesindeki yedi kadından biri) ile birlikte bombaların toplanmasına yardımcı oldu.^[1]

Jelyabov bombalamayı yönetecekti ve hem mayın hem de bombaların başarısız olması durumunda II. Aleksandr'a hançer veya tabanca ile saldırması gerekiyordu. Ancak Jelyabov, saldırıdan iki gün önce tutuklandığı için görevini eşi Sofya Perovskaya devraldı.^[4]

• 
  Andrey Jelyabov
• 
  Sofya Perovskaya
• 
  Nikolay Rısakov
• 
  İgnati Grinevitski
• 
  İvan Yemelyanov
• 
  Nikolay Kibalçiç
• 
  Timofey Mihaylov
• 
  Hesya Helfman
• 
  Nikolay Sablin
• 
  Vera Figner

Çar, bir çift at tarafından çekilen kapalı iki koltuklu bir arabada Manège'den ve Kışlık saraya gidiyordu. Kendisine beş adet Kazak asker ve Polonyalı bir asilzade olan Frank (Franciszek) Josef Jackowski eşlik etmekteydi. İmparatora eşlik edenler arasında polis şefi Albay Dvorzhitzky ve iki Jandarma subayıda yer alıyordu.^[3]

13 Mart öğleden sonra, Manège de iki Muhafız taburunun manevralarını izledikten sonra Çar'ın arabası Bolshaya İtalyanskaya Caddesi'ne döndü. Perovskaya, mendilini çıkarıp suikastçıları Kanal'a mevzilenmeleri için önceden belirlenmiş bir işaret verdi. Dönüş yolunda Çar da kuzeni Büyük Düşes Katherina'yı ziyaret etmeye karar vermişti. Bu suikastçılara yürüyerek kanala ulaşması için yeterli bir zaman tanımıştı; Mihaylov hariç hepsi yeni pozisyonlarını aldılar.^[5]

Saat 14: 15'te, araba mendile sarılmış bir bomba taşıyan Rısakov ile karşılaşana kadar rıhtımdan yaklaşık 150 metre aşağıya indi. Perovskaya tarafından verilen sinyal ile birlikte Rısakov bombayı Çar'ın arabasının altına doğru fırlattı. Geride kalan Kazak (Aleksandr Maleyçev) ölümcül bir şekilde yaralandı ve kısa bir süre sonra hayatını kaybetti. Yaralananlar arasında, bir kasap dükkânında çalışan on dört yaşındaki köylü bir çocuk da (Nikolay Zakharov) vardı. Ancak patlama sadece mermi geçirmez arabaya zarar fermişti. İmparator olayın etkisiyle sarsılmış ve şoka girmişti ama yaralanmamıştı.Patlamanın ardından Rısakov hemen yakalandı. Polis şefi Dvorzhitski, Rısakov'un toplanan kalabalığın içinde başkasına bağırdığını duydu. Bunun üzerine Dvorzhitzki, Çar'ı kızağıyla birlikte saraya geri götürmeyi teklif etti. Çar teklifi kabul etti, ancak önce suçluyu görmeye ve hasarı araştırmaya karar verdi. Yarananlar ve can kayıpları yaşayanların ailelerine destek olmak istedi. Çevredeki halkın Çar'ın durumunu soran endişeli sorularına II. Aleksandr, “Şükürler olsun, yaralanmadan kurtuldum” dedi. ^[3][6][7]

Çar'a yaklaşan ikinci bir suikastçı Grinevitski, Çar'ın ayaklarına denk gelecek şekilde ani bir hareketle ikinci bombayı fırlattı. Havada patlayan bomba Çar ve suikastçı Grinevitski'yi ağır bir biçimde yaraladı. İnsanlar Çar'a yakın bir kalabalık oluşturduğu için, Grinevitski'nin bombasısının ilkinden daha şiddetli olduğu iddiasında bulundu.^{[not 1]} Çar Aleksandr'ın sağ koluna yaslanmıştı. Dizinin altı parçalandığı için bacakları bolca kan kaybetmişti, karnı yırtılmış ve yüzü parçalanmıştı. Patlamadan ağır yaralanan Grinevitski'nin kendisi ise Çar'ın ve kasapta çalışan çocuğun yanında yatıyordu.^[3][8]

Kalabalıkta yer alan üçüncü bombacı İvan Yemelyanov ise, diğer iki bombacı başarısız olursa üçüncü bir bomba ile hazırda bekliyordu. Ancak, bunun yerine diğer seyircilerle birlikte Çar'ın zar zor duyulabilir çığlıklarına yardım etmek için koştu; Çar kendisine zar zor: "Beni saraya götür...orada ... öleceğim." şeklinde fısıldadı. ^[7][9] Çar Aleksandr, bir kızak yardımı ile neredeyse yirmi yıl önce aynı gün, köleleri serbest bırakan 1861 Kurtuluş reformu'nu imzaladığı Kış Sarayı'ndaki çalışma odasına taşındı. Romanov Hanedanı üyeleri hızla olay yerine geldiler. O gün saat 15:30'da, II. Aleksandr ağır yaraları sebebi ile hayatını kaybetti.^[10]

Çar'ı öldüren ikinci bombayı atan Grinevitski, yakındaki askeri bir hastaneye taşındı ve orada birkaç saat boyunca tedavi edilmeye çalışıldı. Yetkililerle işbirliği yapmayı ya da adını bile vermeyi reddederek, o akşam öldü. ^[11] Kendi hayatını kurtarmak için, olay yerinde yakalanan ilk bomba atıcısı Rısakov, soruşturmayı yürüten yetkililer ile işbirliği yaptı. Tanıklığı diğer katılımcıları da içeriyordu ve polisin grubun karargahına baskın düzenlemesini sağladı. Baskın, suikasttan iki gün sonra 15 Mart'ta gerçekleşti. Helfman tutuklandı ve Sablin polise birkaç el ateş ettikten sonra yakalanmamak için kendini vurdu. Mihaylov kısa bir silahlı çatışmadan sonra ertesi gün aynı binada ele geçirildi. Çarlık polisi 22 Mart'ta Sofya Perovskaya'yı, 29 Mart'ta Nikolay Kibalçiç'i ve 14 Nisan'da İvan Yemelyanov'u yakaladı. ^{[3] [11]}

Jelyabov, Perovskaya, Kibalçiç, Helfman, Mihaylov ve Rısakov 26-29 Mart'ta İktidar Senatosu Özel Mahkemesi tarafından yargılanmış ve asılarak idama mahkûm edilmiştir. Ceza, 15 Nisan 1881 tarihinde Devlet yetkilileri tarafından usulüne uygun olarak yürütülmüştür. Hesya Helfman davasında, hamileliği nedeniyle infazı ertelenmiştir. ^{[12] [11]} III. Aleksandr sonradan Helfman'ın ölüm cezasını katorga'da belirsiz süreli zorunlu işçiliğe çevirmiştir. Daha sonra Helfman, ocak 1882'de doğum sonrası bir komplikasyondan öldü ve aynı şekilde bebeği de kısa bir süre sonra hayatını kaybetti. ^[11]

Ertesi yıl Yemelyanov yargılandı ve ağır işlerde ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı, ancak 20 yıl hizmet ettikten sonra Çar'ın vermiş olduğu affa tabii oldu. ^[3] Vera Figner 10 Şubat 1883 tarihine kadar büyük ölçüde Narodnaya Volya icra komitesinin başkanlığını yaptı, bu süre zarfında Odessa askeri savcısı olan Genel Belediye Başkanı Strelnikov'a suikast düzenledi. 1884'te Figner asılarak ölüme mahkûm edildi ve daha sonra bunun yerine Schlüsselburg'daki kalede 20 yıl hapsedildi. ^{[13] [14]}

geçit töreninde komplocuların infazı. Solda, uygulayıcı Frolov, köylü sınıfının güçlü bir şekilde inşa edilmiş bir adamı olarak tanımlandı. ^{[3] [12]} Soldan sağa hükümlü: Rısakov, A. Jelyabov, Perovskaya, Kibalçiç ve Mihaylov. ^[11]

Daha kalıcı bir anıt için planlar ve bağış toplama çalışmaları yapılırken, saldırı yerinde geçici bir mabet dikildi. Suikastın gerçekleştiği noktada kalıcı bir türbe inşa etmek için, kanalın daraltılmasına karar verildi, böylece çarın geçtiği yol bölümü kilisenin duvarlarına dahil edilebilirdi. Kalıcı anıt Voskresenia Khristova Kilisesi biçimini aldı. İnşaat 1883'te III. Aleksandr ile başladı ve 1907'de II. Nikolay ile tamamlandı. Sunak karşısındaki kilisenin sonunda, II. Aleksandr'ın suikastının gerçekleştiği yere, Siboryum şeklinde ayrıntılı bir tapınak inşa edildi. Topaz, lazurit ve diğer yarı kıymetli taşlarla süslendi ve tapınağın tabanına maruz kalan eski yolun basit parke taşlarıyla çarpıcı bir kontrast oluşturuldu. ^[15]

Özel

Genel

• Yarmolinsky, Avrahm (2016). Road to Revolution: A Century of Russian Radicalism. Princeton University Press. ISBN 978-0691638546. 
• Kel'ner, Viktor Efimovich (2015). 1 marta 1881 goda: Kazn imperatora Aleksandra II (1 марта 1881 года: Казнь императора Александра II). Lenizdat. ISBN 5-289-01024-6. 
• Edvard, Radzinsky (2005). Alexander II: The Last Great Czar. Freepress. ISBN 978-0743284264. 
• "Church of the Savior on Blood, St. Petersburg". Sacred Destinations. 26 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2018. 
• Hartnett, L. (2001). "The Making of a Revolutionary Icon: Vera Nikolaevna Figner and the People's Will in the Wake of the Assassination of Tsar Aleksandr II". Canadian Slavonic Papers. 43 (2/3). ss. 249-270. JSTOR 40870322. 
• Kirschenbaum, Lisa A. (2014). "The Noble Terrorist". The Women's Review of Books. Cilt 31. ss. 12-13. JSTOR 24430570. 
• "EXECUTION OF THE CZAR'S ASSASSINS". Australian Town and Country Journal (Sydney, NSW : 1870 - 1907). 4 Haziran 1881. 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2019.