İçeriğe atla

I. Felahiye Muharebesi

Başlığın diğer anlamları için Tizpon Muharebesi sayfasına bakınız.
Felahiye Muharebesi
Irak Cephesi, I. Dünya Savaşı

Felahiye'ye yapılan ilk saldırıyı gösteren 1924 tarihli bir İngiliz haritası.
32°38′45″N 46°03′09″E / 32.6458795°K 46.0526276°D / 32.6458795; 46.0526276
Tarih21 Ocak 1916
Bölge
Felahiye, bugünkü Irak
Sonuç Osmanlı zaferi
Taraflar
Birleşik Krallık Britanya İmparatorluğu
 • Britanya Hindistanı Britanya Hindistanı
 • Birleşik Krallık Birleşik Krallık		Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
 • Alman İmparatorluğu Alman İmparatorluğu (askerî destek)
Komutanlar ve liderler
Birleşik Krallık Fenton AylmerOsmanlı İmparatorluğu Halil (Kut) Paşa
Alman İmparatorluğu Goltz Paşa
Güçler
10,000 [] (2 tümenden geriye kalanlar) 30,000 []
Kayıplar
2,741[1] 503[1]

I. Felahiye Muharebesi (İngilizce: First Battle of Hanna), 21 Ocak 1916 tarihinde Osmanlı Ordusu ile İngiliz-Hint kuvvetleri arasında Irak cephesinde gerçekleşen bir I. Dünya Savaşı muharebesidir.

Hazırlık

Osmanlı'nın Birinci Dünya Savaşı'na girmesinin ardından İngiltere, Basra Körfezi'ndeki İngiliz petrol çıkarlarını korumak amacıyla Şattülarap'ın ve Basra limanının kontrolünü ele geçirmek için Hint Seferi Kuvveti "D"yi gönderdi. İngiliz-Hint kuvvetlerinin görevi Bağdat'ın ele geçirilmesi olarak değişti. Ancak, Kurna, Nasıriye ve Es Sinn'deki zaferlere rağmen, Hint Seferi Kuvveti "D"nin ana taarruz unsuru olan 6. Poona Tümeni, Selman-ı Pak Muharebesi'nden sonra güneye doğru çekildi. Bağdat kapılarından çekilmesiyle güçlenen ve cesaretlenen bölgedeki Osmanlı kuvvetleri, İngiliz-Hint kuvvetlerini Kût-ül-Amâre kasabasına kadar takip etti. Şattülarap ile Dicle Nehri'nin birleştiği noktada stratejik bir konuma sahip olan Poona Tümeni'nin komutanı kasabayı savunmaya karar verdi.

15 Aralık 1915'te Osmanlı birlikleri Kût-ül-Amâre kasabasındaki yaklaşık 10.000 kişilik İngiliz-Hint kuvvetini kuşatmıştı. Tümgeneral Charles Townshend yardım çağrısında bulundu ve İngiliz'lerin Irak Cephesindeki harekât komutanı General Sir John Nixon kuşatılmış kuvvetleri kurtarmak için 19.000 kişilik bir kuvvet oluşturmaya karar verdi. Dicle Kolordusu olarak adlandırılan bu yardım kuvveti başlangıçta 2 tümenden oluşuyordu: (3. Lahor Tümeni ve 7. Meerut Tümeni)[2]

Korgeneral Fenton Aylmer tarafından komuta edilen bu yardım kuvvetinin, Ocak 1916'daki ilk taarruzu başarısızlığa uğradı (bkz. Vadi Muharebesi). Bu yenilgilerden sonra, yardım kuvvetine bir kez daha Osmanlı hatlarını yarma emri verildi ve Kût-ül-Amâre'nin 30 mil aşağısındaki Felahiye sapağında Halil Paşa komutasındaki 6. Ordu'nun 30.000 askeriyle karşılaşana kadar Dicle boyunca ilerlemeye devam etti.[3]

Muharebe

Kısa bir bombardımanın ardından 20 ve 21 Ocak 1916'da 7. Tümen, Osmanlı hatlarına hücum etti. İngilizler, 600 metrelik sular altında kalmış boş arazide ilerlerken 2.700 kayıp vermiştir. İyi hazırlanmış Osmanlı mevzileri, özellikle de iyi yerleştirilmiş makineli tüfek yuvaları, saldırıdan vazgeçmeye ve yardım kuvvetlerini Ali Gharbi üssüne çekmeye zorladı.

Sonuç

Tıbbi bakım neredeyse hiç yoktu ve saldırıdan sonraki gece dondurucu soğuklar yaşandı. Kût-ül-Amâre'daki kuşatılmış garnizon, savaşan yardım gücünün uzaktan gelen sesini duyabiliyordu ve moralleri iyice bozuyordu.[4]

İki kez daha yardım girişiminde bulunulmasına rağmen Kût-ül-Amâre'deki garnizon 29 Nisan 1916'da Osmanlı kuvvetlerine teslim olmak zorunda kaldı (bkz. Kût'ül-Amâre Kuşatması).

Popüler kültürdeki yeri

Kaynakça

  1. ^ a b Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: A comparative study, Routledge, 2007, 978-0-415-77099-6, p. 93.
  2. ^ Tucker, Spencer and Roberts, Priscilla Mary. World War I: encyclopedia. ABC-CLIO, 2005. 978-1-85109-420-2. p. 1047
  3. ^ Tucker, Spencer and Roberts, Priscilla Mary. World War I: encyclopedia. ABC-CLIO, 2005. 978-1-85109-420-2. p. 538
  4. ^ Tucker, Spencer and Roberts, Priscilla Mary. World War I: encyclopedia. ABC-CLIO, 2005. 978-1-85109-420-2. p. 1048
  5. ^ "Vikipedi Mehmetçik Kut'ul Amare". 19 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kut, Vasıt</span>

Kut, resmî adıyla El-Kut, Irak'ın doğu kesiminde, Dicle Nehri kıyısında yer alan Vasıt ilinin merkezi kent. 1960'a kadar tüm il bu isimle anılırken bu tarihten sonra Vasıt adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cepheleri</span> 29 Ekim 1914 ve 30 Ekim 1918 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğunun savaştığı cepheler

Osmanlı cepheleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'nda çarpıştığı cephelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Irak Cephesi</span> I. Dünya Savaşında bir cephe

Irak Cephesi, İngilizlerin petrol sahalarını ele geçirmek amacıyla, 15 Ekim 1914'te Bahreyn'i ve 23 Kasım 1914'te Basra'yı işgali üzerine açıldı. Osmanlı kuvvetleri işgale karşı koyamadı. İngilizler, İran'da Ahvaz'ı da ele geçirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Kut Türk Şehitliği</span> Kutta bulunan Türk şehitliği

Kut Türk Şehitliği, Irak'ın Kut kentinde bulunan Türk şehitliği.

<span class="mw-page-title-main">Kût'ül-Amâre Kuşatması</span> I. Dünya Savaşının Irak Cephesinde, Osmanlı Devleti ile Britanya İmparatorluğu arasında gerçekleşmiş bir kuşatma muharebesidir

Kût'ül-Amâre Kuşatması, I. Dünya Savaşı'nın Irak Cephesi'nde, Osmanlı Devleti ile Britanya İmparatorluğu arasında gerçekleşmiş bir kuşatma muharebesidir. 8.000 askerden oluşan Britanya-Hint garnizonu Bağdat'ın 160 kilometre güneyinde Kut kasabasında Osmanlı ordusu tarafından kuşatılır. 1915 yılında bu kasabanın nüfusu 6.500 civarıdır. 29 Nisan 1916'da garnizonun teslim olmasını takiben kuşatma esnasında sağ kalanlar esir olarak Halep'e götürüldü. Kuşatma tarihçiler tarafından Birleşik Krallık ve İtilaf Devletleri için önemli bir yenilgi olarak sınıflandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Halil Kut</span> Türk asker

Halil Kut, Türk asker. "Kut'ül Ammare Kahramanı" olarak da bilinir. Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük amcasıdır. 1934 yılında Soyadı Kanunu'nun çıkmasından sonra Mustafa Kemal Atatürk tarafından Kût'ül-Amâre Zaferi nedeniyle "Kut" soyadı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Charles Vere Ferrers Townshend</span> İngiliz siyasetçi

Charles Vere Ferrers Townshend (Tümgeneral) KCB, DSO, I. Dünya Savaşı sırasında Bağdat'a doğru düzenlenen ve felaketle sonuçlanacak ilk Britanya Harekâtı'nı gerçekleştiren Britanya Hint Ordusu'nda görev yapan bir subaydı. Townshend daha sonra Parlamento'ya seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Hicaz Kuvve-i Seferiyesi</span>

Hicaz Kuvve-i Seferiyesi veya Hicaz Seferi Kuvvetleri, Osmanlı Ordusu'na bağlı olarak kurulan bir seferi kuvvetti. Ordu komutanlığı rütbesindeki bir asker komutanlığını yapardı. I. Dünya Savaşı sırasında Medine Kuşatması öncesinde Medine'de kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Bağdad'ın düşmesi</span>

Bağdad'ın düşmesi. I. Dünya Savaşı'nın Irak Cephesi'nde Osmanlı'nın elindeki Bağdat'ın İngilizler tarafından işgali.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Kut Muharebesi</span>

İkinci Kut Muharebesi, 23 Şubat 1917'de, I. Dünya Savaşı'nın Irak Cephesi'nde yapılan bir muharebedir. Birinci Kut Muharebesi'nde Osmanlı kuvvetleri tarafından yenilen İngilizler, bu muharebede Kut'u ele geçirmişlerdir.

Samarra Taarruzu, Irak Cephesi'nde 1917'nin baharında Bağdat'ın düşüşünden sonra gerçekleşen son İngiliz taarruzudur. İlk olarak İngilizler 11 Mart 1917'de Bağdat'ı ele geçirdiler. Taarruz, 13 Mart'ta başladı ve 19 Mart'ta İngilizler, Felluce kasabasını ele geçirdiler. 23 Nisan'da ise Samarra şehri düştü.

<span class="mw-page-title-main">Selman-ı Pak Muharebesi</span>

Selman-ı Pak Muharebesi, I. Dünya Savaşı'nda Kasım 1915'te Selman-ı Pak'ta Britanyalılar ile Osmanlılar arasında Irak Cephesi'nde yapılan bir muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Kamboçya İç Savaşı</span>

Kamboçya İç Savaşı, Komünist Kuzey Vietnam tarafından desteklenen Demokratik Kampuçya ve 1967-1970 arası monarşiye 1970-1975 arasında Kmer Cumhuriyeti arasında cereyan eden bir iç savaştı.

<i>Mehmetçik Kutül Amare</i> Türk televizyon dizisi

Mehmetçik Kut'ül Amare veya son sezonu ile Mehmetçik Kutlu Zafer, Bozdağ Film yapımı imzalı, 18 Ocak 2018 tarihinde TRT 1'de yayımlanmaya başlayan, senaristliğini ve yapımcılığını Mehmet Bozdağ'ın üstlendiği, yönetmen koltuğunda Mustafa Şevki Doğan ve Kamil Aydın'ın oturduğu tarihî, savaş, aksiyon ve kurgu türündeki Türk televizyon dizisidir. Başrollerinde Kaan Taşaner, İsmail Hacıoğlu, İsmail Ege Şaşmaz, Cansu Tosun, Özgü Kaya, İlker Aksum ve Serdar Gökhan yer almıştır. 2 sezondan oluşan dizi, 31 Ocak 2019 tarihinde yayımlanan 33. bölümü ile final yaparak sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Irak'ı</span> Vikimedya liste maddesi

Osmanlı Irak'ı, bölgenin Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildiği Irak tarihinin bir dönemini ifade eder. Reformlardan önce (1534-1704), Irak dört eyalete (il) bölündü:

<span class="mw-page-title-main">Karakilise Muharebesi (1915)</span> muharebe

Karakilise Muharebesi Malazgirt Muharebesi'nden sonra Temmuz 1915'te Kafkas cephesinde bir Muharebedir. Rus tarih literatüründe bu çalışma "Eleşkirt savunma harekatı" parçası olarak kabul edilir. Daha önce 1915 yazında Ruslar, Van Gölü'nün kuzeydoğusundaki Türk mevzilerine saldırdı, ancak düşmanlarının boyutunu hafife aldılar. Malazgirt Savaşı'nda mağlup oldular. Bu başarı Abdülkerim Paşa komutasındaki Türkleri Eleşkirt vadisinde Ruslara doğru ilerlemeye teşvik ederken, Türkler, yaydıkları Ağrı dağları boyunca Oganovki'nin ordusundan arta kalanları takip ediyorlardı ve Rus generali Yudeniç, batıdan, çoğu Kazak birliklerinden oluşan yaklaşık 20.000 takviye ile onları kuşatmak için karşı saldırıya geçme fırsatı buldu. 5-8 Ağustos arasındaki sonraki muharebelerde Türkler güneye çekildiler, ancak Ruslar sadece kısmen başarılı oldular. Türkler bir miktar silah, büyük miktarda erzak kaybetti ve 10.000 kişi öldü ve yaralandı, 6.000 kişi esir düştü. Zorluklar nedeniyle Ruslar tam bir üstünlük sağlayamadılar ve Van'dan çekildiler ve 3 Ağustos'ta Türkler Van'ı aldılar.

<span class="mw-page-title-main">Kurna Muharebesi</span>

Kurna Muharebesi, I. Dünya Savaşı'nın Irak Cephesi sırasında Basra Muharebesi'nde (1914) kaybettikleri Basra'dan geri çekilen İngiliz kuvvetleri ile Osmanlı kuvvetleri arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sâbis Muharebesi</span>

Sâbis Muharebesi, I. Dünya Savaşı sırasında 8 Mart 1916 tarihinde İngiliz ve Hint tümenleri ile Osmanlı 6. Ordu'su arasında, I. Kût'ül-Amâre Kuşatması sırasında gerçekleşen muharebedir. Müşir Colmar von der Goltz liderliğindeki Osmanlı kuvvetleri, İngiliz-Hint yardım gücünün sığındığı Kut'u kuşatırken, Korgeneral Fenton Aylmer önderliğindeki şehri kurtarma çabaları sonuçsuz kalmış ve İngilizler 3.476 kayıp vermişti.

<span class="mw-page-title-main">Vadi Muharebesi (1916)</span>

Vadi Muharebesi, 13 Ocak 1916'da meydana gelen, I. Dünya Savaşı sırasında Irak'ta savaşan İngiliz kuvvetlerinin, Kut'ül-Amare'de 6. Ordu tarafından kuşatılan Sir Charles Townshend komutasındaki kuşatılmış kuvvetleri rahatlatmak amaçlı yapılan başarısız bir harekâttır.

Hemrin Dağı Muharebesi, Birinci Cihan Harbi'nin Irak Cephesi sahasında Bağdat'ın ele geçirilmesinin ardından 6. Ordu'nun harekâtını engellemeye yönelik başarısız bir İngiliz girişimiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.