İçeriğe atla

I. Solomon

I. Solomon
Gürcüce: სოლომონ I
İmereti Kralı
Hüküm süresi1752–1784
Önce gelenV. Aleksandre
Teimuraz
Sonra gelenTeimuraz
II. Davit
Doğum1735
Ölüm1784 (48-49 yaşında)
DefinGelati Manastırı
HanedanBagrationi hanedanı
BabasıV. Aleksandre
AnnesiTamar Abaşidze
DiniGürcü Ortodoks Kilisesi
İmza

I. Solomon "Büyük", (Gürcüce: სოლომონ I დიდი) (d. 1735 - ö. 23 Nisan 1784) Bagrationi Hanedanı'ndan 1752'den 1765'e ve 1767'den 1784 yılında ölümüne dek İmereti kralıdır.

I. Solomon'un İmereti tahtına çıkmasından önce, İmereti Krallığı'nda neredeyse bir asır süren iç karışıklıklar dönemi yaşandı. İmereti kalelerindeki Osmanlı garnizonları, Osmanlı haraçları, krallar ve şehzadeler arasındaki çatışmalar, köle ticareti, taht peşinde koşanların entrikaları ve zayıflamış kilise ülkeyi anarşiye sürükledi. Güçlü Abaşidze hanedanı, Raça eristavisi, Gurieli hanedanı, Solomon'un saltanatına karşı çıktı. Solomon, iktidar için süren amansız savaşı kazandı.

Yaşamı

Solomon İmereti kralı V. Aleksandre'nin ve kralın ikinci karısı kraliçe Tamar Abaşidze'nin oğluydu. Babasının 1752 yılında ölmesinden sonra tahta çıktı. Derhal, dönek soylulara ve onların Osmanlı makamlarıyla birlikte kazanç sağladıkları köle ticaretine karşı bir dizi sıkı önlem başlattı. 1752'de muhalif soylular tarafından bir darbe düzenledi, ancak Solomon hızla tacı geri aldı ve kronik iç savaşlar tarafından parçalanan krallığı istikrara kavuşturmayı amaçlayan bir reform programı başlattı. İmereti'yi etki alanı olarak gören Osmanlılar bir ordu gönderdiler, ancak Solomon soylularını birlik altında toplayarak seferber etmeyi başardı ve 1757'de Hresili Muharebesi'nde işgalcileri bozguna uğrattı. Aynı yıl, doğu Gürcistan'da hüküm süren akrabası Kartli kralı II. Erekle ile bir ittifak kurdu. İki Osmanlı istilasını daha (20.000 kişilik ve 13.000 kişilik) yendi. Osmanlılar, Kuzey Kafkasya aşiretlerinin işgalini kışkırttı, bunlardan biri başarılı oldu, ikincisi ise engellendi. Özetle Osmanlılar 1765 yılında Kutaisi'yi alarak kuzeni Teimuraz'ı tahta geçirdi. 1767'de Solomon toparlanmayı başardı ve İmereti'yi tekrar Türklerden kurtardı. Ertesi yıl, başka bir Osmanlı-Rus savaşı patlak verdi ve Mayıs 1769'da Solomon, II. Erekle ile görüşmek için Tiflis'e gitti. İki kral, son Rus-Türk barış anlaşmasında Gürcü çıkarlarının korunacağı garantisi karşılığında beş Rus alayı talep etmeye ve Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşa katılmaya karar verdi. Ruslar General Gottlieb Heinrich Totleben komutasında küçük bir kuvvet gönderdi, ancak generalin kabalığı ve kibri iki devlet arasında ilişkileri baltaladı; Totleben, Gürcistan'dan hızla geri çağrıldı. Savaş bittikten sonra Solomon, özerk vassallarını, Megrelya ve Guria prenslerini boyun eğmeye zorladı ve bölgedeki Osmanlı hegemonyasına karşı mücadeleye devam etti. Osmanlıların artık İmereti ile İmereti'nin Osmanlı vasalı olmadığı, köle ticaretinin bile bahsedilmediği, yılda 60 kadının sembolik haraçla köle olarak gönderilmesini (Gürcü olmaları şart koşulmadı ve Solomon bu maddeye hiçbir şekilde uymadı) içeren bir barış antlaşması imzalamaktan başka çaresi yoktu. Böylece Batı Gürcistan'daki Osmanlı hegemonyası son buldu. I. Solomon, 1779'da Abhazya'da Osmanlı destekli bir ayaklanmayı bastırdı ve Türk kontrolündeki güneybatı tarihi Gürcü topraklarına bir dizi baskın yaptı. I. Solomon, Mart 1784'te öldü ve Gelati Manastırı'na defnedildi. 22 Aralık 2016'da Gürcü Ortodoks Kilisesi tarafından aziz ilan edildi, anma günü 23 Nisan (E.U. 10 Nisan) olarak belirlendi.[1]

Kaynakça

  1. ^ "წმინდა სინოდმა წმინდანებად ორი მეფე - ბაგრატ მესამე და სოლომონ პირველი, ასევე, კათოლიკოს-პატრიარქი კალისტრატე ცინცაძე შერაცხა". Georgian Times. 22 Aralık 2016. 26 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan tarihi</span>

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">İmereti Krallığı</span>

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kartli-Kaheti Krallığı</span>

Kartli-Kaheti Krallığı (1762-1801) Kartli ve Kaheti krallıklarının 1762'de birleşmesiyle kurulmuş feodal devlettir. Krallık bugünkü Gürcistan'ın büyük bölümünü Türkiye'nin az bölümünü, Ermenistan'ın Kuzeyini ve Azerbaycan'ın Kuzeybatı topraklarını kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Hresili Muharebesi</span>

Hresili Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ve Gürcü İmereti Krallığı arasında bugünkü Gürcistan'ın Hresili şehri yakınlarında yapılan muharebe. İmereti Kralı I. Solomon'un emrindeki ordu, 17 Aralık 1757'de Osmanlı ordusunu mağlup etti.

<span class="mw-page-title-main">Guria Prensliği</span> Devlet

Guria Prensliği, Gürcistan'da tarihi bir devlettir. Guria kelimesi Megrelce ve Lazca kökenli bir kelime olup kalp ya da merkez anlamına gelmektedir. Gürcistan'ın güneybatı bölgesi Guria'da - Karadeniz ve Küçük Kafkas sıradağları arasında - yer alır. 1463 yılından 1829 yılına kadar Gurieli hanedanı'nın 22 prensi tarafından yönetilmiştir. Gürcistan Krallığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkmış, sınırları Osmanlı İmparatorluğu ile çıkan sürekli çatışmalar sebebiyle değişken olmuş, 1829 yılında Çarlık Rusyası tarafından ilhak edilene kadar farklı derecelerle özerk olarak hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

II. Katsia Dadiani, 1758'den 1788'e kadar Megrelya'yı yöneten prenstir. Saltanatı Batı Gürcistan'ın tamamı üzerinde hak iddia eden İmereti Krallığı ile karmaşık ilişkiler içerisinde geçmiştir. Prensliğinin ve iktidarının devamı için defalarca taraf değiştiren Dadiani, bazen Rusların, bazen Osmanlıların ve bazen de İmeretililerin yanında olmuştur. Rus-Türk Savaşı sırasında (1768-1774) ilk önce Osmanlılar, sonra Ruslar ile ittifak yapmıştır.

Otia Dadiani, 1728'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Selefleri gibi Otia'nın saltanatı da Batı Gürcistan'daki iç savaşlarla geçmiştir. İmereti Kralı V. Alexander ile yıllarca savaşan Otia, egemenliğinin son yıllarında İmereti monarşisi ile uzlaşmış ve İmereti'yi desteklemiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Mamia Gurieli</span>

III. Mamia Gurieli veya yaygın olarak bilinen adlarıyla Büyük Mamia Gurieli veya Kara Gurieli (შავი გურიელი, Şavi Gurieli) 1689'dan öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Batı Gürcistan'daki savaşlarda çatışan Gurieli, 1701, 1711-1712 ve 1713-1714 tarihlerinde üç kez İmereti kralı olmuştur. Krallık yaptığı ilk dönemde, kayınpederi Giorgi Abaşidze'nin baskısıyla tahttan çekilmiştir. İmereti kralı olduğu sonraki dönemlerde, Imeretili VII. Giorgi ile kan davası içinde olmuştur. Gurieli öldüğünde yerine taht için rekabet ettiği VII. Giorgi geçmiştir.

IV. Mamia Gurieli, 1726-1756, 1758-1765 ve 1771-1776 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli ile rekabet halinde olan Mamia, bölgedeki Osmanlı saldırıları ve İmereti krallarının Batı Gürcistan'ın tamamını kendilerine bağlama çabalarından dolayı aralıklı saltanat sürmüştür.

V. Giorgi Gurieli 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

Simon, 1699-1701 yılları arasında İmereti kralıdır. İmereti Kralı IV. Aleksandre'nin gayrimeşru oğlu olarak İmereti'de taht talipleri arasındaki iç savaş sürmekteyken Kartli kralı I. Erekle'nin sarayında yetiştirildi. 1699'da Osmanlılar İmereti kralı Arçil'e karşı bir darbeyi destekledi ve Simon'u kral olarak atadı. Simon, güçlü prens Giorgi-Malakia Abaşidze'nin kızı Anika ile evlendi ancak kısa süre sonra Prens Giorgi ve ikinci kızı Tamar Simon'u Kartli'ye kovdu. Guria prensi III. Mamia Gurieli'nin desteğiyle Simon, yeniden tahta geçmeyi başardı ve Mamia'nın kız kardeşi ile evlendi. Ancak Prens Abaşidze, Mamia'ya İmereti tacını vadetti ve Simon'ı 1701'de sarayında öldürttü. Simon'un ölümü ve İmereti'de devam eden güç mücadelesi, 1703'te Batı Gürcistan'a karşı bir Osmanlı işgalini tetikleyecekti.

<span class="mw-page-title-main">Arçil (İmereti kralı)</span>

Arçil Bagrationi Hanedanı'ndan, Batı Gürcistan'da İmereti ve Doğu Gürcistan'da Kaheti (1664-75) kralı. İmereti tahtına çıkmak için bir dizi başarısız girişimden sonra Arçil, yerel bir Gürcü topluluğunun kültürel yaşamına öncülük ettiği Rusya'da emekli oldu. Ayrıca bir lirik şairdir.

IV. Aleksandre, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1683'ten 1690'a ve yine 1691'den 1695'e kadar İmereti'nin kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">V. Aleksandre</span>

V. Aleksandre 1741 ve 1746-1749 dönemleri hariç, 1720'den 1752'de ölümüne kadar İmereti kralıdır.

II. Davit, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1784'ten 1789'a ve 1790'dan 1791'e kadar İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Solomon</span>

II. Solomon Bagrationi Hanedanı'ndan, 1789'dan 1790'a ve 1792'den 1810'da Çarlık Rusya hükûmeti tarafından tahttan indirilene kadar İmereti'nin son kralıdır.

Mamuka, Gürcistan'ın batısındaki bir krallık olan İmereti'den Bagrationi Hanedanı'nın bir üyesiydi. 1746'dan 1749'da tahttan indirilinceye kadar V. Aleksandre'ye rakip bir kral olarak tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Gottlob Heinrich Curt von Tottleben</span> Alman soylu

Gottlob Curt Heinrich Graf von Tottleben, Herr auf Tottleben, Zeippau und Hausdorf im Saganschen Sakson doğumlu bir Rus'tur. Yedi Yıl Savaşları ve 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Rus seferi kuvvetinin komutanı olarak tanınan general.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.