İçeriğe atla

I. Kleomenes

I. Cleomenes
Sparta Kralı
Hüküm süresiMÖ 519 - MÖ 490
Önce gelenII. Anaxandridas
Sonra gelenI. Leonidas
ÖlümMÖ 489
Çocuk(lar)ıGorgo
HanedanAgiad
BabasıII. Anaxandridas

Cleomenes (Antik Yunanca: Κλεομένης Kleomenes;. ölüm: MÖ 489) MÖ 6. yüzyılın sonları ve 5. yüzyılın başlarında Sparta'nın Agiad kralıydı. Saltanatı MÖ 519 yılında başladı. Argos şehrini yıkma amaçlı maceracı ve bazen vicdansız bir dış politika izledi. Sparta'nın hakimiyet alanını Mora'nın içinde ve dışında genişletmek amaçlı çokça girişimleri de vardır. Mora Birliği onun döneminde ortaya çıktı. Hükümdarlığı sırasında, Atina meselelerine iki kez başarılı bir şekilde müdahale etti ancak Sparta'yı İyon Ayaklanması'nın dışında tuttu. Gizemli bir şekilde hapishanede öldü. Spartalı soylular onun ölümünü cinnet geçirdiği ve intihar ettiği şekilde yorumlamışlardır.[1]

Önceki Yaşamı

II. Anaxandrides'in (Agiad kraliyet ailesinden) ve ikinci karısının oğluydu; Dorieus, I. Leonidas ve Cleombrotus'un üvey kardeşiydi. Üç küçük üvey erkek kardeş, Anaxandrides'in ilk eşinin oğulları olmasına ve bu nedenle geleneğe göre tahtta daha fazla hakları olmasına rağmen, Cleomenes en büyük oğuldu ve MÖ 519 yılı civarında babasının yerine tahta geçti.[2] Üvey kardeşi Dorieus'u, Sparta nüfuzunu ve bölgelerini genişletmesi için ve potansiyel bir rakibinden kurtulmak için Mora dışında seferler düzenlemesine izin verdi.[3] Mora dışındaki dünyaya olan ilgisi, son derece dar görüşlü, muhafazakar ve yabancı her şeye şüpheyle bakan Spartalılar arasında deli olduğu söylentileri oldukça fazladır. Özellikle de Yunan tarihçi Herodot'un Cleomenes'in şarabın tadına bakması üzerine "sarhoş İskit modası" şeklinde yorumladığı bilinmektedir.[4]

Cleomenes'in erdemliliğini gösteren eski bir anekdot: Samos'a sürgüne gönderilmiş ancak hala zengin bir tiran olan Maeandrius'un Sparta'yı ziyareti sırasında Cleomenes'i birkaç kez evine davet etti ve ona bazı değerli kadehler gösterdi; Cleomenes kadahleri beğenince, Maeandrius bunları ona hediye olarak sundu. Cleomenes, bu üstü örtülü rüşveti reddetti ve Maeandrius'u Sparta'dan kovdu.[5]

Atina'ya karşı savaş

MÖ 510 yılı civarında Alcmaeonidae ailesi Atina'dan sürgün edilmişti. Bu aile Sparta'dan Hippias, oğlu Pisistratus ve Atina tiranlarını devirmek için yardım istedi. Kleisthenis liderliğindeki Alcmaeonidae ailesi, Spartalılara onlara yardım etmelerini söylemesi için Delfi'deki kahine rüşvet verdi ve bu çağrı üzerine Cleomenes yardımlarına geldi. Atina'ya yapılan ilk saldırı bir başarısızlıkla sonuçlandı. İkinci taarruzu bizzat Cleomenes yönetti ve Hippias ile destekçilerini Akropolis'te kuşattı. Hippias'ı teslim olmaya ikna edemedi. Ancak Spartalılar, Hippias'ın akrabalarını yakaladılar ve kenti teslim etmeyi kabul edene kadar onları rehin olarak tuttular.[]

Kleisthenis ve Atinalı aristokrat Isagoras daha sonra Atina'nın kontrolü için birbirleriyle savaştı. Cleomenes, Isagoras'ı desteklemek bir orduyla geldi ve Kleisthenis ile Alcmaeonidae ailesini ikinci kez sürgüne gitmeye zorladılar. Cleomenes 500'ler Meclisini (Kleisthenis tarafından kurulmuş bir konsey) kaldırdı ve Akropolis'i işgal etti. Atinalılar buna itiraz ettiler ve onu zorla şehir dışına çıkardılar. Cleomenes, Akropolis'te olanlardan mutsuzdu ve bu yüzden ertesi yıl Isagoras'ı Atina'nın tiranı yapmak üzere bir ordu topladı. Bu ordu Attika'yı işgal etti. Kuvvetindeki Korintliler, Elefsis'e ulaştığında ilerlemeyi reddettiler, bu yüzden Cleomenes geri çekilmek zorunda kaldı.[6] Pausanias'a göre Cleomenes, Egina'ya kadar gitmeyi başardı. Pausanias, Cleomenes'in Egina'da Pers sempatizanlığı yapan kişileri tutukladığını iddia etti.[7]

Sparta daha sonra müttefiklerine Hippias'ı Atina'nın tiranı olarak geri getirmek için bir sefer düzenlemeyi teklif etti. Sparta'nın Hippias'ın devrilmesinde etkili olduğu göz önüne alındığında, politikadaki bu değişiklik şöyle açıklanabilir: Sparta, Alcmaeonidae tarafından Hippias'ı devirmek için kandırıldıklarını keşfetmişti çünkü Delfili kahinin Alcmaeonidae ailesinden rüşvet aldığı ortaya çıkmıştı. W.G Forrest'e göre, bu politika değişikliğinin sebebi Sparta'nın müttefikleriyle tartışan Cleomenes'in işiydi. Bununla birlikte, Korint liderliğindeki Mora Birliği'nin ilk toplantısında bu öneri reddedildi.[8]

İyon Ayaklanması ve sonuçları

M.Ö. 499 yılında Milet'in tiranı Aristagoras, Pers İmparatorluğu'na karşı İyon Ayaklanması için Kral Cleomenes'ten yardım istemeye Sparta'ya geldi. Aristagoras, İran'ın ve zenginliklerinin kolay bir şekilde fethedileceğini vadederek Cleomenes'i yardım için ikna etmeye yakındı ancak Cleomenes, Pers başkentinin çok uzak mesafede olduğunu öğrendiğince onu Milet'e geri gönderdi. Aristagoras ona gümüş teklif ederek rüşvet vermeye çalıştı. Cleomenes reddetti, bununla birlikte Aristagoras ona giderek daha fazlasını vadetmeye başladı. Herodot'a göre, Aristagoras Cleomenes'e 50 talent gümüş teklif ettiğinde, Cleomenes'in genç kızı Gorgo, babasına bu adama güvenmemesi konusunda uyardı.[9]

MÖ 494 yılı civarında Cleomenes, Sepeia Savaşı'nda Argos'u işgal etti. Cleomenes, savaş sırasında Spartalı elçi Lacedemonians'a bir şey buyurduğunda Argives buyrulan her emri yerine getirdi. Cleomenes, Argives'in Lacedemonians'ın ilettiği her emri yaptığını varsaydı, bu yüzden Lacedemonians'ın, Argives'e ziyafet yapacaklarını ilan ettikten sonra ordusuna saldırmalarını söyleyerek bu durumdan faydalandı. Cleomenes, Argives'in elçinin duyurusuna göre ziyafet yapacağı konusunda haklıydı, bu sayede ordusu silahsız düşman güçlerini yemek yerken katletti. Yunan tarihçi Herodot, 6000 (muhtemelen bir abartı) geri çekilen gücü, kutsal Argus korusunda yakarak öldürdüğünü rivayet eder.[10]

Cleomenes, ordusunun çoğunu Sparta'ya geri gönderdi ve adak adamak için bin kişiyi Hera tapınağına götürdü. Rahip, yabancıların adak adamasına izin verilemeyeceğini söyleyerek bunu yapmalarına engel oldu. Cleomenes, Helotlara rahibi kırbaçlamalarını emretti ve o sırada adağını adadı.[11]

Argos, bu saldırıdan sonra on yıllar boyu Sparta'nın düşmanı olarak kalacaktı. Argos'a yapılan saldırının neden yapıldığı tam olarak belli değildir. Bu, Sparta'nın Kral Argos ve şehrinin Pers yanlısı eğilimleriyle ilgili endişelerinden Sparta'nın güvenliğine tehdit olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

Persler, İyon Ayaklanmasını MÖ 493 yılında bastırdıktan sonra Yunanistan'ı işgal ettiklerinde, birçok şehir devleti ticaretlerinin çok kötü etkileneceğinden korkarak Perslere boyun eğdi. Bu şehir devletleri arasında Egine de vardı. Bu yüzden MÖ 491 yılında Cleomenes oradaki Pers yanlılarının başlarını tutuklamaya başladı. Ancak Egine vatandaşları onunla ve Eurypontid Sparta kralıyla işbirliği yapmaya yeltenmediler, Demechan'ın çabalarını baltalamaya çalıştılar. Cleomenes, Delfi'deki kahine ilk önce bunun ilahi irade olduğunu halka duyurması için rüşvet verdi sonradan bu görev için Leotychides'i seçti. İki kral, Egine'deki Pers işbirlikçilerini başarıyla etkisiz hale getirdi.[]

Sürgün ve ölümü

M.Ö. 490 yılı civarında Cleomenes, onunla birlikte kral olan Demaratus'a karşı komplo düzenlediği öğrenildiğinde Sparta'dan kaçmak zorunda kaldı. Ancak Spartalılar, Cleomenes'in çevredeki bölgelerde bir ordu toplamaya başlaması üzerine geri dönmesine izin verdiler. Bununla birlikte, Yunan tarihçi Herodot'a göre o zamana kadar "deli" olarak kabul edildi. Spartalılar onu zindana hapsettiler. Üvey erkek kardeşi I. Leonidas ve Cleombrotus'un emriyle Cleomenes, zincirlere vuruldu.

Hapishanedeyken Cleomenes kendini yaralayarak ölümüne intihar etti.[12] Hayatta kalan üvey erkek kardeşi I. Leonidas daha sonra Cleomenes'in kızı Gorgo ile evlendi.

Coğrafyacı Pausanias'ın Hiera Orgas'a yaptığı saygısızlığın sonucu olduğunu iddia ettiği Cleomenes'in cinnet ve intihar anlatımlarının doğruluğu, modern tarihçiler arasında bazı spekülasyonların konusu olmuştur.[]

Tarihsel önem

Tarihçi J.B. Bury "Cleomenes" diyor, "Spartalı olmasaydı, Yunan tarihinin en büyük figürlerinden biri olabilirdi." Olduğu gibi, politikaları eş Kralı ve Spartalı Ephorate'in muhalefeti tarafından sürekli olarak etkisiz hale getirilen zeki bir politikacı olarak gözüküyor. Bununla birlikte, olgun dönemi boyunca Sparta tarihinin baskın bir figürüydü.[13]

Notlar

  1. ^ Herodotus, 6.75
  2. ^ Cartledge, p.124.
  3. ^ Herodotus, 5.42–48 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  4. ^ Herodotus, The Histories, bk 6, 84
  5. ^ Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. Vol. 1. James Walton. 1870. s. 792. 
  6. ^ Smith, William (1870). Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. Vol. 1. James Walton. p. 792.
  7. ^ Pausanias, Description of Greece 3. 4. 2
  8. ^ W G Forrest, A History of Sparta p89
  9. ^ Herodotus, 5.51 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  10. ^ Herodotus, 7.148 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Pausanias, Description of Greece 3. 4. 1 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cartledge, p.129.
  11. ^ Herodotus, The Histories, bk 6, 81
  12. ^ Herodotus, 6.75 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  13. ^ A history of Greece to the death of Alexander the Great, 3rd edition. Londra: Macmillan. 1956. ss. 259-260. 

Kaynakça

Konuyla ilgili yayınlar

  • Forrest, W.G. A History of Sparta 950–192 BC. New York: Norton. 1968. 
  • Huxley, George L. Early Sparta. Cambridge: Harvard University Press. 1962. 
Resmî unvanlar
Önce gelen:
II. Anaxandridas		Agiad Sparta Kralları
MÖ 520 – 489 		Sonra gelen:
I. Leonidas

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Leonidas</span> Sparta kralı ve Sparta Komutanı

Leonidas (Λεωνίδας), Sparta Kralı ve II. Anaxandridas'ın oğullarından biri. Thermopylae Muharebesi sırasında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Thermopylae Muharebesi</span> Perslerin Yunanistanı ikinci kez işgali sırasında gerçekleşen bir muharebe

Thermopylae Muharebesi, Ahameniş İmparatorluğu'nun Yunanistan'ı ikinci kez işgali sırasında gerçekleşen üç günlük bir muharebedir. Muharebe, Sparta Kralı I. Leonidas'ın komutasındaki Yunan Şehir Devletleri ittifakı kuvvetleri ile I. Serhas komutasındaki Pers kuvvetleri arasında cereyan etmiştir. Pers ve Yunan kuvvetleri, M.Ö. 480 yılının Ağustos ya da Eylül ayında, Artemision Deniz Muharebesi ile aynı günlerde, Ege Denizi sahiline yakın Termofil Geçidi'nde karşılaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maraton Muharebesi</span>

Maraton Muharebesi, Yunanistan'a birinci Pers saldırısı sırasında, MÖ 490 yılında Platea'dan gelen destek birliğiyle takviye edilmiş Atina kuvvetleri ile General Datis komutasındaki Ahameniş Ordusu arasında Maraton Ovası'nda gerçekleşen bir muharebe. Muharebe, I. Darius'un Yunan kent devletlerine, özellikle de Atina ve Sparta'ya boyun eğdirme yönündeki askeri girişiminin doruk noktası sayılmaktadır. Yunanistan'a İlk Pers Saldırısı, Batı Anadolu'daki İyon kent devletlerinin Pers hakimiyetini yıkmak için giriştikleri İyon Ayaklanması'nı, Atina ve Eretria'nın askeri olarak desteklenmesine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Atina ve Eretria birlikleri, İyon kuvvetleriyle birlikte Sard'ın aşağı kentini ele geçirmeyi ve yakmayı başardılar. Ancak geri çekilirken Efes yakınlarında muharebeye girmeye zorlandılar ve Efes Muharebesi'nde ağır kayıplarla bozguna uğradılar. Bu baskın tarzı sefer yüzünden I. Darius Atina ve Eretria'yı yakıp yıkmaya yemin etmiştir. Bu sıralarda Atina ve Sparta, Antik Yunanistan'daki en büyük iki kent devletiydi.

Sepeia Muharebesi, M.Ö 494 yılında yapılmış Argos-Sparta çatışmasıdır. İki rakip devlet Peloponez'te hakimiyet için savaşıyorlardı. Uzun bir zaman boyunca bölgenin büyük bir kısmı Hysia'de Spartalıları mağlup eden Argosluların elindeydi. 510 yılında Sparta kralı I. Cleomenes Attika'da Spartalıların üstünlüğü ile rekabet eden Atina'ya bir ordu gönderdi. Atina kralı Hippias'ı mağlup etti. Kral önceki gibi bir Sparta oligarşisi kurmayı denedi fakat Atina demokrasisinin kurucusu olan Cleisthenes tarafından engellendi. Sparta'nın gücünü artırmaya çalışan Cleomenes Argos'a doğru ilerledi. Birlikleri Argosluları şaşırttı ve Sepeia Savaşında düşman mağlup edildi. Bu savaştan sonra Argos, Peloponez Savaşı'ndan çekildi.

Gorgo Sparta Kralı I. Kleomenes 'in tek çocuğu ve kızıdır. Thermopylae Muharebesi'nde savaşıp ölen Kral I. Leonidas'ın karısıdır. Gorgo, Herodot tarafından anılan çok az sayıdaki kadın tarihi kişilikten biridir. Siyasi kabiliyeti ve bilgeliğiyle dikkat çeker. 3 farklı Sparta kralının kızı, eşi ve annesi olan tek kadındır. Doğum tarihi kesin olarak belli olmamakla beraber MÖ 510 ila MÖ 506 yılları arasında olması muhtemeldir.

<span class="mw-page-title-main">Platea Muharebesi</span>

Platea Savaşı, Antik Yunanistan'da yapılan son büyük Yunan-Pers savaşıdır. MÖ 479 yılında Perslere karşı Sparta, Atina, Korint, Megara gibi Yunan şehir devletleri arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nakşa Kuşatması (MÖ 499)</span>

Nakşa Kuşatması, MÖ 499 yılında Milet tiranı Aristagoras'ın, Akamenid İmparatoru I. Darius adına ve desteğiyle giriştiği bir kuşatma harekâtı olup başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Aristagoras'ın bu harekâtı, 50 yıl sürecek Grek – Pers Savaşları'nın hemen öncesinde, etkileriyle bu savaşlara yol açan bir gelişmeler dizisine yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İyonya Ayaklanması</span>

İyonya Ayaklanması Aiolis, Doris, Kıbrıs ve Karya'nın birleşmesiyle, Önasya üzerindeki Ahameniş İmparatorluğu hakimiyetine karşı geliştirdikleri, MÖ 499–493 tarihleri arasında gerçekleşen askerî bir ayaklanmadır. İyonya şehir devletlerini ayaklanmaya iten neden esas itibarıyla Önasya üzerindeki Pers hakimiyetiydi. Öte yandan Milet'in iki tiranının, Histiaeus ile Aristagoras'ın kişisel karar ve uygulamaları, ayaklanmayı başlatan ve sürükleyen görünürdeki ana dinamikler olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'a birinci Pers saldırısı</span>

Yunanistan'a birinci Pers saldırısı, Yunan-Pers Savaşları'nın bir bölümü olarak MÖ 492-490 yıları arasında gerçekleşen ve Atina ordusunun Maraton Muharebesi'ndeki kesin zaferiyle sona eren savaştır. Yunanistan'ın istilasını amaçlayan harekât, iki ayrı sefer olarak Ahameniş İmparatoru I. Darius'un emriyle başlatıldı. I. Darius'un öncelikli hedefi, İyon Ayaklanması'nı askeri yönden destekleyen Atina ve Eretria şehir devletlerinden öç almaktı. I. Darius, bu durumu aynı zamanda İmparatorluğu'nun sınırlarını Avrupa topraklarında genişletmek ve imparatorluğun batı sınırlarını güven altına almak için bir fırsat olarak değerlendirmek istemiştir.

Helotlar Sparta'nın egemenliği altındaki Lakonia ve Messinia bölgelerindeki halkın çoğunluğunu oluşturan özgür olmayan kesimdir. Antik dönemdeki tam durumları tartışmalıdır. Critias'a göre köle, Pollux'a göre köleyle özgür insan arasında bir konumdadırlar. Toprağa bağlı olan helotlar ekonomik alanda Sparta vatandaşlarını destekler konumdaydılar. Sparta hakimiyetindeki bölgelerde çok kötü davranılan Helotlar dönemsel olarak toplu şekilde cezalandırılmış, işkence edilmiş hatta cezai yaptırım olmadan öldürülmüşlerdir.

Sparta hegemonyası, Antik Yunan'da en büyük kara gücünü oluşturmuş olan Sparta kentinin hakimiyetindeki dönemi anlatır. Klasik dönemde Sparta Peloponez bölgesini denetimi altında tutmuş, yönetmiş ve etkilemiştir. Atina ve müttefiklerinin MÖ 431 - MÖ 404 yılları arasında yapılan Peloponez Savaşı'nda Sparta'ya yenilmelerinin ardından Antik Yunan dünyası MÖ 404 - MÖ 371 döneminde Sparta hakimiyetine girmiştir. Spartalılar düşmanlarına bilgi vermemek amacıyla içişlerine dair kayıt tutulmasına engel olmuştur. Sparta'ya dair tarih yazılarının hepsi Spartalı olmayan Ksenofon, Herodot, Plutarkhos ve Tukididis gibi tarihçiler tarafından yazılmıştır. Bu yüzden Sparta siyasi altyapısının işleyişine dair anlayış geliştirilmesinde sorun yaratmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lisandros</span>

Lisandros M.Ö. 405'te Hellespontos'ta gerçekleşen Aegospotami Savaşı'nda Atinalıları mağlup eden Sparta donanmasına komuta etmiş olan Spartalı amiraldir. Ertesi yıl Atinalıları teslim olmaya zorlayarak Peloponez Savaşı'nı sona erdirmiştir. Bunun ardından Haliartus Savaşı'ndaki ölümüne kadar geçen on yıl boyunca Sparta'nın Yunanistan'a hakimiyetinde önemli rol oynadı.

Anaxander veya Anaxandros 12. Agiad hanedanı Sparta kralı idi. y. MÖ. 640–615 arasında hüküm sürmüştür.

II. Anaxandridas MÖ 560 ile MÖ 520 yılları arasında Sparta'nın 15. Agiad hanedanı kralıydı. I. Leonidas'ın babası ve Pleistarchus'un büyükbabasıydı. Anaxandridas ölünce yerine I. Cleomenes geçmiştir.

Dorieus Herodot'tun birkaç kez kitabında bahsettiği Agiad hanedanının Spartalı bir prensiydi. II. Anaxandridas'ın ikinci oğludur. Kardeşleri I. Cleomenes, I. Leonidas ve Cleombrotus'tur. Libya'da bir Sparta kolonisi kurmaya çalıştı ancak başarısız oldu. Batı Sicilya'da tekrar bir koloni kurma girişiminde bulundu ancak bu girişim de başarısız oldu ve Kartacalılar tarafından öldürüldü.

Cleombrotus, Sparta'nın MÖ 480 ile 479 yılları arasında yaşamış olan kral naibi. II. Anaxandridas'ın oğlu ve I. Cleomenes, Dorieus ve I. Leonidas'ın kardeşi olan Agiad hanedanının bir üyesiydi. Son doğan kardeş öldüğünde, Yunan-Pers Savaşlarının ikinci aşamasının başlangıcında, Leonidas'ın oğlu ve Yunan piyadesinin lideri olan yeğeni Pleistarchus'un hocası oldu. Cleombrotus, Pers ordusunu Peloponez'den uzak tutmayı amaçlayan Korint Kıstağı'nın karşısına sur inşa eden Sparta-Peloponez birliklerinin komutanıydı. Kıstak'tan Sparta'ya döndükten kısa bir süre sonra öldü.

Nikomedes Spartalı askeri komutan ve Agiad hanedanı üyesiydi. Kardeşi Pausanias'ın oğlu olan Pleistoanax'ın reşit olmadığı dönemde Sparta'nın naibiydi.

Euryanax İkinci Pers Savaşı sırasında Spartalı bir generaldi. Spartalı prens Dorieus'un oğluydu ve Agiad hanedanı üyesiydi. Babası Sparta tahtına üvey kardeşi I. Cleomenes'in geçmesinden sonra Sparta'dan ayrılmıştı, oysa Dorieus Spartalılar onu, taht için daha iyi bir aday olarak görülüyordu. Sparta'dan ayrıldığında Dorieus, kendisinin ve soyundan gelenlerin bir daha asla taht üzerinde hak iddia edemeyeceklerini biliyordu. Sparta yasası, bir Spartalı kralın Sparta dışında asla yaşamamış olması gerektiğini söylemektedir. Cleomenes veliahdı olmadan öldüğünde kral olan Euryanax değil, Dorieus'un küçük üvey kardeşi olan I. Leonidas idi. Euryanax Sparta'ya döndü, ancak babasının hüküm sürdüğü Erice'deki Sparta kolonisi Heraklea, Kartacalılar tarafından yok edildi.

Pleistarchus veya Plistarch, MÖ 480-458 yılları arasında hüküm süren Sparta'nın Agiad hanedanına mensup kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Polikrates</span> Sisam tiranı

Polykrates Antik Yunanistan'da MÖ 538'den 522'ye değin Sisam adasında hüküm sürmüş bir tiran.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.