Ön Bulgarlar veya Protobulgarlar, asıl kitlesini Ogur kitlelerinin oluşturduğu, 7. yüzyılda Karadeniz'in kuzeyi ile daha sonra İdil Nehri ve Tuna nehri bölgelerinde de yaşamış, Türkçe konuşan, yarı göçebe Türk kökenli bir halk. Sabir, Uz, Hazar v.b diğer Türk kökenli halklardan kalıntıları da içlerinde barındırmakla birlikte, bazı Fin-Ugor boylarının da Ön Bulgarların içinde yer aldığı bilinmektedir. Ayrıca aralarında Sarmat ve Alan kökenli kitlelerin de var olduğu düşünülmekte. İdil Tatarları ve Çuvaşlar, Ön Bulgarların ya da İdil Ön Bulgarlarınının soyundan gelen torunlarıdır.
I. Boris ya da Boris-Mihail, 852-889 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti'nin ve Ön Bulgarların ilk Hristiyan hanı. Hristiyanlığa geçtiğinde "Mihail" adını aldı.
Birinci Bulgar İmparatorluğu, Ön Bulgarların 681'de bugünkü Balkan bölgesinde Asparuh komutasında kurdukları devlettir. Devlet bugünkü Bulgaristan, Arnavutluk, Bosna, Hırvatistan, Yunanistan, Macaristan, Kosova, Kuzey Makedonya, Moldova, Karadağ, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Türkiye ve Ukrayna topraklarını içine alan yaklaşık Türkiye kadar bir toprak büyüklüğü olan (750.000 km²) topraklarda kurulmuştur.
İdil Bulgar Devleti, 9. yüzyılda kurulmuş bir Türk Devleti. Büyük Bulgarya Hanlığı'nın Hazarlar tarafından dağıtılıp Ön Bulgarlar halkının bölünmesinden sonra meydana gelmiştir ve 13. yüzyılda Moğollar devleti yıkıncaya kadar ayakta kalmayı başaran bir devlet olmuştur. İslamiyeti kabul eden ilk müslüman Türk devletidir.
Krum Han, 803 öncesi - 13 Nisan 814 tarihleri arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı.
Tervel, 700-721 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı. Asparuh'un oğludur ve onun ölmesi üzerine han olmuştur. 717-718 yıllarındaki Arapların İstanbul Kuşatması'nda Araplara karşı başarı kazandığı için, Avrupa'nın kurtarıcısı unvanıyla anılmıştır.
Telets, 762-765 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı. Telets Han, 3 yıl iktidarda kalmasına karşın, Ugayin sülalesinden tahta geçen ilk hükümdar olmuştur.
Теlerig, 768-777 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı.
Kardam, 777-796 sonrası yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı.
Omurtag, 814–831 yılları arasında hüküm süren Birinci Bulgar İmparatorluğu Hanı.
Malamir, 831–836 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti hanı. Malamir adı, Slav kökenlidir.
I. Petr, 927-969 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti çarı.
Osmanlı döneminde Bulgaristan tarihi, Osmanlı İmparatorluğu'nun, 14. yüzyılın sonlarında İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun dağılmasıyla birlikte ortaya çıkan daha küçük krallıkların fethinden başlayıp, 1878'de Bulgaristan'ın bağımsızlığına kadar yaklaşık 500 yıllık bir zamanı kapsamaktadır. 93 Harbi'nin sonuçları ile beraber, işlevsel olarak bağımsızlığını kazanan yarı bağımsız bir Bulgaristan Prensliği kurulmuştur. 1885'te Doğu Rumeli'yi içerisine alan özerk Bulgaristan Prensliği, 1908 senesinde bağımsızlığını ilan etmiştir.
Presyan, bazen II. Presyan olarak kullanılır, Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun son çarın İvan Vladislav'in muhtemelen en büyük oğludur, Bizans İmparatorluğu'nun Bulgaristan'ı fethinden sonra, y. 1029 yılında tahtı gasp etmek için bir komploya katılmasına kadar Bizans hizmetinde bulunmuştur. kör edilip, saçının kesilip, manastıra kapatılmıştır, o noktadan sonra hakkında tarihsel kayıt bulunmamaktadır.
Krum hanedanlığı, Bulgaristan Hanı Krum (803-814) tarafından kurulan ve 803 ve 991 yılları arasında Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun hükümdarlarını temsil eden kraliyet ve daha sonra imparatorluk ailesini ifade eder. Bulgar tarihinin, en büyük toprak genişliğine ulaştı ve altın kültür ve edebiyat çağını tetiklemiştir. Kral Simeon'un döneminde Altın Çağlarını yaşamışlardır.
Bulgaristan'ın Hristiyanlaşması 9. yüzyıl Orta Çağ Bulgaristan'ının Hristiyanlığa geçiş sürecidir. Dini olarak bölünmüş Bulgar devleti içinde birlik ihtiyacını ve ayrıca Hristiyan Avrupa'da uluslararası sahnede eşit kabul ihtiyacını yansıtıyordu. Bu süreç, Bulgaristan kralı I. Boris'in Doğu Frank Krallığı ve Bizans İmparatorluğu ile değişen siyasi ittifaklarının yanı sıra Papa ile diplomatik yazışmalarıyla nitelendirilmiştir.
Pagan, 767-768 yılları arasında hüküm süren Vokil sülalesine mensup Tuna Bulgar Devleti hanı.
Vineh, 756-761 yılları arasında hüküm süren Vokil sülalesine mensup Tuna Bulgar Devleti hanı.
Markellai Muharebesi 756 yılında Birinci Bulgar İmparatorluğu ile Bizans İmparatorluğu orduları arasında Bulgaristan'ın güneydoğusundaki Karnobat kasabası yakınlarındaki Markellai'de gerçekleşti. Sonuç bir Bizans zaferiydi.
