İçeriğe atla

I. Deva Raya

I. Deva Raya, 1406-1377 yılları arasında Vijayanagar İmparatorluğu’nu yöneten, Sangama Hanedanı’ndan hükümdar. II. Harihara’nın ölümünden sonra onun oğulları arasında Vijayanagar tahtı için gerçekleşen mücadeleden Deva Raya galip çıktı. I. Deva Raya oldukça güçlü ve becerikli bir liderdi. Yaptırdığı sulama çalışmalarıyla meşhur olmuştu.[1] Vijayanagar ordusunu süvarilere verdiği önem ve istihdam ettiği Türki okçularla geliştirmiştir.[2] İtalyan gezgin Niccolo de Conti tarafından Hindistan’ın en güçlü kralı olarak tanımlanmıştır.[2]

Sulama çalışmaları ve idari yönetim

İmparatorluk başkenti Vijayanagar’ın 15. yüzyılın en büyük şehirlerinden biri haline gelmesinde I. Deva Raya’nın önemli rolü vardır. Şehre sağlanan su tedarikinin hem içme suyu hem de sulama suyu amacıyla kullanılmasının başkentin gelişmesini kısıtladığının farkına vararak 1410 yılında Tungabhadra Nehrine bir baraj inşa ettirmişti.[1] Bu barajın tarımsal üretime katkısı büyük olmuştur. Bir diğer icraatı da su yoksunluğu çeken başkente Tungabhadra nehrinden su sağlamak amacıyla yaptırdığı 24 kilometre uzunluğındaki su kemeridir.[3]

Askeri seferler

I. Deva Raya saltanatı sırasında Telangana’daki Velamalar, Bahmani sultanı Gulbarga ve Kondavidu Reddileri ile Kalinga Gajaptileri ile mücadele halinde oldu. Bu mücadelelere rağmen Deva Raya kendi kontrolündeki toprakları korumayı bildi. Reddi Krallığı’ndaki kargaşa sırasında Warangal ile Reddi topraklarını paylaşmak amacıyla bir antlaşma yaptı.[4] Warangal’ın Behmeni Sultanlığı tarafından kopup Vijayanagar tarafına geçmesi, Dekkan’daki güç dengelerini değiştirdi. Bu olaydan sonra Deva Raya, Bahmani sultanı Firuz Şah ile yaptığı savaşı ezici bir üstünlükle kazandı, Krişna Nehrinin ağzına kadar olan merkezi bölgeyi ilhak etti ve Panugal’ı ele geçirdi.[4][5]

Ölümünden sonra Vijayanagar tahtına oğulları Ramachandra Raya ve Vijaya Raya geçti.

Kaynakça

  1. ^ a b Medieval Deccan History: Commemoration Volume in Honour of Purshottam; A. Rā Kulakarṇī, M. A. Nayeem, Teotonio R. De Souza s.106
  2. ^ a b Columbia Chronologies of Asian History and Culture, John Stewart Bowman s.271
  3. ^ India History, V.K Agnihotri B-150
  4. ^ a b Medieval India: From Sultanat to the Mughals-Delhi Sultanat, Satish Chandra s.180
  5. ^ History of Medieval India: From 1000 A.D. to 1707 A.D., Radhey Shyam Chaurasia s.109
  • Dr. Suryanath U. Kamat, Concise history of Karnataka, MCC, Bangalore, 2001
Önce gelen:
II. Bukka Raya		Vijayanagar İmparatoru
1406-1422 		Sonra gelen:
Vira Vijaya Bukka Raya

İlgili Araştırma Makaleleri

Yortanlı Barajı İzmir'in Bergama ilçesi merkezinin 18 km. kuzeydoğusunda Yortanlı Deresi üzerinde yer alır. Yapımı tamamlanmış olmakla birlikte, baraj su toplama alanı içinde yer alan Allianoi antik kalıntılarının kurtarılabilmesi için süren polemikler nedeniyle devreye girmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kutbşahlar</span> Gülkonda Sultanlığını 1518-1687 arasında yöneten hanedan

Kutub Şah Hanedanı, soyu Türk kökenli Karakoyunlu hükümdarı Kara İskender'e dayanan ve 1512-1687 yılları arasında Hindistan'ın güneyine hakim olmuş hanedan. Behmeni Sultanlığı'nın yıkılmasından sonra Kutbşahlar hanedanı 1512'de iktidara geldi. Bu hanedanın ilk hükümdarı Sultankulu Kutbü'l-Mülk'tür. İngilizce kaynaklarda bu hükümdara genellikle Guli Kutubşah adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Vijayanagar İmparatorluğu</span>

Vijayanagar İmparatorluğu, Hint Yarımadası’nın güneyinde, Dekkan platosunda konuşlanmış bir imparatorluktur. 1336 yılında I. Harihara ve kardeşi I. Bukka Raya tarafından kurulmuştur. İmparatorluk, 1565 yılında Dekkan sultanlıkları karşısında aldığı büyük yenilgiden sonra yıkıldığı tarih olan 1646 yılına kadar yavaş bir çöküş içine girmiştir. Başkenti, imparatorluğun da ismini aldığı Vijayanagar idi.

<span class="mw-page-title-main">I. Bukka Raya</span>

Bukka ಬುಕ್ಕ್ ya da I. Bukka Raya, 1356-1377 yılları arasında Vijayanagar İmparatorluğu'nu yöneten, Sangama Hanedanı'ndan ikinci hükümdar.

<span class="mw-page-title-main">I. Harihara</span>

I. Harihara ya da Hakka ಹಕ್ಕ veya I. Vira Harihara, 1336-1356 yılları arası hükümdarlık yapmış olup Vijayanagar İmparatorluğu'nun kurucusudur. Kuruba kabilesinden Sangama Hanedanı'nın kurucusu Bhavana Sangama'nın en büyük oğlu olarak günümüz Karnataka'sının batı sahillerinde dünyaya geldi. Kayıtlardaki bilgilere göre 1339 yılında Karnataka'nın kuzey bölgelerini Gutti'nin Ananthpur yöresinden yönetmekteydi. Başlangıçtaki askeri başarıları ile, Tungabhadra nehri ovasındaki yönetimi ele aldı ve aşama aşama Konkan ve Malabar sahillerini ele geçirdi. Bu sıralarda son Hoysala hükümdarı III. Veera Ballala, Madurai sultanıyla yaptığı savaşta ölmüş, Harihara'nın hükümdar olması kolaylaşmıştı. Bu olaydan sonra Hoysala vilayetleri doğrudan onun egemenliğine girdi. Kannada kitabeleri onu bu dönemde Karnataka Vidya Vilas, Bhashegetappuvarayaraganda, Arirayavibhada gibi unvanlarla adlandırır.

Seuna, Sevuna ya da Devagiri Yadavaları (850–1334), en parlak dönemini Tungabhadra ve Narmada nehirleri arasında bugünkü Maharaştra’da, Kuzey Karnataka ve Madhya Pradesh’in de bazı bölümlerini kapsayan bölgede kurdukları krallıkla yaşayan hanedandır. Kurdukları devletin başkenti Devagiri idi. Başlangıçta Seunalar, Batı Çalukya hakimiyetindeki bazı yerlerde toprak sahibiydi. 12. Yüzyıl ortalarında bağımsızlıklarını ilan ettiler ve II. Singhana döneminde en parlak dönemlerini yaşadılar.

<span class="mw-page-title-main">Beridşahlar Sultanlığı</span>

Beridşahlar, Hindistan'ın güneybatısında Bidar bölgesinde kurulan sultanlık. Behmeni Sultanlığı'nın veziri olan Kasım Bey Beridü'l-Memalik ismindeki bir Türk Beyi tarafından kuruldu (1492). Başlangıçta göstermelik olarak Behmenilere tabi olan Beridşahlar, 1527 yılında bağımsızlıklarını ilan ettiler. Adını Kasım Beyin unvanından alan Beridşahlar Hanedanı, 1619 yılında Babür Sultanı Cihangir Şah tarafından ortadan kaldırılıncaya kadar, 127 sene hükümran oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Adil Şah</span>

Yusuf Adil Şah (1450-1511), Adilşahlar hanedanının kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Samosata</span> şehir

Samosata Fırat'ın sağ (batı) kıyısında, Adıyaman'da bulunan modern şehrin Samsat'ın önceki yerine yerleşmiş eski bir kentti fakat yeni inşa edilen Atatürk Barajı tarafından sular altında kaldığı için artık erişilemiyor. Kent ağırlıklı olarak Süryanice konuşan bir nüfusa sahip olsa da Helenistik kültür, burada önemli bir rol oynamıştır.

Türkiye'nin başkenti ve ikinci büyük şehri olan Ankara'da içme ve sulama suyu ihtiyacını karşılamak veya elektrik enerjisi üretmek için kullanılan sekiz aktif baraj bulunmaktadır.

II. Tuğrul, Selçuklu sultanıdır. Amcası olan Selçuklu sultanı Ahmed Sencer'in (1118-1157); desteğiyle iktidarı korudu. Hastalığa yakalandı ve Ekim/Kasım 1134'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Behmeni Sultanlığı</span>

Behmeni Sultanlığı, Güney Hindistan'daki Dekan yaylası bölgesinde kurulan Farslaşmış Türk Sünni Müslüman imparatorluğudur. Deccan'daki ilk bağımsız Müslüman krallığıydı ve Hindu rakipleri Vijayanagara ile var olan daimi savaşlarıyla biliniyordu.

Talikota Muharebesi, Vijayanagar İmparatorluğu ile Dekkan sultanlıkları ittifakı arasında yapılan bir dönüm noktası muharebedir. Savaş, Aliya Rama Raya'nın yenilgisiyle sonuçlandı ve bu, yönetimin nihai olarak çökmesine ve Deccan siyasetinin yeniden yapılandırılmasına yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Hızır Han (Seyyid Hanedanı)</span>

Timur'un işgalinden ve Tuğluk hanedanının yıkılmasından kısa bir süre sonra Hızır Han, kuzey Hindistan'da Delhi Sultanlığı'nın Seyyid hanedanını kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Mübarek Şah (Seyyid Hanedanı)</span>

Mübarek Şah Delhi Sultanlığı'nı yöneten Seyyid Hanedanı'nın ikinci hükümdarı ve Hızır Han'nın oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Şah (Seyyid Hanedanı)</span>

Muhammed Şah Delhi Sultanlığı'nı yöneten Seyyid Hanedanı'nın üçüncü hükümdarıydı. Mübarek Şah'ın yeğeniydi. Amcasının ölümü ile tahta çıkmıştır.. Muhammed Şah, saltanatını çoğunlukla av gezilerine çıkarak geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Beas Nehri Muharebesi</span>

Beas Nehri Muharebesi, 1285 yılında Çağatay Hanlığı ile Delhi Sultanlığı’nın Memlûk Hanedanı arasında gerçekleşen bir savaştır. Gıyâseddin Balaban, Çağatay Hanlığı istilasına karşı bir önlem olarak Multan ve Lahor'daki tahkimat zinciri stratejisinin bir parçası olarak Beas Nehri boyunca bir askeri savunma hattı düzenledi. Balaban istilayı geri püskürtmeyi başardı. Ancak oğlu Muhammed Han savaşta öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin Tuğluk</span>

Muhammed bin Tuğluk, tahtın veliahtı olduğu sırada Cavna Han olarak bilinen, Deli Sultan lakabıyla da tanınan; Delhi Sultanlığı’nın on sekizinci padişahıdır. Şubat 1325'ten 1351 yılındaki ölümüne kadar hüküm sürdü.Tuğluk hanedanının kurucusu Gıyâseddin Tuğluk’un en büyük oğluydu. 1321'de genç Muhammed, babası tarafından Kakatiya hanedanına karşı yürütülen askeri bir sefere katılmak üzere Deccan Platosu’na gönderildi. 1323'te Warangal’daki Kakatiya başkentini başarıyla kuşattı. Kral Prataparudra'ya karşı kazanılan bu zafer Kakatiya hanedanının sonunu getirdi.

İhtiyareddin Muhammed Bahtiyar Halaci, ,Gurlu hükümdarı Muhammed'in Türk-Afgan kökenli askeri generaliydi. Hindistan'ınBengal ve Bihar bölgelerindeki Müslüman fetihlerine liderlik etti ve kendisini bu bölgelerin hükümdarı ilan etti. 1203'ten 1227'ye kadar kısa bir süre Bengal'i yöneten Bengal Halaci hanedanının kurucusuydu.

<span class="mw-page-title-main">II. Deva Raya</span>

II. Deva Raya Vijayanagar İmparatorluğu'nun hükümdarıydı. Kaynaklarda yetenekli bir yönetici, savaşçı ve bilgin olduğu yazmaktadır. Kannada ve Sanskritçe dillerinde eserler vermiştir. Kannada dilinde eserler vermiş Chamarasa ve Kumara Vyasa, Sanskrit dilinde eserler vermiş Gunda Dimdima ve kralın Kavisarvabhauma unvanıyla onurlandırdığı Telugu şairi Srinatha'nın müdavimiydi. İmparatorluğu döneminde Kerala astronomi ve matematik okulunda eğitim görmüş matematikçi Parameşvara'nın ve seküler edebiyatın gelişmesine destek oldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.