İçeriğe atla

I. Tomanbay

Adil Tumanbay
İki Kutsal Caminin Hizmetkârı
Mısır Memlûk Sultanı
Hüküm süresi1501
Önce gelenEşref Canbulat
Sonra gelenKansu Gavri
Tam adı
Melik Adil Seyfeddin Tumanbay
HanedanBurci Hanedanı

Adil Tumanbay tam ismiyle Malik Àdil Sayfeddin Tumanbay 1501'de bir komployla Memlûk Sultanı Eşref Canbulat'ın yerine geçen ve 1501'de yüz günlük bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memlûk hükümdarı.

Adil Tumanbay Sultan Kayıtbay döneminde onun atabeglik görevini yüklenmişti. Sonra Suriye valisi olmuştu. Ama Kayıtbay'dan sonra gelen üç diğer Memlûk Sultani'na (1498de Nasır Muhammed, 1500de Zahir Kansu ve 1500de Eşref Canbulat) karşı komplo organize ederek tahttan indirilmelerine sebep olmuştur. En son olarak Eşref Canbulat'a karşı 1500de yaptığı hükûmet darbesinden sonra kendisi "Seyfeddin" lakabını alarak Memlûklu Sultanı olarak tahta geçmiştir.

Fakat sultanlığı eline geçirdikten sonra acımasız zalim davranışları açıkça ortaya çıkmıştır. İsminin tam aksine adil olmadan verdiği idam karar ve emirleri bütün Memlukler ülkelerinde bilinmeye başladı. Yüz gün Sultan olarak hükûmet sürmüştü ki Kahire'de güçlü bir Memlûk emirler grubu bir hükûmet darbesi yapıp Adil Tumanbay'ı tahtindan indirdi.[1]

Darbeci Memlûklu emirler yeni sultan adayını bulmakta güçlük çektiler. Adil Tumanbay'ın halinden bir hafta sonra 60 yaşında bulunan Başvezir Kansu Gavri özel şartları kabul edildekten sonra Nisan 1501'de Memlûk Sultanı olarak tahta geçti.[2]

Dipnotlar

  1. ^ php? المماليك البرجيون / الجراكسة / الشركس (Burciler / Çerkezler) (Arapça) (Erişme:5.7.20101)
  2. ^ Clot, André (2009), ''L'Égypte des Mamelouks 1250-1517. L'empire des esclaves Paris:Perrin ISBN 978-2-262-03045-2 (Bölüm: 232 "Un homme fort face aux plus graves dangers")

Dış bağlantılar

Resmî unvanlar
Önce gelen:
Eşref Canbulat

Mısır Memlûk Sultanı

1501
Sonra gelen:
Kansu Gavri

İlgili Araştırma Makaleleri

Nasır Muhammed d.1470 - ö.1498) Sultan Kayıtbay'ın oğlu olup Sultan Kayıtbay'dan sonraki 1496 - 1498 döneminde Memluk Devleti sultanı olmuştur. Burci hanedanından gelen Nasır Muhammed 26 yaşında 1496 tarihinde tahta geçmiştir. Cem Sultan'ın kızı ile evlenmiştir. Nasır Muhammed özellikle devlet gelirlerini anlamsız harcamalara sarf etmekle ün yapmıştır. Ateşli silahlara çok ilgisi bulunmakla beraber Memluklu ordusu bu silahları kullanmamakta direnmiştir. Devlet gelirlerini heba etmesi dolayısıyla 1498'de defterdar görevi yapmakta olan Emir Adil Tumanbey tarafından tahttan indirilmiş; tutuklanmış; hapiste öldürülmüş ve cesedi bir köşeye bırakılmıştır. Dayısı olan Zahir Kansu Memluklu Sultanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Tomanbay</span> Memlûk Devletinin son hükümdarı (1516–1517)

II. Tomanbay. Mısır Memlukluları'nın son hükümdarı (1516-1517). Sultan Kansu Gavri'nin yeğeni.

Sülemiş ya da tam adıyla Melikü'l-Adil Sultan Bedrüddin Sülemiş Mısır ve Suriye'de 1279 yılında 7 yaşında iken 100 gün kadar hüküm sürmüş altıncı Türk asıllı Bahrî hanedanından Memlûk Sultanıdır.

Hüsâmeddin Lâçin, Mısır ve Suriye'de Eylül 1296 ile 1299 tarihleri arasında hüküm sürmüş on birinci Memluk sultanıdır.

Seyfeddin Ebû Bekir ya da tam adıyla Melik el-Mansur Sultan Seyfeddin Ebû Bekir ) Mısır'da 1341 yılında hüküm sürmüş on üçüncü Türk Bahri hanedanından Memluk Sultanıdır.

Alâaddin Küçük ya da tam adıyla Melikü'l-Eşref Sultan Alâaddin Küçük Mısır'da 1341 ile 1342 yılları arasında hüküm sürmüş on dördüncü Türk Memluk Sultanıdır.

Mustain veya Mûstain Billâh (d. ? - ö. 1430) 67. İslam Halifesi ve Memlûk Sultanı. Abbasi hanedanına mensuptur. 1406-1414 yılları arasında Kahire'de Memlûk Devleti'nin koruması altında halifelik yapmıştır. Ayrıca 1412'de yedi ay boyunca ) Memlûk Sultanı olarak da hükümdarlık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan (Memlûk sultanı)</span> Türk Asıllı Memlük Sultanı

Ebu Maali Hasan d. 1334 - ö. 1361), 1347 ile 1351 dönemi ve 1354 - 1361 döneminde olmak üzere iki defa hükümdarlık yapmış olan ondokuzuncu Bahri hanedanından Türk asıllı Memlûk sultanıdır. Hükümdarlık dönemleri arasında kardeşi Salih Selahaddin 1351de hükümdarlığa getirilmişti. Ama hemen 1354de Ebu Maali Hasan tekrar tahta geçirildi ve 1361de öldürülene kadar tahtta kaldı. Nasır Muhammed bin Kalavun'un hükümdarlık yapan 8 oğlundan 7incisi olup bunlar arasından üç yıldan fazla bir dönem saltanat süren tek oğludur. 1361de tahttan indirilip yeğeni Salahaddin Muhammed yerine sultan olmuştur.

Fahreddin Osman tam ismiyle Malik Mansur Fahreddin Osman bin Çakmak 1453'te 80 yaşında ölen babası Zahir Çakmak'in yerine geçen ve 1 ay saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.

Muavyed Ahmed tam ismiyle Malik Muavyed Şihabeddin Ahmed bin Inal 1461'de 80 yaşında ölen babası İnal'ın yerine geçen ve 4 ay saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.

Aziz Yusuf tam ismiyle Malik Aziz Cemaleddin Yusuf bin Barsbay 1438de ölen babası Barsbay'in yerine geçen ve çok kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memlûk hükümdarı.

Yelbay ya da tam künyesiyle el-Melikü'z-Zâhir Seyfeddin Yelbay İnalî el-Mu'ayyadî 10 Ekim 1467 de ölen Memluk Sultanı Hoşkadem'in yerine geçen ve 1467-1468 de çok kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burcî Memlûklerden Memlûk Devleti hükümdarı.

Temürboğa ya da tam künyesiyle el-Melikü'z-Zâhir Temürboğa, Aralık 1467'den 30 Ocak 1468'e kadar çok kısa bir dönem için saltanat süren Burcî Memlûklerden Memlûk Devleti hükümdarı.

Zahir Kansu tam ismiyle Melik Zahir Kansu 1498de 25 yaşındayken bir komployla Memluk Sultanı Nasır Muhammed'in yerine geçen ve 1498-1500 yılları arasında kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.

Eşref Canbulat tam ismiyle Malik Eşref Canbulat, 1500'de Adil Tumanbay'ın bir komplosuyla Memluk Sultanı Zahir Kansu'nun yerine geçen ve 1500-1501'de kısa bir dönem için saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarıdır.

Muzaffer Ahmed tam ismiyle Melîk Muzaffer Ahmed bin Mü'eyyed Şeyh, 1421'de ölen babası Mü'eyyed Şeyh'in yerine daha bebekken çok kısa bir dönem için ismen saltanat süren Çerkes kökenli Burcî Hanedanı'ndan Memlûk hükümdarı.

Tatar, 1421'de Muavyed Şeyh'in ölmesiyle daha bebek iken tahta geçen Muzaffer Ahmed'i tahttan indirip yerine geçen ve 1421'de dört ay saltanattan sonra ölen Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.

Salih Muhammed tam ismiyle Salih Nasıreddîn Muhammed bin Tatar 1421'de babası Sultan Seyfeddin Tatar'ın ölmesiyle 10 yaşında iken tahta geçen kısa bir saltanattan sonra Barsbay tarafından tahtan indirilen Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk hükümdarı.

Mansur Abdülaziz tam ismiyle Malik Mansur Abdulaziz bin Berkuk, 1405'te 70 gün saltanat süren Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memlük Devleti hükümdarı. Sultan Berkuk'un ikinci oğlu ve Sultan Nasır Farac'ın küçük kardeşi olup 1405'te kardeşi Sultan Nasır Farac aleyhine yapılan başarılı bir hükûmet darbesi ile Çerkes kökenli Burci Hanedanı'ndan Memluk Devleti hükümdarı olmuştur. Ama kısa bir saltanattan sonra kardeşi Sultan Nasır Farac tarafından tahttan indirilmiştir.

II. Selâhaddin ya da tam künyesiyle Malik Mansur Selahaddin Muhammed bin Hacı bin Kalavun Sultan Nasır Muhammed bin Kalavun'un torunu ve Sultan Seyfeddin Hacı'nin oğlu olup 1361'de yaklaşık 40 yaşındayken, bir suikasta kurban gidip tutuklanıp olasılıkla öldürülen amcası Ebu Maali Hasan'ın yerine geçen ve 1361-1363 döneminde saltanat süren Türk kökenli Bahri Hanedanı'ndan yirminci Memluk Devleti hükümdarı.