İçeriğe atla

I. Harald (Danimarka kralı)

I. Harald, lakabı mavi diş Harald, Danca Harald Blåtand (d. y. 910 - ö. y. 985, Jumne, Danimarka), ülkesinin birliğini sağlayan Danimarka kralı (y. 940 - y. 985).[1]

I. Harald
Danimarka kralı
Harald Rahip Poppo tarafından vaftiz edlirken
Danimarka kralı
Hüküm süresi958 – c. 986
Önce gelenYaşlı Gorm
Sonra gelenSweyn
Norveç kralı
Hüküm süresi970 – 985/986
Önce gelenII. Harald
Sonra gelenI. Olaf
VekilHaakon Sigurdsson(fiili hükümdar)
Ölüm985/986
Eş(ler)i
  • Tove
  • Gyrid Olafsdottir
BabasıYaşlı Gorm
AnnesiThyra
DiniKalkedon Amentüsü

Jelling (Kuzey Jutland) ve çevresinde hüküm süren yeni bir krallık soyunun ilk önemli üyesi olan Gorm'un (Yaşlı) oğluydu. Babasının çabalarını sürdürerek ülkenin birleştirilmesine yönelik çabaları sonuçlandırdı. Ayrıca Danlara Hıristiyanlığı kabul ettirdi ve Norveç'i fethetti. Harald'ın vaftiz edilmesinden sonra (y. 960), putperest olan babasının mezarı, iki büyük tepe arasına inşa edilen kiliseyle birlikte bir Hristiyan tapınağına dönüştürüldü. Öte yandan Hamburg Başpiskoposluğu'na bağlı olarak yeni atanan Jutland piskoposları ülkeyi Hristiyanlaştırmak için yoğun çaba harcadılar. Harald'ın Norveç'te giriştiği fetihleri, oğlu Çatalsakal Sweyn sürdürdü. 1013'te İngiltere'yi fetheden Sweyn'in oğlu Knud'un hükümdarlığı sırasında İngiltere'de, İsveç'in bazı bölümlerini de içine alan büyük bir Anglo-İskandinav krallığı kuruldu.

Kroniklerde ismi Harald Blatand'ın lakabı olan mavi dişten gelmektedir.[1]

Hükümdarlığı

Harald'ın krallığı (kırmızı) ve vasalları ve müttefikleri (sarı) [a]

Hükümdarlığı sırasında Harald, Jelling taşlarının yeniden inşasını ve çok sayıda diğer kamu çalışmalarını denetledi. Bunlardan en ünlüsü 979 yılında krallığının merkezi bir konumunda bulunan Aros (günümüzde Aarhus) kalesinin güçlendirilmesidir. Bazıları bu projelerin, ülkesinin ve ana şehrin ekonomik ve askeri kontrolünü pekiştirmek için bir yol olduğuna inanmaktadır. Aarhus'un tam ortasında yer aldığı beş stratejik noktada halka kaleler inşa edildi. Beş kale de benzer tasarımlara sahipti: "Dünyanın dört köşesine açılan kapıları olan mükemmel dairesel bir yapı ve kare şeklinde dizilmiş büyük evlerin bulunduğu dört alana bölünmüş bir avlu."[2]

İç bölgelerde sükûnet hüküm sürerken, enerjisini yabancı girişimlere yöneltti. Oğlu Småland'ı fethederken 945 ve 963 yıllarında Normandiyalı Korkusuz Richard'ın yardımına koştu ve Norveç Kralı Harald Greycloak'un öldürülmesinden sonra bu ülkenin halkını geçici olarak kendisine boyun eğmeye zorlamayı başardı.

İskandinav destanları Harald'ı oldukça olumsuz bir ışık altında sunar. Jomsvikingler'in Güçlü İsveç Prensi Styrbjörn'e iki kez boyun eğmek zorunda kalmıştır; ilkinde Styrbjörn'e bir filo ve kızı Thyra'yı vermiş, ikincisinde ise başka bir filoyla birlikte kendisini rehin vermiştir. Styrbjörn İsveç tahtını ele geçirmek için bu filoyu Uppsala'ya getirdiğinde, Harald yeminini bozdu ve Fýrisvellir Muharebesi'nde İsveç ordusuyla karşılaşmamak için Danimarkalılarla birlikte kaçtı.[1]

Harald’ın isyanı

I. Otto'in ölümünün ardından Harald 973'te Saksonya'ya saldırdı. II. Otto 974'te Harald'a karşı saldırıya geçerek Hedeby, Dannevirke ve muhtemelen Yutland'ın büyük bir kısmını fethetti.[3] Harald, II. Otto'nin Sarazenler tarafından yenilgiye uğratıldığı 983'te ele geçirilen toprakların bir kısmını geri aldı.[3]

Harald'ın ordusunun 974'te Danevirke'de Almanlara yenilmesinin bir sonucu olarak, Norveç'in kontrolü artık Harald'ın elinde değildi ve Almanlar İskandinavya ile Almanya arasındaki sınır bölgesine tekrar yerleştiler. Obodrit askerleri ve Harald'a sadık birliklerden oluşan bir ittifak tarafından 983 yılında Danimarka'dan çıkarıldılar, ancak kısa bir süre sonra Harald, oğlu Sweyn liderliğindeki bir isyanla savaşırken öldürüldü. Harald'ın 986'da öldüğüne inanılmaktadır, ancak bazı rivayetler ölüm yılı olarak 985'i göstermektedir.[4] Cesedi Roskilde'deki Trinity Kilisesi'ne getirilmiş ve burada gömülmüştür.[4]

Hıristiyanlığa geçiş

Kral Harald'ın Hristiyanlığa geçişi, Orta Çağ yazarlarının bu olayın nasıl gerçekleştiğine dair çelişkili bilgiler vermeleri nedeniyle tarihin tartışmalı bir parçasıdır.

Kral Harald ve I. Otto'nun (962-973 arası hüküm sürmüştür) yaşamları sırasında yazan Corveyli Widukind, Harald'ın "Poppa adında bir din adamı" tarafından din değiştirdiğini ve Harald'ın kendisinden İsa'ya olan inancını kanıtlamasını istediğinde, ateşte ısıtılan "büyük bir ağırlıktaki" demiri yanmadan taşıdığını iddia etmektedir.[5] 12. yüzyıl Danimarka tarihçisi Saxo Grammaticus'un Gesta Danorum adlı eserine göre, Poppo mucizesini Harald'ın oğlu Sweyn için, Sweyn'in kendi vaftizi konusunda tereddüt etmesi üzerine gerçekleştirmiştir.[6] Harald'ın kendisi de Kutsal Roma İmparatoru (I. Otto ya da II. Otto) ile yaptığı bir barış anlaşmasının ardından Katolikliğe geçmiştir.[6]

Bremenli Adam, Kral Harald'ın ölümünden 100 yıl sonra yazdığı ve 1076 yılında tamamladığı "Hamburg-Bremen Başpiskoposlarının Tarihi" adlı eserinde, Harald'ın bir savaş yenilgisinden sonra I. Otto tarafından zorla din değiştirdiğini anlatır.[7]

Harald, 960'lar civarında din değiştirdikten sonra babasının naaşını şimdi boş olan höyüğün yanındaki kiliseye yeniden gömdürdü.[8] Ebeveynlerini onurlandırmak için Jelling taşlarını diktirdi.[9] Harald'ın biyografisi bu taşlardaki bu runik yazıtla özetlenmektedir:

“Kral Harald bu anıtların babası Gorm ve annesi Thyra adına yapılmasını emretti. Danimarka ve Norveç'in tamamını ele geçiren ve Danimarkalıları Hıristiyanlığa döndüren Harald.”[9]

Evlilikler ve çocuklar

Eşleri:

  1. Gunhild
  2. Thora - Tofa veya Thora olarak da bilinir, (10. yüzyıl) bir Slav prensesiydi. Ocak 963'te Kral Harald ile evlendi.[10]
  3. Gyrid Olafsdottir - Gyritha[11] veya belki de Gunnhild (10. yüzyıl) olarak da adlandırılan, efsanelere göre bir İsveç prensesiydi.

Çocukları:

  1. Thyra
  2. Sweyn - Genellikle Harald ve Gunhild'in oğlu olduğu bildirilir, ancak bazı eski destanlarda gayrimeşru bir oğul olduğu söylenir.
  3. Haakon
  4. Gunhilde - Devonshire Kontu Pallig ile evlendi. Her ikisinin de Kasım 1002'deki Aziz Brice Günü katliamında öldüğü düşünülmektedir.[12]

Bluetooth teknolojisi

Bluetooth kablosuz spesifikasyon tasarımına 1997 yılında kralın adı verildi,[13] teknolojinin cihazları Harald Bluetooth'un Danimarka kabilelerini tek bir krallıkta birleştirdiği gibi birleştireceği benzetmesine dayanıyordu.[14]

Not listesi

  1. ^ As set forth in Heimskringla, Knytlinga Saga, and other medieval Scandinavian sources.

Kaynakça

  1. ^ a b c TVH (15 Ağustos 2023). "Harald Bluetooth Gormsson: The Viking king who connected kingdoms". The Viking Herald (İngilizce). 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  2. ^ Forte, Angelo; Oram, Richard D.; Pedersen, Frederik (5 Mayıs 2005). Viking Empires (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-82992-2. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  3. ^ a b Der frühmittelalterliche Staat - Europäische Perspektiven. 16. Austrian Academy of Sciences Press. 2009. ISBN 978-3-7001-6604-7. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  4. ^ a b Rosborn, Sven. "A unique object from Harald Bluetooth´s time. (2015)". 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  5. ^ "Family tree of "Harald"R-I Blåtand Gormsson de Danemark Blåtand". Geneanet (İngilizce). Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  6. ^ a b Lindow, John (2016). "16.05.07, Friis-Jensen, ed., and Fisher, trans., Saxo Grammaticus, Gesta Danorum". The Medieval Review (İngilizce). ISSN 1096-746X. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  7. ^ Adamus (2002). History of the Archbishops of Hamburg-Bremen (İngilizce). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-12575-8. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  8. ^ "Gorm the Old Goes Home - Archaeology Magazine Archive". archive.archaeology.org. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  9. ^ a b "Jelling Runesten [Jelling Runic Stones] Carving : The Megalithic Portal and Megalith Map:". web.archive.org. 3 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  10. ^ "Svend Tveskæg | lex.dk". Den Store Danske (Danca). 19 Mart 2024. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  11. ^ Huitfeldt, Arild (1652). Danmarckis Rigis Krønicke. Harold B. Lee Library. Kiøbenhaffn : Paa Joachimi Moltken boghandlers bekostning. 
  12. ^ Freeman, Edward Augustus (7 Temmuz 2011). The History of the Norman Conquest of England: Its Causes and Its Results. 1st edition (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-03005-2. 
  13. ^ EETimes (5 Mart 2008). "Tech History: How Bluetooth got its name". EE Times. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  14. ^ "'So, that's why it's called Bluetooth!' and other surprising tech name origins". PCWorld (İngilizce). 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Knut (İngiltere kralı)</span> 11. yüzyıl Danimarka, İngiltere ve Norveç kralı

I. Knut ya da Büyük Knut, İngiltere, Norveç ve Danimarka Kralı. Çatalsakal Sweyn'in oğlu.

<span class="mw-page-title-main">Norveç hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Norveç hükümdarları listesi 872'de başlamaktadır. Geleneksel olarak anlatıya göre bu tarihte Hafrsfjord Muharebesi yapılmış ve bu muharebede galip gelen İ. Harald Güzelsaçlı birkaç küçük Norveç krallıklarını babasının hükümdarlık yaptığı küçük devlete ilhak ederek tüm Norveç'i tek bir hükümdarlık içinde birleştirmiştir. Harald'in kral olduğu bu tek krallık sonradan "Norveç Krallığı" olarak bilinmeye başlanmıştır.

I. Harald ile şu maddeler kastedilmiş olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Gorm</span> Danimarka Kralı

Gorm, Yaşlı Gorm lakabıyla tanınır, Danimarka kralı. Ülkesini güneyden gelen saldırılara karşı korumak için, karısı Thyra'nın ısrarıyla, Godfred'in yaptırdığı sur ve kaleleri sağlamlaştırdı. Vaftiz olmaya yanaşmamakla birlikte hıristiyanlığa karşı hoşgörülü davrandı. Kendisinden sonra oğlu I. Harald kral olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Danimarka hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Danimarka hükümdarları listesi Danimarka ülkesi üzerinde hüküm süren kral ve kraliçe unvanı taşımış kişilerin listesidir. Bu kral ve kraliçeler şöyle sıralanır:

Norveç tarihi, bugünkü Norveç Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Stamford Köprüsü Muharebesi</span> İngiltere Kralı II. Harold ile Harald Hardrada araeında geçen Yorkshire yakınlarında yer alan 1006 yılı savaşı

Stamford Köprüsü Muharebesi, Stamford kasabasında olmuş Yorkshire yakınlarındaki savaştır. Savaşı kesin olarak Anglosaksonlar kazanmıştır. Bu savaş Norveçli Vikinglerin Büyük Britanya'yı ele geçirme planlarına büyük darbe vurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Æthelred</span> İngiltere kralı

Tedariksiz Ethelred, doğu Anglosakson kraliyeti Wessex'in 18 Mart 978–1013 ve 1014–23 Nisan 1016 dönemleri arasındaki kralı.

<span class="mw-page-title-main">II. Svend</span>

II. Svend Estridsson Ulfsson 1047-1076 yılları arasında Danimarka kralıdır. Babası asilzade Ulf Jarl annesi ise Estrid Svendsdatter'dir. Üç kez evlenmiş ve en az 20 çocuk sahibi olmuştur. Gelecekte tahta çıkacak beş Danimarka kralının babasıdır. Savaşta cesaretli olsa da, ordu komutanı olarak o kadar başarılı olamamıştır.

Lagertha efsanevi kadın savaşçı ve Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un karısıdır. Eski Nors dilinde başta Ragnarssona þáttr olmak üzere çok sayıda sagaya konu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sigurd Ragnarsson</span> Viking savaşçısı Ragnar Lodbrokun oğlu

II. Sigurd Veya Sigurd "Yılan Gözlü" Ragnarsson efsanevi Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un oğludur. Doğduğu zaman gözünde bir leke olduğu için Ouroboros sıfatı da kendisi için kullanılmıştır. Ragnarssona þáttr sagasında adı geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sweyn</span> Çatalsakal Sweyn

Çatalsakal Sweyn Danimarka kralı, İngiltere kralı ve Norveç kralı. İsmi Anglosakson Kroniklerde Swegen olarak geçer. Mavi diş Harald'ın oğlu, Büyük Knud'un babasıdır. 987 yılında Wendland'a kaçan babasına karşı isyan etti. I. Olaf'ın 995 yılında Norveç tahtına geçmesinden sonra Olaf ile anlaşmazlığa düştü ve Olaf'a karşı İsveç kralı Olaf Skötkonung ve Lade Kontu Erik ile ittifak yaptı. 1000 yılında üç müttefik I. Olaf'ı Svolder Savaşı'nda yendi. Böylece Sweyn hükümdarlığını müttefikleri ile paylaşmasına rağmen Norveç kralı oldu. Sweyn bu olaylardan sonra 13 Kasım 1002'de İngiltere Danimarkalılara karşı yapılan katliamın öcünü almak için 1003 ve 1004 yıllarında İngiltere'ye karşı yapılan seferlere öncülük etti.

<span class="mw-page-title-main">Jelling Höyükleri, Rünik Taşlar ve Kilise</span>

Jelling taşları, Danimarka'daki Jelling kasabasında bulunan 10. yüzyıldan kalma büyük runik taşlardır. İki Jelling taşından daha eski olanı, Yaşlı Gorm tarafından eşi Thyra'nın anısına yaptırılmıştır. İki taşın büyük olanı ise Yaşlı Gorm'un oğlu I. Harald tarafından ailesinin anısına yaptırılmıştır. Bu taşlardaki runik yazıtlar, Danimarka'daki en tanınmış olanlardır.

<span class="mw-page-title-main">I. Magnus (Norveç kralı)</span> Norveç ve Danimarka kralı

Magnus Olafsson, daha çok İyi Magnus olarak bilinir, 1035'ten Norveç kralı ve 1042'den 1047'deki ölümüne kadar Danimarka kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Saxo Grammaticus</span> Danimarkalı tarihçi

Saxo Grammaticus Saxo cognomine Longus olarak da bilinen, Danimarkalı bir tarihçi, ilahiyatçı ve yazardır. Danimarka Kralı I. Valdemar'ın baş danışmanı olan Lund Başpiskoposu Absalon'un katibi veya sekreteri olduğu düşünülüyor. Latince: Gesta Danorum kitabının yazarıdır. Amleth efsanesinin William Shakespeare'in Hamlet hikâyesine ilham kaynağı olacağı Danimarka'nın ilk tam tarihidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Olaf (Danimarka kralı)</span> Danimarka kralı

I. Olaf Açlık getiren Olaf lakaplı, kardeşi Kutsal IV. Knud'un ölümünün ardından 1086'dan 1095'e kadar Danimarka kralıdır. Kral II. Svend'in oğludur ve Svend'in hüküm süren üçüncü oğludur. III. Harald'ın kızı Ingegard ile evlenmiş ancak hiç oğlu olmamıştır. Yerine kardeşi İyi Erik geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Harald (Danimarka kralı)</span> 11. yüzyıl Danimarka kralı

Harald Hen, 1076'dan 1080'e kadar Danimarka Kralıdır. III. Harald, Danimarka kralı II. Svend'in gayri meşru oğludur ve bazı kardeşleriyle taca itiraz etmiştir. Bir dizi reformu başlatan barışçıl bir hükümdardı. Harald, kuzeni Margareta Hasbjörnsdatter ile evliydi, ancak mirasçı bırakmadı ve yerine kardeşi Aziz IV. Knud geçmiştir. Üvey kardeşlerinden dördü sırayla Danimarka kralları olarak taç giymiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Harald (Danimarka kralı)</span> Danimarka kralı

Harald Svendsen, 1014'ten yaklaşık 1018'deki ölümüne kadar II. Harald olarak Danimarka Kralıdır. Çatalsakal Sweyn ve Vendenli Gunhild'in en küçük oğludur, ve babası İngiltere'de Hazır Olmayan Æthelred ile savaşırken naipti. 1014'te Danimarka tahtını miras aldı ve daha sonraki kral olan kardeşi Büyük Knut İngiltere'yi fethettiğinde tahtı elinde tuttu. 1018(?) yılındaki ölümünden sonra yerine Büyük Knut geçti. II. Harald hakkında çok az detay bilinmektedir.

Haakon Sigurdsson;, Haakon Jarl olarak da bilinir, yaklaşık 975'ten 995'e kadar Norveç'in De facto hükümdarıdır. Bazen Güçlü Haakon olarak da isimlendirilir. Ancak Ágrip ve Historia Norwegiæ daha az gurur verici bir isim olan Kötü Haakon kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Knýtlinga Hanedanı</span> Orta Çağda İskandinavya ve İngiltereyi yöneten kraliyet hanedanı

Danimarkalı Knýtlinga Hanesi Orta Çağ İskandinavyası ve İngiltere'de yönetici bir hanedandır. En ünlü kralı bu hanedana adını veren Büyük Knut'tur. Diğer önemli üyeler arasında Knut'un babası Çatalsakal Sweyn, büyükbabası Mavi Diş Harald ve oğulları Harthacnut, Tavşan Ayak Harold ve Svein Knutsson vardır. Aynı zamanda Knud Hanedanı, Danimarka Hanedanı, Gorm Hanedanı veya Jelling Hanedanı olarak da adlandırılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.