İçeriğe atla

I. Menuçihr

Menuçihr bin Yezid
XI. Şirvanşah
Hüküm süresi1027 – 1034
Önce gelenII. Yezid Mezyed
Sonra gelenII. Ali
Ölüm1034, Şamahı
HanedanKesrani Hanedanı
BabasıYezid bin Ahmet
Diniİslam

I. Menuçihr ya da Menuçihr bin Yezid - Şirvanşahlar Devleti'nin 11. şahı ve Kesrani Hanedanı'nın kurucusu.

Saltanatı

Şirvanşah Manuçehr'in saltanat yılları iç karışıklıklar, düşman baskınları ve taht entrikaları ile geçmiştir. 11. yüzyılın ilk yarısında Şirvanşahlar Devleti komşu ülkelerle pek de iyi geçinmemekteydi. Bu düşman ilişkileri sebebiyle Şirvanşah Manuçehr ilk seferini Derbent bölgesine yaptı. Hicri 420 (Miladi 1029) tarihinde yapılan saldırı başarısız olunca, Derbentemiri gelecek yıl Şirvan'a saldırdı ve buraları yakıp yıktı.

Rus Seferi

M. 1030 tarihinde Ruslar Şirvan'a saldırdı ve Bakü şehri 38 Rus savaş gemisi ile muhasıraya alındı. Şirvanşah Manuçehr'in karşı saldırısıyla muhasıra kaldırıldıysa da, rus gemileri Kura Nehri'yle kuzeye doğru yüzerek ülke içlerine ilerledi. Ancak Şirvanşah bu ilerlemeyi durdurmak maksadıyla Aras Nehri karşısına büyük bir bent yaptırdı. Böylece, Rusların bu seferi başarısızlıkla sonuçlandı.

H. Zilhicce 421 (M. Kasım 1031) tarihinde tekrar Arran'a gelen Ruslar bu kez Şirvanşah'ın kayınbiraderi olan Şeddadi hükümdarı Musa bin Fazıl tarafından püskürtüldü.[1] Ancak bir yıl sonra alan ve serir tayfalarıyla birlikte tekrar Şirvan'a saldıran Ruslar başkent Yezidiye'yi ele geçirdi. Burayı yakıp yıkan Ruslar topladıkları ganimetle kaçmak isterken bu kez Derbent emiri Mansur bin Maymun tarafından pusuya düşürüldü ve topladıkları ganimeti alamadan kaçtılar.[2]

Ölümü

H. 425 (M. 1034) yılında Şirvanşah Manuçehr 7 yıllık saltanatının sonunda kardeşi Şehzade Ebu Mansur (II. Ali) tarafından yaralanarak öldürüldü. "Tarih-i El-Bab" kitabında olay şöyle geçmektedir.

"Şehzade Ebu Mansur'la aşk yaşayan Şeddadi hükümdarının kızkardeşi Sitti binti Fazıl'ın Şirvanşah Manuçehr'le evlenmesi iki kardeş arasında iplerin gerilmesine sebep olmuştu. Şirvanşahın karısıyla birlikte hareket eden şehzade H. 425 (M. 1034) yılında sandukada gizlenerek saraya gizlice girdi ve Şirvanşahı boynundan yaraladı. Ancak henüz ölmeyen şaha son darbeyi karısı Sitti Hatun vurdu ve Şah katledildi. Halıya sarılarak saraydan çıkartılan şah gizlice defnedildi ve şehzade Mansur II. Ali Kesrani ismiyle tahta geçti. Kadim kanunlar esasında saltanatının birinci yılında (M. Ocak 1035) abisinin karısıyla evlendi."[3]

Ailesi

Şirvanşah Manuçehr Şeddadi hükümdarı Mansur bin Maymun'un kızkardeşi Sitti Hatun'la diplomatik bir evlilik yapmış, bu evlilikten bir oğlu olmuştur.

  • Şehzade Hürmüz - Tabasaran valisi. 9 Nisan 1065 tarihinde öldü. Ölüm sebebi bilinmemektedir.

Kaynakça

  1. ^ Ahmed bin Lütfullah, s.216, arap metni, §11, s.237
  2. ^ Sara Aşurbeyli – Şirvanşahlar Devleti, IV cilt, Bakü, 2007
  3. ^ Mинopcкий, c.54, arap metni § 15-16, s. 11-12

İlgili Araştırma Makaleleri

Şeyh Haydar,, Safeviye Tarikatından Şeyh Cüneyd'in oğludur. Babası savaşta öldüğünde henüz doğmamış olan Haydar, babası ölünce annesi Hatice Begüm Akkoyunlu Devleti'ne gittiği için Akkoyunlu sarayında doğdu. Dokuz yaşına kadar burada büyüyen Haydar, dayısı Uzun Hasan'la birlikte tarikatın merkezi Erdebil'e geldi ve tarikatın başına geçti. Küçüklüğünde Türkçe'den başka Arapça ve Farsçayı da öğrenen Haydar, dönemin ünlü bilgini Ali Kuşçu'dan da dersler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Derbent, Dağıstan</span>

Derbent, bugünkü Rusya'ya bağlı Dağıstan'da yer alan tarihi bir şehirdir. Şehrin tarihi yapıları 2003 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Tahmasb</span> 2. Safevî şahı

I. Tahmasb, Safevî Devleti'nin ikinci hükümdarıdır.

Nahcıvan Seferi, Kanuni Sultan Süleyman'ın Safevî Devleti üzerine yaptığı üçüncü büyük seferdir.

<span class="mw-page-title-main">Şirvanşahlar Devleti</span>

Şirvanşahlar Devleti ,(Arapça/Farsça: شروانشاه) — 861-1538 yılları arasında Güneydoğu Kafkasya'da, ağırlıklı olarak günümüz Azerbaycan Cumhuriyeti'de ve kısmen de günümüz Dağıstan topraklarında var olmuş ve sonradan Azerbaycanlılaşmış bir devlettir. Devletin sınırları doğuda Derbent'ten, Kür Nehri'nin Hazar Denizi'ne döküldüğü noktaya kadar uzanarak, Şirvan tarihi bölgesi ile bazen batıda Gence şehrine kadar ulaşmış, ayrıca farklı dönemlerde Şeki, Karabağ ve Beylegan'ı da kapsamıştır. Başkenti Şamahı ve Bakü olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. İbrahim (Şirvanşah)</span>

I. İbrahim — Şirvanşahlar devleti'nin 34. şahı ve Derbendi Hanedanı'ndan çıkan ilk şahtır. Mezyedi ve Kesrani Hanedanları ile akraba olan Derbendiler arap asıllı bir aile olup, daha sonradan türkleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İçerişehir</span> Bakünün tarihî çekirdeği

İçerişehir ya da Eskişehir, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün tarihî çekirdeği olarak bilinmektedir. Haydar Aliyev Vakfı'nın çalışmaları sonucunda UNESCO'nun Dünya Miras Komitesi'nin 2000 yılında Avustralya'nın Cairns kentinde yaptığı 24. oturumda Şirvanşahlar Sarayı ve Kız Kulesi ile birlikte Dünya Mirası olarak kabul edilen İçerişehir, Azerbaycan'dan listeye dahil olan ilk yapıdır. Bakü'nün en eski kısmı olan İçerişehir, iyi korunmuş kale duvarları ile çevrilidir. 221.000 m² alana sahip olan koruma alanında 1300'den fazla aile yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Elkas Mirza</span> İranlı şair

Elkas Mirza, Safevi şahzadesi ve Şirvan Beylerbeyi, Şah Tahmasb'a karşı isyanın lideri. Elkas Mirza, Şah İsmail'nin hayatta kalmış dört oğlundan biridir.

<span class="mw-page-title-main">I. Ali</span>

I. Ali ya da Ali bin Heysem - Şirvanşahlar Devleti'nin 4. şahı ve Şirvanşah I. Yezid Mezyed'in babası.

I. Yezid Mezyed ya da Ebu Tahir Yezid bin Muhammet, Şirvanşahlar Devleti'nin 6. şahı ve Şirvanşah III. Muhammet'in babası.

<span class="mw-page-title-main">III. Muhammed (Şirvanşahlar şahı)</span>

III. Muhammet ya da Muhammet bin Ali - Şirvanşahlar Devleti'nin 7. şahı ve Şirvanşah I. Ahmet Mezyed'in babası.

I. Ahmet Mezyed ya da Ahmet bin Muhammet – Şirvanşahlar Devleti'nin 8. şahı ve Şirvanşah IV. Muhammet ve II. Yezid'in babası.

IV. Muhammet ya da Muhammet bin Ahmet – Şirvanşahlar Devleti'nin 9. şahı ve Şirvanşah II. Yezid Mezyed'in abisi.

II. Yezid Mezyed ya da Yezid bin Ahmet – Şirvanşahlar Devleti'nin 10. şahı ve Kesrani Hanedanı'nın kurucusu olan I. Manuçehr'in babası.

II. Ali Kesrani ya da Ebu Mansur bin Yezid – Şirvanşahlar Devleti'nin 12. şahı.

Mezyedî Hanedanı, Şirvanşahlar Devleti'ni yaklaşık olarak 166 yıl yöneten hanedandır. Mezyedîler ya da Yezîdîler olarak da bilinir. Hanedan, adını Abbasi Hilafeti'nin Azerbaycan valisi olan Yezid bin Mezyed'den alır. Mezyedi Hanedanı'nın 861 yılında başlayan yönetimi, 1027 yılında hanedanın kesin olarak farslaşmış kolu olan Kesranilerin tahtı ele geçirmesiyle son bulmuştur. Mezyedi Hanedanı'na mensup son kişi olan Şirvanşah II. Yezid bin Ahmet 1027 yılında ölmüştür.

Kesranî Hanedanı, Şirvanşahlar Devleti'ni yaklaşık olarak 355 yıl yöneten hanedandır. Hanedan, Şirvanşah II. Yezid bin Ahmet'in son yıllarında etkinleşen fars siyaseti yüzünden tarihçiler tarafından Mezyedi Hanedanı'ndan ayrılmıştır. Oysaki, ilk Kesrani Şirvanşahı I. Manuçehr, II. Yezid Mezyed'in büyük oğluydu. Tarihçilere göre, Kesraniler ilk kez 1027 yılında I. Manuçehr dönemiyle iktidara ulaştı ve 1382 tarihinde Şirvanşah Huşeng'in bir saray devrimiyle öldürülmesi üzerine son buldu.

<span class="mw-page-title-main">I. Fariburz</span>

I. Fariburz ya da Fariburz bin Salar - Şirvanşahlar Devleti'nin 16. şahı ve kendinden sonra gelen 2 şirvanşahın babası.

<span class="mw-page-title-main">I. Ahsitan</span> şirvanşah (12. yüzyıl)

I. Ahsitan en çok günümüzde Azerbaycan'da yer alan başkentini Şamahı'dan Bakü'ye taşımasıyla tanınan 21. Şirvanşah kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Faruk Yaşar</span>

Faruk Yaşar, Şirvanşahlar devletinin otuz altıncı hükümdarı ve Şirvanşah I Halilullah'ın oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.