İçeriğe atla

Hurma

Hurma, Phoenix isimli bitki türlerinin meyvelerine verilen isimdir. Hurmalar farklı cins ağaçların benzer meyve türlerinden oluşmaktadır. En yaygın olarak bilinen meyve türü Medine Hurması'dır. Türkiye'de doğal olarak yetişmekte olan Datça Hurması ticari amaçla kullanılmamaktadır. Türkiye'nin güney ve güneybatı taraflarında rahatlıkla yetiştirilmektedir fakat meyvesi ticari amaçla kullanılmamaktadır.

Medjul hurması

Hurma, şeker formunda yüksek oranda karbonhidrat ihtiva eder ve şeker oranı yaklaşık %80'dir. Geriye kalan kısımları lif, protein, bor, kobalt, bakır, flor, magnezyum, mangan, selenyum ve çinko gibi iz elementler oluşturur.[1] Halas cinsinin glisemik değeri 35.5, barhi cinsinin 49.7, bo manan cinsin ki ise 30.5'tir.[2]

Zararlılar

Hastalıklı hurma ithalatı, kırmızı palmiye böceği (Rhynchophorus ferrugineus) gibi tehlikeli hurma ağacı zararlılarının yayılmasına yol açmıştır. Fark edilmesi oldukça zor olan ve sürekli gözetim gerektiren bu böcek hurma ağaçlarında tür farketmeksizin genellikle ölümcüldür. Kontrolsüz ve hastalıklı hurma ağaçlarının ithal edilmesi sonucu sadece hurmalar (P. dactyliferia) değil, çoğu palmiye türü bu böcek tarafından tehdit edilmekte ve bu böcek sonucu ölmektedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Walid Al-Shahib, Richard J. Marshall (2003). "The fruit of the date palm: its possible use as the best food for the future?". International Journal of Food Sciences and Nutrition. 54 (4): 247-259. doi:10.1080/09637480120091982. PMID 12850886. 
  2. ^ Miller, CJ; Dunn, EV; Hashim, IB (2002). "Glycemic index of 3 varieties of dates". Saudi Medical Journal. 23 (5): 536-8. PMID 12070575. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karayemiş</span>

Karayemiş (Prunus laurocerasus), gülgiller (Rosaceae) familyasından küçük beyaz renkli çiçekler açan, daha çok rutubetli ve gölgeli yerlerde yetişen 5–15 m boyunda, yaprak dökmeyen bir ağaç türü. Türkiye'de çeşitli yöresel adlarla bilinmektedir. Yaygın olarak "Karayemiş" adıyla bilinen bitki, "Gürcü kirazı", "Laz kirazı", "Laz üzümü", "Laz yemişi", "Tanal", "Tçkoo" adlarıyla da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zeytin</span> Zeytin familyasından bir bitki türü

"Avrupa zeytini" anlamında Olea europaea botanik adlı zeytin, zeytingiller Oleaceae familyasından meyvesi yenen ve geleneksel olarak Akdeniz iklimine özgü bir ağaç türüdür. Tür, tüm Akdeniz ülkelerinin yanı sıra Güney Amerika, Güney Afrika, Çin, Avustralya, Yeni Zelanda, Meksika ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yetiştirilir. Olea europaea, Olea cinsi için tip türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Fruktoz</span> altı karbonlu bir monosakkaritt

Fruktoz, birçok besin maddesinde bulunan altı karbonlu bir monosakkarittir. Beyaz katı bir görünüme sahip olan fruktoz, suda çok kolay çözünür. Bal, ağaç meyveleri, kavun ve karpuzun da dahil olduğu familyadaki meyveler, dutsu meyveler (berry) ve bazı kök sebzeleri, kayda değer miktarlarda fruktoz içeren sükroz içerir. Sükroz, glukoz ve fruktozun bir araya gelmesiyle meydana gelen bir disakkarittir. Dünya çapında her yıl doğal olarak 240.000 ton fruktozun ototrof canlılar aracılığıyla üretildiği tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hünnap</span> Bitki türü

Hünnap, cehrigiller (Rhamnaceae) ailesinden bahar aylarında hoş kokulu sarı renkli çiçekler açan, dikenli bir ağaç türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İncir</span>

İncir, dut familyası'ndaki küçük ağaç türleri olan Ficus caricanın yenilebilir meyvesidir. İncir, Akdeniz ve batı Asya'ya kadar yerlisi ağacı olup eski zamanlardan beri yetiştirilir. Şimdi hem meyvesi hem de süs bitkisi olarak dünya çapında yaygın olarak yetiştirilir. Ficus carica 800'den fazla tropikal ve subtropikal bitki içeren Ficus cinsinin tip türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Palmiye</span> bitki ailesi

Palmiye, palmiyegiller familyasını oluşturan tropik iklimlerde yetişen türlerin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Karabiber</span>

Karabiber, çiçekli bitkilerden Piperaceae familyasına ait Piper nigrum bitkisinin meyvelerinin kurutulup, baharat şeklinde kullanılmasıyla elde edilen toz şeklidir. Beyaz biber, yeşil biber gibi çeşitleri de vardır. Kökeni Hindistan olmasına karşılık, tüm sıcak iklimlerde yetiştirilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon hurması</span> bir meyve

Trabzon hurması, Japon hurması, cennet hurması, Karaağaç hurması ya da Akdeniz hurması, yöresel adı ile ambe veya amme; abanozgiller (Ebenaceae) familyasından, Akdeniz Bölgesi gibi subtropik iklim kuşaklarında yetişen bir ağaç türü ve bunun meyvesine verilen ad. "Hurma" Farsça khurmalu, yani erik hurması adından gelmedir. Türkiye'ye ilk defa 1920 yıllarında Fransızlar tarafından getirilip Hatay bölgesinde yetiştirilmiştir, bu nedenle meyvenin ismi tini frence veya Frenk elması olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Şeftali</span> meyve ağacı türü

Şeftali, ilk evcilleştirildiği ve ekildiği Kunlun Dağları'nın kuzey yamaçları ve Tarim Havzası arasındaki Kuzeybatı Çin bölgesine has, yerli yaprak döken bir ağaçtır.

<span class="mw-page-title-main">Çin koca yemişi</span>

Çin koca yemişi, Myricaceae familyasından bir bitki ve onun yenebilir meyvesi. Çince yangmei olarak bilinir. Subtropik, ılıman iklimlerde özellikle adından anlaşılacağı gibi Çin'in çeşitli eyaletlerinde özellikle Yangtze nehrinin güneyinde yetişen bir ağaçtır. Bununla birlikte Japonya, Tayland,Kore, Filipinler'de de kültür türleri yetiştirilmektedir. Çin kadar Japon sanatında da bu ağacın izlerine rastlanmaktadır.

<i>Parajubaea</i>

Parajubaea, kapalı tohumlulardan Arecaceae familyasına ait bir cinstir. Bu palmiyeleri diğer türlerden ayıran özellik hindistan cevizi gibi dişi ve erkek çiçeklerin aynı ağaç üzerinde olması ve bu sebeple hurma veren palmiyeler gibi dişi ve erkek palmiye ağaçlarına meyve için ihtiyaç duymamaları, meyvelerinin minyatür hindistan cevizine benzemesi ve diğer bazı palmiye ve hindistan cevizi türlerinin aksine yüksek rakımlı yerlerde yetişebilmeleridir. Yine doğal olarak yetiştikleri alanlarda yerel halk bu türün cinslerinin meyvelerinden yararlanabilmektedir. Yine hindistan cevizine benzer yapraklara sahip oldukları için peyzaj'da da bu cinsin türlerinden de yararlanılabilmektedir. Bunun yanında bütün Parajubaea cinsleri Jubaea chilensis ile de yakından akrabadır.

<span class="mw-page-title-main">Mango</span>

Mango, kapalı tohumlulardan Anacardiaceae familyasının Mangifera cinsine ait tropik, astropik ağaçlarının verdiği etli meyveye denir. Bu meyve, anavatanı olan Hindistan'dan dünyaya yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Palm yağı</span> palmiye meyvesinden elde edilen bir yarı katı bitkisel yağ

Palm yağı, palmiye yağı veya hurma yağı, palmiye meyvesinden elde edilen bir yarı katı bitkisel yağdır. Gıda üretiminde, kozmetik ürünlerinde ve biyoyakıt olarak kullanılmaktadır. Palm yağı bileşenlerine palm stearini, stearik asit, linoleik asit, miristik asit, oleik asit, palmik asit dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Sujeonggwa</span>

Sujeonggwa Kore geleneksel tarçın punch'ından yapılan koyu kırmızı-kahverengi tonlu içecektir.

<span class="mw-page-title-main">Vai</span> Doğu Giritte palmiye ağaçlı bir kumsal

Vai, Girit'in doğu kıyısında, Grandes Körfezi (Ormos Grandes) üzerinde, Girit hurma (Phoenix theophrasti) ağaçlarıyla dolu aynı isimli bir kumsala sahip kasaba. Vai, Avrupa'nın en büyük doğal palmiye korusuna sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Phoenix canariensis</span>

Phoenix Canariensis, ana vatanı Kanarya Adaları olan bir hurma çeşididir. Dünya’ya peyzaj bitkisi olarak yayılmıştır.Türkiye'de ise en çok Ege Bölgesi, Marmara Bölgesi ve Karadeniz Bölgesi'nde görülmektedir. Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde daha az yayılım göstermektedir. Türkiye'nin Güney bölgelerinde daha çok, akrabası olan Phoenix dactylifera isimli hurma türü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Phoenix theophrastii</span> Türkiye’ye özgü hurma türü

Datça hurması, ana vatanı Türkiye'nin güneybatısı ve Yunanistan'ın Girit Adası'dır. Türkiye'nin ve Avrupa'nın tek yerli palmiyesidir. Avrupa’nın ve Türkiye'nin tek palmiye ormanını oluşturmaktadır. Dünyada sadece Türkiye ve Girit Adası'nda bulunmaktadır. Ortalama uzunlukları 17 metreye kadar ulaşmaktadır. Yaprakları 2 veya 3 metre uzunluğunda olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Phoneix reclinata</span>

Phoneix Reclinata, ana vatanı Afrika olan Palmiyegiller familyasına ait bir hurma türüdür. Deniz seviyesinden 3000 metre yükseklikte yaşayabildiği için dayanıklı bir bitkidir. Ortalama olarak 15 metre yüksekliğe kadar büyüyen ağaç 30 cm uzunluğunda koyu parlak yeşil renginde yapraklara sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Phoenix Dactylifera (Arap Hurması)</span> Palmiyegiller familyasından Orta Doğuda yetişen Phoenix türü

Phoenix dactylifera, ana vatanı Orta Doğu toprakları olan palmiyegiller familyasından dekoratif yapraklı bir phoenix türüdür.