Hyginus Gromaticus

Hyginus Gromaticus (Gromaticus, bir ölçme aleti olan gromadan gelmektedir), Trajan döneminde (MS. 98-117) yaşayan, arazi ölçümü üzerine Latince eserler yazan bir yazardı. Ona atfedilen sınırlar üzerine bir çalışmanın fragmanları, Geç Antik Çağ'da derlenen arazi ölçümü üzerine bir eser koleksiyonu olan Corpus Agrimensorum Romanorum'da bulunur. Gromaticus ("ölçmeci") 'soyadı' yanlış bir atıftır.

"Gromaticus" yakıştırmasının kökeni

Hyginus Gromaticus ("ölçmeci" anlamına gelen Gromaticus, antik Romalı ölçmeciler tarafından kullanılan bir ölçüm aleti olan groma'dan türemiştir) yalnızca Geç Antik Çağ'da derlenen arazi ölçümü üzerine bir eser koleksiyonu olan Corpus Agrimensorum Romanorum'daki De Constitutione Limitum ("Sınırların Belirlenmesi Üzerine", "On the Establishment of Boundaries") adlı eserinden bilinmektedir. Muhtemelen MS 1. yüzyılın sonu ile İmparator Trajan'ın hükümdarlık dönemi arasında yaşamıştır. "Gromaticus" lakabı, en eski el yazması olan Codex Arcerianus'a^[1] kadar uzanan yanlış bir okumadır ve metnin alt yazısı exp(licit) Kygini gromatici constitutio feliciter ("Araştırmacı Kyginus'un Kuruluşu iyi açıklıyor", "The Establishment of Kyginus the surveyor explains well") şeklindedir. Palatinus Vatic lat. 1564 gibi diğer el yazmaları, açıkça liber Hygini gromaticvs ("Hyginus'un Ölçme Üzerine Kitabı açıklıyor ki ...", "The Book of Hyginus on Surveying explains...") ifadesine sahiptir; burada gromaticvs sıfatı açıkça yazarı değil kitabı tanımlamaktadır.^[2] Bu nedenle, Brian Campbell en son baskısında bu isimden kaçınmış ve yazarı "Hyginus 1" olarak adlandırmıştır (Corpus Agrimensorum'daki bir diğer yazar olan "Hyginus 2"’den ayırt etmek için).

Çalışmaları

Hyginus'un De Constitutio [limitum]^[3] adlı eseri sadece bozuk bir metin olarak korunmuştur. Bununla birlikte, içerik Yunan astronomi ve matematik metinlerinin Latince alımlanmasına dair önemli kanıtlar içermektedir, çünkü decumanus ve cardo'nun (bir şehrin ızgara planının merkezini oluşturan doğu-batı ve kuzey-güney caddeleri) inşasını tartışırken Hyginus, decumanus'un bir gnomon (güneş saati) kullanılarak inşa edilmesinden yanadır ve bu yöntemi, güneşin doğuş ve batış konumlarını kullanmak gibi daha az kesin olan diğer yöntemlerle karşılaştırır. Metnin, Bubnov'un Geometria incerti auctori ("Geometric works of unknown authors", "Bilinmeyen Yazarların Geometrik Eserleri") kitabında yer alan bir pasajla bağlantısı vardır.^[4] Eserin edisyonları, C. F. Lachmann'in, Gromatici Veteres, i (1848),^[5] Carl Olof Thulin'un, Corpus agrimensorum Romanorum, I Opuscula agrimensorum veterum (Leipzig, 1913).^[2] ve İngilizce çevirisiyle birlikte Brian Campbell'in The writings of the Roman land surveyors (2000) adlı eserleridir.

Hyginus'un bir başka eseri olan Liber gromaticus de divisionibus agrorum ("Surveying Book on the Division of Fields", "Tarlaların Bölünmesi Üzerine Ölçme Kitabı") sadece başlık olarak aktarılmıştır ve De Constitutio adlı eser ile aynı olabilir.

Roma askeri kampları üzerine bir inceleme (De Munitionibus Castrorum), eskiden ona atfedilirdi, ancak muhtemelen daha geç bir tarihe, yaklaşık MS 3. yüzyıla aittir (ed. W. Gemoll, 1879; A. von Domaszewski, 1887)^[5] ve şimdi "Pseudo-Hyginus"'a atfedilmektedir.

Kaynakça

^ Guelferbitanus 2403 Aug. f. 36,23 fol. 161, saec. vi-vii
^ ^a ^b Thulin 1913, s. 131.
^ Limitum was added as a supplement by Carl Olof Thulin; Karl Lachmann gave it the title De Limitibus Constituendis ("On the Establishment of Boundaries").
^ Bubnov Appendix IV, pp. 363-364 and Appendix VII 394-553.
^ ^a ^b Chisholm 1911.

Bibliyografya

Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Hyginus". Encyclopædia Britannica. 14 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 175.
F. Blume, K. Lachmann, K. Rudorff, (Ed.) (1848–52), Gromatici veteres. Die Schriften der römischen Feldmesser., Berlin, ss. 166-208, 2 cilt
N. Bubnov (1899), Gerberti postea Silvestri II papae Opera mathematica (972-1003)., Berlin, (Tekrar basım: Hildesheim, 2005)
B. Campbell (2000), "The writings of the Roman land surveyors. Introduction, translation and commentary", Journal of the Roman Studies Monographs, Londra, cilt 9
M. Clavel-Lévêque, D. Conso, A. Gonzales, J.-Y. Guillaumin vediğ. (2000), Corpus Agrimensorum Romanorum V. Hygin, L'Œuvre gromatique., Lüksemburg, 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Mart 2023
J.-Y. Guillaumin (2005), "Les arpenteurs romains. Tome 1: Hygin le Gromatique, Frontin.", Les belles Lettres 1, Collection des universités de France Série latine, Paris
J-O. Lindermann, E. Knobloch, C. Möller (2018), Hyginus – Das Feldmesserbuch. Ein Meisterwerk der spätantiken Buchkunst. Herausgegeben, übersetzt und mit Kommentaren versehen, Darmstadt
Thulin, Carl Olof (1913). Corpus Agrimensorum Romanorum. 1.1: Opuscula Agrimensorum Veterum. Leipzig: B. G. Teubner. ss. 131-171.

[1] Guelferbitanus 2403 Aug. f. 36,23 fol. 161, saec. vi-vii

[FOOTNOTEThulin1913131-2] Thulin 1913, s. 131.

[3] Limitum was added as a supplement by Carl Olof Thulin; Karl Lachmann gave it the title De Limitibus Constituendis ("On the Establishment of Boundaries").

[4] Bubnov Appendix IV, pp. 363-364 and Appendix VII 394-553.

[FOOTNOTEChisholm1911-5] Chisholm 1911.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

"Gromaticus" yakıştırmasının kökeni

Çalışmaları

Kaynakça

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri