İçeriğe atla

I. Aleksios (Trabzon imparatoru)

I. Aleksios
Αλέξιος Α' Μέγας Κομνηνός
Romalıların İmparatoru ve Otokratı
Arması
Trabzon imparatoru
Hüküm süresi1204 - 1 Şubat 1222
Önce gelenMakam oluşturuldu
Sonra gelenI. Andronikos Gidos
Doğumy. 1182
Konstantinopolis
Ölüm1 Şubat 1222
Trabzon
Eş(ler)iTheodora Aksuhina
Çocuk(lar)ıI. İoannis Aksuh
I. Manuil Megas Komninos
Komnini
Tam adı
I. Aleksios Megas Komninos
HanedanKomninos Hanedanı
BabasıManuil Komninos
AnnesiRusudan

I. Aleksios Megas Komninos (YunancaΑλέξιος Α΄ Μέγας Κομνηνός) (yaklaşık 1182 - 1 Şubat 1222), 1204 yılından 1222 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatorudur. Manuil Komninos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın en büyük oğludur. Böylece Bizans İmparatoru I. Andronikos'un torunudur. Andronikos tahtan indirilip, 1185 yılında öldürüldü. Manuil aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

İmparatorluğun kurulması

Nisan 1204 tarihinde, Dördüncü Haçlı Seferi, Konstantinopolis'i almadan önce, 22 yaşında[1] Aleksios, teyzesi Gürcü kraliçesi Tamar'ın sağladığı birliklerle Trabzon'u ele geçirdi.

Komninos Hanedanı, Karadeniz'de eskiye dayalı uzun süreli ilişkiler nedeniyle sevilmekteydiler. Büyükbabası Andronikos, Trabzon ile Sinop arasına Oinaion kalesini yaptırmıştı. Aleksios, Roma İmparatoru ve Büyük Komninos (YunancaΜέγας Κομνηνός, Megas Komnēnos) unvanlarını almıştır fakat bu unvan Georgios Akropolitis'in vakayinamelerine kadar görülmemektedir. Yuhannes Bessarion'un Bizans tarihinde yazdığına göre bu unvan ve Trabzon hanedanı en az 257 yıl ve daha uzun sürmüştür. Yeni devlet, Herakleia'dan doğuya Trabzon'un kendisi ve sonrası Gürcü sınırında Soterioupolis'e kadardır. Aleksios Kırım'ın bazı bölgelerini Trabzon'a haraca bağlamıştır. Cherson, Kerç ve onların hinterlandları, Deniz ötesi anlamına gelen Perateia ismiyle bir vilayet haline getirilmiştir. Sinop'un Anadolu Selçuklu Devleti'ne kaybedilmesi, İznik İmparatorluğu ile doğrudan bağlantının kaybolmasına neden olmuştur. Trabzon'un dış ilişkileri Gürcistan, Anadolu Selçuklu Devleti, özellikle Cenevizliler olmak üzere İtalyan deniz şehirleri ve Erzurum ve Erzincan bulunan küçük emirliklere odaklanmıştır.

I. Theodoros, İznik İmparatorluğu'nu kurmuş; Theodore Mangaphas, Philadelphia'yı almış ve Manuil Maurozomes ise Maeander'da kızını Küçük Asya'nın büyük kısmının hükümdarı Anadolu Selçuklu Sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev'e vererek kendini güvenlik altına almıştı. Uzaktaki Kilikya'da bulunan Ermeni Krallığı ve Troad'daki Ermeni ahalisi bir tehdit oluşturmuyordu. Konstantinopolis Latin İmparatorluğu ile yapılan anlaşma ile Paflagonya Latin İmparatoruna verilmiştir.

Ailesi

Aleksios Trabzon soylusu Theodora Aksuhina ile evlenmiştir. Bu evlilikten:

Aleksios, 18 yıllık hükümdarlık sonrası 40 yaşında 1 Şubat 1222 tarihinde ölmüştür. En büyük oğlu henüz küçük olduğu için taç damadı Andronikos'a geçmiştir.

Kaynakça

  1. ^ Mihail Panaretos, History p. 266 Lambros.

Konuyla ilgili yayınlar

Resmî unvanlar
Önce gelen:
İmparatorluk kuruldu

Trabzon imparatoru

1204-1222
Sonra gelen:
I. Andronikos

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Andronikos</span>

I. Andronikos Komninos, 1183-1185 arasında Bizans imparatoru olmuştur. İmparator I. Aleksios ve İrini Dukena'nin oğlu sebastokratōr İsakios Komninos'un oğludur. Komninos Hanedanı'nın son temsilcisidir. Devlet düzeninde reform yapmaya çalıştıysa da Batı Hristiyanlığına karşı gösterdiği büyük düşmanlıkla Norman istilasını hızlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. İoannis (Trabzon imparatoru)</span> Roma İmparator ve Otokratı

I. İoannis Megas Komninos Aksuh 1235 yılından 1238 yılına kadar Trabzon imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">I. Andronikos (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

I. Andronikos Gidos 1222-1235 yılları arasında Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">I. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon İmparatoru

I. Manuil Megas Komninos, 1238 yılından 1263 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatorudur.

II. Andronikos Megas Komninos, , 1263 yılından 1266 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. I. Manuil ile ilk karısı Trabzon soylusu Anna Xylaloe'nin en büyük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Georgios (Trabzon imparatoru)</span>

Georgios Megas Komninos, , 1266 yılından 1280 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. I. Manuil ile üçüncü eşi Trabzon soylusu İrini Syrikaina'nın en büyük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">II. İoannis (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon İmparatoru

II. İoannis Megas Komninos, 1280 yılından 1297 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. I. Manuil ile üçüncü karısı Trabzon soylusu İrini Syrikaina'nın en küçük oğludur. Öz ağabeyi Georgios'un Moğol İlhanı Abaka Han tarafından esir edilmesinden sonra tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Aleksios (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

II. Aleksios Megas Komninos (Yunanca: Αλέξιος Β΄ Μέγας Κομνηνός, Aleksios II Megas Komnēnos,, 16 Ağustos 1297 yılından 3 Mayıs 1330 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. II. İoannis ile Eudokia Palaiologina'nın oğludur, Paleologos ismini de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Andronikos (Trabzon imparatoru)</span>

III. Andronikos Megas Komninos, , 1330 yılından 1332 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. II. Aleksios ile Ciacak Cakeli'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">II. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

II. Manuil Megas Komninos, 1332 yılında 8 ay Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. III. Andronikos'un muhtemelen gayrı meşru çocuğudur. Ocak 1332 tarihinde, 8 yaşında hükümdar olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Basileios (Trabzon imparatoru)</span>

Basileios Megas Komninos, Ağustos 1332 tarihinden öldüğü 1340 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. II. Aleksios ile Ciacak Cakeli'nin en küçük oğludur.

III. Aleksios Megas Komninos veya Aleksios III, Aralık 1349 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. İmparator Basileios ile ikinci eşi Trabzonlu İrini'nin küçük oğludur. Doğum adı İoannis olmasına rağmen 12 yaşında ölen ağabeyinin ya da Büyük büyük dedesi II. Aleksios hatırasına Aleksios ismi ile tahta geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IV. İoannis (Trabzon imparatoru)</span>

IV. İoannis Megas Komninos, , 1429 yılından 1459 yılına kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. Trabzon imparatoru IV. Aleksios ile karısı Theodora Kantakuzini'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">David (Trabzon ortak imparatoru)</span> Ortak Trabzon imparatoru

David Komninos Trabzon İmparatorluğu'nun kurucularından ve erkek kardeşi Aleksios ile ortak imparatoru. Ayrıca 1204-1214 yılları arası Trabzon İmparatorluğu'nun megas domestikos'u idi. Manuil Komnenos ile III. Giorgi'nin kızı Rusudan'ın oğludur. Böylece Bizans imparatoru I. Andronikos'un torunudur. Andronikos tahtan alınıp, 1185 yılında öldürüldü. Manuil aynı zamanda kör edildi ve sonrasında tarihi kayıtlarda ismi geçmemesine istinaden muhtemelen öldürüldü. Geride iki çocuk bıraktı: Aleksios ve David. Anneleri Rusudan onları Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

Manuil Komninos, Bizans İmparatoru I. Andronikos'un adı günümüze ulaşmamış ilk karısının oğludur.

<span class="mw-page-title-main">III. Manuil (Trabzon imparatoru)</span> Trabzon imparatoru

III. Manuil Megas Komninos, 20 Mart 1390 tarihinden ölümüne kadar kadar Trabzon İmparatorluğu'nun imparatoru. III. Aleksios ile Theodora Kantakuzini'nin oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Anna Xylaloe</span>

Anna Xylaloe, Trabzon İmparatorluğu imparator eşi.

Rusudan, III. Giorgi'nin kızıdır. Bizans İmparatoru I. Andronikos'un oğlu Manuil Komnenos ile evlenmiştir. Rusudan ve Manuil çiftinin, Trabzon İmparatorluğu'nun kurucuları olan Aleksios ve David isimli çocukları olmuştur. Kardeşi Tamar'ın hükümdarlık dönemi diplomatik başarılar, askeri zaferler, dini, kültürel ve sanatsal açılımlar ile Gürcistan’ın "Altın Çağı" olarak bilinir. Manuil kör edilip öldürüldüğünde, Rusudan Aleksios ve David'i Gürcistan ya da Karadeniz'in güney sahillerine kaçırdı.

<span class="mw-page-title-main">Sinop Kuşatması</span>

Sinop Kuşatması, Küçük Asya'da bir liman kenti olan Sinop'un 1214 yılında Selçuklu Sultanı I. İzzeddin Keykâvus (1211-1220) Tarafından başarılı bir kuşatılması ve fethidir. Sinop, Dördüncü Haçlı Seferi'nden sonra kurulan Bizans ardıl devletlerinden biri olan Trabzon İmparatorluğu'nun elinde bulunan, Karadeniz kıyısında önemli bir liman kentiydi. Şehrin fethi Selçuklu tarihçisi İbn Bîbî tarafından ayrıntılı olarak belgelenmiştir. İzzettin Keykavus, bölgeyi tanıyan kişilerden kalenin silah zoru ile değil, içerdekilerin karadan ve denizden irtibatını kesip uzun süreli kuşatma ile düşürülebileceği bilgisini almıştır. Trabzon İmparatoru I. Aleksios (1204-1222) Kuşatmayı kırmak ve Şehrin düşmemesi için Trabzon ordusuna liderlik etti, ancak mağlup oldu ve esir düştü, şehir 1 kasımda teslim oldu. Önceleri teslim olmak istemeyen halk I. Aleksios'un öldürülmemesi, kimsenin canına kıyılmaması ve herkesin istediği yere gidebilmesi şartıyla 3 Kasım 1214 tarihinde kalenin anahtarlarını Selçuklulara teslim etmiştir. Bazı kaynaklara göre, ortak İmparator ve İmparator Aleksios'un kardeşi David Komninos'un kuşatma sırasında savaşırken ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın Haldia'yı işgali</span>

Gürcistan'ın Haldia ve Paflagonya'yı işgali, 1204 yılında Gürcistan Kraliçesi Tamar tarafından gerçekleştirildi. Bu sefer sonucunda Karadeniz kıyısında Trabzon İmparatorluğu kuruldu.