İçeriğe atla

Işık yılı

Ocak 1910 büyük kuyruklu yıldızının (sarı çizgi) ve Hyakutake kuyruklu yıldızının (turuncu çizgi) yörüngelerine kıyasla bir ışık yılı (daha büyük küre, yarıçap için sarı ok) ve bir ışık ayının (daha küçük küre) güneş merkezli gösterimi.
Andromeda galaksisinin çapı yaklaşık 140.000 ışık yılıdır.

Işık yılı, astronomide uzaklıkları ifade etmek için kullanılan ve yaklaşık 9,46 trilyon kilometreye (9,46×1012 km) karşılık gelen uzunluk birimi. Uluslararası Astronomi Birliğinin (IAU) tanımına göre bir ışık yılı, ışığın bir Jülyen yılında (365,25 gün) boşlukta kat ettiği mesafedir.[1] İçinde "yıl" sözcüğü geçtiği için bazen hatalı olarak zaman birimi gibi algınsa da zaman birimi değildir.

Tanımlama

Uluslararası Astronomi Birliği'ne göre (IAU), bir ışık yılı, ışık benzeri bir elektromanyetik dalganın bir jülyen yılında boşlukta katettiği mesafe olarak tanımlanır. Bir yıl için birkaç tanımlama vardır: Tropikal yıl, gregoryen yılı, jülyen yılı ve yıldız yılı. Bunlar birbirinden yüzde 0,005'e kadar sapma gösterir ve bu da daha doğru veriler için farklılıklara neden olur. Bu nedenle Uluslararası Astronomi Birliği, kesin olmayan bir yılın jülyen yılı (= tam olarak 365,25 gün) olarak yorumlanmasını tavsiye etmiştir.[1] Işık yılına benzer şekilde, ışık saniyesi, ışık dakikası, ışık saati ve ışık günü birimleri tanımlanır. Uluslararası Birimler Sisteminde (SI), "metre" birimi, 299.792.458 m/s değerinde sabitlenmiş ışık hızı ile tanımlanır. Bu nedenle, bir ışık yılı tam bir metre sayısıdır:

Işık saniyesi:1 Ls=299.792.458 m03,0 × 105 km0=300.000 km
Işık dakikası:1 Lm=17.987.547.480 m01,8 × 107 km0=18 milyon km
Işık saati:1 Lh=1.079.252.848.800 m01,1 × 109 km0=1,1 milyar km
Işık günü:1 Ld=25.902.068.371.200 m02,6 × 1010 km0=26 milyar km
Işık yılı:1 Ly=9.460.730.472.580.800 m09,5 × 1012 km0=9,5 trilyon km

Ayrıca, bir ışık yılı yaklaşık olarak:

1 ışık yılı   = 9.460.730.472.580.800 metre (tam olarak)[1]
≈ 9,461 petametre
≈ 9,461 trilyon kilometre (5,879 trilyon mil)
≈ 63.241,077 AU
≈ 0,306601 parsek

Bazı uzaklıklar

  • Dünya ve Ay arasındaki en büyük uzaklık 1.2-1.3 ışık saniyesidir.[2]
  • Dünya ile Güneş arasındaki ortalama uzaklık 8 ışık dakikasıdır.[3]
  • Güneş sistemimizi kuşatan Oort bulutu yaklaşık 2 ışık yılı çapındadır.[4]
  • Bize Güneş'ten sonra en yakın yıldız olan Proxima Centauri, 4,2 ışık yılı uzaklıktadır.[5]
  • Samanyolu galaksisinin çapı 100.000 ışık yılı kadardır.[6]
  • Samanyolu'nun komşu galaksilerinden Andromeda, bize 2,3 milyon ışık yılı uzaklıktadır.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b c "IAU ve astronomik birimler". 5 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  2. ^ "Dünya hakkında bilgiler". 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  3. ^ "Güneş sistemi hakkında bilgiler". 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  5. ^ "Proxima Centauri hakkında bilgiler". 4 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  6. ^ "Samanyolu hakkında bilgiler". 9 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 
  7. ^ "Andromeda(M31) hakkında bilgiler". 25 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güneş Sistemi</span> Güneş ve Güneş merkezli astronomik cisimler

Güneş Sistemi, Güneş'in kütleçekim kuvvetiyle yörüngede tutulan ve çeşitli gök cisimlerinden oluşmuş bir sistemdir. Güneş ve 8 gezegen ile onların doğruluğu onaylanmış 150 uydusu, 5 cüce gezegen ile onların bilinen toplam 8 uydusu ve milyarlarca küçük gök cisminden oluşur. Küçük cisimler kategorisine asteroitler, Kuiper Kuşağı cisimleri, kuyruklu yıldızlar, gök taşları ve gezegenler arası toz girer.

<span class="mw-page-title-main">Artık yıl</span>

Artık yıl, Miladî takvimde 365 yerine 366 günü olan yıl. Bu fazladan gün, normalde 28 gün olan Şubat ayına 29 Şubat'ın eklenmesi ile elde edilir. Dört yılda bir yapılan bu uygulamanın nedeni Dünya'nın Güneş çevresinde dönme süresinin, Güneş'in aynı meridyenden iki kez geçişi arasındaki ortalama zamanın (gün) tam katı olmamasıdır. Bir astronomik yıl yaklaşık olarak 365,242 gün olmasına rağmen normal bir takvim yılı 365 gündür.

<span class="mw-page-title-main">Oort bulutu</span> Güneşin etrafında dönen kuyruklu yıldız kümesi

Oort Bulutu veya Öpik-Oort Bulutu, Güneş'in etrafında dönen kuyruklu yıldız kümesi. Bu kuyruklu yıldızların enberi ölçeği 5-50 AB ve enöte ölçeği ise 30.000-100.000 AB'dir. Unutulmamalıdır ki enöte yörüngeleri Plüton'un yörüngesinin çok ötesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Evren</span> uzay, zaman ve herşeyin bütünü

Evren, Kâinat veya Kozmos, gezegenler, yıldızlar, gökadalar ve diğer tüm madde ile enerji yapıları dahil olmak üzere uzay ve zamanın tamamı ve muhtevasıdır. Bununla birlikte gözlemlenebilir evren, temel parçacıklardan başlayarak gökadalar ve gökada kümeleri gibi büyük ölçekli yapılara kadar tüm madde ve enerjinin mevcut düzeniyle sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Andromeda (takımyıldız)</span> bir takımyıldız

Andromeda, 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan ve 88 modern takımyıldızdan biridir. Kuzey Göksel Yarımküre'de yer alan takımyıldız, Yunan mitolojisinde kayalara zincirlenip deniz canavarı Cetus tarafından yenilmek üzere bırakılan Cassiopeia'nın kızı Andromeda'nın adını taşır. Andromeda, Perseus efsanesindeki karakterler için adlandırılmış diğer birkaç takımyıldızla birlikte, Kuzey Yarımküre'de en çok sonbahar akşamları belirgin şekilde görülür. Kuzeydeki dik açıklığı (deklinasyon) nedeniyle yalnızca 40° güney enleminin kuzeyindeki gözlemciler tarafından görülebilir, daha güneydeki gözlemciler için ise ufkun altında kalır. Kapladığı 722 derece karelik alanla en büyük takımyıldızlardan biridir. Bu büyüklük, Dolunayın boyutunun 1.400 katından, en büyük takımyıldız olan Suyılanı'nın boyutunun %55'inden ve en küçük takımyıldız olan Güneyhaçı'nın boyutunun 10 katından fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Andromeda Galaksisi</span> Andromeda Takımyıldızında bulunan sarmal bir galaksi

Andromeda Galaksisi, Andromeda Takımyıldızı'nda bulunan sarmal bir galaksidir. Mitolojik bir kavram olan Andromeda'nın Türkçedeki karşılığı, zincire vurulmuş kız anlamına gelmektedir. Ayrıca Messier 31, M31 ve NGC 224 olarak da bilinir. Galaksi, Spitzer Uzay Teleskobu'ndan elde edilen verilere göre bir trilyon yıldıza ev sahipliği yapmaktadır. Samanyolu galaksisi ile arasındaki uzaklık yaklaşık olarak 2,54 milyon ışık yılıdır. 2006 ölçümlerine göre Samanyolu, Andromeda'nın kütlesinin ancak ~80%'ine sahiptir. Andromeda'nın bir diğer özelliği ise çıplak göz ile Dünya'dan görülebilen en uzak gök cismi olmasıdır. Ayrıca Samanyolu'na en yakın büyük galaksidir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Centauri</span> Erboğa takımyıldızında bulunan üçlü yıldız sistemi, üç yıldızdan biri olan Proxima Centauri, Dünyaya en yakın yıldız olmasıyla bilinir

Alfa Centauri, Erboğa takımyıldızının güneyinde bulunan bir yıldız sistemidir. Sistem üç yıldızdan oluşur: Rigil Kentaurus, Toliman (B) ve Proxima Centauri (C). Proxima Centauri, 4,2465 ışık yılı uzaklığıyla aynı zamanda Güneş'e en yakın yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Astronomik birim</span>

Astronomik birim veya Astronomi birimi, kabaca Dünya'dan Güneş'e olan mesafe olarak kabul edilen bir uzunluk birimidir. Dünya'nın Güneş'e olan mesafesi değişmekle beraber yaklaşık olarak 150 milyar metre veya 8,3 ışık dakikasına eşittir. Astronomik birim, genellikle Güneş Sistemi veya diğer yıldız sistemleri içindeki uzaklıkların ölçümünde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Edwin Hubble</span> Amerikalı gökbilimci (1889 – 1953)

Edwin Powell Hubble, Amerikalı astronom.

<span class="mw-page-title-main">Küresel yıldız kümesi</span> galaksi merkezi etrafında dolanan yıldızların, küresel bir bileşimi

Küresel yıldız kümesi, galaksi merkezi etrafında uydu gibi dolanan, yıldızların küresel bir bileşimidir. Küresel yıldız kümeleri yerçekimi ile bir arada durabilirler. Yerçekimi sayesinde küresel bir şekle ve göreceli olarak merkeze doğru artan bir madde yoğunluğuna sahiplerdir. Yıldız kümesinin bir alt kategorisi olan küresel yıldız kümesi, Latince bir sözcük olan ve küçük küre anlamına gelen globulus kelimesinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız kümesi</span> Kütle çekimi altında birbirlerine bağlı yıldızlar topluluğu

Yıldız kümeleri veya yıldız bulutları, öz kütleçekimiyle bir arada tutulan büyük yıldız gruplarıdır. İki ana yıldız kümesi türü belirlenmiştir: Küresel kümeler, kütleçekimsel olarak bağlı on bin ila milyonlarca yaşlı yıldızın oluşturduğu sıkı gruplardır, açık kümeler ise genellikle birkaç yüzden az üye içeren, daha gevşek kümelenmiş ve çoğunlukla çok genç yıldızların oluşturduğu gruplardır. Açık kümeler, gökada içinde hareket ederken dev moleküler bulutların çekim etkisiyle zamanla dağılır, fakat küme üyeleri artık çekimsel olarak bağlı olmasalar da uzayda genel olarak aynı yönde hareket etmeye devam ederler; bunlara yıldız topluluğu, bazen de hareketli grup denir.

<span class="mw-page-title-main">Proxima Centauri</span>

Proxima Centauri, Erboğa takımyıldızı bölgesinde, G-bulutu içinde, Güneş'ten 4,24 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cücedir. Latince adı "Centaurus'a en yakın yıldız" anlamına gelir. Güney Afrika'daki Union Rasathanesi'nin müdürü İskoç astronom Robert Innes tarafından 1915 yılında keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Güneş Sistemi cismi</span>

Küçük Güneş Sistemi Cismi, 2006 yılındaki kararla Uluslararası Astronomi Birliği'nce (UAB) tanımlanan güneş sisteminde bulunup ne gezegen, ne de cüce gezegen olan bir cisimdir:

Güneş'in etrafından dönen diğer cisimlere topluca "Küçük Güneş Sistemi Cismi" olarak telmih edilecek... Bunlar, şu anda Güneş Sistemi'nin çoğu asteroitlerini, çoğu Neptün-ötesi cisimleri (NÖC), kuyruklu yıldızlar ve diğer küçük cisimleri içerir.

Astronomide yıldızlardan gelen ışığın Dünya’nın Güneş çevresindeki hareketi sebebiyle sapmasına verilen isimdir. Işık kırılması konusuyla karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Macellan Bulutu</span> galaksi

Büyük Macellan Bulutu, bir zamanlar Samanyolu gökadasının uydusu olduğu düşünülmüş olan yakın bir gökadadır. 50 kiloparsekten(≈160,000 ışık yılı) birazcık daha az mesafedeki Büyük Macellan Bulutu, Samanyolu merkezine yakın uzanan Yay Eliptik Cüce Gökadası (~ 16 kiloparsek) ve Büyük Köpek Cüce Gökadalarından (~ 12.9 kiloparsek) sonra Samanyolu'na en yakın üçüncü gökadadır. Güneş kütlesinin yaklaşık 10 milyar katı (1010 güneş kütlesi) büyüklüğünde bir kütleye sahiptir, bu da Samanyolu'nun yaklaşık yüzde biri kütleye sahip olduğunu gösterir. Büyük Macellan Bulutu, Yerel Grup'taki en büyük gökada Andromeda Gökadası (M31), ikinci sıradaki Samanyolu Gökadası ve üçüncü sıradaki Üçgen Gökadası'ndan (M33) sonra Yerel Grup'taki dördüncü en büyük gökadadır.

<span class="mw-page-title-main">Yıldızlar arası yolculuk</span>

Yıldızlar arası yolculuk, yıldızlar arasında insanlı ya da insansız yapılan seyahat. Uzay gemileriyle yıldızlar arası yolculuk konsepti bilimkurgunun temel ögelerinden biridir. Yıldızlar arası yolculuk, gezegenler arası yolculuktan olağanüstü düzeyde daha zordur.

<span class="mw-page-title-main">Andromeda-Samanyolu çarpışması</span>

Andromeda-Samanyolu çarpışması, Yerel Grup bünyesinde bulunan Andromeda ile Dünya'yı da içinde barındıran Samanyolu gökadalarının yaklaşık 4 milyar yıl içerisinde çarpışacaklarının öngörüldüğü galaksi çarpışmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Proxima Centauri b</span> Ötegezegen

Proxima Centauri b bir ötegezegen olup Güneş'e en yakın yıldız olan kırmızı cüce Proxima Centauri etrafındaki yörüngesi yaşanabilir bölgededir. Bulunduğu yer, Dünya'dan 4,2 ışık yılı uzakta bulunan Erboğa Takımyıldızı'ndadır. Güneş Sistemi'ne bilinen en yakın ötegezegen olup muhtemelen yaşanabilir bir yerdir.

Jülyen yılı, astronomide her biri 86400 SI saniyelik tam 365.25 gün olarak tanımlanan bir zaman ölçü birimidir. Jülyen yılının uzunluğu, Batılı toplumlarda birkaç yüzyıl öncesine kadar kullanılan ve birimin adlandırıldığı Jülyen takviminde yılın ortalama uzunluğudur. Yine de, astronomik Julian yılı tarihleri belirlemekten ziyade süre ölçtüğü için, bir Jülyen yılı, Jülyen takviminde veya başka herhangi bir takvimdeki yıllara karşılık gelmez. Aynı zamanda bir yılı tanımlamanın diğer birçok yolu ile de örtüşmemektedir.

Sagan Gezegen Yürüyüşü, Ithaca, New York'ta bulunan Güneş Sistemi'nin yürünebilir ölçekli bir modelidir. Model, tüm Güneş Sistemini - hem gezegen boyutu hem de aralarındaki mesafeler - gerçek boyutunun beş milyarda birine kadar ölçeklendirmektedir. Sagan Gezegen Yürüyüşü Cornell Profesörü Carl Sagan'ın anısına oluşturulmuştur. Sergi ilk olarak 1997 yılında Ithaca'da sergilenmiştir.