İçeriğe atla

I. Theodoros

I. Theodoros Laskaris
Θεόδωρος Α' Λάσκαρις
İznik imparatoru
(Sürgündeki Bizans imparatoru)
İznik imparatoru
Hüküm süresi1205 – 1222
Taç giymesi1205
Önce gelenKonstantinos Laskaris
Sonra gelenIII. İoannis
Doğumy. 1174/1175
İstanbul (Konstantinopolis)
Ölüm1221/Ağustos 1222
İznik (Nicea)
Eş(ler)iAnna Komnini Angelina
Ermenistanlı Filipa
Marie de Courtenay
Çocuk(lar)ıNikolaos Laskaris
İrene Laskarina
Maria Laskarina
Eudokia Laskarina
Konstantinos Laskaris
HanedanLaskaris Hanedanı
BabasıManuel Laskaris
AnnesiJoanna Karatzaina

I. Theodoros Laskaris (Yunanca: Θεόδωρος Α' Λάσκαρις, Theodōros I Laskaris) (d. y. 1174/1175 - ö. 1221/Ağustos, 1222), (1204-1221 veya 1205–1222) arasında İznik imparatoru olmuştur.

Tahta çıkmadan önceki yaşamı

Theodoros Laskaris, Konstantinopolis'te adı bilinen ama o zamana kadar büyük nüfuzu olmayan ve politika işlerine karışmayan âsil Laskaris ailesinin bir ferdidir. Babası Manuel Laskaris (d. 1140); annesi Joanna Karatzaina (d. 1148) olup kendisinden büyük dört erkek kardeşi (Manuel Laskaris (ö. y. 1256), Mihail Laskaris (ö. 1261/1271), Georgios Laskaris ve Konstantinos Laskaris (ö. 19 Mart 1205) ile iki küçük erkek kardeşi (Aleksios Laskaris ve İsaakios Laskaris) vardı. Büyük kardeşi Konstantinos Laskaris 1204-1205 arasında Konstantinopolis'in Latinler tarafından kuşatılması sırasında Bizans imparatoru olmuştu. Küçük kardeşi olan Aleksios Laskaris ise, Latin İmparatorluğu'nun bir generali olarak Frank askerlerle birlikte sonradan İznik imparatoru olan III. İoannis'e yardım eden Bulgarlara karşı savaşmış ve esir olup ve gözleri kör edilmiştir. 1199'da I. Theodoros, Bizans imparatoru III. Aleksios ile Efrosini Dukena Kamatera kızı olan Anna Komnini Angelina evlenmiştir.

Theodoros (1203-1204)de Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Latinlerin Konstantinopolis'i kuşatmaları sırasında Bizans'in savunucusu olarak ün kazanmıştır. Latin ordusunun Konstantinopolis'e girişine kadar şehirde kalmış; şehir Latinlerin eline düştükten sonra ailesi ile birlikte Boğaz üzerinden şehirden kaçmayı başarmıştır. Bu sırada Konstantintinopolis'i savunan Bizans ordusu kardeşi Konstantinos Laskaris'i imparator olarak seçmişler; fakat şehir düşüp yeni Latin İmparatorluğu idaresi kurulunca bu görevin anlamı kalmamıştır. Theodoros, Bitinya'ya geçerek kendini İznik hakimi ilan etmiş ve burası Bizanslılar için önemli bir dayanış noktası olmuştur. Daha önce imparator olarak ilan edilen kayınbiraderi ve kardeşi hayatta oldukları için ve Latin ordularının İznik'i devamlı tehdit altında bulundurdukları için Theodoros önce kendini imparator olarak ilan etmekten kaçınmıştır.

Latin İmparatorluğu, İznik İmparatorluğu, Trabzon İmparatorluğu ve Epir Despotluğu. Sınırlar tam belirli değildir.

İznik İmparatorluğu

Theodoros 1205'te Latin orduları ile Edremit'te yaptığı savaşı kaybetmiştir. Fakat Latinler bundan faydalanamamışlardır, çünkü Bulgar Çarı Kaloyan komutasında Bulgar ordusu Latin ordusunu aynı yıl Edirne (Adrianopolis)'de bir meydan savaşında yenip büyük zayiatlar verdirmiştir. Bunun üzerine Theodoros kendini İznik'te Bizans imparatoru ilan etmiştir. Fakat taç giyme töreni eski Konstantinopolis Patriği İoannis Kamateros'un rahatsızlığı yüzünden gerçekleşmemiştir. Bu Patrik ölünce I. Theodoros İznik merkezli olarak yeni bir Hristiyan Ortodoks Patriği tayin etmiş (Partik IV. Mihail) ve Mart 1208'de taç giyme töreni İznik'te yapılmıştır.

1206 yılında Latin imparatoru Henri idaresindeki Latin İmparatorluğu ordusu yeniden İznik topraklarına hücumlara başlamıştır. 1209 yılında I. Theodoros, Bulgar Çarı Kaloyan ile yeni bir ittifaka girmiş ve Latinlerin ilerlemelerini durdurup karşı hücumlara başlamıştır.

1211'de sabık Bizans imparatoru III. Aleksios, Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in desteğini sağlamış ve I. Keyhüsrev'le birlikte bir ordu ile İznik üzerine ilerlemeye başlamıştır. Selçuklu ve İznik orduları birkaç sonuçsuz biten meydan savaşı yapmışlar fakat Antiochia ad Maeandrum yakınlarında yapılan bir savaşta Selçuklu ordusu yenik düşmüş ve Selçuklu Sultanı I. Keyhüsrev savaş sırasında öldürülmüştür. İzniklilere esir düşen sabık III. Aleksios ise İznik'te bir manastıra kapatılıp 1211'de orada ölmüştür.

Buna karşılık aynı yıl Latin orduları İznik kuvvetlerini yenmiş ve Marmara Denizi'nin güney batı kıyılarını ellerine geçirmişlerdir. Aynı yıl bir diğer gelişme ise Trabzon imparatoru'nun kardeşi David Komnenos'un idaresinde bulunan Paflagonya'nın bu idarecinin ölümü üzerine İznik İmparatorluğu'nun eline geçmesidir. 1214'te I. Theodoros, Latin İmparatorluğu ile İznik İmparatorluğu'nun efektif idari merkezi olan Kemalpaşa (Nymphaion)'da bir barış antlaşması imzalamıştır. 1219'da ise Latin İmparatoru Henri'nin yeğeni ile evlenmiştir. Bu barışçıl yakın ilişkilere rağmen 1220'de Latinlerle yeni bir savaş çıkmış, ama hemen barış antlaşması yenilenmiştir.

I. Theodoros Laskaris Kasım 1221da ölmüş ve yerine damadı III. İoannis İznik imparatoru olmuştur. Hayatının sonunda bu devlet yalnızca eski Bizans İmparatorluğu'nun Asya ve Bitinya eyaletlerinde oluşuyordu. I. Theodoros politik ve askerî bilgisi ile Haçlı Latinlerin Anadolu'ya doğru ilerleyişini durdurup, eski Bizans'in yaşamını ve kültürünü İznik'te sürdüren yeni devlet yaratmış bir kişi olarak tarihe geçmiştir.

Ailesi

Birinci karısı Anna Komnini Angelina (d. 1176 - ö. 1212) olup 1199da evlenmişler ve üç kızları ve gençken ölen iki oğulları olmuştur:

  • Nikolaos Laskaris (ö. 1212)
  • İoannis Laskaris (ö. 1212)
  • İrini Laskarina: Önce general Andronikos Paleologos ile sonra İznik imparatoru III. İoannis ile evlenmiştir.
  • Maria Laskarina: Macar Kralı IV. Béla ile evlenmiştir.
  • Eudokia Laskarina: Önce Robert de Courtenay nişanlanmış; sonra 1230 de Anadolu Valisi Anseau de Cayeux ile evlenmiştir.

I. Theodoros ikinci evliliğini Ermenistan Kralı III. Ruben'in kızı olan Ermenistanlı Filipa ile yapmıştır. Bir yıl sonra dinsel nedenler dolayısıyla bu evlilik feshedilmiştir. Bu evlikten 1214de olan oğulları önce gayrimeşru sayılmış fakat sonra Trakya Dükü olarak görevlendirilmiştir.

I. Theodoros üçüncü evliliğini Latin imparatoru Pierre ile Yolande'nın kızı Marie de Courtenay ile 1219 yılında yapmış; ama çocukları olmamıştır.

Dış kaynaklar

Resmî unvanlar
Önce gelen:
Konstantinos Laskaris
İznik imparatoru
(Sürgündeki Bizans imparatoru)
1205 – 1221 		Sonra gelen:
III. İoannis

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İznik İmparatorluğu</span> 1204te Bizans İmparatorluğunun Haçlılar tarafından yıkılmasından sonra kurulan Bizans ardıl devleti

İznik İmparatorluğu ya da İznik ''Rum'' İmparatorluğu, Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Batı Avrupalı ve Venedikli orduların 1204 yılında Konstantinopolis'e gelip şehri talan etmesi ve şehirde Katolik Hristiyanlar idaresinde bir Latin İmparatorluğu'nun kurulmasının ardından Bizans İmparatorluğu asilleri tarafından kurulan Yunan devletlerinden en büyüğüdür. 1204 ile 1261 arası hüküm sürmüştür. İznik Rum İmparatorluğunun resmen, kültürel ve dinsel başşehri İznik olmakla beraber, ikinci hükümdar olan III. İoannis ve sonraki imparatorlar hükümdar sarayı yerleşkesi ve efektif idari merkezi olarak Kemalpaşa’yı kullanmışlar ve bu imparatorluk Kemalpaşa’dan idare edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Gıyâseddin Keyhüsrev</span> Türkiye Selçuklu Sultanı

I. Gıyaseddin Keyhüsrev Türkiye Selçuklu Sultanı ve II. Kılıç Arslan'ın oğludur. İki değişik dönemde tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Latin İmparatorluğu</span> Katolik Latinlerin 1204te Konstantinopolisi işgal ettikten sonra kurdukları devlet (1204–1261)

Latin İmparatorluğu ya da Konstantinopolis Latin İmparatorluğu, Latinlerin 1204 yılında Dördüncü Haçlı Seferi'nin neticesinde Konstantinopolis'i işgal ederek kurduğu bir devlettir. Haçlıların Romanya adını verdiği bu devlet 57 yıl ayakta kalmış, 25 Temmuz 1261 tarihinde İznik İmparatoru VIII. Mihail'in Konstantinopolis'i Haçlılardan geri almasıyla ortadan kalkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Mihail</span>

VIII. Mihail Paleologos, 1259-1282 arasında Bizans İmparatorluğu'nu yönetmiştir. VIII. Mihail, 1453'te Osmanlı Devleti tarafından İstanbul'un Fethi'ne kadar, Bizans İmparatorluğu'nda hükmünü sürdüren, Paleologos Hanedanı'nın kurucusu olmuştur. 1261'de Konstantinopolis şehrini Dördüncü Haçlı Seferi sonucu kurulan Latin İmparatorluğu elinden almış ve İznik İmparatorluğu'nu değiştirerek Bizans İmparatorluğu'nu yeniden kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dukas Hanedanı</span>

Dukas veya Dükas Hanedanı Bizans İmparatorluğu'nu 1059-1081 yılları arası yönetmiş ve tarihin çeşitli dönemlerinde var olmuş bir hanedan.

<span class="mw-page-title-main">II. Theodoros</span> Romalıların imparatoru ve otokratı

II. Theodoros Laskaris veya II. Theodoros Dukas Laskaris 1254–1258 yılları arasında İznik İmparatorluğu imparatoru olmuştur. II. Theodoros Laskaris İznik İmparatoru olan III. İoannis ile İrini Laskarina'nin tek oğluydu. Annesi İrini Laskarina, ilk İznik İmparatoru I. Theodoros ile Bizans İmparatoru III. Aleksios'un kızı Anna Angelina'nin kızıydı.

<span class="mw-page-title-main">III. İoannis</span>

III. İoannis Dukas Vatacis (y. 1192, Dimetoka - 3 Kasım, 1254, Kemalpaşa 1221-1254 yılları arasında İznik İmparatoru olmuştur. İoannis Dukas Vatacis çok büyük bir olasılıkla general Basileios Vatacis'in oğludur ve babası Bizans imparatorları olan II. İsaakios ve III. Aleksios'in adı bilinmeyen bir kuzeninin oğludur. Asker bir aileden gelen ve şahsen başarılı bir asker olan İoannis 1212'de birinci İznik İmparatoru olan I. Theodoros tarafından İrene Laskarina adlı kızına koca olarak seçilmiş ve düğün yapılmıştır. I. Theodoros üç evlilik yapmakla beraber, tahtına varis olacak bir erkek oğlu olmamış ve vâris olarak damadı general İoannis Vatacis'i seçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Aleksios</span> Bizans imparatoru

III. Aleksios Angelos 1195-1203 döneminde Bizans imparatoru olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinos Laskaris</span>

Konstantinos Laskaris 12 Nisan 1204'te Konstantinopolis'in Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Latin ve Venedik Haçlı orduları tarafından kuşatma altında bulunduğu zaman V. Aleksios'ın Trakya'da Bizans direnişini organize etmek için şehirden kaçması üzerine, şehri savunan ordu mensupları tarafından imparator seçilmiş ve ertesi gün 13 Nisan 1204'te şehrin Haçlılar'ın eline geçmesi nedeni ile gerçekte tek bir gün Bizans İmparatorluğu imparatoru olmuştur. Bazı tarihçiler 1205'te ölünceye kadar imparator olduğunu kabul etmektedirler. Fakat taç giyme töreni yapılmamıştır ve tarihçilerin çoğu tarafından imparator olduğu kabul edilmemektedir. Bu nedenle kendi ismi bir sayı ile bilinmemekte ve XI. Konstantinos olarak anılmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> İlk Trabzon İmparatoru

I. Aleksios Megas Komninos, 1204 yılından 1222 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatorudur. Manuil Komninos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın en büyük oğludur. Böylece Bizans İmparatoru I. Andronikos'un torunudur. Andronikos tahtan indirilip, 1185 yılında öldürüldü. Manuil aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

<span class="mw-page-title-main">Angelos Hanedanı</span>

Angelos Hanedanı, Bizans İmparatorluğu'na 1185-1204 yılları arasında hükmeden soylu aile. Ailenin ismi, Türkçe karşılığı "melek" olan Grekçe sözcükten türemiş olabileceği gibi, Amida'ya (Diyarbakır) bağlı bir yöre adı olan Angel ya da Agel'den de geliyor olabilir.

Aleksios Komninos Strategopulos, Bizans İmparatoru VIII. Mihail döneminde Megas Domestikos ve Sezar rütbelerine yükselmiş bir generaldir. Aristokrat kökenlidir, 1250'li yılların başlarında zaten ileri yaşlarda olduğu kaynaklarda görülür, Epir'e karşı İznik İmparatorluğu'nun ordularına liderlik etmiştir. Gözden düştükten ve II. Theodoros tarafından hapsedildikten sonra Strategopulos, Mihail Paleologos'un etrafındaki aristokratların tarafını tutmuştur. 1258'de II. Theodoros'un ölümünden sonra Mihail Paleologos'un tahta geçmesini desteklemiştir. Pelagonia seferine 1259 yılında katılmıştır, Epir'i ele geçirmeye devam etmiş, ancak kazanımları ertesi yıl kaybedilmiş ve Epirliler tarafından esir alınmıştır. Birkaç ay sonra serbest bırakılmış, Konstantinopolis'in Latinlerden Temmuz 1261 tarihinde beklenmedik şekilde yeniden alınmasında liderlik etmiş böylece Bizans İmparatorluğu yeniden kurulmuştur. Ertesi yıl Epirliler tarafından tekrar esir alınmış ve serbest kalmadan önce İtalya'da birkaç yıl esir kalmıştır. Kamu hizmetlerinden emekli olmuş ve 1270'li yılların başında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Alaşehir Muharebesi</span> Muharebe

Antiochia ad Maeandrum Muharebesi İznik İmparatorluğu ile Anadolu Selçuklu Devleti arasında, 1211 yılında, Antiochia ad Maeandrum yakınında gerçekleşmiş çatışmadır. Türklerin yenilgisi, Küçük Asya'nın Ege Bölgesi'nin sahilinde İznik egemenliğini devam ettirdi. Selçuklu sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev muharebe meydanında öldürüldü. Muharebe, Aydın'ın Kuyucak ilçesinde bulunan modern Yamalak kasabası yakınlarında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Bizans isyan ve iç savaşları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu (330-1453) tarihi boyunca gerçekleşmiş iç savaş ya da diğer iç huzursuzlukların listesidir. Tanım, Bizans İmparatorluğu sınırları içerisinde en az bir muhalefet liderinin iktidara karşı gerçekleştirdiği herhangi bir ihtilaftır. Harici ihtilaflar için, Bizans savaşları listesine bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Bizans savaşları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu (330-1453) tarihi boyunca gerçekleşmiş savaşlar ya da Harici ihtilafların listesidir. Dahili ihtilaflar için, Bizans isyan ve iç savaşları listesine bakınız.

<span class="mw-page-title-main">IV. İoannis</span>

IV. İoannis Laskaris. İznik imparatoru, II. Theodoros ile Bulgar Prensesi Eleni Asenina'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Theodoros Komnenos Dukas</span> Selanik imparatoru

Theodoros Komnenos Dukas (Yunanca: Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας, Theodōros Komnēnos Doukas, Theodore Comnenus Ducas olarak Latin dillerinde yazılmıştır, 1215 ile 1230 yılları arasında Epirus ve Teselya ve 1224 ile 1230 yılları arasında Selanik ile Makedonya ve Batı Trakya'nın büyük kısmının hükümdarı. Selanik'i 1237 ile 1246 yılları arasında yöneten oğulları İoannis ile Demetrios'un arkasındaki güçtür.

Anna Komnini Angelina ya da Comnena Angelina İznik İmparatoriçesidir. Bizans İmparatoru III. Aleksios ile Efrosin Dukena Kamatera'nın kızıdır.

Poimanenon Muharebesi ya da Poemanenum, Bizans İmparatorluğu'nun ana ardılı iki devletin, Latin İmparatorluğu ile Yunan İznik İmparatorluğu, güçleri arasında 1224'ün başlarında gerçekleşen mücadeledir. Taraflar, Kuş Gölü yakınlarında Misya'da Kyzikos'un güneyinde Poimanenon'da karşılaştılar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.