Iğdır Ovası

Iğdır Ovası Iğdır ilinde bulunan Aras Nehri boyunca yer alan tektonik kökenli bir çöküntü ovasıdır.^[1]

"Sürmeli Çukuru" olarak da bilinen ovanın Aras Nehri ile ikiye ayrılan ve kuzeyde, Ermenistan'da kalan kısmına "Sahat Çukuru" denmektedir. Sürmeli Çukuru, Arpaçay'ın Aras'la birleştiği yerden başlayıp Aras Nehri'nin Türkiye sınırlarını terk ettiği Türkiye-İran-Nahçıvan sınırlarının birleşme noktasına kadar devam eder. Yükseltisi batıdan doğuya ve güneyden kuzeye doğru azalan ovanın merkezinde Iğdır şehri kurulmuştur. Aras Nehri, ovanın batısındaki bir vadiden geçerek Çalpala Köyü yakınlarında ovaya girer. Buradan Koçkıran Köyüne kadar batı-doğu yönünde akan nehir daha sonra güneydoğuya yönelerek Dilucu dolaylarında Türkiye sınırları dışına çıkar. Iğdır Ovasında nehrin eğimi oldukça azdır. Nehir bu ovada yayılarak sakin akar.^[2] Aras Nehri boyunca uzanan ova, 3 farklı coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Bunlar, Batı Iğdır Ovası, Doğu Iğdır Ovası ve Dil Ovası'dır.

3539 km² ölçüme sahip olan Iğdır ilinde toprakların % 26'sı kadarı (922 km²) ova arazisinden oluştuğu görülmektedir. Bu ovalık alanın yaklaşık olarak 73.768 ha'lık ekilen ve dikilen tarım alanlarından oluşur. 1953 yılında Iğdır ovasında başlatılan sulama projeleriyle ova ekonomik önem kazanmıştır. Ovanın doğu kısmında devam eden sulama ve arazi ıslah çalışmaları ile tarım faaliyetleri batı kısmına göre daha geride kalmıştır. Iğdır ovasında yetiştirilen ürünlerde endüstri bitkileri ezici üstünlüğe sahiptir. Bunların içinde en önemli olanları şeker pancarı, pamuk, ayçiçeği'dır. Şeker Pancarı 1956 yılında Erzurum Şeker Fabrikasının açılmasıyla 1958 yılından itibaren Iğdır ovasında ekilmeye başlanmıştır. Endüstri bitkileri içerisinde tarımı en fazla yapılan bitki olmakla birlikte Iğdır'da şeker fabrikasının bulunmaması yüzünden komşu iller olan Kars, Ağrı ve Erzurum'daki şeker fabrikalarına gönderilmektedir. Bu gönderilme beraberinde rekolte kaybını da ortaya çıkarmaktadır. Bu yüzden Toprak Mahsulleri Ofisi çiftçiyi son zamanlarda şeker pancarı yerine ayçiçeği ekmeye yönlendirmektedir.

Ovada, tarımı en eski olan ve Orta Çağ'a kadar giden diğer bir sanayi bitkisi de pamuktur. Şeker pancarı ve ayçiçeği tarımının geliştirilmesi ile ekim alanı az olan pamuğu eken çiftçi sayısı bir elin parmağını geçmez. Iğdır Ovası ve çevresinde önem taşıyan tahıl, tarım arazilerinin yaklaşık % 55'inden fazla bir alanda yapılmaktadır. Buğdaydan sonra en fazla ekilen tahıl arpadır. Hayvan yemi olarak kullanılan arpa daha çok dağlık alanlarda ekilmektedir. Arpadan başka mısır ve çeltik gibi ürünlerde ekiliyor ise de ekonomik değeri pek fazla olmadığı için bunlar yerlerini özellikle domatesçiliğe ve ayçiçekçiliğe bırakmıştır.

Meyveciliğin geniş alanlarda yapıldığı Iğdır'da özellikle ova kesiminde bağcılık ve diğer meyve ağaçları geniş alanlar kapsamaktadır. Kayısı, şeftali, elma, armut kiraz gibi birçok meyve yetiştirilmektedir. Ovada sebze tarımı da diğer tarım ürünleri kadar geniş alanda yapılmaktadır. Iğdır'ın sahip olduğu yeryüzü şekil ve iklimi çok çeşitli tarım ürünlerinin yetişmesine imkân sağlamaktadır. Sahip olduğu bu çeşitlilik Iğdır'da tarım hayatını geliştirmiş ve çevresindeki il ve ilçelere tarım ürünü sağlayan ve onların ihtiyacını karşılayan bir tarım merkezi durumuna gelmiştir. Özellikle yaz ayları ürettiği meyve ve sebzeler Erzurum ve Ağrı başta olmak üzere birçok doğu şehrine ithal edilmektedir.

• http://www.igdir.gov.tr/ 1 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• https://www.dogadernegi.org/igdir-ovasi/ 28 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.