İçeriğe atla

I. Dünya Savaşı'nda Japonya

Japonya, İtilaf Devletleri'nin yanında 1914-1917 yılları arasında I. Dünya Savaşı (第一次世界大戦, Daiichiji Sekai Taisen)'nda bulunmuş ve Güney Pasifik ve Hint Okyanusu'nu Kaiserliche Donanması'na karşı savunmuştur. Japonya'nın amacı Çin üzerindeki etki alanını genişletmek ve savaş sonrasında oluşacak jeopolitik düzlemde bir büyük güç olarak tanınmaktı.


1914 olayları

Britanya hükûmetinden Japon hükûmetine 7 Ağustos 1914 tarihinde gönderilen resmi bir mektupta Kaiserliche Donanması'nın Çin sularında etkisiz hale getirilmesi için yardım isteğinde bulunuluyordu. Bunun üzerine Japonya, Almanya'ya 14 Ağustos 1914 tarihli bir ültimatom gönderdi. Ültimatomun yanıtsız kalmasının ardından Japonya 23 Ağustos 1914 tarihinde Alman İmparatorluğu'na savaş ilan etti.

Japon güçleri Uzak Doğu'daki Alman bölgelerini çabucak işgal etti. 2 Eylül 1914 günü Çin'in Shandong eyaletine giren Japonlar, Almanları Tsingtao (Kiautschou)'da kıstırdı.

Sivil hükûmetten bağımsız hareket eden Japon donanması Ekim ayında aralarında Mariana, Caroline ve Marshall Adaları'nın da bulunduğu Alman etki alanlarını ele geçirdi.

Japon donanması tarihteki ilk [1] 19 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. donanma merkezli hava saldırısını Almanların denetimindeki Shandong eyaletine ve Qiaozhou Körfezi'ndeki gemilere gerçekleştirmiştir. Saldırı, Japon uçak gemisi Wakamiya'dan başlatılmıştır.

Japon uçak gemisi Wakamiya

Tsingtao Kuşatması, Alman sömürge güçlerinin 7 Kasım 1914'te teslim olmalarıyla sonuçlanmıştır.

1915-1916 olayları

Singapur'daki Japon sömürge donanması gemileri Şubat 1915'te Britanya hükûmetine karşı ayaklanan Hint ordularını etkisiz hale getirmişlerdir.

Müttefiklerinin Kıta Avrupası'nda savaşla meşgul olmasından yararlanmak isteyen Japonya Ocak 1915'te Çin cumhurbaşkanı Yuan Shikai'ye 21 İstek adlı bildiriyi göndermiştir. Bu isteklerin kabul edilmesi Çin'in Japon boyunduruğuna girmesi ve Avrupalı devletlerin halihazırda sahip oldukları imtiyazların bir bölümünün Japonya'ya geçmesiyle sonuçlanacaktı. Çin hükûmetiyle yürütülen görüşmeler ve uluslararası tepkiler (özellikle Birleşik Devletler'den gelen) 21 İstek'in büyük bir bölümünün geri çekilmesine yol açtı. Japonya ile Çin arasındaki nihai antlaşma 25 Mayıs 1915 tarihinde imzalandı.

Almanların Japonlarla barış arayışları 1915-1916 döneminde sonuçsuz kalmıştır. Japonya ve Rusya 3 Temmuz 1916 tarihinde imzalanan antlaşmaya göre Almanya ile ayrı bir barış yapmama kararı aldılar. Ayrıca, bu ülkelerden herhangi birinin yeniden savaşın eşiğine gelmesi durumunda ortak hareket etme kararı alındı. Bu antlaşma Japonya'nın Mançurya ve İç Moğolistan'daki denetimini sağlamlaştırmıştır.

1917 olayları

Britanya Amiralliği 18 Aralık 1916'da Japonya'dan bir kez daha yardım isteğinde bulundu. Singapur'daki Birinci Filo'dan iki kruvazör Cape Town ve Güney Afrika'ya, dört muhrip Akdeniz'e doğru yola çıkarıldı. Akashi kruvazörnde görevli Amiral Sato Kozo, 10. ve 11. muhripler 13 Nisan 1917 günü Colombo ve Port Said üzerinden Malta'ya vardılar. Böylece İkinci Filo 17 gemiye ulaştı. Bunlar; 1 kruvazör, 12 muhrip, 2 eski Britanya muhribi ve 2 yelkenliydi.

İkinci Filo, birliklerin yer değiştirmesinin güvenliğini sağlarken denizaltılara yapılan saldırıları da önlemiştir. Japon filosu toplamda 700000 asker taşıyan 788 gemiye eşlik ederek müttefiklerine büyük katkı sağlamıştır. Bunun yanında zarara uğramış ve batmakta olan gemilerden kurtarılan 7075 kişi de vardır. Büyük Britanya bu yardıma karşılık olarak Japonya'nın Shantung eyaletinde ve ekvatorun kuzeyinde elde ettiği toprak kazanımlarını tanımıştır.

Birleşik Devletler'in 6 Nisan 1917 tarihinde savaşa girmesiyle Çin konusunda sert ilişkiler içinde olan ve Pasifik'teki etki alanlarını genişletme yarışına giren Japonya ve ABD aynı tarafta savaşmaya başlamışlardır. Bu karşılıklı gerilim ortamı 2 Kasım 1917'de imzalanan Lansing-Ishii Anlaşması'yla son bulmuştur.

1918 olayları

Japonya, Çin üzerindeki etkisini 1918 yılında Nishihara Borçları ile artırdı. Rus İmparatorluğu'nun Bolşevik Devrimi sonucunda yıkılmasının ardından Japonya ve Birleşik Devletler, Sibirya'ya destek güçleri gönderdiler. Amaç, Beyaz Hareket önderi Amiral Aleksandr KolçakKızıl Ordu'ya karşı desteklemekti. Japon sömürge ordusu önce Sibirya'dan Baykal Gölü'ne dek uzanan bölgeyi işgal etmeyi amaçlamıştı. Ancak bu plan, Birleşik Devletler'den gelen itirazlar sonucunda askıya alındı.

Japonya savaşın sonuna doğru Avrupalı müttefiklerinin gerek duyduğu savaş malzemelerini sağladı. Savaş döneminin gümbürtüsü ülke ekonomisini varsıllaştırmış, ihracatı artırmış ve Japonya'yı tarihinde ilk kez borç alan bir ülke olmaktan çıkarıp borç veren bir ülke konumuna getirmişti. İhracat 1913-1918 döneminde dörde katlanmıştı. Japonya'ya giren nakit para miktarındaki artış enflasyonu tetikledi ve Ağustos 1918'deki pirinç ayaklanmalarına yol açtı.

1919 olayları

1919 yılı Japonya'nın Versay Barış Konferansı'nda "Büyük Dörtlü" (Lloyd George, Orlando, Wilson, Clemenceau) arasında olmasına tanıklık etmiştir. Tokyo, Milletler Cemiyeti'nde kalıcı bir sandalye sahibi olmuş ve Paris Barış Konferansı'nda alınan kararlar uyarınca Almanya'nın Shandong'daki haklarını elde etmiştir. Daha önce Almanya'nın elinde bulunan Pasifik adaları da Japon egemenliğine girmiştir. I. Dünya Savaşı'ndaki kısıtlı rolü ve batılı güçlerin Versay Antlaşması metnine ırk eşitliği maddesinin konulması konusundaki itirazlarına karşın Japonya, uluslararası politikada bir büyük güç olarak anılmaya başlamıştır.

I. Dünya Savaşı'nın sağladığı refah kalıcı olmamış, Japonya savaştan kısa bir süre sonra yeniden dışarıdan borç almaya başlamıştır. Japon zaferinin kolay bir biçimde elde edilmiş olması, Shōwa döneminin olumsuz etkileri ve iç siyasetteki istikrarsızlık 1920'lerin sonları ve 1930'larda yükselmeye başlayan Japon militarizmini güçlendirmiştir.

Kaynakça

İlgili filmler


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı</span> Avrupada başlayan küresel savaş (1914–1918)

I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914 tarihinde başlayıp 11 Kasım 1918 tarihinde sona eren Avrupa merkezli küresel bir savaştır. II. Dünya Savaşı'na (1939-1945) kadar Dünya Savaşı veya Büyük Savaş olarak adlandırılmıştır. Savaşın taraflarından biri olan Osmanlı İmparatorluğu'nda "Genel Savaş" anlamında Harb-i Umumi, halk arasında ise Seferberlik olarak adlandırılmıştır. 1917'de Amerika Birleşik Devletleri'nin savaşa katılmasına kadar bu savaş ABD basınında Avrupa Savaşı olarak anılmıştır. Savaşan taraflar, çoğunlukla Avrupa, Kafkasya, Amerika, Orta Doğu ve Afrika ile Asya'nın bazı bölgelerinde çatıştılar.

<span class="mw-page-title-main">İtilaf Devletleri</span> I. Dünya Savaşında Britanya, Fransa ve Rusyadan oluşan ittifak

İtilaf Devletleri, Anlaşma Devletleri ya da Müttefik Devletler, Britanya İmparatorluğu, Fransa ve Rusya'dan oluşan ittifaktır. I. Dünya Savaşı'ndaki iki ana ittifaktan biridir. İtilaf Devletleri Almanya'nın önderliğindeki İttifak Devletleri'ne karşı savaşmıştır.

<i>Goeben</i> ve <i>Breslau</i>nun takibi

Goeben ve Breslau'nun takibi, I. Dünya Savaşı'nın başlarında Akdeniz'de gerçekleşen, Birleşik Krallık'ın Kraliyet Donanması'na bağlı gemilerin Almanya'nın İmparatorluk Donanması'na ait SMS Goeben ve SMS Breslau'yu önlemeye çalıştıkları deniz muharebesidir. Alman Akdeniz Tümeni'ni oluşturan Moltke sınıfı muharebe kruvazörü SMS Goeben ve Magdeburg sınıfı hafif kruvazör SMS Breslau, savaşın başlaması ile Akdeniz'de sıkışmıştı. Alman gemileri aldıkları emirler doğrultusunda Birleşik Krallık filosunun yakın takibine rağmen Çanakkale Boğazı'ndan geçerek İstanbul'a ulaşmayı başardı. İstanbul'a ulaşan gemiler, Osmanlı İmparatorluğu'na devredilerek sırasıyla Yavuz ve Midilli adlarını aldı. Gemilerin mürettebatı ise Amiral Wilhelm Souchon komutasındaki Alman denizcilerden oluşmaya devam etmişti. Souchon başkanlığındaki komuta heyetinin sonraki süreçte Karadeniz'e çıkarak emrindeki diğer Osmanlı gemileriyle birlikte Rus limanlarını topa tuttuğu Karadeniz Baskını, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na İttifak Devletleri saflarında girmesine yol açtı.

<span class="mw-page-title-main">Pearl Harbor Saldırısı</span> Japon kuvvetlerinin ABD güçlerine yaptığı ani baskın

Pearl Harbor Saldırısı, Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'nin 7 Aralık 1941 sabahı Hawaii adalarının Oahu adasında bulunan Pasifik Filosu ve Pearl Harbor askerî üslerine karşı düzenlediği sürpriz saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çin-Japon Savaşı</span>

Birinci Çin-Japon Savaşı, Çin Çing Hanedanı ile Meiji dönemi Japon İmparatorluğu arasında, Kore'nin hakimiyeti üzerine gerçekleşmiştir. Savaşın sonucundaki Japon zaferi, Çing Hanedanı'nın yozlaşıp zayıf düşmesini ve Japonya'nın Meiji Restorasyonu'ndan itibaren batılılaşıp modernleştiğini gösterecekti. Savaşın en önemli sonucu Asya'daki bölgesel hakimiyetin Çin'den Japonya'ya geçmesi ve Çing Hanedanı'nın meşruluğunu kaybetmesidir. Daha sonra bu gelişmeler Çin'de 1911 Devrimi'ne neden olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Kruvazör</span> ağır savaş gemisi

Kruvazör büyük savaş gemilerinin sınıfıdır. Muhrip sınıfı gibi dışarıda destek ihtiyacı olan bir sınıftı fakat modern zamanda bu fark ortadan kalkmıştır. Geçmişte bağımsız operasyonlar için en küçük gemi olarak düşünülürdü. Modern savaşta kruvazörün eski işlevi ortadan kalkmış, yerlerini muhriplere terk etmiştir. Askeri işlev nedeniyle kruvazör adı en büyük gemiler için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Chūichi Nagumo</span> Japon amiral (1887 – 1944)

Chūichi Nagumo, Japon İmparatorluk Donanmasında Oramiral ve çok kısa bir süre Japon İmparatorluk Donanması 1. Hava Filosu komutanlığı yaptı. Ayrıca donanma içinde sınırsız büyüme ve dünyanın en güçlü donanması oluşturma isteği içindeki filo hizipinin de bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Asya ve Pasifik cepheleri</span>

Asya ve Pasifik Cephesi, I. Dünya Savaşı'nın kansız geçen bir cephesiydi. Cephedeki tek gerçek askerî harekât, Japonların Tsingtao saldırısıdır. Bunun yanında, bugünkü Papua Yeni Gine'deki Bita Paka ve Toma'da da küçük çaplı çatışmalar yaşanmıştır. Pasifik'teki diğer Alman bölgelerinde herhangi bir hareket gözlenmemiştir.

Atlantik Cephesi, genelde Büyük Britanya Adaları ve Atlas Okyanusu'nda geçen deniz muharebelerinden oluşur. Birleşik Krallık, nüfusunu beslemek ve savaş endüstrisini desteklemek için ithalata bağımlıydı; Alman donanması bu bağı kesmek için denizaltılar ile bir blok uygulamaya çalıştı.

<i>Barbaros Hayreddin</i> (zırhlı) Alman zırhlısı

Barbaros Hayreddin veya SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm, okyanus ötesi sefer yapabilen bir Alman zırhlısıdır. Alman İmparatorluk Donanması ve sonrasında Osmanlı donanması'nda görev yapmıştır. Geminin orijinal adı Prusya dükü ve Brandenburg seçici prensi olan I. Frederick Wilhelm'den gelmektedir. Brandenburg sınıfının dördüncü ön dretnot gemisi idi. 1890 yılında Kaiserliche Werft Wilhelmshaven'da inşa çalışmaları başladı, 1891'de denize indirildi ve 1893'te tamamlandı. Geminin yapımı 11,23 milyon marka mal oldu. Brandenburg sınıfı savaş gemileri üç zırhlı tarette taşıdıkları altı ana top ile, diğer donanmaların iki tarette dört top taşıyan gemilerine kıyasla daha modern bir tasarımdı.

<i>Turgut Reis</i> (zırhlı)

Turgut Reis veya SMS Weißenburg, Alman İmparatorluğu Donanması'nın ilk okyanus ötesi savaş gemilerinden biridir. Alman İmparatorluğu Donanması'nın ardından son olarak Osmanlı donanmasında görev yapmıştır. Alman İmparatorluğu'nda 1890'larda yapılan Brandenburg sınıfı dört ön-dretnot zırhlısından üçüncüsüdür. 1890 yılında AG Vulcan firmasının Stettin tersanesinde inşası başlamış, 1891'de denize indirilmiş, 1894 yılında tamamlanmıştı. Brandenburg sınıfı zırhlılar, üç adet ikiz tarette taşıdıkları altı büyük kalibre top ile, dönemin standardı olan iki adet ikiz taret taşıyan zırhlılardan farklıydılar. İngiliz Kraliyet Donanması, bu gemilere "whaler" adını vermişti. Turgut Reis, kendisiyle aynı sınıftan gemiler olan SMS Brandenburg, SMS Wörth ve SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm ile aynı yıllarda suya indi.

<span class="mw-page-title-main">Tokiwa (zırhlı kruvazör)</span>

Japon Zırhlı Kruvazörü Tokiwa , Japon İmparatorluğu Deniz Kuvvetlerinin Asama sınıfı silahlı bir kruvazörü idi.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span> 2. Dünya Savaşında Pasifik Okyanusu ve adalarını, Güneydoğu Asyayı ve Çini kapsayan 7 Temmuz 1937 ile 14 Ağustos 1945 tarihleri arasındaki savaşların sürdüğü cephedir

Pasifik Cephesi, Pasifik Okyanusu ve adalarını, Güneydoğu Asya'yı ve Çin'i kapsayan 7 Temmuz 1937 ile 14 Ağustos 1945 tarihleri arasındaki savaşların sürdüğü cephedir. Cephenin 7 Temmuz 1937'de Çin-Japon Savaşı ile açıldığı kabul edilir. Savaşın en önemli olayı; Japonya'nın çeşitli ülkelere saldırması sonrasında 7 Aralık 1941'de Pearl Harbor'da ABD güçlerine yaptığı Pearl Harbor Saldırısı'dır. Bu saldırıyla beraber ABD savaşa katılmış ve savaş gerçek anlamıyla bir dünya savaşı halini almıştır. Bugün Japonların çoğu tarafından bu savaş Pasifik Savaşı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'na katılan ülkeler</span> Vikimedya liste maddesi

I. Dünya Savaşı'nın başlamasının çok öncesinde ve savaşa yakın zamanlarda gruplaşmalar olmuş ve bu gruplaşmalar sonucu İtilaf Devletleri ve İttifak Devletleri olmak üzere iki grup ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İmparatorluk Donanması</span> 1871-1919 arasında Alman İmparatorluğunun deniz kuvvetleri

Kaiserliche Marine, Alman İmparatorluğu'nun oluşumu ile teşkil edilen Alman deniz kuvvetleriydi. Kaiserliche Marine 1871 ve 1919 yılları arasında var oldu ve Prusya'ya ait Deniz Kuvvetleri ve Norddeutsche Bundesmarine'nin dışında büyüdü. İmparator II. Wilhelm, Deniz Kuvvetleri'ni genişleterek, Alman İmparatorluğu ile İngiliz İmparatorluğu arasında denizlerde bir silahlanma yarışına sebep oldu. Öyle ki Alman Deniz Kuvvetleri, II. Wilhelm dönemi sırasında dünyada en büyük deniz kuvvetlerinden biri olmayı sürdürerek İngiliz Kraliyet Deniz Kuvvetlerin ardından ikinci sırayı aldı.

SMS <i>Moltke</i> (1910)

SMS Moltke, Kaiserliche Marine'e bağlı Moltke sınıfı muharebe kruvazörü 'nün ilk gemisidir.

<i>Mecidiye</i> (kruvazör) Osmanlı İmparatorluğu donanmasına ait kruvazör

Mecidiye, Osmanlı Devleti hükûmetinin 1900 yılındaki siparişi üzerine Abdülmecid adıyla Amerika Birleşik Devletleri'nin William Cramp & Sons firmasının Philadelphia Tersanesinde suya indirildikten sonra Osmanlı Donanması, Rusya İmparatorluk Deniz Kuvvetleri, Kızıl Donanma, Ukrayna Halk Cumhuriyeti Deniz Kuvvetleri ve Türk Deniz Kuvvetleri'nde görev yapan korumalı kruvazör.

<span class="mw-page-title-main">Hugo von Pohl</span>

Hugo von Pohl, 1915 yılından 1916'a dek Alman Filosuna kumandanlık etmiş amiral, I. Dünya Savaşı kumandanlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Pasifik Mandası</span>

Güney Pasifik Mandası, 1919-1947 yılları arasında Japon İmparatorluğu'nun bir mandası idi. Manda Kuzey Pasifik Okyanusu'ndaki adalardan oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı sırasında Akdeniz'deki deniz muharebeleri</span>

I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan, Almanya ve Osmanlı donanmasından oluşan İttifak Devletleri donanmalarıyla, İtalya, Fransa, Yunanistan, Japonya, ABD ve Britanya İmparatorluğu donanmalarından oluşan İtilaf Devletleri donanmaları arasında Akdeniz'de düzensiz şekilde yer yer deniz muharebeleri meydana gelmiştir.