Hurşid Devran
Hurşid Devran | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 20 Ocak 1952 Semerkand - Sovyetler Birliği |
| Milliyet | Özbekistan |
| Eğitim | Üniversite |
| Meslek | Özbek şairi,yazari,tarihçisi, çevirmeni |
Hurşid Devran (özbekçe: Xurshid Davron, İngilizce: Khurshid Davron, Rusça: Хуршид Даврон), (d. 20 Ocak 1952, Semerkand, Sovyetler Birliği), Özbek şairi, yazari, tarihçisi, çevirmeni, tiyatro oyun yazarı, gazeteci, senarist. Özbekistan Parlamentosu (Oliy Majlis) Üyesi. Özbekistan Halk Şairi Unvanı (1999). Uluslararası Mahmud Kâşgarı (Kâşgarlı Mahmud) (1989),Azərbaycanın Müşfik Ödülü (5.06.2013) sahibi. Türkçenin Uluslararası 1 Şiir Şöleninin Üyesi (Bursa-Konya, Mayis 1992). Uluslararası Altın Kalem Ödülü sahibi (2009).
Biyografisi
20 Ocak 1952 yılında, Semerkand'da doğdu. O ünlü bir Nakşibendi Sūfī Pir'i Ahmet Kazani, (Arapça: مَكهدُمِ اَزَم ال خَسَنِ ال ضَهبِدِ, Mahdum-i A'zam al-Kâsânî al-Dahbidi veya "Makhdūm-i-Azam" tanılır.) soyundan biridir. 1977 yılında Taşkent Devlet Üniversitesinin Gazetecilik bölümünü bitirdi. 1974 yılında Taşkent yayınlarında çalışmaya başladı.
Özbekistan'ın en meşhur halk şairlerinden birisi olarak gösterilen ve modern devrin yetiştirdiği kabiliyetli ediplerden birisi olan Hurşid Devran özellikle tarihî konulardaki şiir, kıssa ve piyesleri ile Modern Özbek edebiyatına güçlü katkı sağlamış ve sağlamaya da devam etmektedir. Hurşid Devran tarihî değerlere ayrı bir önem vermiş Timur, Uluğ Bey, Necmüddin Kübra, Hive, Semerkant, Buhara gibi şeyler üzerinde eser, piyes, belgesel gibi çalışmalar yapmıştır. Hurşid Devran'ın 'Qadrdon Quyosh' (1979), 'Shahardagi Olma Daraxti' (1979), 'Tungi Bog`lar' (1981), 'Uchib Boraman Qushlar Bilan' (1983), 'Tomaris(Tomris Hatun)ning Ko`zlari' (1984), 'Bolalikning Ovozi' (1986), 'Qaqnus' (1987), 'Dengiz Yaproqlari'(1988), 'Kırk Âşık Defteri' (1989), 'Bahardan Bir Kun Aldin' (1997) gibi şiir kitaplarının yanı sıra, 'Samarqand Xayoli' (1991), 'Sahibkiran (Amir Timur)Nabirasi' (1995), 'Shahidlar Shohi (Shayx Kubro Tushlari)' (1998), 'Bibixonim kissasi' (2006) gibi kıssa-hikâye tarzı nesir örneklerinin desahibidir.
Hurşid Devran, tercüme alanında da çalışmalar yapmaktadır. O, ilk defa Yunus Emre şiir örneklerinden Özbekçe'ye çeviri Özbek mütercimi oldu. Bunun yanında Japonya,Baltık devletleri ile Çin klasik ve çağdaş edebiyatlarından şiir aktarmaları yaptı. Türk edebiyatından Pir Sultan Abdal, Kayıkçı Kul Mustafa, Karacaoğlan, Aşık Veysel, Nâzım Hikmet Ran, Necip Fazıl Kısakürek, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet, Oktay Rıfat'inin şiirlerini de Özbekçe'ye aktarmıştır. Şiirleri Rus, Uygur, İspanyol, Polonya, Bulgar ve Türk dillerine çevrilmiştir. Üç tarihsel oyunlarının yazarı ("Babür Şah ", "Uluğ Bey"). Namık Kemal'in yazdığı ilk tiyatro eseri "Celalettin Harzem Şah" çevirmeni.
Asya Yazarları Kongresi (Washington, ABD. 1996) Üyesi.
Kitapları
1. Qadrdon quyosh. Sheʼrlar. T., 1979
2. Shahardagi olma daraxti. Sheʼrlar. T., 1979
3. Tungi bogʻlar. Sheʼrlar. T., 1981
4. Uchib boraman qushlar bilan.Sheʼrlar. T., 1983
5. Toʻmarisning koʻzlari.Sheʼrlar va doston. T., 1984
6. Bolalikning ovozi.Sheʼrlar. T., 1986
7. Qaqnus.Sheʼrlar va doston. T., 1987
8. Polet odinokoy ptitsi. Sbornik stixov na russkom yazike. T., 1989
9. Samarqand xayoli. Maʼrifiy maqolalar, esselar va tarixiy qissalar. T., 1991
10. Sohibqiron nabirasi. Tarixiy hikoylar va qissalar. T, 1995
11. Shahidlar shohi-Shayx Kubro tushlari. Tarixiy-maʼrifiy qissa. T., 1998
12. Bahordan bir kun oldin. Sheʼrlar va tarjimalar. T., 1997
13. Bibixonim qissasi. Tarixiy hikoyalar va qissalar. T., 2007
14. Şeyh Necmüddin Kübra tuşlari. Tarixiy-maʼrifiy qissa, ikkinchi nasr. T., 2008
Çeviri eserleri
1. Namık Kemal. Celalettin Harzem Şah (1997)
2. Deniz Yapraklari. Eski ve Мodern Japon'ya şiirleri antolijisi. (1988)
3. Kirk aşik defteri. (Yunus Emre, Karacaoğlan, Aşık Veysel...) (1989)
4. Selma Lagerlöf. Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige (1985)
Tiyatro
1. Mirza Uluğ Bey - 600 yil. Müzikal-koreografik kompozisyon. Samarqand. (1994)
2. Amir Timur - 660 yil. Müzikal-koreografik kompozisyon. Samarqand. (1996)
3. İpek Yolu. Müzikal-koreografik kompozisyon. Тiyatro "Odeon", Paris, Fransa (1997)
4. Babür Şah (1999)
5. Alğul (Mīrzā Muhammad Tāraghay bin Shāhrukh Uluġ Beg) (2004)
Televizion, radyo
1. Timurnoma. 21 Bölümli Televizion dizisi (1996).
2. Buhara'i Şerif. 2 Bölümli musiqi film-opera (1997).
3. Celalettin Harzem Şah.(Namık Kemal asari asosida) 5 Bölümli TV oyunu.(1998)
4. Alg'ul (Mirza Uluğ Bey) 2 Bölümli Televizyon oyunu. (2009)
5. Min bir rivoyat. TV projesi. (1995-2012)
6. Mirza Uluğ Bey. Radyo oyunu. (2008)
7. Babür Şah sog'inchi. Radyo oyunu. (2005)
Internet
- 1. Xurshid Davron web-sayfasi 5 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2. Khurshid Davron Facebook 12 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 3. Xurshid Davron Twitter 23 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 4. Xurshid Davron Yandex - video
- 5. Hurşid Devran Biyografisi 2 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 6. Xurşid Davron Azərbaycançe wikipedia 28 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 7. Хуршид Даврон Қазақча Уикипедия 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
1. Ahmad A’zam. Navqiron yomg’ir (1980)[].
3. N. Mirzaeva.She'riyatda tarixning badiiy talqini. (Shoir Xurshid Davron ijodi misolida)
4. Eshqobil Shukur. She'rda ustoz vijdondir faqat…
5. Eshqobil Shukur. Lahzaga qo'yilgan haykal. Esse.
6. Sa'dullo Quronov.Hozirgi she'riyatning tasvir imkoniyatlari haqida.
7. Nodir Jonuzoq. Mitti giyoh mojizasi.
8. Bahodir Sodiqov. Tushlarga sig'magan Vatan.
9. Erdal Şahin. Çağdaş Özbek Edibi Hurşit Devran, Türklük Araştırmaları Dergisi (Prof. Dr. Hakkı Dursun Yıldız Armağanı), 7. sy., İstanbul 1995, 455-458. s.
