İçeriğe atla

I. Yezid Mezyed

Ebu Tahir Yezid bin Muhammet
VI. Şirvanşah
Hüküm süresi917 – 948
Önce gelenI. Ali
Sonra gelenIII. Muhammet
HanedanMezyedi Hanedanı
BabasıMuhammet bin Yezid
Diniİslam

I. Yezid Mezyed ya da Ebu Tahir Yezid bin Muhammet, Şirvanşahlar Devleti'nin 6. şahı ve Şirvanşah III. Muhammet'in babası.

Saltanatı

Babası Şirvanşah I. Ali'nin kardeşi Muhammet bin Yezid'tir. Küçük yaşlarından beri taht sevdasıyla sarayda kendini belli etti. Amcası I. Ali'nin Ruslarla girdiği savaşı kaybetmesinin üzerine taht kavgasına başladı, amcası I. Ali, oğlu Abbas ve torunu Ebu Bekir'i esir aldı ve bir süre sonra idam ettirdi. Babası Muhammet bin Yezid hakkında kaynaklarda hiçbir şey söylenmez.[1]

"Tarih-i el-Bab"a göre Ebu Tahir Yezid bin Muhammet H. 305 (M. 917) yılında Şirvan bölgesini tamamen işgal etti ve bir yıl sonra burada kendi ismini verdiği Yezidiye şehrini (şimdiki Şamahı) inşa ettirdi.[1] Layzan (şimdiki Lahıc) bölgesini ise büyük oğlu Muhammet'e ikta olarak bahşetti. Yaklaşık 33 yıl saltanat süren I. Yezid Eylül 948 tarihinde öldü.

Hâşimoğulları ile ilişkiler

Ebu Tahir Yezid'in saltanatı zamanında Derbent bölgesi ile ilgili bazı sorunlar ortaya çıktı. H. 318 (M. 930) yılında Şabran kapıları önünde oğlu Muhammet'le Derbent emiri Ebu El-Malik El Hâşimi arasında savaş çıktıysa da, kati galibiyet kazanılamadı. Bu dönemde Derbent şehri 869 senesinde Hâşim bin Süraye tarafından kurulan Haşimi Hanedanı tarafından yönetilmekteydi.[2]

Sâcilerle ilişkiler

Şirvanşahlar Devleti kısa bir süreliĞine (908-909) Güney Azerbaycan'da hüküm sürmüş Sâci Hanedanı'na itaat etti. Bu sebepten I. Yezid döneminde Sâcilerle ilişkilere önem verilmiştir. H. 320 (M. 932) yılında Yusuf bin Ebu Sac'ın Azerbaycan emiri Balduye'den kaçan Mufliy'i Şirvan'da hapsedilerek Emir Balduye'ye teslim edildi ve yapılan bir anlaşmaya göre Bizans, Gürcü ve diğer düşmanlara karşı birlik içinde olmak kararlaştırıldı.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c S. Aşurbeyli – Şirvanşahlar Devleti, Bakü, 2007
  2. ^ Mинopcкий. Иcтopия Шиpвaнa, c.47-49, 64-65, 97-98

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hâşimoğulları (Hicaz)</span> Arap kraliyet ailesi

Hâşimoğulları veya Hâşimîler, Hüseyin bin Ali tarafından kurulan Arap ailesi. İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Benî Haşim ailesine bağlı bir Kureyş boyu olduğunu iddia etmektedirler. Ayrıca kan bağı ve kabile birlikteliği yoluyla Kızıl Deniz boyunca kurulan hanedanların sahibi olan boy. Sülale ismini İslam peygamberi Muhammed'in büyük-büyükbabası Haşim bin Abdimenaf'dan alır. I. Dünya Savaşı esnasında İngiliz desteğiyle Osmanlı Devleti'ne isyan etmiş, Arap Yarımadası'nın kontrolünü eline geçirmiş, fakat birkaç yıl sonra Suudi Hanedanlığı'na yine bir isyanla kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Şirvanşahlar Devleti</span>

Şirvanşahlar Devleti ,(Arapça/Farsça: شروانشاه) — 861-1538 yılları arasında Güneydoğu Kafkasya'da, ağırlıklı olarak günümüz Azerbaycan Cumhuriyeti'de ve kısmen de günümüz Dağıstan topraklarında var olmuş ve sonradan Azerbaycanlılaşmış bir devlettir. Devletin sınırları doğuda Derbent'ten, Kür Nehri'nin Hazar Denizi'ne döküldüğü noktaya kadar uzanarak, Şirvan tarihi bölgesi ile bazen batıda Gence şehrine kadar ulaşmış, ayrıca farklı dönemlerde Şeki, Karabağ ve Beylegan'ı da kapsamıştır. Başkenti Şamahı ve Bakü olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. İbrahim (Şirvanşah)</span>

I. İbrahim — Şirvanşahlar devleti'nin 34. şahı ve Derbendi Hanedanı'ndan çıkan ilk şahtır. Mezyedi ve Kesrani Hanedanları ile akraba olan Derbendiler arap asıllı bir aile olup, daha sonradan türkleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Heysem</span> Şirvanşah

I. Heysem ya da Heysem bin Halit – Abbasi Hilafeti'nin Azerbaycan ve Ermeniye valisi, Şirvanşahlar Devletinin kurucusu, Şirvanşah unvanını kullanan ilk hükümdar ve Şirvanşahlar Devleti'nin 2. şahı I. Muhammet'in babası.

<span class="mw-page-title-main">II. Heysem</span> Şirvanşahlar Devletinin 3. şahı

II. Heysem ya da Heysem bin Muhammet – Şirvanşahlar Devleti'nin 3. şahı ve Şirvanşah I. Ali'nin babası.

<span class="mw-page-title-main">I. Ali</span>

I. Ali ya da Ali bin Heysem - Şirvanşahlar Devleti'nin 4. şahı ve Şirvanşah I. Yezid Mezyed'in babası.

<span class="mw-page-title-main">II. Muhammed (Şirvanşahlar şahı)</span>

II. Muhammet ya da Muhammet bin Ali, Şirvanşahlar Devleti'nin 5. şahı. Ali bin Heysam'ın oğlu, Ebu Tahir Yezid'in babasıdır. Kaynaklarda çok az bilgi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">III. Muhammed (Şirvanşahlar şahı)</span>

III. Muhammet ya da Muhammet bin Ali - Şirvanşahlar Devleti'nin 7. şahı ve Şirvanşah I. Ahmet Mezyed'in babası.

I. Ahmet Mezyed ya da Ahmet bin Muhammet – Şirvanşahlar Devleti'nin 8. şahı ve Şirvanşah IV. Muhammet ve II. Yezid'in babası.

IV. Muhammet ya da Muhammet bin Ahmet – Şirvanşahlar Devleti'nin 9. şahı ve Şirvanşah II. Yezid Mezyed'in abisi.

II. Yezid Mezyed ya da Yezid bin Ahmet – Şirvanşahlar Devleti'nin 10. şahı ve Kesrani Hanedanı'nın kurucusu olan I. Manuçehr'in babası.

I. Manuçehr ya da Manuçehr bin Yezid - Şirvanşahlar Devleti'nin 11. şahı ve Kesrani Hanedanı'nın kurucusu.

II. Ali Kesrani ya da Ebu Mansur bin Yezid – Şirvanşahlar Devleti'nin 12. şahı.

I. Kubad ya da Kubad bin Yezid – Şirvanşahlar Devleti'nin 13. şahı.

III. Ali ya da Buhtnasar Ali bin Ahmet, Şirvanşahlar Devleti'nin 14. şahı ve Şirvanşah II. Yezid Mezyed'in torunu.

I. Salar ya da Salar bin Yezid – Şirvanşahlar Devleti'nin 15. şahı ve Şirvanşah I. Fariburz'un babası.

Mezyedî Hanedanı, Şirvanşahlar Devleti'ni yaklaşık olarak 166 yıl yöneten hanedandır. Mezyedîler ya da Yezîdîler olarak da bilinir. Hanedan, adını Abbasi Hilafeti'nin Azerbaycan valisi olan Yezid bin Mezyed'den alır. Mezyedi Hanedanı'nın 861 yılında başlayan yönetimi, 1027 yılında hanedanın kesin olarak farslaşmış kolu olan Kesranilerin tahtı ele geçirmesiyle son bulmuştur. Mezyedi Hanedanı'na mensup son kişi olan Şirvanşah II. Yezid bin Ahmet 1027 yılında ölmüştür.

Kesranî Hanedanı, Şirvanşahlar Devleti'ni yaklaşık olarak 355 yıl yöneten hanedandır. Hanedan, Şirvanşah II. Yezid bin Ahmet'in son yıllarında etkinleşen fars siyaseti yüzünden tarihçiler tarafından Mezyedi Hanedanı'ndan ayrılmıştır. Oysaki, ilk Kesrani Şirvanşahı I. Manuçehr, II. Yezid Mezyed'in büyük oğluydu. Tarihçilere göre, Kesraniler ilk kez 1027 yılında I. Manuçehr dönemiyle iktidara ulaştı ve 1382 tarihinde Şirvanşah Huşeng'in bir saray devrimiyle öldürülmesi üzerine son buldu.

<span class="mw-page-title-main">I. Fariburz</span>

I. Fariburz ya da Fariburz bin Salar - Şirvanşahlar Devleti'nin 16. şahı ve kendinden sonra gelen 2 şirvanşahın babası.

<span class="mw-page-title-main">I. Faruk Yaşar</span>

Faruk Yaşar, Şirvanşahlar devletinin otuz altıncı hükümdarı ve Şirvanşah I Halilullah'ın oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.