İçeriğe atla

I. Ağa Han

Hasan Ali Şah

I. Ağa Han, asıl adı (Farsça:حسن علی شاه /Hasan Ali Şah) (1800-Nisan 1881), Şiiliğin Nizari İsmaili tarikatının imamı.

Hayatı

İran'ın Kirman Eyaleti'nin valisi olan Ağa Han, Feth Ali Şah'ın yakın çevresindendi. İran şahı ona 1818'de “Ağa Han” (başkomutan) unvanını verdi. Ancak Muhammed Şah döneminde aile onurunun lekelendiği düşüncesine kapılan Ağa Han 1838'de bir ayaklanma başlattıysa da yenilerek Hindistan'a kaçtı. I. İngiliz-Afgan Savaşı'nda (1839-42) ve Sind'in fethinde İngilizlere yardım etti, buna karşılık olarak kendisine aylık bağlandı.

Ağa Han Davası

Bombay'a yerleştikten sonra müritlerinden küçük bir grup, onun dinsel otoritesine karşı çıktı ve dini gelenekler gereği Ağa Han'a hediye verme zorunluluğuna karşı tepki göstererek dava açtılar. Fakat, 1866'da İngiliz sömürge mahkemesi Ağa Han lehinde karar verdi ve dava Ağa Han lehinde sonuçlandı.[1]

Vefatı

64 senelik imamlığından sonra Nisan 1881 tarihinde Bombay'da ölen Hasan Ali, Mazagaon'a defnedildi. Soyunun doğrudan Muhammed'in kızı Fatma ile damadı Ali'den ve Mısır'daki Fatimi halifelerinden geldiğini ileri sürmüştür.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Seyyit Hasan Paşa, bazen Karahisarî Hasan Paşa, I. Mahmud saltanatında, 23 Ağustos 1743 - 9 Ağustos 1746 tarihleri arasında iki yıl on ay on altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Hanedanı</span> 1789-1925 yılları arasında İranı yöneten Türk hanedan

Kaçar Hanedanı, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş bir İran Devletidir.

<span class="mw-page-title-main">İsmaililik</span> İslâmın Şiilik koluna bağlı bir mezhep

İsmâilîlik, adını İsmâil b. Ca'fer es-Sâdık'tan alan Şii mezhebi.

<span class="mw-page-title-main">Meşhed</span> İranda bir şehir

Meşhed, İran'ın Razavi Horasan Eyaleti'nin yönetim merkezi ve ülkenin ikinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ Hanlığı</span>

Karabağ Hanlığı, 1748-1805 yılları arası bugünkü Azerbaycan topraklarında yer almış ve İran'ın Kaçar Hanedanı egemenliği altında fiilen bağımsız olmuş Azeri feodal devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Revan Hanlığı</span> 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren Türk hanlığıdır. Kökeni Türk olan hanlığın bayrağında elinde kılıç tutan bir aslan sembolü vardır.

Revan Hanlığı, merkezi günümüzdeki Erivan şehrini başkent olarak seçen ve 1747 ile 1828 yıllarında faaliyet gösteren hanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Nizarîlik</span> Şii İslamın bir kolu

Nizârîlik, İslam'ın Şia mezhebi olan İsmâilîyye mezhebinin alt kollarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Hanlığı</span>

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

İsmail Han, Karadağ Hanı. 1782 ile 1783 yılları arası ve 1791 ile 1797 yılları arası Karadağ Hanlığı yapmıştır. Soyu Tokmaklı oymağından gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tebriz Hanlığı</span>

Tebriz Hanlığı, İran'ın kuzeybatısındaki Güney Azerbaycan bölgesinde yer almış eski hanlıktır. Hanlık, Dunbuli Aşireti reisi Necef Kulu tarafından 1757 yılında kuruldu. Hanlık zaman içerisinde bölgedeki Türklerle akrabalık bağları kurmuştur,1802'de hanlık lağvedildi ve toprakları Hoy Hanlığı'na katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Hanlığı</span>

Bakü Hanlığı, 1718-1806 yıllar arasında Azerbaycanın doğusunda hüküm süren bir hanlık.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Muhammed Şah</span> Türk Kaçar Hanedanının kurucusudur.

Ağa Muhammed Şah, Kaçar Aşireti'nin reisi; 1794-1925 yılları arasında İran'a hakim olan Kaçar Hanedanı'nın kurucusudur. Aslen Kaçar kabilesinden Koyunlu kolunun aşiret reisiydi. Ağa Muhammed Han 1789'da İran Şahı olarak tahta çıktı, ancak Mart 1796'ya kadar resmen taç giymedi, 1794'te Zend hanedanlığından Lotf Ali Han'ı öldürmesiyle tahta çıktı. 17 Haziran 1797'de suikasta kurban gitti ve yeğeni Feth Ali Şah Tahta çıktı. Ağa Muhammed Han'ın Saltanatında başkenti Tahran yaparak İran'ın tekrar merkezi otoriteye kavuşmasını sağladı. Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesiyle Tiflis'e şiddetli bir saldırı düzenleyerek 15,000 Gürcü esir İle İran'a geri döndü.

<span class="mw-page-title-main">Feth Ali Şah</span>

Feth Ali Şah, Kaçar Hanedanı'ndan olup 1797-1834 yılları arasında İran'da hüküm süren ikinci şah. Yönetimi sırasında Kuzey Kafkasya'yı Gülistan ve Türkmençay Antlaşması'yla geri alınamayacak şekilde Rusya'ya bırakmıştır. Feth Ali Şah Tarihçi Joseph M. Upton'a göre, "uzun sakalıyla, ince beliyle, evlatlarıyla İranlılar arasında meşhurdur." Feth Ali Şah'ın saltanatının sonlarında, ekonomik sıkıntılar, askeri ve teknolojik yükümlülük İran'ı parçalanmanın eşiğine getirdi, ölümünden sonra yaşanan taht mücadelesiyle çözülme hızlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kerim Han Zend</span> Kerim Han Zend bir Kürt İran hükümdarı

Kerim Han Zend, 1705; Şiraz - 1 Mart 1779; Şiraz) İran'ın hükümdarı ve 1760 - 1779 yılları arasında İran'ın fiili Şah'ı ve Zend Hanedanı'nın kurucusu.

Nizari fıkhı, İsmâil’îyye mezhebinin bir kolu olan Nizarîlik şubesinin kendine has İslâmî hukûk, ilke ve kurallarını tanımlayan, temelleri Meymûn’ûl-Kaddâh ve oğulları tarafından atılan Bâtınî fıkıh öğretisi. Bu fıkha göre İmâmet sona ermemiş olup hâlâ babadan oğula geçmektedir. Günümüzdeki imâmları Nizârîlik mezhebinin Kırk Dokuzuncu İmâm-ı Zamânı olan IV. Ağa Han'dır. Nizârî mezhebinin âkidesine göre İmâmet babadan oğula geçmek suretiyle hiç kesintiye uğramadan günümüze kadar ulaşmıştır. Nizar'ın Mısır'dan ayrılması ve vefât etmesinden sonra ise oğlu El-Hâdî bin el-Nizâr'ın Elemût Kalesi'nde Gayba halinde "Gizlenen-İmâm" olarak İmâmet'i devam ettirdiğine inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">II. Ağa Han</span>

Âkâ Ali Şah II. Ağa Han ; Nizârî-İsmâ‘îlî Müslümanları'nın Kırk Yedinci İmâmı olan Aka Ali Şah Âkâ ‘Alî Şâh; 1830; Mehellat, İran - Ağustos 1885; Pune, Hindistan) için kullanılan bir ünvândı.

<span class="mw-page-title-main">Penahali Han</span>

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

İbrahim Halil Han, Karabağ Hanlığı hanı. Azerbaycan Türk'ü Cevanşir ailesinden Penah Ali Han'ın oğludur.

Ebu'l-Feth Han Zend, 6 Mart 1779'dan 22 Ağustos 1779'a hüküm süren Zend Hanedanı'nın üçüncü şahı idi.

Ebul-Feth Muhammed Mirza veya Sultan II. Muhammed, Sultan II. Hüseyin'in oğluydu. Tahtta hak iddia eden son Safevi prensiydi. 1786'da Ağa Muhammed Han Kaçar kendi adına bir fetva verdi ve meşruiyetini kullanmak için sikkeler bastırdı, ancak Muhammed Mirza Kaçar varlığını reddetti ve Hindistan'a göç etti.