İçeriğe atla

I. Antiohos (Kommagene kralı)

I. Antiohos Theos
I. Antiohos Herakles-Artagnes-Ares ile el sıkışırken (Arsemia'da)
Kommagene kralı
Hüküm süresi70-31
Önce gelenI. Mithridatis
Sonra gelenII. Mithridatis
Doğum16 Temmuz 98
Ölüm31
Çocuk(lar)ı
Tam adı
I. Antiohos Theos Dikaios Epifanis Filorhomaios Filhellenos
HanedanOrontid Hanedanı
BabasıI. Mithridatis
AnnesiLaodice VII Thea
DiniYunan-İran dini senkretizmi

I. Antiohos Theos Dikaios Epifanis Filorhomaios Filhellenos Eski YunancaἈντίοχος ὁ Θεὸς Δίκαιος Ἐπιφανὴς Φιλορωμαῖος Φιλέλλην ἀντί Yakam , "Antiohos, adil, yüce tanrı, Romalıların dostu ve Yunanlıların dostu" anlamına gelir, y. 86 BC - 31 BC, hüküm 70 BC - 31 BC ) Yunan-İran krallığı Kommagene kralı ve bu krallığın en ünlü kralıdır.[1]

Türkiye'deki Nemrut Dağı'nın tepesindeki Antiohos'un mezar-kutsal alanının kalıntıları 1987 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine eklendi. Alanda keşfedilen birkaç kumtaşı kabartması, el sıkışan iki figürün bilinen en eski görüntülerinden bazılarını içeriyor.[2] Kabartmalar, Yunan-İran tanrılarının yanı sıra tanrıça Kommagene'yi ve hatta Antiohos'un kendisini tanrılaştırılmış bir statüde temsil ediyordu.[3] Antiohos, Romalıların gelişinden önce Pers- Makedonya sarayının son hükümdarlarından biriydi.[4]

Ailesi, soyu ve erken yaşamı

I. Antiohos, Kral I. Mithridatis ile Kommagene kraliçesi VII. Laodike Thea'nın oğludur.[5]} Antiohos yarı İranlı Orontid Hanedanı'nın[6] uzak bir üyesi ve yarı Yunanlıydı. Antiohos'un babası Mithridatis, Kommagene Kralı II. Sames Theosebes Dikaios'un ve kimliği belirlenemeyen bir kadının oğluydu. Mithridatis muhtemelen Part krallarıyla akrabaydı ve Nemrut Dağı'ndaki arkeolojik keşifler ışığında, Orontes'ten geldiğini iddia etti ve ayrıca Orontes'in II. Artaserhas'in kızı Rhodogune ile evliliği sayesinde Pers Kralı I. Darius'un soyundan geldiğini iddia etmiştir.

Diadochi'yle olan hanedan bağlantıları daha kesindir. Antiohos'un annesi Laodike VII Thea, Selefkî İmparatorluğu'nun Yunan prensesiydi. Laodice'nin babası Selefkî Kralı VIII. Antiohos'du, annesi ise Ptolemaik bir prenses ve daha sonra Selefkî Kraliçesi Tryphaena idi (bkz. Mısır'ın VI. Kleopatra'sı). Dolayısıyla Antiochus, Selefkî İmparatorluğu'ndan I. Seleukos'un, Mısırlı I. Ptolemaios'un, Makedonya ve Asya'nın I. Antigonos'unun, Trakya'nın Lisimahos'unun ve Makedon naibi Antipater'in doğrudan soyundan geliyordu. Diadohoi'nin 'halefleri' olan bu beş adam, Büyük İskender'in emrinde general olarak görev yapmıştı. Antiohos'un ebeveynleri, krallıkları arasındaki barış ittifakının bir parçası olarak evlenmişlerdi. Helensever yönü dışında, erken yaşamı ve eğitimi hakkında çok az şey biliniyor; ancak öyle görünüyor ki babası MÖ 70 yılında öldüğünde Antiochus babasının yerine kral oldu.

Antiohos, Kapadokya Kralı I. Ariobarzanes'in kızı Isias ile evlendi. Beş çocukları vardı:

  • II. Mithridatis, MÖ 31 yılındaki ölümünden sonra Antiohos'un yerine Kommagene Kralı oldu
  • Laodice, Kral Orodes ile evlendi
  • II. Antiohos, Kommagene Prensi
  • Antiochis

Hükümdarlığı

Kommagene, Kuzey Suriye'nin dağlık bölgelerinde yer alan küçük bir krallıktı; Kuzeyde Kapadokya'yı, güneyde ise Osroene'yi sınırlıyordu.[5] Başlangıçta Selefkîlerin vasal bir devletiydi ve burada oldukça Helenleşmişti.[5][4] 1. yüzyılda İran kültürü, antik atalarını vurgulamak ve Selefkî, Part ve Roma'nın bölge üzerindeki iddialarını çürütmek için Kommagene tarafından kasıtlı olarak desteklenen bir yeniden canlanma yaşadı.[4] Antiohos yönetimindeki krallığı, Roma'nın Pontus ve Ermenistan ile yaptığı savaş sırasında zorluklar yaşadı.[5] Ermenistan ilk başta nüfuzunu Kommagene üzerinde genişletmeyi başardı, ancak sonunda komutan Pompey ona savaş ilan ettiğinde Antiohos, Romalıların yanında yer almak zorunda kaldı.[5]

Antiohos, Nemrut Dağı'ndaki yazıtında kendisinin "Romalıların dostu" ( philoromaios ) olduğunu iddia ediyor, ancak Romalı siyasetçi Cicero'nun muhbirlerinden birkaçı tarafından biraz şüpheyle görülüyor.[5] İran soyu onu Part diyarına yönelmeye yöneltti.[5] Görünüşe göre Pompey'e karşı ona yardım eden Media Atropatene kralı Darius ile iyi ilişkiler içindeydi.[5] Antiohos, Part hükümdarı II. Orodes (h. 57-37 MÖ), Orodes'in Antiohos'un kızı Laodice ile evlenmesiyle pekişti.[7] Ancak MÖ 51 yılında Antiohos, Cicero'ya prens I. Pakorus liderliğindeki bir Part kuvvetinin hareketleri hakkında istihbarat sağladı.[5] Nihayetinde Antiohos, Romalılar yerine Partları seçti.[5] MÖ 38'de Pakorus, Romalılar tarafından mağlup edildi ve öldürüldü; ordusunun kalıntıları Kommagene'ye kaçtı ve orada sığındılar.[5]

Romalı general Publius Ventidius, Antiohos'u firarından dolayı cezalandırmak için Kommagene'ye doğru yürüdü. Antiohos'un ikamet ettiği başkent Samosata'yı kuşattı. Antiohos, tazminat olarak 1000 talent ve Romalılarla yenilenen bir ittifak teklif ederek uzlaşmaya varmaya çalıştı.[5] Romalı başkomutan Marcus Antonius teklifi reddetti ve kuşatmayı kendisi üstlenerek Ventidius'u görevden aldı. Ancak başkenti ele geçiremedi ve bunun yerine Antiohos'un 300 talentlik yeni teklifini kabul etmeye başvurdu.[5] Bundan sonra Antiohos'un hayatı belirsizleşir; Cassius Dio'ya göre Part kralı IV. Fraates tarafından y. 31 yılında öldürülmüştür.[5]

Nemrut Dağı

Nemrut Dağı'nın arkasında, tanrı heykelleri ve Kommagene Kralı Antiohos Theos'un piramit benzeri mezar kutsal alanı yükseliyor
Nemrut Dağı'nın tepesindeki Antiohos'un başı

Antiohos, Nemrut Dağı'nın etkileyici dini tapınağını inşa etmesiyle ünlüdür. Antiohos kral olduğunda kendisi için bir kraliyet kültü yaratıyor ve ölümünden sonra tapınılmaya hazırlanıyordu. Antiohos, Zerdüştlük dininin Yunan formunda kendi kültünü yaratmak için ilham aldı. Antiohos, dininin birçok yönünü ortaya koyan ve eylem amacını açıklayan birçok Yunanca yazıt bıraktı. Antiohos bir yazıtta mezarının insanlardan uzak, aralarında sayılacağı tanrılara yakın, yüksek ve kutsal bir yere yapılmasını emretmişti. Antiohos cesedinin sonsuza kadar korunmasını istedi. Taptığı tanrılar, Herakles - Artagnes - Ares, Zeus - Oromasdes ve Apollo - Mithras - Helios - Hermes gibi Yunan ve İran tanrılarının bir senkretizmiydi.[5][3] Alandaki anıtsal heykeller hem Pers hem de Yunan ikonografik etkilerini göstermektedir: Giysilerde, başlıklarda ve resimlerin devasa boyutlarında Pers etkileri görülebilirken, fiziksel özelliklerinin tasviri Yunan sanatsal tarzından kaynaklanmaktadır.

Antiohos çok ezoterik türden astroloji uyguladı ve o zamana kadar Ay'ın hareketlerine dayanan Kommagene yılını Mısırlılar tarafından kullanılan Sotik (Sirius Yıldızı) döngüsüne bağlayarak takvimsel bir reformun temelini attı. takvimlerinin temeli olarak. Bu, Antiohos'un Hermetizm'e tam anlamıyla inisiye olmasa da bu konuda bilgili olduğunu gösteriyor.

Antiohos'un mezar kompleksi, burada dini şenliklerin yapılabileceği şekilde inşa edildi. Antiohos için her ay iki bayram günü vardı: Her ayın 10'unda kutlanan taç giyme töreni ve her ayın 16'sında kutlanan doğum günü. Bu etkinlikler için siteye yasal olarak bağlı mülklerden fon ayırdı. Ayrıca ritüelleri yürütmek için rahip ve hiyerodule ailelerini atadı ve onların soyundan gelenlerin ritüel hizmeti sonsuza kadar sürdürmeleri amaçlandı. Rahipler geleneksel Pers kıyafetleri giydiler ve tanrıların ve Antiohosun atalarının resimlerini altın taçlarla süslediler. Rahipler, her bir heykelin önüne yerleştirilen sunaklarda tütsü, şifalı bitkiler ve diğer belirtilmemiş "muhteşem kurbanlar" sundular. Şehitlerin anısına düzenlenen ziyafete tüm vatandaşlar ve askerler davet edildi. Bayramlarda kin dolu davranışlar yasaklanmış ve Antiohos halkın eğlenmesini, şarap içmesini, yemek yemesini ve tapınak müzisyenlerinin çaldığı kutsal müziği dinlemesini emretmişti.

Antiohos'un mezarı, Alman arkeologların 1883'te kazdığı zamana kadar yüzyıllar boyunca unutulmuştu. Bulunan yazıtlardan Antiohos'un dindar bir kişi olduğu ve cömert bir ruha sahip olduğu anlaşılıyor. Kraliyet sarayının kalıntıları krallığın bir başka kenti Arsemia'da bulunmuştur. Bu saray Eski Kale olarak bilinir. Antiohos, Arsameia'da bayındırlık programını ve şehri nasıl yücelttiğini anlatan birçok Yunanca yazıt bıraktı.

Soy ağacı

Kaynakça

Özel
  1. ^ Shayegan (2016), ss. 8, 13.
  2. ^ Downey, Susan B.; Sanders, Donald B. (1997). "Nemrud Dagi: The hierothesion of Antiochus I of Commagene". Bulletin of the American Schools of Oriental Research, 307. ss. 94-95. doi:10.2307/1357708. JSTOR 1357708. 
  3. ^ a b Shayegan (2016), s. 13.
  4. ^ a b c Canepa (2010), s. 13.
  5. ^ a b c d e f g h i j k l m n o Widengren (1986), ss. 135–136.
  6. ^ Marciak 2017, s. 157; Garsoian 2005; Erskine, Llewellyn-Jones & Wallace 2017, s. 75; Babaie & Grigor 2015, s. 80; Sartre 2005, s. 23; Widengren 1986, ss. 135–136; Merz & Tieleman 2012, s. 68; Canepa 2010, s. 13; Ball 2002, s. 436
  7. ^ Dąbrowa (2018), s. 80.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nemrut Dağı</span> Adıyaman ilindeki Kahta ilçesi yakınlarında Ankar dağları civarında bir dag

Nemrut Dağı, Türkiye'nin Adıyaman ilinde yer alan 2.150 metre yüksekliğinde bir dağdır. Adıyaman'ın Kahta ilçesinde yer alan Nemrut Dağı, Ankar Dağları civarında Toros dağ silsilesinde bulunur. 1987'de UNESCO tarafından Dünya Mirası ilan edilen Nemrut Dağı, 1988 yılında tesis edilen Nemrut Dağı Millî Parkı ile korumaya alınmıştır. Nemrut Dağı Kültür rotası Adıyaman merkezde bulunan Perre Antik Kenti ile başlayıp sonrasında Kahta ilçesinde bulunan Karakuş Tümülüsü, Cendere Köprüsü ve Kanyonu, Komagene Medeniyeti'nin yazlık başkenti olan Arsemia Ören Yeri, Kahta Kalesi, Şeytan Köprüsü ve nihayetinde Nemrut Dağı'nda son bulur.

<span class="mw-page-title-main">Selefkî İmparatorluğu</span> Antik Helen devleti

Seleukos İmparatorluğu, Türkçe kullanımlar ile Selefkos veya Selevkos, İskender'in ölümünden sonra Makedonya İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İskender'in generallerinden I. Seleukos tarafından kurulan Helenistik imparatorluk. Başkentleri önce Seleukia, sonraları ise Antakya'ydı. Doğu Akdeniz'de, Irak'ta, İran'da, Türkmenistan'da, Pamir'de ve Hindistan'ın batısında bulunan topraklarda egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Toprakları Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar Doğu Akdeniz'in hâkimiydiler. Seleukosların geniş toprakları 25 civarında eyalete bölünmüştü. “Strategos” veya “satrap” unvanlı valilerce yönetilen bu eyaletler Pers zamanındaki satraplıklardan daha küçüktü.

<span class="mw-page-title-main">Kommagene Krallığı</span>

Kommagene Krallığı, İrani Orontid Hanedanı'nın Helenleşmiş bir kolu tarafından yönetilen Greko-Pers krallığıdır. Partlar, Ermeniler ve Romalılar arasında tampon bir ülke olmuştur.

Kommagene Krallığı Anadolu'da kurulan Helenistik hükümdarlıklarından biri olan Kommagene hanedanı mensuplarıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Mithridatis (Part kralı)</span> Part kralı (171-132 MÖ)

I. Mithridatis; MÖ 165-MÖ 132 yılları arasında Part kralı.

<span class="mw-page-title-main">Eurymedon Muharebesi (MÖ 190)</span> Deniz muharebesi

Eurymedon Muharebesi ayrıca Side Muharebesi olarak da bilinir, MÖ 190 Ağustos'unda gerçekleşti. Roma-Selefkî Savaşı'nın bir parçası olarak, Amiral Eudamus komutasındaki Rodos filoları Hannibal'in komutasındaki Selefkî filosuyla karşı karşıya gelerek savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Thermopylae Muharebesi (MÖ 191)</span> Roma-Selefkî savaşında bir muharebe

Thermopylae Muharebesi MÖ 24 Nisan 191'de gerçekleşti. Roma-Selefkî Savaşı'nın bir parçası olarak, konsül Manius Acilius Glabrio liderliğindeki Roma Cumhuriyeti kuvvetlerinin III. Antiohos'un Selefkî - Aetolia ordusuyla karşı karşıya geldiği muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">I. Fraates</span> Part kralı

I. Fraates, MÖ 170/168'den MÖ 165/64'e kadar Arşak hanedanının kralıdır. Mardialılara boyun eğdirmiş, Elburz Dağları'ndaki topraklarını fethetmiş ve Hyrkania'yı Selefkî İmparatorluğu'ndan geri almıştır. MÖ 165/64'te ölmüş ve yerine varisi olarak atadığı kardeşi I. Mithridatis geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Mithridatis (Part kralı)</span> Dokuzuncu kral ve en büyük Part imparatoru (124-91 MÖ)

II. Mithridatis, MÖ 124'ten 91'e kadar Part İmparatorluğu'nun kralıydı. Hanedanının şimdiye kadar hüküm süren en büyüklerinden biri olarak kabul edilen kendisi, antik çağda Büyük Mithridatis olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">I. Gotarzes</span> Part kralı

I. Gotarzes, MÖ 91'den MÖ 87 veya 80'e kadar Part İmparatorluğu'nun kralıdır. II. Mitridates'in oğlu ve halefi ve yerine oğlu I. Orodes geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Orodes</span> Part kralı

I. Orodes, MÖ 80'den 75'e kadar Part İmparatorluğu'nun kralıdır. I. Gotarzes'in oğlu ve vârisidir. Onun hükümdarlığı nispeten belirsizdir. Tahtı MÖ 87-80'de sözde amcası III. Mithridatis tarafından gasp edilmiş olabilir, ancak bu bilimde çok az destek buldu. Askeri faaliyetlerinden I. Orodes'in, MÖ 81/80'den itibaren bağımsız olan Elymais'te MÖ 78 yılında Part egemenliğini yeniden kurduğu bilinmektedir. I. Orodes sonra tahtı, kraliyet Arsakes Hanedanı'nın farklı bir koluna mensup olan yaşlı Part prensi Sinatrukes'a kaptırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Mithridatis (Part kralı)</span> Part kralı

IV. Mithridatis, MÖ 57'den 54'e kadar bir Part kralıdır. III. Fraates'in oğlu ve halefidir. Hükümdarlığı, sonunda IV. Mithridatis idam ettirip yerini alan küçük kardeşi II. Orodes ile hanedan mücadelesini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">III. Mithridatis (Part kralı)</span> Part kralı

III. Mithridatis, MÖ 87'den 80'e kadar Part İmparatorluğu'nun kralıdır. Varlığı bilimde tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Mithridatis (Kommagene kralı)</span> Kommagene kralı

I. Mithridatis Kallinikos, MÖ 2. yüzyılın sonlarında ve MÖ 1. yüzyılın başlarında yaşamış Orontid Ermeni kökenli bir kraldı. Mithridatis, Kommagene Kralı Sames II Theosebes Dikaios'un prensi, oğlu ve halefiydi. MÖ 109'daki halefiyetinden önce, barış ittifakı kapsamında Kral Antiochus VIII Grypus ve Ptolemaios prensesi Tryphaena'nın kızı Suriye Yunan Prensesi Laodice VII Thea ile evlendi. Mithridatis, Yunan kültürünü benimsedi. Laodice, Mithridatis'e Kommagene'nin prensi ve gelecekteki kralı I. Antiohos Theos adında bir oğul doğurdu. Mithridatis, M.Ö. 70 yılında öldü. Yerine ve Antiohos geçti.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Antiohos</span> Selefkî hükümdarı

VIII. Antiohos Epiphanes/Callinicus/Philometor, lakabı Gripus, Helenistik Selefkî İmparatorluğu'nun MÖ 125'ten 96'ya kadar hükümdarıydı. II. Dimitrios ve Kleopatra Thea'nın küçük oğluydu. Yaşamının ilk yıllarını Atina'da geçirmiş ve babası ve erkek kardeşi V. Seleukos'un ölümlerinden sonra Suriye'ye dönmüş olabilir. İlk başta annesiyle birlikte hükümdardı. Onun etkisinden korkan VIII. Antiohos, MÖ 121'de Kleopatra Thea'yı zehirletti.

<span class="mw-page-title-main">II. Mithridatis (Kommagene kralı)</span> Kommagene kralı

II. Mithridatis Antiohos Epifanis Filorhomaios Filhellenos Monokritis, MÖ 1. yüzyılda Kommagene kralıdır.

III. Mithridatis Antiohos Epifanis, Kommagene Kralı olarak görev yapan bir prenstir.

<span class="mw-page-title-main">Elamais</span> Part vasal devleti  (147 MÖ-224 MS)

Elymais veya Elamais, MÖ 2. yüzyıldan MS 3. yüzyılın başlarına kadar uzanan özerk bir devlet ve sıklıkla Part kontrolü altında bir vasaldır. Susa'da Basra Körfezi'nin başında yer alıyprdu. Nüfusun çoğu muhtemelen bir zamanlar bu bölgenin kontrolünü elinde bulunduran antik Elamlılardan geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Harakini</span> Part İmparatorluğu içinde bir devlet (141 MÖ-222 MS)

Harakini, Messina (Μεσσήνη) veya Meshan olarak da bilinen, İranlı Hyspaosines tarafından kurulan ve çoğunlukla günümüz Irak sınırları içinde kalan Basra Körfezi'nin başında bulunan bir krallıktı. Başkenti Charax Spasinu, Mezopotamya ile Hindistan arasındaki ticaret için önemli bir limandı ve ayrıca Karun Nehri'nin yukarısındaki Susa şehrine liman olanakları sağlıyordu. Krallık sıklıkla Part İmparatorluğu'nun vasalıydı. Harakini çoğunlukla kültürel dilleri Aramice olan Araplardan oluşuyordu. Prensliğin tüm yöneticilerinin İran isimleri vardı. Arsak hanedanının üyeleri de devleti yönetiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Hyspaosines</span>

Hyspaosines Güney Mezopotamya'da bulunan Harakini krallığının kurucusudur. Başlangıçta Kral IV. Antiohos tarafından tahta çıkarılan bir Selefkî satrapıydı ancak Selefkîlerin İran ve Babil'deki otoritesinin yıkılması ve ardından Partlara geçmesinin ardından MÖ 141'de bağımsızlığını ilan etmiştir. Hyspaosines, MÖ 127 yılında kısa bir süre Part şehri Babil'i işgal etti ve kayıtlarda kral (šarru) olarak kaydedildi. Ancak M.Ö. 124'te Part egemenliğini tanımak zorunda kalmıştır. Aynı yıl ölmüş ve yerine küçük oğlu Apodakos geçmiştir.