İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.
DOS, bilgisayarlar için ufak ve basit bir işletim sistemi türü olup, ana görevi disket ve sabit disk gibi saklama ortamlarının yönetimidir.
Macintosh, kısaca Mac olarak bilinen ve adını McIntosh Amerikan 1949 ses firmasından alan patent sorunu yaşamamak için Macintosh olarak yazılan, kişisel bilgisayar üreten Apple Computer Inc.'in bir ürünüdür. Ürün yelpazesi 1984 yılında başlamış ve piyasada fare ve grafik arayüz kullanan ilk başarılı bilgisayar serilerinden biri olmuştur. Bu başarıdan dolayı, 1986 yılından itibaren şirketin Lisa, Apple II, Apple III gibi yelpazeleri sonlandırılıp tüm bilgisayarları Macintosh serisi altında toplanmıştır.
Windows NT, Microsoft tarafından geliştirilen ve ilk sürümü 27 Temmuz 1993'te yayımlanan bir işletim sistemi ailesidir. İşlemciden bağımsız, çoklu işlem ve çoklu kullanıcı desteği sunan bir işletim sistemidir.
MS-DOS, Microsoft firmasının geliştirdiği bir DOS sistemidir. 1980'li yıllarda PC uyumlu platformlar üzerinde kullanılan en yaygın işletim sistemiydi. 1990'lı yılların ortalarından 2000 yılına kadarki en popüler işletim sistemleri olan Windows 9x ailesinin temeli olarak kullanıldı. Masaüstü bilgisayarlardaki popülerliğini, zamanla Windows NT mimarisi kullanan yeni nesil Windows işletim sistemlerine bıraktı.
Sabit disk ya da Hard disk kısaca HDD ya da Türkçesi ile sabit disk sürücüsü veri depolanması amacı ile kullanılan manyetik kayıt ortamlarıdır. Önceleri büyük boyutları ve yüksek fiyatları nedeni ile sadece bilgisayar merkezlerinde kullanılan sabit diskler, cep telefonları ve sayısal fotoğraf makineleri içine sığabilecek kadar küçülen boyutları ile günlük hayatımıza girmişlerdir.
Seattle Computer Products (SCP), Seattle, Washington'daki bir bilgisayar donanım firmasıydı. Tim Paterson'un, S-100 tabanlı hafıza kartlarındaki hataları düzeltmek için Haziran 1978 tarihinde iş başı yaptığı firmadır.
Tim Paterson, Amerikalı bilgisayar programcısı. MS-DOS işletim sisteminin temeli olan QDOS'u yazan kişidir.
Digital Research Dr. Gary Kildall tarafından CP/M işletim sistemi ve yan ürünlerinin geliştirilmesi ve pazarlanması için kuruldu. Mikrobilgisayar döneminin ilk büyük yazılım şirketiydi.
Kişisel bilgisayar veya PC, şahsi kullanımına yönelik özel olarak tasarlanmış, herhangi bir uzman veya operatörün yardımı olmadan kişilerin kendi başlarına kullanabileceği bilgisayar türü. Masaüstü bilgisayarlar, dizüstü (laptop) bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar, PC'lere örnek olarak verilebilir. Kişisel bilgisayarlar evde, büroda veya mobil olarak kullanılabilirler.
Windows, Microsoft tarafından PC'ler için geliştirilen bir işletim sistemi. İlk kez 1983'te IBM marka bilgisayarlarda kullanılmak amacıyla MS-DOS üzerinde çalışan grafiksel kullanıcı arayüzü (GUI) olarak piyasaya sürüldü. Microsoft'un modellediği GUI Apple'ın Mac OS'tan sonra bilinen ilk Arayüz Yöneticisidir. 1980'lerden günümüze çok büyük değişimler geçirmiş olan Windows zaman içerisinde kendi başına bir işletim sistemi olmuş, NT çekirdeğine geçmiş ve ortaya bugün -sunucu sistemleri hariç- işletim sistemi pazarının %90'ını kontrol eden işletim sistemi çıkmıştır.
AmigaOS, Amiga kişisel bilgisayarının işletim sistemidir. Grafik arabirimi olan Workbench, CLI komut satırı arabirimi ile birlikte AmigaDOS ve çoğu Amiga modelinde ROM'da yer alan Kickstart'tan oluşur.
PowerPC, AIM olarak bilinen Apple-IBM-Motorola ittifakının 1991'de geliştirdiği bir RISC mikroişlemcisidir. Genel olarak kişisel bilgisayarlar içindir. PowerPC merkezi işlem birimleri (CPU) gömülü (embedded) ve yüksek performans işlemcileri olduğu için popüler olmuştur. PowerPC 1990'da AIM' in ve PReP'in temel taşı oldu, fakat mimari Apple'ın Macintosh'unun 1994–2006 modellerinde daha başarılı bulundu.
BIOS,. EPROM adı verilen bir yonga üzerinde ROM Bellek biçiminde yer alan bir tür yazılımdır. Bilgisayar açıldığı anda işlemciye tüm diğer donanımları sırasıyla tanıtır. Donanımların temel iletişim protokollerini belirler. İşletim sisteminin başlangıç öğelerinin herhangi bir sürücüden yüklenmesini sağlar. İşletim sistemi çalışırken donanım ve işletim sistemi arasındaki ilişkileri düzenler.
Bilgisayar donanımında, GUID Bölümleme Tablosu, fiziksel sabit disk üzerindeki bölümleme tablosunun şeması için kullanılan bir standarttır. Intel tarafından, modası geçmiş ve IBM PC'lerden geriye kalan IBM PC BIOS'ların yerini alması için teklif edilen EFI Standardı'nın bir parçasıdır. EFI GPT'yi kullanırken BIOS MBR'yi kullanır.
Telekomünikasyon ve bilişim teknolojisinde yeni aygıtların eski aygıtlar tarafından üretilmiş girdileri çalıştırabilme yeteneğine geriye uyumluluk denir. Yeni standartlar için tasarlanmış bir ürün eski standartlara erişebiliyor, okuyor veya oynatabiliyorsa o ürüne geriye uyumludur denir. Örneğin veri biçimleri ve iletişim protokolünü içeren standartlar gibi.
Windows Preinstallation Environment, PC'ler, iş istasyonları ve sunucular dağıtım için kullanılan Windows'un hafif versiyonudur veya çevrimdışı iken bir sorun çekimi işletim sistemidir. MS-DOS boot diskleri değiştirmek için tasarlanmıştır ve USB bellek aygıtı, IPXE, PXE, CD-ROM ya da sabit disk üzerinden booting edilebilir. Geleneksel büyük şirketler ve OEM tarafından kullanılır, ve Windows Otomatik Yükleme Seti (WAIK) üzerinden şimdi ücretsiz yazılım olarak kullanılabilir.
Gary Arlen Kildall, Amerikalı bilgisayar bilimcisi ve mikrobilgisayar girişimcisi.
IBM anaçatı bilgisayar işletim sistemlerinin tarihçesi, IBM'in anaçatı bilgisayar tedarikindeki tarihi üstünlüğü sebebiyle tüm anaçatı bilgisayar işletim sistemlerinin tarihçesinde önemli bir yere sahiptir. IBM anaçatı bilgisayarları, IBM'in veya üçüncü partilerin ürettiği işletim sistemlerini kullanır.
IBM PC uyumlu bilgisayarlar, bilgisayar devi IBM'in orijinal IBM PC, XT ve AT bilgisayarlarına benzer ve aynı yazılımı ve genişleme kartı'larını kullanabilir. Bu tür bilgisayarlar PC klonları, IBM klonları veya IBM PC klonları olarak adlandırılmıştır. IBM 2005 yılında kişisel bilgisayar bölümünü Çinli teknoloji şirketi Lenovo'ya sattıktan sonra artık kişisel bilgisayar satmadığı için "IBM PC uyumlu" terimi artık yalnızca tarihsel bir tanımlamadır. "PC" tanımı, kişisel bilgisayar tarihi'nin çoğunda kullanıldığı gibi, genel olarak "kişisel bilgisayar" anlamına değil, çağdaş bir IBM PC'nin çalıştırabildiği aynı yazılımı çalıştırabilen bir x86 bilgisayar anlamına gelmektedir. Bu terim başlangıçta 1980'lerin başında mevcut olan Apple II, TRS-80 ve Commodore 64 gibi çeşitli ev bilgisayarı sistemlerinin aksine kullanılmıştır. Daha sonra bu terim öncelikle Apple'ın Macintosh bilgisayarlarına karşıt olarak kullanılmıştır.
