İçeriğe atla

I. Felluce Muharebesi

Koordinatlar: 33°21′K 43°47′D / 33.350°K 43.783°D / 33.350; 43.783
I. Felluce Muharebesi
Irak Savaşı

Muharebede hayatını kaybeden ABD askerlerinin cenaze töreni
Tarih4 Nisan – 1 Mayıs 2004
Bölge
Felluce, Irak
SonuçIrak Direnişi zaferi
Taraflar
Irak Direnişi ABD
Komutanlar ve liderler
Bilinmiyor James T. Conway
Güçler
3,600[1] 2,200[1]
Kayıplar
1000-1600 ölü[2][3] 51 ölü[4]
425 yaralı

I. Felluce Muharebesi, 2003 yılındaki Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin 2004 yılı Nisan ayında Irak Direnişi'nin elinde bulunan Felluce şehrini almaya çalıştığı başarısız askeri girişimdir.

Bölgeye ABD askerî harekâtının düzenlenmesine sebep olarak 31 Mart günü bölgede ABD Ordusu için görev yapan silahlı özel güvenlik şirketi Blackwater mensubu 4 ABD vatandaşının direnişçilerce öldürülmesi gösterilmektedir.[5]

Muharebe sırasındaki şiddetli çarpışmalar ve ölü sayısının artması, ABD'nin ülkeyi ilk işgal ettiği dönemde işgali savunan Saddam Hüseyin rejimine muhalifleri bile ABD karşıtı direnişe katılmaya ittiği savunulmaktadır.[6]

Arka plan

Şehirde ABD askerleri tarafından yoğun olarak düzenlenen ani ev baskınlarında mal ve can kaybı yaşanmaktaydı

Felluce, Saddam Hüseyin rejimi döneminde ekonomik ve siyasi olarak iyi durumdaydı. Buradaki halk ülke yönetimine bağlı olarak polis, asker ve istihbaratçı olarak görev yapmaktaydı. Buna rağmen Saddam yönetimini baskıcı bularak rejime muhalif olanlar da bulunmaktaydı. Şehir Irak'daki dinî ve kültürel olarak en gelenekçi bölgelerden birisinde yer alır.

Irak'ın işgal edilmesinin ardından Baas Partisi iktidarın çökmesi üzerine Felluce bölgesindeki yerel halk bölgede denetimi sağlayarak sorumlu sivil bir yönetici seçerek şehirde yağma ve suç olaylarının yaşanmasını engelleyebilmiştir. Seçilen yerel yöneticilerinin ABD karşıtı olmamasından dolayı ülkeyi işgal eden ABD Silahlı Kuvvetleri ilk dönemlerde Felluce'ye yoğun asker sevk etmeyecektir.[7]

İşgal döneminde Felluce hava saldırılarına maruz kalsa da bunlar yoğun olmayacaktır. Ancak ABD Hava Kuvvetlerine bağlı 82. Hava İndirme Tümenine mensup 700 askerin şehre girdiği 23 Nisan 2003 tarihinde şehirde olaylar başlar. Askerlerin bazılarının yerleştiği bir okul önünde düzenlenen protesto gösterisi dönüm noktası olur. O döneme kadar eğitim veren okulun yeniden eğitime devam etmesi için askerlerin okuldan çıkmasını talep eden Felluceliler ile ABD askerleri arasında çıkan tartışma büyür. Göstericileri dağıtmak için gözyaşartıcı gaz bombası kullanan askerler amaçlarında başarılı olamayınca çıkan arbedede ABD askerleri silahlarını ateşleyecek ve 17 sivil gösterci öldürülürken 70'ten fazlası yaralanacaktır.[7] İki gün sonra Baas Partisi Merkezi önünde toplanarak şehirdeki ABD varlığını ve önceki gün yaşanan katliamı protesto eden kalabalığa yeniden ateş açılır ve bu kez de 3 sivil hayatını kaybeder.[8]

Şehirde giderek artan gerilimle beraber bölgeye takviye asker gönderilmesi talep edilir.[9] Haziran ayında ABD askerleri şehirdeki tüm motosikletlere direnişçiler tarafından kullanıldığı gerekçesiyle el koyar.[10] 30 Haziran günü yerel bir camide yaşanan patlama sonucu caminin imamıyla beraber 8 kişi hayatını kaybeder. Felluceliler patlamadan ABD askerlerini suçlarken ABD kaynakları ise bomba üretimi yapan bir birimin kazayla bombayı patlattığını bildirir.[11] 12 Şubat 2004 tarihinde bölgeye gelen General John Abizaid'in konvoyuna roketatar ve hafif silahlarla saldırı düzenlenir. 23 Şubat günü direnişçiler Irak polisine sahte bir ihbar yaparak şehir dışına çekecek, bu sayede boşalan polis karakollarına düzenlenen saldırılarda 17 Irak polisi öldürülecek, 87 mahkûm direnişçi serbest bırakılacaktır.[12][13] Bu dönemde şehirdeki ABD askerlerinin evlere düzenledikleri ani baskınlar ve trafikte gerçekleştirdikleri saldırgan tutum halktan tepki almakta ve zaman zaman silahlı çatışmaların çıkmasına sebep olmaktaydı.[14] Mart ayına girildiğinde şehirde artan direniş yoğunluğu nedeniyle ABD askerleri şehir dışına çekilmiş ve zorlukla devriye gezebilir durumdadır.[15]

Blackwater olayı

Ana madde: Scott Helvenston Olayı

31 Mart 2004 günü Felluceli direnişçiler ABD askerleri ve KBR personeline yemek taşıyan Eurest Support Services firmasını koruyan 4 Blackwater özel güvenlik görevlisine pusu kurar. Silahlı özel güvenlik görevlileri Scott Helvenston, Jerko Zovko, Wesley Batalona ve Michael Teague araçlarının içine atılan el bombası ve ağır makinalı tüfek ateşi sonucu ölürler. Olay yerine gelen halk ve direnişçiler cesetleri araçtan çıkartarak yerlerde sürüdükten sonra Fırat Nehri üzerindeki bir köprüye asarlar. Olaya dair fotoğrafların dünya kamuoyuna yansıması üzerine ABD Ordusunda şehirde denetimi ele geçirmek için harekât planları yapılmaya başlanır.[16][17]

Muharebe

Muharebenin başlamasıyla beraber ABD birlikleri Felluce'yi abluka altına alıp araç giriş çıkışını durdururlar

Irak'taki tüm ABD harekâtlarından sorumlular arasında yer alan General Mark Kimmitt 1 Nisan günü yaptığı açıklamada Blackwater ölümleriyle ilgili açıklama yapar, direnişe sert şekilde cevap verileceğini ve şehirde asayişin sağlanacağını belirtir. 3 Nisan günü Felluce'ye karşı harekât emri yayınlanır. Şehirde görev yapan askerler ise geniş çaplı bir harekâta karşı çıkmalarına rağmen emirlere uyarlar.[18]

4 Nisan gecesi başlayan harekâtta şehir 2 bin askerle kuşatılır.[18] Dört ev hava saldırısı sonucu vurulduğu sırada şehide yer yer çatışmalar çıkar. 5 Nisan sabahı abluka altındaki şehre giriş çıkışlar tamamen kesilir. Radyo istasyonunu ele geçiren ABD askerleri halktan evlerinden çıkmamalarını isteyen Arapça bildiriler dağıtır. Ayrıca halktan Blackwater ölümleriyle ilgili sorumluların ortaya çıkartılmasına dair işbirliği yapması istenir. Şehirde çıkan çatışmalar sonrasında 6 Nisan günü askeri kaynaklar şehirde denetimin tam anlamıyla sağlanamayabileceği gerçeğini kabul etmeye başlarlar.[19] Bu sırada şehir nüfusunun üçte biri çatışmalardan kaçarak şehri terk etmiştir. Muharebe sırasında şehirdeki iki büyük hastane kapatılmak zorunda kalır.

Felluce'de yoğun yaşanan çarpışmalar sırasında Irak Direnişinin diğer unsurları farklı bölgelerde ABD hedeflerine saldırı yapma fırsatı yakalar. Bu dönemde ortaya çıkan ve Şii dinî lider Mukteda El Sadr'a bağlı Mehdi Ordusu ABD karşıtı direnişte ön saflarda yer almaya başlar. Direnişin hem güçlendiği hem de halktan destek gördüğü bu dönemde çok sayıda Irak polisinin direniş saflarına geçtiği veya görev yerini direnişçilere terk ettiği görülmüştür.

Felluce'deki direnişi kırmak için yapılan hava saldırılarının yanı sıra psikolojik harekât da yapıldığı bilinmektedir. Direnişçileri sinirlendirmek için Arapça yapılan megafon yayınlarında dinî ve geleneksel değerler küfür edildiği, yüksek sesli olarak Metallica şarkıları çalındığı belirlenmiştir.[20][21]

Harekât sınırlı şekilde ilerlemekte iken muharebenin Felluceli siviller üzerindeki yıkıcı etkisi kamuoyu tarafından ve Irak Geçici Yönetimi tarafından şiddetle eleştirilir. Adnan Paçacı, ABD'nin gerçekleştirdiği saldırıyı kabul edilemez ve yasadışı olarak değerlendirecektir.

Şehirde ABD Ordusuna iliştirilmemiş yegane gazeteciler olan El Cezire muhabiri Ahmed Mansur ve kameraman Laith Mushtaq bu dönemde pazarlık konusu olur. ABD karşıtı yayın yapan kanalın gazetecilerin şehirden çıkması ABD'nin ilan etmeye hazırlandığı ateşkes için şart olarak koşulur.[22]

9 Nisan günü açıklama yapan Paul Bremer ABD askerlerinin tek taraflı ateşkes ilan ederek şehirde uzlaşmanın sağlanabilmesi ve sivillere yardım iletilebilmesi için görüşmelere fırsat verileceğini bildirir.

Bu ateşkes döneminde şehre giren yardım konvoyları sivillere acil ihtiyaçlarını ulaştırırken ABD askerleri ve direnişçiler devam etmesine kesin gözüyle baktıkları çatışma için mevzilenmeye devam ederler.[23][24]

Bu noktada direniş önemli kayıplar vermesine rağmen şehrin merkezini elinde tutmaktaydı. 13 Nisan günü ABD hava saldırısı sonucu yıkılan bir cami şehirdeki ABD karşıtlığını daha da körükleyecektir. 19 Nisana gelindiğinde çatışmaların sürmesine rağmen uzlaşma görüşmelerinde ilerleme kaydedilmişti. Bu dönemde direnişin karakterinin Baas yanlısı olarak değişmeye başladığı ileri sürülmektedir. 1 Mayıs 2004 tarihinde ABD askerleri kesin olarak Felluce'den çekilir. General James Conway yaptığı açıklamada şehirde bundan sonra asayişi eski Baas üyesi General Jasim Mohammed Saleh komutasında yeni kurulan Felluce Tugayının sağlayacağını açıklar. Birlik ABD tarafından silahlandırılır. Ancak geçen günler zarfından komuta kademesindeki belirsizlikler ve bağlılık sorunları nedeniyle birlik lağvedilir. Eylül ayına gelindiğinde birliğe verilen silahların direnişçilerin eline geçtiği ortaya çıkınca şehrin kontrolü için II. Felluce Muharebesi başlayacaktır.[25]

Muharebenin sonu ve sonuçları

Felluce dahil olmak üzere Irak Direnişinin kazandığı başarılar karikatürist Carlos Latuff tarafından resmedilmiştir

Irak'ın işgalinin tamamlandığının ilan edilmesinden sonra gerçekleşen en büyük muharebe olan Felluce Muharebesi, Irak'da durumun ABD'nin aktardığından farklı olduğunun dünyaya duyurulmasına yardımcı olmuştur. Bu zamana kadar sadece sınırlı sayıda Saddam yanlısı tarafından yürütüldüğü düşünülen direnişin daha yaygın ve örgütlü olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca ABD'nin işgal döneminde yerel birliklere ve milislere güvenemeyeceği kanıtlanmıştır. Muharebe sırasında çok sayıda sivil hayatını kaybedecek ve ABD'nin Irak halkına karşı tutumu sorgulanmaya başlanacaktır. ABD'nin burada kullandığı fosforlu mermiler ve napalm bombaları da uluslararası kamuoyu tarafından eleştirilmiştir. BBC tarafından ortaya çıkarılan olayda topçu birliklerinin uluslararası yasayı çiğneyerek yasadışı silahlar kullandığı ispatlanmıştır.[26][27] Bu durum muharebeden sonra doğan çocuklardaki fiziksel bozukluklarla da tescillenmiştir.[28]

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta I. Felluce Muharebesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ a b "Marines, Iraqis join forces to shut down Fallujah". CNN. 6 Nisan 2004. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010. 
  2. ^ "IBC Fallujah April 2004 News Digest". Iraq Body Count. 26 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011. 
  3. ^ "No Longer Unknowable: Falluja's April Civilian Toll is 600". Iraq Body Count. 26 Ekim 2004. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011. 
  4. ^ Iraq Coalition Casualties: Military Fatalities 26 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ 5 Nisan 2004 tarihli globalsecurity.org haberi 27 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  6. ^ 15 Nisan 2004 tarihli 24 Mayıs 2011[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Christian Science Monitor haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  7. ^ a b 29 Nisan 2003 tarihli 21 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CNN haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  8. ^ Olaylarla ilgili 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Human Rights Watch Raporu 5. Bölüm(İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  9. ^ Olaylarla ilgili 5 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Human Rights Watch Raporu 11. Bölüm(İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  10. ^ 29 Haziran 2003 tarihli 26 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  11. ^ 1 Temmuz 2003 tarihli 7 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  12. ^ 23 Şubat 2004 tarihli 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Socialist Web Site haberi (İngilizce) 9 Eylül tarihinde erişilmiştir
  13. ^ 14 Şubat 2004 tarihli 17 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. USA Today haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  14. ^ 27 Şubat 2004 tarihli Christian Parenti makalesi 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  15. ^ 18 Mart 2004 tarihli 4 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi North County Times haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  16. ^ Olayla ilgili Frontline haber dizisi 12 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PBS (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  17. ^ 6 Mayıs 2004 tarihli 14 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CNN haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  18. ^ a b 24 Nisan 2004 tarihli 24 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  19. ^ 6 Nisan 2004 tarihli 11 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CNN haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  20. ^ Harekât günlüğü 27 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  21. ^ Benzer bir uygulama da ABD'nin Panama'yı işgali sırasında yaşanmıştır. Vatikan Elçiliğine sığınan Panama Devlet Başkanı Manuel Noriega'nın bulunduğu yerden çıkması için bina önünde yüksek sesle Van Halen grubunun Panama adlı şarkısı sürekli olarak çalınmıştır.25 Ocak 2010 tarihli CNN haberi 8 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  22. ^ 22 Şubat 2006 tarihli democracynow.org haberi 17 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  23. ^ Muharebe günlüğü 31 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  24. ^ 15 Nisan 2004 tarihli 5 Eylül 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi North County Times haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  25. ^ 6 Ağustos 2007 tarihli 29 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Washington Post haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  26. ^ 29 Kasım 2005 tarihli 7 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The New York Times haberi (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  27. ^ Felluce Muharebesine katılan subaylar tarafından kaleme alınan değerlendirme raporu 18 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 9 Eylül 2010 tarihinde erişilmiştir
  28. ^ 25 Mayıs 2012 tarihli 27 Mayıs 2012[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL haberi 25 Mayıs 2012 tarihinde erişilmiştir


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Felluce</span> Irakta El-Anbar iline bağlı kasaba

Felluce ; başkent Bağdat'ın 70 km batısında Fırat Nehri kenarında yer alan, Irak'ın El-Anbar iline bağlı kasaba. ABD'nin Irak'ı işgali ve sonrasındaki Irak Savaşı sırasında Amerikan askerlerine karşı en sert direnişin olduğu bölgedir. Özellikle I. ve II. Felluce Muharebeleri sırasında kent içerisinde Amerikan ordusu ve direnişçiler arasında kanlı çatışmalar gerçekleşmiş, Amerikanlar tarafından şehirde beyaz fosfor ve diğer kimyasal silahlar kullanılmış ve sivil halk arasında büyük kayıplar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çok Uluslu Güç - Irak</span>

Çokuluslu Güç (Irak) Irak Savaşı’nın ardından Irak’ın işgal edilmesinde görev alan ve komutasının ABD’de olduğu silahlı kuvvet. Kuvvet, 15 Mayıs 2004 tarihinde ülkedeki işgalin denetimini Combined Joint Task Force 7 adlı yapıdan almış ve 1 Ocak 2010 tarihinde de ABD Silahlı Kuvvetlerine teslim etmiştir.

Irak Direnişi ABD Silahlı Kuvvetleri öncülüğündeki yabancı silahlı kuvvetler tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından işgal kuvvetlerine, işgal kuvvetlerinin sayesinde iktidara gelmiş olan yönetime karşı silahlı mücadele yürüten, destek veren Iraklı ve yabancı tüm unsurları kapsar. Direniş, ABD önderliğindeki Çokuluslu Güç birliklerinin yanı sıra, iş birliği yaptığı gerekçesiyle diğer Iraklı gruplarla da savaşmaktadır. Direniş, çeşitli farklı taktikler kullansa da asimetrik savaş gereğince genelde gerilla taktiklerine başvurmaktadır.

Irak ambargosu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından Irak'a yönelik uygulanan ekonomik ve ticarî yaptırımların toplamıdır. Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesinden dört gün sonra 6 Ağustos 1990 tarihinde yürürlüğe konan yaptırımlar Körfez Savaşından sonra da sürmüş, 22 Mayıs 2003 günü Irak Savaşının ardından ülkenin işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Ambargonun açıklanan temel amacı Kuveyt'i işgal eden Irak Silahlı Kuvvetlerinin bu ülkeden çekilmesi olsa da, sonradan Kuveyt hükûmetinin talebi gereğince savaş tazminatının ödenmesi ve varolduğu iddia edilen kitlesel imha silahlarının tasfiye edilmesini sağlamak için tehdit unsuru olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kellogg Brown & Root</span> Amerikan mühendislik, tedarik ve inşaat şirketi

Kellogg Brown & Root (KBR), Houston merkezli ABD kökenli mühendislik, inşaat ve güvenlik şirketi. Halliburton'a bağlı bir M. W. Kellogg Co olarak varlığını sürdüren şirket Brown & Root ile birleşerek KBR adını almıştır. Vietnam Savaşı ve Irak Savaşı sırasında ABD Silahlı Kuvvetlerinin önemli ihalelerini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Ulusal Müzesi</span>

Irak Ulusal Müzesi Irak'ın başkenti Bağdat'da yer alan bir müzedir. Mezopotamya uygarlıklarına dair çok önemli eserlerin sergilendiği müze 2003 yılında Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından yağmalanmıştır. Irak Başbakanı Nuri El Maliki tarafından 23 Şubat 2009 tarihinde yeniden açıldığında bünyesindeki eserlerin yarısından fazlasının çalınmış olduğu ortaya çıkmıştır. Eserlerin yeniden müzeye kazandırılması için Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok sayıda kuruluş çalışmalar yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jessica Lynch</span> Amerikalı Mor Kalp Nişanı sahibi

Jessica Dawn Lynch ABD Silahlı Kuvvetleri İstihkâm Kolordusuna bağlı eski onbaşı. Lynch 2003 yılında Irak’ın işgaline katılmış ve 23 Mart 2003 tarihinde bağlı bulunduğu birlik pusuya düşürüldüğünde Irak Ordusuna bağlı kuvvetler tarafından yaralı ele geçirilmiştir. 1 Nisan günü ABD Özel Kuvvetlerine bağlı askerler tarafından kurtarılmış ve kurtarılışı basında büyük yankı uyandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşına karşı protestolar</span>

Irak Savaşına karşı protestolar, 2002 yılında başlayarak 2003 yılındaki Irak’ın işgali sırasında ve sonrasında dünya çapında eş zamanlı olarak düzenlenen kitlesel eylemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bağdat Muharebesi (2003)</span>

Bağdat Muharebesi ya da Bağdat'ın işgali, 2003 yılı Nisan ayı başlarında Irak’ın işgali kapsamında başkent Bağdat'ın yoğunluklu olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından askeri olarak işgal edilmesini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı</span>

2004 Irak KBR konvoyu pusu olayı, ağırlıklı olarak ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından 9 Nisan 2004 günü Irak Direnişi mensupları tarafından Bağdat Uluslararası Havaalanı yakınlarındaki ABD kökenli Kellogg Brown & Root (KBR) firmasına ait askerî lojistik konvoyuna düzenlenen saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Um Kasr Muharebesi</span>

Um Kasr Muharebesi, 2003 yılında Irak'ın işgali sırasında 21-25 Mart 2003 tarihleri arasında gerçekleşen ilk büyük muharebedir. İşgalin başlamasından sonra önemli bir liman olan Um Kasr ABD, Birleşik Krallık ve Polonya Silahlı Kuvvetleri tarafından ele geçirilmeye çalışıldı. İşgalci kuvvetler Um Kasr'da bir direnişle karşılaştılar.

<span class="mw-page-title-main">Nasıriye Muharebesi</span>

Nasiriye Muharebesi, 2003 yılındaki Irak işgali sırasındaki önemli muharebelerdendir. Irak'ın güneyindeki Nasiriye kentinde Irak Ordusu ile ABD Deniz Kuvvetlerine bağlı birlikler arasındaki muharebede Fırat Nehri üzerindeki önemli köprülerin ve Saddam Kanalının kontrolü için yoğun çatışma yaşanmıştır.

Scott Helvenston Olayı, Irak’ın işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından Irak’ın Felluce kentinde görev yapan ABD kökenli Blackwater silahlı güvenlik şirketi mensuplarının 31 Mart 2004 tarihinde Irak Direnişi üyeleri tarafından pusuya düşürülüp öldürülmesi olayıdır. Öldürülen kişilerin cesetlerinin yakılması ve yollarda teşhir edilmesi dünya kamuoyunda büyük yankı uyandırmış ve olay ABD Silahlı Kuvvetlerinin şehre saldırmasına bahane olarak gösterilmiştir.

Hayfa Caddesi Olayı, Irak’ın işgal edilerek Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra 12 Eylül 2004 tarihinde Bağdat'taki Hayfa Caddesinde meydana gelen ve çok sayıda sivilin yanı sıra bir basın mensubunun ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından öldürüldüğü olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Tommy Franks</span> Amerikalı general

Tommy Ray Franks ABD Silahlı Kuvvetlerinde emekli general. En son yaptığı görev ABD Merkez Komutanlığı'dır. Bu görevi General Anthony Zinni'den 6 Temmuz 2000 tarihinde devraldı. Bu görevini 7 Temmuz 2003 tarihinde emekli oluncaya kadar görevini sürdürdü. 11 Eylül Saldırılarının ardından 2001 yılında Afganistan'daki Taliban rejimine karşı düzenlenen işgale ve 2003 yılındaki Irak'ın işgaline komuta etti. Pulitzer Ödüllü gazeteci Thomas Ricks'e göre ABD tarihindeki en başarısız 4. komutandır.

Bedir Tugayı veya Bedir Örgütü başkanlığını Hadi el-Emiri'nin yaptığı Iraklı siyasi partidir. Önceden Irak İslam Devrim Konseyi'nin silahlı kolu konumundayken 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ayrı bir siyasi parti olarak örgütlenmiş ve üyeleri yeni Irak ordusuyla polis örgütüne girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Necef Muharebesi (2004)</span>

Necef Muharebesi, 2003 yılında gerçekleşen Irak’ın işgaliyle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından 2004 yılı Ağustos ayında ABD Silahlı Kuvvetleri ve Iraklı destekçileri ile Irak Direnişi içinde yer alan Mukteda El Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu arasında Necef kentinde yaşanan çarpışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">II. Felluce Muharebesi</span>

II. Felluce Muharebesi veya harekât kod adlarıyla Phantom Fury veya Al-Fajr harekâtı, I. Felluce Muharebesinin başarısız olmasının ardından ABD Silahlı Kuvvetlerinin Birleşik Krallık askerlerinin desteğiyle Felluce'deki Irak Direnişine saldırdıkları çarpışmalardır. 8-16 Kasım 2004 tarihleri arasındaki muharebe sırasında ABD tarafından desteklenen Irak Geçici Yönetimi de direnişçilere karşı yapılan harekâtı onaylamıştır. Muharebe 1968 yılında Vietnam Savaşı'ndaki Huế Muharebesi'nden sonra ABD Silahlı Kuvvetlerinin dahil olduğu en kanlı çarpışma olarak değerlendirilir.

Tarık Eyyub Olayı, Irak’ın işgali sırasında 8 Nisan 2003 tarihinde başkent Bağdat’taki El Cezire televizyonu merkezine ABD Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen hava saldırısını anlatır. Saldırı sonucu Filistinli gazeteci Tarık Eyyub hayatını kaybedecektir. El Cezire televizyonunun yeri ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından bilinmekte olduğu için olay bir kazadan çok muhalif bir basın kurumuna saldırı olarak tanımlanmaktadır.

Nisur Meydanı Olayı, Irak’ın işgalinin ardından başkent Bağdat'taki Nissour Meydanına ABD kökenli silahlı özel güvenlik şirketi Blackwater mensuplarının Iraklı sivillere saldırarak 17 kişiyi öldürdüğü olaydır. Olay, Bağdat'ın batısındaki bir toplantıya giden ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin konvoyunu koruyan özel güvenlik şirketi üyeleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Olayın ardından silahlı özel güvenlik şirketlerinin varlığı sorgulanmış, Blackwater şirketi kurumsal adını Xe Services olarak değiştirmek zorunda kalmış ve şirketin Irak'ta çalışma izni askıya alınmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.