İçeriğe atla

I. Arsakes

I. Arsakes
Partça𐭀𐭓𐭔𐭊
I. Arsakes sikkesi. Arka tarafta, yay taşıyan oturan bir okçu gösteriliyor; Yunanca lejandda "ΑΡΣΑΚΟΥ" (sağda) ve "AYT]OKPATOP[OΣ]" (solda) yazmaktadır, bu da "Arsakes otokratının parası" anlamına gelmektedir.
Arşak Hanedanı kralı
Hüküm süresi247 – 217 MÖ
Sonra gelenII. Arsakes
Ölüm217 MÖ
Parthia
Çocuk(lar)ıII. Arsakes
BabasıPhriapites
DiniZerdüştçülük

I. Arsakes (GrekçeἈρσάκης; Partça𐭀𐭓𐭔𐭊 Aršak), MÖ 247'den MÖ 217'ye kadar hüküm süren Partların ilk kralı ve aynı zamanda Partların Arsakes Hanedanı'nın kurucusu ve adını verendir. Dahae konfederasyonunun üç kabilesinden biri olan Parni'nin lideri Arşak, hanedanını M.Ö. 3. yüzyılın ortalarında, Part satraplığını, (günümüzde Türkmenistan ile İran arasında paylaşılan) Selefkî İmparatorluğu'na isyan eden Andragoras'tan fethederek kurmuştur. Saltanatının geri kalanını bölgedeki egemenliğini sağlamlaştırmakla geçirmiş ve Selefkîlerin Parthia'yı yeniden fethetme çabalarını başarıyla durdurmuştur. Arşak'ın başarıları sonra gelen Arşak hükümdarları arasında onu popüler hae getirmiş ve adı kraliyet onur unvanı olarak kullanmıştır. Arşak, öldüğünde güçlü bir devletin temellerini atmıştı;[1] bu devlet, eski Yakın Doğu kraliyet unvanı olan Kralların kralı unvanını üstlenen büyük büyük yeğeni I. Mitridates'in yönetimi altında bir imparatorluğa dönüşmüştür.[2][3] Arşak'ın yerine oğlu II. Arsakes geçmiştir.

Arşak'la ilgili yazılı kaynaklar çok azdır ve yalnızca ölümünden yüzyıllar sonra yazılan çelişkili Yunan ve Roma kayıtlarından gelmektedir. Sonuç olarak saltanatı çok az bilinmektedir. 1960'larda yeni çalışmalar ve arkeolojik bulgular onun kimliğini doğrulayana kadar varlığı modern bilim adamları tarafından bile sorgulanmıştır.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Kia 2016, s. xxxiv.
  2. ^ Dąbrowa 2012, s. 179.
  3. ^ Schippmann 1986, ss. 525-536.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">V. Fraates</span> Part kralı

V. Fraates, aynı zamanda adının Phraataces, Phraatakes, MÖ 2'den MS 4'e kadar Part İmparatorluğu'nun Krallar Kralıydı. IV. Fraates ve Musa'nın küçük oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">II. Arsakes</span> Part kralı

II. Arsakes, MÖ 217'den MÖ 191'e kadar Partların Arsakes kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">Priapatius</span> İlk Part kralı (191–176 MÖ)

Priapatius, MÖ 191'den MÖ 176'ya kadar Partların Arsakes kralıdır. II. Arsakes'in bir zamanlar uzaklaştırılan ilk kuzeni ve halefiydi. Birçok Arsakes hükümdarı gibi onun hükümdarlığı da pek bilinmemektedir. Sikkeleri onun Selefkî İmparatorluğu'nun etkisinden kurtulmayı başardığını göstermektedir. Yerine oğlu I. Fraates geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Fraates</span> Part kralı

I. Fraates, MÖ 170/168'den MÖ 165/64'e kadar Arşak hanedanının kralıdır. Mardialılara boyun eğdirmiş, Elburz Dağları'ndaki topraklarını fethetmiş ve Hyrkania'yı Selefkî İmparatorluğu'ndan geri almıştır. MÖ 165/64'te ölmüş ve yerine varisi olarak atadığı kardeşi I. Mithridatis geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Erdevân</span> Part kralı

I. Erdevân, eski bilim adamları tarafından yanlış bir şekilde II. Erdevân olarak bilinir, y. 127 MÖ - 124/3 MÖ arası kısa süre Part İmparatorluğu'nun kralıdır. Kısa saltanatı, doğuda Yüeçilere karşı yapılan bir savaş sırasında öldüğünde aniden sona ermiştir. Yerine oğlu II. Mitridates geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Mithridatis (Part kralı)</span> Dokuzuncu kral ve en büyük Part imparatoru (124-91 MÖ)

II. Mithridatis, MÖ 124'ten 91'e kadar Part İmparatorluğu'nun kralıydı. Hanedanının şimdiye kadar hüküm süren en büyüklerinden biri olarak kabul edilen kendisi, antik çağda Büyük Mithridatis olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">I. Gotarzes</span> Part kralı

I. Gotarzes, MÖ 91'den MÖ 87 veya 80'e kadar Part İmparatorluğu'nun kralıdır. II. Mitridates'in oğlu ve halefi ve yerine oğlu I. Orodes geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sinatrukes</span>

Sinatrukes y. 75 MÖ ile y. 69 MÖ arası Part İmparatorluğu'nun kralıdır. Bazı kaynaklar dahil) onun Part hükümdarı I. Mithridates'in ve II. Fraates'in üvey kardeşi olduğunu söyler. Tarihçi David Sellwood, Sinatrukes'i muhtemelen I. Mitridates'in küçük erkek kardeşi olarak adlandırır. Sinatrukes'in yerine oğlu III. Fraates geçti.

<span class="mw-page-title-main">IV. Mithridatis (Part kralı)</span> Part kralı

IV. Mithridatis, MÖ 57'den 54'e kadar bir Part kralıdır. III. Fraates'in oğlu ve halefidir. Hükümdarlığı, sonunda IV. Mithridatis idam ettirip yerini alan küçük kardeşi II. Orodes ile hanedan mücadelesini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">IV. Fraates</span> Part kralı

IV. Fraates, MÖ 37'den 2'ye kadar Part İmparatorluğu'nun Krallarının Kralıydı. II. Orodes'in oğlu ve halefiydi; kardeşi I. Pakorus'un ölümünden sonra tahta geçti. IV. Fraates kısa süre sonra tüm kardeşlerini ve muhtemelen babasını da öldürdü. Eylemleri Ermenileri ve ayrıca Romalı üçlü hükümdar Marcus Antonius'a kaçan ancak kısa süre sonra geri dönen ve IV. Fraates ile barışan seçkin Monaeses de dahil olmak üzere bazı soyluları yabancılaştırdı.

<span class="mw-page-title-main">III. Orodes</span> Part kralı

III. Orodes, 4'ten 6'ya kadar Part İmparatorluğu'nun kralıdır. Arsakes olmasına rağmen soyu bilinmemektedir. Önceki eş hükümdarlar V. Fraates ve Musa'nın ölümünden iki yıl sonra soylular tarafından tahta çıkarılmıştır. III. Orodes'in kısa saltanatına ilişkin bilgiler eksiktir. 2 yıllık saltanattan sonra öldürülmüş; yerine I. Vonones geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Vonones</span> Part ve sonra Ermeni kralı

I. Vonones, 8'den 12'ye kadar Part İmparatorluğu'nun Kralların kralı ve ardından 12'den 18'e kadar Ermenistan'ın kralı olarak hüküm süren bir Arsakes prensidir. IV. Fraates',n en büyük oğludur ve IV. Fraates'in en küçük oğlu Phraataces'in halefi konusundaki anlaşmazlığı önlemek için MÖ 10/9'da Roma'ya rehin olarak gönderilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Erdevân</span> Part kıralı

II. Erdevân, eski bilim adamlarında yanlışlıkla III. Erdevân olarak bilinen, bir yıllık arayla MS 12'den 38/41'e kadar Part İmparatorluğu'nun Krallarının Kralıdır. I. Vonones'in yeğeni ve halefiydi. Babası Dahae prensi, annesi ise Part Kralı Krallar IV. Fraates'in kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Vardanes</span> Part kralı

I. Vardanes, 40 ile 46 yılları arasında kadar Part İmparatorluğu'nun kralıdır. Babası II. Erdevân'in veliahtıydı, ancak tahtın rakip adayı olan kardeşi II. Gotarzes'e karşı sürekli savaşmak zorunda kaldı. Vardanes'in kısa saltanatı, Part soylularından oluşan bir grubun kışkırtmasıyla avlanırken suikasta kurban gitmesiyle sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">V. Mithridatis (Part kralı)</span> 129dan 140a kadar Part tahtının talibi

V. Mithridatis 129'dan 140'a kadar bir Part savaşçısıydı. Kaynaklar onun ya II. Pakorus'un oğlu ya da I. Osroes'in erkek kardeşi olduğunu iddia eder. Oğlu IV. Vologases, III. Vologases'in 147 yılındaki ölümünden sonra tahta geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">V. Vologases</span> Part kralı

V. Vologases, 191'den 208'e kadar Part İmparatorluğu'nun Krallarının Kralıydı. Ermenistan kralı olarak, II. Vologases olarak bilinir. Ermenistan'daki krallık dönemi hakkında, oğlu Rev I'i 189'da İber tahtına çıkması dışında çok fazla bigi yoktur. Vologases, 191 yılında babası IV. Vologases'in yerine Part İmparatorluğu'nun kralı oldu; İktidar geçişinin barışçıl mı olduğu yoksa Vologases'in tahta bir iç savaşta mı geçtiği belirsizdir. Vologases Part tahtına çıkınca, Ermeni tahtını oğlu I. Hüsrev'e vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Vonones</span> Part kralı

II. Vonones, Medya Atropatena'nın kralı ve kısa süreliğine de Part İmparatorluğu'nun kralı olarak hüküm süren bir Part prensidir.

<span class="mw-page-title-main">II. Pakorus</span> Part kralı

II. Pakorus, 78'den 110'a kadar Part İmparatorluğu'nun Kralların kralıdır. I. Vologases'in oğlu ve halefidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Osroes</span> Part kralı

I. Osroes, Part İmparatorluğu'nun batı kısmını 109'dan 129'a kadar bir yıllık bir kesintiyle yöneten daha sonraki dönemde Part tacında hak iddia eden Part kralıydı. Hükümdarlığının büyük bölümünde rakip kral III. Vologases doğu kısmını yönetiyordu. 116 yılında I. Osroes, Roma İmparatoru Trajan'ın istilası sırasında kısa bir süreliğine tahtından indirilmiş ve yerine oğlu Parthamaspates tahta çıkmıştır. Ertesi yıl Trajan'ın ölümü sonrası I. Osroes, Part soyluları tarafından yeniden tahta geçirilmiştir. 129'da III. Vologases tarafından iktidardan uzaklaştırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hyspaosines</span>

Hyspaosines Güney Mezopotamya'da bulunan Harakini krallığının kurucusudur. Başlangıçta Kral IV. Antiohos tarafından tahta çıkarılan bir Selefkî satrapıydı ancak Selefkîlerin İran ve Babil'deki otoritesinin yıkılması ve ardından Partlara geçmesinin ardından MÖ 141'de bağımsızlığını ilan etmiştir. Hyspaosines, MÖ 127 yılında kısa bir süre Part şehri Babil'i işgal etti ve kayıtlarda kral (šarru) olarak kaydedildi. Ancak M.Ö. 124'te Part egemenliğini tanımak zorunda kalmıştır. Aynı yıl ölmüş ve yerine küçük oğlu Apodakos geçmiştir.