İçeriğe atla

I. Mithridatis (Pontus kralı)

I. Mithridatis Ktistes
1. Pontus kralı
Hüküm süresi302 - MÖ 266
Önce gelenMakam oluşturuldu
Sonra gelenAriobarzanis
ÖlümMÖ 266
DefinAmasya[1]
Çocuk(lar)ıAriobarzanis
HanedanMithridates Hanedanı
BabasıKioslu III. Mithridatis?

I. Mithridatis (Yunanca Mιθριδάτης Kτίστης; MÖ 302-266 arası hüküm sürdü), Anadolu'daki Pontus Krallığının kurucusudur. Aynı zamanda ktistes yani kurucu lakabıyla bilinmektedir.).

Mitridat Ktistes'in babası Kios'lu Mitridat, (günümüzde Bursa olan o zaman daha iyi bilinen klasik ismi olan "Prusias ad Mare" adını almamış olan) "Kios" şehrinin hükümdarıydı. Büyük İskender'in ölümünü izleyen taht mücadeleleri sırasında I. Antigonos Monophtalmos, rakibi Cassander'in Kios'lu Mitridat ile entrika çevirdiğinden şüphelenir ve MÖ 302 veya 301'de, baba Mitridat'ı öldürtür. Antigon, oğul Mitridat'ın niyetlerinden de şüphelendiği için onu da öldürme planları hazırlar. Ancak Mitridat Ktistes, arkadaşı I. Demetrios Poliorketes'un ikazı üzerine bir grup destekçisiyle Paflagonya'ya kaçar. Orada Kimiata'da güçlü bir kaleye yerleşirler. Tarihi kayıtlarda bundan sonraki 20 yıl konusunda bilgi bulunmamaktadır. Zamanla çeşitli yerlerden gelen pek çok başka askerî birlikler de ona katılır ve bu sayede Mitridat Pontus üzerindeki egemenliğini genişletir. Sonunda oğlu Ariobarzanes komutasındaki birlikler Amatris (günümüzdeki Amasra'yı) ele geçirmesiyle, Pontus Krallığı Karadeniz kıyısında bir üs edinir.

Mitridat'ın basileus unvanını edindiği MÖ 281'in Pontus Krallığı'nın doğduğu yıl kabul edilebilir.[2] Aynı yıl Bitinya'daki Herakleia Pontiki ile ittifak kurup onları Selevkos'a karşı müdafaa eder.[3]

Daha sonraları Mitridat, I. Ptolemaios'un yolladığı birliklere karşı Galatlı paralı askerleri kullanır ve Mısırlıları denize döker.[4] Bu Galatlar sonraları Ankyra civarına yerleşirler.

Mitridat'in hükümdarlığı 36 yıl sürmüştür.[5] MÖ 266'da ölümünden sonra yerine oğlu Ariobarzanes geçti. Krallığın başkenti olan Amasya'ya yakın bir kral mezarına gömülmüştür. Sinop'un düşmesine kadar, aynı mezarlıkta Pontus Krallığı'nın diğer bütün kralları da gömülmüştür.

Kaynakça

  1. ^ Doğancı, K., Altın, R.," Strabon’a Göre Antikçağda Amaseia ve Çevresi ", Karadeniz Araştırmaları, Cilt:15, Sayı:58, Sayfa:7, Yıl:2018. URL: http://www.karam.org.tr/Makaleler/1173144151_1.%20Kamil%20Do%c4%9fanc%c4%b1.pdf 18 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2020-1-1
  2. ^ Appian, The Foreign Wars, "The Mithridatic Wars", 9; Strabo, Geography, xii. 3; Plutarch, Lives, "Demetrius", 4 11 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ Memnon, History of Heraclea, 7 25 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ ^ Stephanos Byzantinos, Ethnica, s. v. Ancyra
  5. ^ Diodorus Siculus, Histoire Universelle, xx. 111 21 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., s. 457

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Önce gelen:
Kios'lu II. Mitridat
Pontus kralı
MÖ 302 - MÖ 266
Sonra gelen:
Ariobarzanes (Pontus)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bitinya</span> Günümüzde Kocaeli ilinin İzmit ilçesinin eski adı

Bitinya Krallığı veya Bitinya, M.Ö. 377 ve M.Ö. 64 yılları arasında Nikomedia (İzmit) başkentli, İzmit Körfezi, İstanbul, Sakarya, Düzce ve Bursa arasında kalan bölgede hüküm sürmüş, Trakya kökenli Bitinler tarafından kurulmuş devlet. Aynı zamanda ülke toprakları coğrafî bir tâbir olarak da sıklıkla kullanılmaktadır. Osmanlı Devleti'nin kurulduğu bölge de içerisinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Pontus</span> Karadenizin güney kıyısında, günümüz Türkiyesinin Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan bir bölge

Pontus Karadeniz'in güney kıyısında, günümüz Türkiye'sinin Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan bir bölgedir. Bu ad bölgenin kıyıları ve iç kesimlerinde yer alan dağlar için, Arkaik Dönem itibarıyla burayı kolonileştiren Grekler tarafından Karadeniz'in Grekçe ismi olan: Πόντος Εὔξεινος, Pontos Eukseinos 'dan türetilerek verilmiştir. Daha sonra Eshilos'un Persler eseri ve Herodot'un Herodot Tarihi eseri dönemlerinde sadeleşerek Pontos adı kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">VI. Mithridatis</span>

VI. Mithridatis veya Mithridatis Eupator veya Büyük Mithridatis, Pontus kralı olarak Anadolu'da MÖ 120 - MÖ 63 yıllarında hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Kral Kaya Mezarları</span>

Kral Kaya Mezarları, Helenistik dönem'nde, Amasya'daki Harşena Dağı'nın güney eteklerindeki kalker kayalara oyulmuş olan anıt mezarlardır.

<span class="mw-page-title-main">Pontus Krallığı</span> Devlet

Pontus Krallığı ya da Pontus İmparatorluğu, Karadeniz'in güney kıyısında kurulan Helenistik Dönem devletlerinden biridir. Krallık önceleri Pontus Kapadokyası, sonra yalnız Pontus olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asya (eyalet)</span> Romanın Anadoludaki İlk Provinciası

Roma Eyaleti Asya (Asia), Cumhuriyetin sonlarına doğru oluşturulmuş bir Roma İdari birimi olup bir prokonsül tarafından yönetilen Senatoryal eyalet statüsündeydi. Bu düzenleme Roma İmparatorluğunun idari olarak yeniden düzenleneceği 211 yılına kadar değişmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Mithridatis Savaşı</span>

Birinci Mithridates Savaşı Roma Cumhuriyeti'nin Anadolu'ya yayılmasını durdurmak için yapılan üç savaştan birincisidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Seleukos</span>

I. Seleukos Nikatōr Büyük İskender'in Makedon kumandanı. İskender'in ölümünden sonra başlayan Diadoki Savaşları'nda Seleukos, Seleukos hanedanını ve Seleukos İmparatorluğu'nu kurmuştur. Krallığı İskender'den sonra kurulan devletler arasında Roma yayılmasına karşı en uzun süre direnen ülkelerden biridir. Mısır'daki Ptolemaios Krallığı Seleukosların çöküşünden sonra 34 yıl daha dayanabilmiştir.

Ariobarzanes, Pontus Krallığı krallarından ikincisidir ve babası Pontus kralı I. Mithridatis öldüğünde tahta çıkmıştır. MÖ 250 ile MÖ 240 arasında kesin olarak bilinmeyen bir tarihte öldü.

Pontus Krallığı Klasik Yunan dönemini takip eden Helenistik dönemde Anadolu'da kurulan hükümdarlıklarından biridir. Bu krallık Anadolu'nun birçok yörelerini zaman zaman elinde bulundurmakla beraber en önemli merkezi Doğu Karadeniz bölgesinde idi.

Kardiya, Antik Çağ, Trakya Chersonese'nin ana kentidir ve Melas Körfezi'nin başında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Mithridatis Savaşı</span>

Üçüncü Mithridatis Savaşı, VI. Mithridatis ve müttefikleri ile Roma Cumhuriyeti arasında gerçekleşen Mithridatis Savaşlarının sonuncusu ve en uzun süreli olanı. MÖ 73 ile MÖ 63 yılları arasında gerçekleşen savaş sonucunda Pontus Krallığı nihai olarak son bulmuş, Roma Küçük Asya'da tam bir hakimiyet kurmuştur.

II. Mithridatis, Pontus kralı. Babası Ariobarzanis'in ölümünün ardından üçüncü Pontus kralı olarak tahta çıkmıştır. Buna karşın Antiohos İeraks ile ittifak kurup II. Seleukos'a karşı savaşmış, Ankyra Muharebesi'nde muzaffer olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">III. Mithridatis (Pontus kralı)</span>

III. Mithridatis; Pontus Krallığının 4. kralı. Babası II. Mithridatis, annesi Selevkoslu Leodike'dir. Babasından sonra MÖ 220 ya da MÖ 210 yılında tahta geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Farnakis</span> Pontus kralı

I. Farnekes; 5. Pontus kralıdır. Babası III. Mithridatis, annesi Selevkoslu Leodike'dir. Babasından sonra genel kabule göre MÖ 185 yılında tahta geçmiştir. Ancak bu tarihi 197 yılına kadar uzatan görüşlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya (eyalet)</span>

Cappadocia (Kapadokya) eyaleti, başkenti Caesarea'da bulunan, Anadolu'da bir Roma İmparatorluğu eyaletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya Krallığı</span> Kapadokya

Kapadokya, Anadolu'da tarihi Kapadokya bölgesinde yer alan bir Helenistik dönem İran krallığıydı. Eski Ahameniş Kapadokya satraplığından gelişerek satraplığın son satrapı Ariyaratis tarafından kuruldu. Tarihi boyunca arka arkaya üç aile tarafından yönetildi; Ariyarati Hanedanı, Ariyobarzan Hanedanı ve son olarak Arkelas. Arkelas'ın MS 17'de ölmesinden sonra Roma İmparatoru Tiberyus döneminde krallık, bir Roma eyaletine çevrildi.

Bu listede, Orta Anadolu'da antik bir bölge olan Kapadokya'nın, Ahameniş dönemi satrapları ve Helenistik dönemdeki prens ve krallar yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokyalı Arhelaos</span> Kapadokyanın son kralı

Arkhelaos bir Roma bağımlı prensi ve Kapadokya'nın son kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Mithridatis Savaşı</span>

İkinci Mithridatis Savaşı Pontus ile Roma Cumhuriyeti arasında yapılan üç savaştan biridir. Bu savaş Pontus Kralı VI. Mithridates ile Romalı general Lucius Licinius Murena arasında yapılmıştır.