İçeriğe atla

I. Turanşah

Melik/Sultan I. Turanşah ibn Kavurd Bey, Kirman Selçuklu Devleti'nin hükümdarı.

Muhyi'd-Din İmde'd-Devle ve'd-Din Melik Turanşah
توران شاه یکم
Kirman Selçuklu Devleti sultanı
Görev süresi
1085 - 1097
Yerine geldiğiSultanşah
Yerine gelenÎrânşâh
Kişisel bilgiler
Doğum Turanşah ibn Kavurd Bey
XI. yüzyıl
Selçuklu Devleti
Ölüm 1097
Selçuklu Devleti
Çocuk(lar) İranşah
Dini Sünni İslam

Hayatı

Babası Kirman Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kavurd'tur. 1085 yılında Sultanşah'ın ölümü üzere I. Turanşah tahta çıktı. Emirler I. Turanşah'ın başarılı olamayacağını düşünüyordu. Ama I. Turanşah emirleri haksız çıkaracaktı.

1072 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan'ın ölümüyle Kavurd, Melikşah'la taht yarışına girdi; ama Kavurd 1073 yılında Hamedan'da Melikşah tarafından bozguna uğradı ve esir düştü. Melikşah amcası Kavurd'u öldürmek istemesede Vezir Nizamülmülk'ün ileride sorun çıkartacağı önerisine uyarak öldürttü. Kavurd'un ölümünden sonra Kirman Selçuklu Devleti Fars 'ı kaybetti. Sultan Melikşah Fars'ın yönetimini Emir Ed Devle Humar Tegin'e verdi (1073). Emir Ed Devle Humar Tegin Fars'ı oldukça kötü yönetiyordu. I. Turanşah Fars 'ta asayişin zayıflamasını fırsat bilerek Fars'a 2 sefer düzenledi. I. Turanşah ilk düzenlediği seferde başarısız olsa da 2. seferinde Fars'ı hakimiyeti altına aldı.

1092 yılında Sultan Melikşah ölmüş ve Terken Hatun 5 yaşındaki oğlu Mahmud'u sultan ilan etmişti. Terken Hatun Fars'ı I. Turanşah'ın elinden almak için 1094 yılında Emir Üner komutasındaki Selçuklu ordusunu gönderdi. I. Turanşah Şebankare emirlerinden yardım alarak Emir Üner'i bozguna uğrattı. I. Turanşah'ın son askeri faaliyeti Umman üzerine oldu. I. Turanşah Umman'da çıkan isyanı bastırdı. Bu olayların ardından I. Turanşah 1097 yılında öldü. Bir rivayete göre; I. Turanşah'ın yönetimi I. Hüsrev olarak da bilinen Sasani Sultanı Anuşirvan (531-579) ve Emevi Halifesi Ömer b. Abdülaziz'den (717-720) daha iyiydi.

Popüler Kültürdeki Yeri

2021'de TRT1 dizisi Uyanış Büyük Selçuklu da Ogün Kaptanoğlu tarafından canlandırılmıştır.

Kaynakça

[1][2]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alp Arslan</span> Büyük Selçuklu Devletinin 2. Hükümdarı

Alp Arslan, Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun ikinci sultanı olan ve Türklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya gelişlerini ve mücadelesini yöneten askeri komutan ve hükümdardır. Doğum adı Muhammed bin Davud Çağrı'dır. 1071 yılında Bizans İmparatorluğu hükümdarı Romen Diyojen ile yaptığı Malazgirt Muharebesi'ndeki başarısından dolayı tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kirman Selçukluları</span> Büyük Selçukluların Iran topraklarında kurulan kolu

Kirman Selçukluları, (1041-1187) Çağrı Bey'in oğlu Kavurt, Selçukluların Kirman kolunun başı idi. İran'ın güney kısmında yer alan Kirman'dan başka Fars, Hürmüz ve Umman'ı da zapt etmiştir. Umman'ın fethi Selçuklularca yapılmış ilk deniz aşırı seferdir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Selçukluları</span> 1092-1117 tarihleri arasında Suriye bölgesini yönetmiş Türk devleti

Suriye Selçukluları, 1092-1117 tarihleri arasında Suriye bölgesini yönetmiş Türk devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Gazneliler</span> Orta Asyada eski bir Türk devleti

Gazneliler, 963-1186 yılları arasında Maveraünnehir, Afganistan, Hindistan'ın kuzeyi ve Horasan'da hüküm sürmüş olan Türk devleti. Gazneliler adlarını başkent edindikleri, hâlen Afganistan sınırları içinde bulunan Gazne şehrinden almıştı. Mahmud-ı Gaznevî'nin Yemînüddevle lakabına atıfla bu hanedana Yemînîler denilmektedir. Ayrıca hanedanın babası Sebük Tigin'e atıfla Sebük Teginîler olarak da anılmaktadır. Gazne Devleti'nden önce bu topraklarda hüküm sürmüş olan Fars asıllı Samanîlerin siyasi ve kültürel etkisinden dolayı Gazneli Türkler, zaman içerisinde Farslaşmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">I. Melikşah</span> 3. Büyük Selçuklu Devleti Sultanı

I. Melikşah, Türk, Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">I. Mahmud (Büyük Selçuklu sultanı)</span> Büyük Selçuklu Sultanı

I. Mahmud, beş yaşında iken 1092-1093 döneminde Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı ve 1093-1094'te İsfahan ve Fars bölgesi tâbî hükümdarı ilân edildi.

<span class="mw-page-title-main">Melikşah (Anadolu Selçuklu sultanı)</span> Anadolu Selçuklu Devleti sultanı

Şahinşah veya Melikşah Anadolu Selçuklu Devleti sultanı (1107-1116). Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan'ın büyük oğludur. Büyük Selçuklu Devleti'nin hükümdarı olan Melikşah ile karıştırılmamalıdır.

Ebu'l-Kasım, Anadolu Selçuklu Devleti'nin ilk döneminde İznik valisidir. Hanedanın kurucusu ve ilk sultan Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın ölümünden sonraki Fetret döneminde 3 yıllık bir süre Anadolu Selçuklu Devleti'ni yönetti. Süleyman Şah doğu seferine çıkarken akrabası Ebu-l Kasım'ı devletin başına vekili olarak atamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Sencer</span> Büyük Selçuklu Devleti ve Horasan Selçuklularının 9. ve son sultanı

Ahmed Sencer veya Sultan Sencer ya da Muizzeddin Ahmed Sencer, 1097-1118 tarihleri arası Horasan Selçuklu Sultanı, 1118-1157 döneminde Büyük Selçuklu Sultanı.

<span class="mw-page-title-main">Berkyaruk</span> Büyük Selçuklu Devleti sultanı

Berkyaruk (Temmuz 1081 - 22 Aralık 1104), Büyük Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın oğlu ve 1092-1104 yılları arasında Büyük Selçuklu Devleti'nin hükümdarıdır.

Aksungur El-Hacib, tam adıyla Kasım ad-Davla Ebu Said Aksunkur el-Hacib, Aq Sunqur al-Hajib ya da Aksungur el-Hacip, Büyük Selçuklu Devleti altında, Sultan Melikşah saltanat dönemi'nde, 1086 - 1094 arasında, Selçuklu Halep Emirliği yapan yönetici.

Gıyaseddin Mesud Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı olan amcası Sultan Ahmed Sencer'e bağımlı olarak Irak ve batı İran'da hüküm süren Irak Selçuklu Devleti sultanlığı yaptı.

Kavurd Bey veya adına darp edilen sikkelerde adı Kara Arslan Bey veya tam adı Kara Arslan Ahmed Kavurd Bey. Selçuklu hanedanından Selçuk Bey'in büyük torunu, Çağrı Bey'in oğlu ve Alp Arslan'ın kardeşidir. Güney Fars'da Kirman meliki. Kirman'da 140 yıl hüküm sürecek olan Kirman Selçuklu Devleti kurucusu. Selçuklu Devleti tahtına çıkan yeğeni Melikşah'a karşı taht iddiası ile isyan etmesi ve bu isyanın bastırılması üzerine idam edilmiştir.

Terken Hatun veya Celâliye Hatun, Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın eşi ve I. Mahmud'un annesi.

Tâcülmülk veya tam adıyla Ebü’l-Ganâim Tâcülmülk İbn Dârüst Merzübân b. Hüsrev Fîrûz-ı Şirâzî,, Büyük Selçuklu İmparatorluğu veziri.

Bahaeddin İranşah bin Turanşah Kirman Selçuklu hükümdarıydı. Babası Turanşah'ın balta yarasından ölmesi sonucu başa geldi. Babasından farklı olarak Selçuklular'ın rakibi olan Nizari İsmaililer ile yakın ilişki içinde olduğu için bir halk isyanı sonucu öldürülmüştür.

Behramşah, Selçuklu meliki, Tuğrulşah'ın en büyük oğlu.

Tâceddîn Seferiyye ya da Seferiyye Hâtun olarak bilinen Tâceddîn Hâtun, Büyük Selçuklu Devleti'nin 3. hükümdarı Melikşah'ın eşi, Sultan Muhammed Tapar ve Sultan Ahmed Sencer'in annesidir.

Büyük Selçuklu Sultanı Ahmed Sencer'in eşi ve çocuklarının annesidir. Selçuklu tarihinde iz bırakan kadınlardan biridir. Bazı kaynaklarda Türkan Hatun olarak geçmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.