II. Abdülhamid Çeşmesi (Şişli)
 II. Abdülhamid Çeşmesi (Şişli), Haziran 2021 | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Çeşme |
| Mimari tarz | Klasik Osmanlı mimarisi |
| Konum | Şişli, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°02′42″K 28°59′39″D / 41.04500°K 28.99417°D |
| Tamamlanma | 1901 |
II. Abdülhamit Çeşmesi 1896-1901 yılları arasında Sultan II. Abdülhamit tarafından İtalyan mimar Raimondo D’Aronco'ya yaptırılmıştır. Çeşme, açılış merasiminin fotoğraflandığı 1901 yılında Tophane Nusretiye Camii önünde yer almaktaydı.[1][2] 1957 yılında Heny Prost'un planladığı yol genişletme çalışmalarından nasibini alarak özgün yerinden sökülmüş ve Maçka Parkı’nda günümüzdeki yerine taşınmıştır.[1]
Mimarisi
Çeşme, Osmanlı mimarisinde eklektik üslupla yapılan özgün bir eser örneğidir.[1] Dört yüzlü meydan çeşmesi olarak barok üslupta tasarlanan çeşmenin, ince silmelerle hareketlendirilmiş cephelerinden iki yüzü dar, diğer iki yüzü ise daha geniş olarak karşılıklı cephe biçiminde düzenlenmiştir.[1] Kurşun örtülü bir çatı ve geniş bir saçak altında mermerden yapılmış olan çeşmenin ayna taşları Türk Rokokosu stilinde motifler ile süslendirilmiştir.[3][4]
Planı dikdörtgen olup üzeri iki katlı çatıyla örtülmüştür ve çatının üzeri yalancı bir kubbeyle kaplıdır. Çeşmenin dört köşesinde birer adet sütun yer alır. Sütunların üstünde yer alan yüzeyde eserin kitabeleri yer alır. Çeşme, bezemesiz iç ve dışbükey silmelerle çevrelenir. Yapıtın geniş yüzeylerinde yer alan çeşmelerin üst kısmında volütlü konsollar yer alır. Çeşmenin ayna taşının tacı korint yaprakları, S ve C kıvrımları yapan bitkisel motiflerle grift bir şekilde bezenmiştir.[3] Vazo içindeki çiçek motifi bu tacın ortasında yer alır. Tacı iki adet yivli dekoratif plaster taşır. Bu plasterlerin yanlarında birer adet suluk bulunur. Üzeri silme ve eğrisel bitkisel motiflerle bezenen çeşme yalağı dalgalı bir forma sahiptir. Yapıt tüm bu özellikleriyle barok bir tavır gösterir.
Kitabesi
Kitabesine bakıldığında tarihini veren manzum tarih metnini, Üsküdarlı Şair Ahmed Talat Bey söylemiştir. Kitabesi ise aklam-ı sitte ve talik yazı üstadı, devrin en önemli hattatı Sami Efendi tarafından celi talik yazısıyla mermere kabartma olarak yazılmıştır.[1] Dört cephesinde birer beyitten oluşan kitabesi şu tarih beyiti ile son bulmaktadır:
“Sayesinde ol şehinşah-ı mu’alla meşrebin / Teşnegâna böyle dil-cû çeşmeler oldı bedid
Âb-ı şerbetin içüb birle Didim târihini / Eyledi bu çeşmeyi bünyâd Han Abdülhamid” (Talasoğlu,1994, s.86).
Kaynakça
- ^ a b c d e "İstanbul'da Az Bilinen 10 Hamidiye Çeşmesi". Fikriyat Dergisi. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "1957 Yılında Maçka'ya Taşınan II. Abdülhamit Çeşmesi Nusretiye Camii Önündeyken". Eski İstanbul Fotoğrafları Arşivi. 12 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Osmanlı Mimarisinde Meydan Çeşmeleri". Osmanlı Mimarisinde Meydan Çeşmeleri. Fazilet Koçyiğit. 13 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Abdülhamid Han II Çeşmesi". Su Vakfı. 9 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
