İçeriğe atla

Hüseyin Avni Paşa Köşkü

Koordinatlar: 41°01′49″K 29°01′27″D / 41.03028°K 29.02417°D / 41.03028; 29.02417
Hüseyin Avni Paşa Köşkü
Harita
Genel bilgiler
Şehirİstanbul
ÜlkeTürkiye
Koordinatlar41°01′49″K 29°01′27″D / 41.03028°K 29.02417°D / 41.03028; 29.02417
Adını aldığıHüseyin Avni Paşa
Tamamlanma19. yüzyıl
Yıkılma28 Haziran 2014

Hüseyin Avni Paşa Köşkü, İstanbul, Üsküdar'daki tarihi bir köşktür.

Fethipaşa Korusu bitişiğindeki Hüseyin Avni Paşa korusunda bulunan 19. yüzyıl yapısı köşk, 28 Haziran 2014 tarihinde çıkan yangında kül oldu.[1] Köşk, ahşap mimarisi ve tavan resimleri ile önemli bir kültür varlığı idi ve 2002 yılında "yıkılmadan korunması gereken birinci grup kültür varlığı" olarak tescillenmişti.

Tarihi

19. yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiştir. Kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte 1850'den sonra, 1876'dan önce yapıldığı düşünülür.[2] Ahşap mimarisi ve tavan resimleri ile önemli bir kültür varlığıdır. Özellikle giriş salonu ve beş odasında bulunan tavan resimleri önem taşır.[3] Yapının tablo şeklinde yapılmış natüralist çiçek, kuş ve manzara resimleri ile mimari yapı ve insan kompozisyonlarından oluşan süslemeleri barok üsluptadır.

Köşk ve içinde bulunduğu koru, adını 19. yüzyıl Osmanlı devlet adamı Hüseyin Avni Paşa’dan alır. Koruda, köşkün yakınındaki arazide geçmişte Halide Edip Adıvar'ın ailesinin de bir süre yaşadığı ikinci bir köşk daha vardı.

Hüseyin Avni Paşa Köşkü'nün farklı devirlerdeki sahipleri arasında şu isimler bulunur: Nuri Demirağ, Kral Faysal, Korkmaz Yiğit, Cavit Çağlar, Dinç Bilgin, Turgay Ciner, TMSF.[3] Köşk, 1960 ve 1970’li yıllarda Türk Sinemasının birçok filminde mekan olarak kullanılmıştır.[4]

Yapı, İstanbul 3 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 8 Ocak 2002 tarihinde alınan kararla "yıkılmadan korunması gereken birinci grup kültür varlığı" olarak tescillendi.[5]

Köşk, içinde bulunduğu koruyla birlikte, yüzde 65'i 2009 yılında, yüzde 35'i 2013 yılında olmak üzere Mehmet Cengiz'e ait Cengiz İnşaat adlı şirkete satıldı.[5] Köşk satın alındıktan sonra restorasyon çalışmaları için izin almak üzere çalışmalar yapıldı. Cengiz İnşaat, köşkün rölöve projesini 11 Nisan 2014'te; restitüsyon projesini ise 7 Mayıs 2014'te Koruma Kuruluna sundu. Anıtlar Yüksek Kurulunun köşkün restorasyonu için 23 Haziran 2014'te özel izin verdi.

2014 yangını

Köşk, restorasyonu için 2014'te Anıtlar Yüksek Kurulunun özel izin vermesinden beş gün sonra çıkan yangında tamamen kül oldu.[5] İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı Anadolu Yakası İtfaiye Müdürlüğü tarafından üç gün sonra hazırlanan raporda, yangının çıkış nedeninin belirlenemediği ve yangına neden olabilecek herhangi bir unsura rastlanılmadığı belirtildi.[5] Köşk bekçisi Şevket Cengiz hakkında başlatılan soruşturmada 3 Eylül 2014 tarihinde takipsizlik kararı verildi.[6]

Yeniden inşası

Cengiz İnşaat, köşkün yeniden inşa edilmesi için hazırladığı projeyi 2015 yılı başında İstanbul 6 No'lu Kültür Varlıklarını Koruma Kuruluna sundu.[7] Anılan kurul, köşkün yalnızca müze ve kütüphane olarak kullanılabilecek şekilde ve aslında uygun biçimde inşa edilmesine izin verdi.[7]

Hüseyin Avni Paşa Köşkü'nün yanı sıra geçmişte Halide Edip Adıvar'ın da yaşadığı ve sonradan yıkılan köşk ve onun müştemilatı olduğu iddia edilen üçüncü bir yapı daha inşa edildi.[8] Dördüncü bir bina için daha onay alındığı, koru içinde hukuka aykırı inşaat yapıldığı iddia edildi.[8]

Mimari özellikleri ve süslemeleri

İki katlı, tek girişi ve tek merdiveni olan bir selamlık köşküdür. İç sofalı plan tipindedir. Merdiven, sofanın sağır duvarına yerleştirilmiştir. Kapılar, odalara ortadan açılır.[2]

Bir sayfiye köşkü olan yapının orijinal planında mutfak ve baca yoktur. Muhtemelen müştemilat olarak ayrı bir binada mutfak olması düşünülmüştür. Ancak böyle bir müştemilat binasının varlığına dair iz bulunmamıştır.[2] Üst katta balkon ve muhtemelen ev halkının toplanıp yeşillikleri seyredeceği bir mekan olarak tasarlanmış bir teras vardır.[2]

Çam, kestane ağaçları bulunan geniş bir bahçe içindeki yapı girişinin hemen sağında geometrik formlardan oluşan bir süs havuzu bulunur. Bahçenin yola bakan duvarında anıtsal bir giriş kapısı bulunur.[2]

Marmara mermeri ile kaplı sahanlığa barok üslupta altı basamaklı bir merdivenle ulaşılır. Sahanlığın üstündeki balkon, saçak işlevi görür. Tavan kaplaması ahşaptır.

İç sofaya geçmeden önce bir rüzgarlık işlevi gören bir giriş sofası bulunur. Giriş sofanda duvar yüzeyleri pano gibi değerlendirilmiş, sıva üzerine boya ile yapılmış çiçek motifleri ile süslenmiştir. Ahşap tavan kaplamasının üzerine kanvas gerilip ahşap çıtalarla desteklenerek oluşturulan tavan yüzeyi de çiçek motifleri ve kalem işleri ile bezelidir.

Çift kanatlı bir kapı ile girilen zemin kat sofasının bütün duvar yüzeylerinde sıva üstüne boya ile yapılmış bitkisel motifler ve Barok motiflerle bezeli panolar vardır. Panoların alt kısmı mermer taklidi boya ile süslenmiştir. Tavan, kanvas üzerine boya kullanarak yapılmış gül demetleri, sarmal dallar ile süslenmiştir.

Sofadan çift kanatlı bir kapı ile geçilen ahşap bir merdivenle üst kata ulaşılır. Merdivenin sağ yan duvarı büyük ölçekli bir tablo gibidir, barok motiflerle süslenmiştir. Yapının esas katı üst kattır. En süslü ve en özenli mekanlar üst kattadır.[2]

Kaynakça

  1. ^ "Tarihi Hüseyin Avni Paşa Köşkü Yandı". Bianet. 28 Haziran 2014. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020. 
  2. ^ a b c d e f Hanoğlu, Melda (1993). "Erenköy - Kozyatağı'nda Hüseyin Avni Paşa Köşkü restorasyonu". İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b "Hüseyin Avni Paşa Köşkü'nün başına gelmeyen kalmadı". soL. 14 Temmuz 2014. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
  4. ^ "TMSF, Halide Edip Adıvar'ın köşkünü satıyor". Gazete Vatan. 7 Ekim 2007. 19 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
  5. ^ a b c d "İtfaiyeye göre tarihi Hüseyin Avni Paşa Köşkü'nü kül edecek bir unsur yokmuş". 8 Temmuz 2014. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020. 
  6. ^ "Köşk yangınında skandal karar". Sözcü. 3 Eylül 2014. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020. 
  7. ^ a b "Hüseyin Avni Paşa Korusu'nda Mehmet Cengiz talanı". 15 Temmuz 2018. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020. 
  8. ^ a b "Hüseyin Avni Paşa Korusu Yine Kaçak İnşaat ile Gündemde". www.yapi.com.tr. 7 Ekim 2019. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Hünkâr Köşkü Müzesi, Bursa'da Uludağ'ın eteklerindeki Temenyeri'de bulunan tarihî yapıda 2003 yılında ziyarete açılan bir müze.

<span class="mw-page-title-main">Ihlamur Kasrı</span> İstanbul’da bulunan tarihi yapı

Ihlamur Kasrı, Beşiktaş ve Nişantaşı arasındaki vadide yer alan Ihlamur Mesiresi'ndeki kasırdır. Buraya Abdülmecid (1839-1861) tarafından Nigoğos Balyan'a “Merasim Köşkü” ile “Maiyet Köşkü” olarak adlandırılan iki kasır yaptırılmıştır. Bunlardan Merasim Köşkü, asıl Ihlamur Kasrı'dır. Yüksek bir subasman üzerine tek kattan oluşan dikdörtgen planlı köşk, kesme taştan inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Validebağ Korusu</span> Yeşil alan

Validebağ Korusu ya da Adile Sultan Korusu, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde bulunan ve 354 bin m2 alana sahip olan, İstanbul’un Anadolu yakasının ikinci en büyük yeşil alanıdır. İstanbul'un Kadıköy ilçesinin Koşuyolu semti ile Üsküdar ilçesinin Altûnizâde semti ve Barbaros mahallesinin kesiştiği bölgede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çadır Köşkü</span>

Çadır Köşkü İstanbul, Beşiktaş'taki Yıldız Parkı içindeki tarihi bir köşktür.

<span class="mw-page-title-main">Vahdettin Köşkü</span> İstanbul, Türkiyede bir Cumhurbaşkanlığı ofisi

Vahdettin Köşkü veya Çengelköy Köşkü, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde Çengelköy'de bulunan köşktür. Köşk, padişah olmadan önce Şehzade Mehmed Vahdeddin Efendi tarafından kullanıldığı için Vahdettin Köşkü adıyla bilinir. Şu anda Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı tarafından 'Çalışma Ofisi' olarak kullanılmaktadır.

Kapu Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi cami. Şehirdeki Osmanlı camileri arasındaki en büyük camidir. Merkez Karatay ilçesi, Sarraflar caddesi üzerindeki caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olup, Karatay Müftüğülüğü'ne bağlı olarak faal durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmecid Efendi Köşkü</span>

Abdülmecid Efendi Köşkü, Kuzguncuk’taki Bağlarbaşı Korusu içinde bulunan tarihi köşk.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Paşa Camii</span> Diyarbakırda yer alan bir cami

Fatih Paşa Camii, Türkiye'nin Diyarbakır şehrinde yer alan bir camidir. Şehrin ilk Osmanlı Valisi Bıyıklı Mehmed Paşa tarafından 1516-1520 tarihleri arasında inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kaptan İbrahim Ağa Camii</span>

Kaptan İbrahim Ağa Camii, 1622 yılında Kaptan İbrahim Paşa tarafından İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde yaptırılmıştır.

TCDD Müzesi ve Sanat Galerisi; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir müzedir. 1990 yılında açılan müzede sergilenen bütün eserler, demiryollarında çalışanlar tarafından kullanılmış olan eşyalardır.

<span class="mw-page-title-main">Uşakizade Köşkü</span> İzmir, Türkiyede bir köşk

Uşakizade Köşkü, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan bir köşktür.

Erdebil Köşkü ya da diğer adıyla Ber Der-i Pir, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir köşktür. Gazi Köşkü ile aynı tepe üzerindedir ve Kırklar Dağı, Dicle Nehri ve Hevsel Bahçeleri'ne hâkim bir manzarası bulunmaktadır. Yeniden restore edilen yapı 09.11.1994 gün, 1506 sayılı karar gereği Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescillenmiştir.

Atatürk Köşkü Müzesi, Türkiye'nin başkenti Ankara'da bulunan, Mustafa Kemal Atatürk'ün 1921-1932 yılları arasında yaşadığı konut ve çalışma mekânıdır.

<span class="mw-page-title-main">Osman Hamdi Bey Müzesi</span> Kocaelinin Gebze ilçesinde bir müze

Osman Hamdi Bey Evi Müzesi, Kocaeli'nin Gebze ilçesindeki Eskihisar mahallesinde, Osman Hamdi Bey'in yaşamının son yıllarında özellikle yaz aylarını geçirdiği iki katlı evinde 1987'den beri hizmet veren müze.

Tokat Mevlevihanesi, Tokat'ta 18. yüzyılda kurulan Mevlevi tekkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Muratlı Köyü Camisi</span>

Muratlı Köyü Camisi, Artvin'in Borçka ilçesinin Muratlı köyünde bulunan, ahşap 19. yüzyıl camisi.

<span class="mw-page-title-main">Sarı Köşk (Üsküdar)</span> İstanbulun Üsküdar ilçesinde, Beylerbeyi Sarayı kompleksindeki tarihî bir köşk

Sarı Köşk, İstanbul'un Üsküdar ilçesindeki Beylerbeyi Sarayı kompleksinde yer alan bir köşktür. Günümüzde, Türkiye cumhurbaşkanı tarafından çalışma ofisi olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mermer Köşk</span> Üsküdarda, Beylerbeyi Sarayı kompleksindeki bir köşk

Mermer Köşk ya da Serdâb Köşkü, İstanbul'un Üsküdar ilçesindeki Beylerbeyi Sarayı kompleksinde yer alan bir köşktür.

Ahır Köşkü, Hasahır, Has Ahır ya da Istabl-ı Âmire; İstanbul'un Üsküdar ilçesindeki Beylerbeyi Sarayı kompleksinde yer alan ahırdır.

<span class="mw-page-title-main">Abdülaziz Av Köşkü (İstanbul)</span>

Abdülaziz Av Köşkü, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde, Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılmış av köşküdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.