İçeriğe atla

Huneyn Muharebesi

Koordinatlar: 22°58′24″N 38°49′11″E / 22.9733°K 38.8197°D / 22.9733; 38.8197
Huneyn Muharebesi
Muhammed'in askerî harekâtları

Belamî'nin Huneyn Muharebesi ile ilgili Tarihnâme adlı eserinden folyo
Tarih630
Bölge
Huneyn Bölgesi, Huneyn Vadisi
Sonuç Müslüman zaferi
Taraflar
Müslümanlar
Kureyş
Taif kabileleri
Komutanlar ve liderler
Muhammed bin Abdullah
Halid bin Velid
Malik ibn Ef el-Nasri
Güçler
12.000 (10.000 Müslüman, 2.000 Kureyş Kabilesi) 40,000
8
Kayıplar
4 70~150

Huneyn Muharebesi (Arapça: ‎غزوة حُنين); Hicretin sekizinci yılı olan Miladi 630 yılında, Mekke’nin fethinden hemen sonra Huneyn Vadisi'nde meydana gelmiştir.[1] Savaş İslam Peygamberi Muhammed'in komutasındaki İslam ordusu ile Taif bölgesinde bulunan Hevazin ve Sakif kabileleri arasında gerçekleşmiştir.[2] Paganların baskınları ve yeni Müslüman olan Mekkelilerin de katılımı nedeniyle Huneyn Muharebesi'nin başlarında İslam ordusu sarsılmış ve hatta İslam peygamberi Muhammed'in canı tehlikeye girmiştir. Fakat neticede Müslümanlar galip gelerek çok fazla ganimet elde etmiştir.

Muharebe ile ilgili rivayetlerin bir kısmı kıssacılık geleneğinin yansımalarından oluşmaktadır.[3] Bu geleneğin özelliği ürettikleri rivayetlere senetler ekleme gibi her kılığa girerek halkı rahatsız eden yalın gerçekleri değil; anlatımları sonrasında topladıkları bahşişleri artıran, onların duygularını okşayan, kabartan, bazen de ağlatan, ayrıntılı dramatik hikâyeleri coşkulu bir dille vermesidir. Kıssacılar en çok peygamberlik delilleri (Delail En Nübüvve) gibi alanlarda üretim yapmışlardır.[3] Örneğin Muharebe sırasında Muhammed'in attığı bir avuç çakıl taşı kafirlerin tümünün gözlerine ayrı ayrı girer.[3]

Huneyn Muharebesi'nin Nedenleri

Huneyn Muharebesi'nin nedeni, Havazin ve Sakif kabilesi eşraflarının İslam Peygamberi Muhammed'in Mekke'yi fethinden sonra artık sıranın kendilerine geldiğini düşündüklerinden, o sırada topluca Mekke'de bulunan Müslümanlara saldırı yapılmasına karar vermelerinden kaynaklandığı rivayet edilmiştir.[2] Başka bir rivayete göre de bu savaş, Muhammed'in Mekke'yi fethetmek için Medine'den hareket ettiği zaman Havazin ve Sakif kabilelerinin İslam ordusunun kendileriyle savaşmak üzere harekete geçtiğini zannederek bir araya toplanmaları ve Huneyn bBölgesinde karargâh kurmalarından ötürü meydana gelmiştir.[4]

Huneyn Muharabesi Olayları

Savaşın Başlaması

Muhammed, ordunun düzenini düzenledikten sonra sabahın alaca karanlığında askerleri ile birlikte Huneyn Vadisine indi.[5] Huneyn vadisinin çevresinde gizlenerek pusu kuran Havazin ve Sakif kabileleri aniden Müslümanlara saldırdılar. Önce Süleymoğulları kabilesinin atlı birlikleri ve ardından da Mekkeliler ve diğerleri geri çekilmeye başladılar.[6] Muhammed askerlerine "Bana doğru gelin, ben Allah’ın resulü Muhammed b. Abdullah’ım" dedi ancak askerlerin çoğu dağıldı.[7]

Muhammed'i savunanlar ve geri çekilenler

Muhammed'in yanında sabit kalanların sayısı hakkında farklı görüşler vardır. Bazı nakillerde sadece dört kişiden söz edilmiştir: Ali, Abbas bin Abdülmuttalib, Ebu Süfyan bin Haris bin Abdulmuttalib (Ben-i Haşim'den) ve İbn-i Mes’ud.[8] Başka bir rivayette de Ali, Abbas b. Abdulmuttalib, Ebu Süfyan b. Haris b. Abdulmuttalib gibi Haşimoğullarından dokuz veya on kişinin bulunduğu ve Haşimoğulları dışında da Eymen bin Ümmü Eymen'in Muhammed'in yanında kaldığı belirtilmiştir.[9] Ayrıca Tevbe suresinin 25 ve 26. ayetleri de savaştan geri çekilenlerden ve Allah'ın savaş sırasında Müslümanlara yardım ettiğinden bahsetmektedir.[10]

Savaştan kaçanların sayısını ise 100 ila 300 kişi olarak yazılmıştır.[11]

Muhammed'in Savaştan Geri Çekilenleri Geri Çağırması

Muhammed, askerlerin bir kısmının geri çekilmesi üzerine, Abbas bin Abdulmuttalib'e “Ey Ensar! Ey Semure (Semure ağacı altında biat eden sahabeler) Ashabı! Ey Bakara Suresi Ashabı!” diye bağırmasını buyurdu. Abbas'ın bu nidası işitilir işitilmez geri çekilenler Muhammed'in yanına dönmeye başladılar,[12] yüz kişi Muhammed'in yanında hemen geri döndü. Daha sonra Muhammed onlarla birlikte putperestlerera karşı savaştı.[13] Diğerleri de "lebbeyk" nidalarıyla dört bir taraftan hızla geri döndüler.[14]

Öldürülenler ve Esir Alınanlar

Paganlar geri çekilmeye başlayınca Sakif kabilesinin Malikoğulları taifesinden 70 kişi öldürüldü.[15] Bazı rivayetlerde Havazin Muharebesi'nde öldürülenlerle Bedir Muharebesinde öldürülen müşriklerin sayısının aynı olduğu -yani yetmiş kişi olduğu- belirtilmiştir.[16] Ancak Mes'udi bu sayının yaklaşık 150 kişi olduğunu yazmıştır.[17] Müslümanlar, Huneyn Muharebesi'nde kadın ve çocuklar dahil altı bin paganı esir aldılar. Bunun yanı sıra 24000 deve, 40 binden fazla koyun ve dört bin ukiyye (eski bir ağırlık ölçüsü birimi) gümüş ganimet aldılar.[18]

Kaynakça

  1. ^ Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 889; İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 137 ve 150; Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, c. 1, s. 438.
  2. ^ a b Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 885; Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, c. 1, s. 438.
  3. ^ a b c Şaban Öz (28 Aralık 2022). "SİYER MERVİYÂTINDA KUSSÂS METİNLERİ ÜZERİNE". KSÜ İlahiyat Fakültesi. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024. 
  4. ^ Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 70
  5. ^ Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 895 - 897; İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 150 - 151.
  6. ^ İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 83.
  7. ^ İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 85.
  8. ^ İbn-i Ebi Şeybe, el-Musannef fi’l Ahadis-i ve’l Asar, c. 8, s. 552 – 553; Şems-i Şami, Muhammed b. Yusuf, Subulu’l Huda ve’r-Reşad fi Sireti Hayri’l İbad, c. 5, s. 329.
  9. ^ Yakubi, Tarih-i Yakubi, c. 2, s. 62; Tabersi, Fazl b. Hasan, E’lamu’l Vera bi A’lamu’l Huda, c. 1, s. 386.
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  11. ^ Nuveyri, Ahmed b. Abdulvahhab, Nihayetu’l İrb fi Fununi’l Edeb, c. 17, s. 328.
  12. ^ Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 898 - 899.
  13. ^ Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 75 - 76.
  14. ^ Vakıdi, c. 3, s. 900 – 901; Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 75 - 76.
  15. ^ İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 92.
  16. ^ Zehebi, Muhammed b. Ahmed, Tarihu’l İslam ve Vefayatu’l Meşahir ve’l A’lam, c. 1, s. 582.
  17. ^ Mes’udi, et-Tenbih ve’l İşraf, c. 1, s. 270.
  18. ^ İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 155.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali</span> İslam Devletinin dördüncü halifesi ve Şiilerin birinci imamı

Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki halifesi. İslam peygamberi Muhammed'in damadı ve amcası Ebu Talib'in oğlu olan Ali, Muhammed'in İslam'a davetini kabul eden ilk erkek kişidir. Sünni İslam'a göre Ali, dört halifenin sonuncusu, Şii İslam'a göre ise imamların ilki ve Muhammed'in hak vârisidir. Şii ve Sünni İslam arasındaki farklılaşmanın ana nedeni Muhammed'in gerçek vârisinin kim olduğu konusundaki görüş farklılığından ileri gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmuttalib bin Haşim</span> İslam peygamberi Muhammedin dedesi

Şeybe bin Haşim veya daha çok bilinen adıyla Abdülmuttalib, İslam peygamberi Muhammed'in dedesidir. Altı yaşındayken annesi ölen Muhammed'e sekiz yaşına kadar bakmış ve ölmeden önce emaneti, oğlu Ebu Talib'e devretmiştir. Künyesi Ebü'l-Haris Abdülmuttalib bin Haşim bin Abdülmenaf bin Kuseyy şeklindedir. Abdülmuttalib'in diğer isimlerinden biri de Âmir'dir.

<span class="mw-page-title-main">Abbas bin Abdülmuttalib</span> İslam peygamberi Muhammedin amcası ve sahabe

Abbas bin Abdülmuttalib İslam peygamberi Muhammed'in sahabesi ve amcası. Muhammed'den üç yaş büyük olan Abbas, zengin bir tüccardı, İslam'ın ilk yıllarında Muhammed'i Mekke'de himaye etti. 624 yılındaki Bedir Muharebesi'ne kadar müslüman olmadı. İleride Emevî devletini yıkarak adını taşıyacak Abbâsî devletini kuranlar onun soyundan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Hatice bint Hüveylid</span> İslam peygamberi Muhammedin ilk eşi

Hatice bint Hüveylid, İslam peygamberi Muhammed'in ilk eşidir. Müslüman olmadan önceki lakabı, "temiz, pak, arınmış" anlamlarına gelen Tâhire idi.

<span class="mw-page-title-main">Uhud Muharebesi</span> İslam tarihinde Müslümanlar ile Mekkeli paganların yaptığı ikinci savaş

Uhud Muharebesi, 23 Mart 625 tarihinde İslam peygamberi Muhammed komutasındaki Müslüman ordusu ile Mekkeli Ebu Süfyan'ın ordusu arasında, Medine yakınlarındaki Uhud Dağı'nda gerçekleşen muharebedir. Muharebenin sonucunda Müslümanlar çok fazla kayıp vermiş, Muhammed yaralanmış ve en önemli sahabelerden biri olan Hamza bin Abdülmuttalib öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sa'd bin Ebû Vakkas</span> sahabe

Sa'd bin Ebû Vakkās (Arapça: سعد بن أبي وقاص ;, Cennet'le müjdelenen on sahabeden ve İslam'ı ilk kabul edenlerdendir. Ebu Bekir vasıtasıyla Müslüman oldu. Yeteneği sayesinde Raşidin kuvvetlerinde komutanlık ve elçilik gibi görevlerde bulundu. Halîfe Ömer zamanında ileri bir karakol şehri olarak Kufe'yi kurdu ve valisi oldu. Ayrıca 657'de Sasani başkenti Medain'i alan ordunun komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Mekke'nin Fethi</span> Müslümanların 630da Mekkeyi ele geçirmesi

Mekke'nin Fethi, 10 Ocak 630 tarihinde İslam peygamberi Muhammed komutasındaki Müslüman ordusunun, Mekkeli Kureyşlilerin elindeki Mekke'yi fethetmesidir. Bu fetih, İslam tarihindeki en önemli olaylardan biridir. Bu fetih, Müslümanlar ile Kureyş kabilesi arasındaki yaklaşık sekiz yıl boyunca süren savaşların sonunu getirmiş ve Arap Yarımadası'nda İslam'ın yayılışını daha da hızlandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah bin Abbas</span>

Abdullah bin Abbas, Tefsir ve fıkıh alanlarında otorite kabul edilen ve çok sayıda hadis rivayet eden İslam peygamberi Muhammed'in amcasının oğlu olan sahabe.

<span class="mw-page-title-main">Ümmü Seleme</span>

Ümmü Seleme İslâm peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri.

El-Hakem bin Ebü'l-Âs bin Ümeyye, Emevî hanedanının Mervaniler kolunun kurucusu ve dördüncü Emevî Hâlifesi I. Mervan'nın (hk. 684–685) babası ve Osman bin Affan'nın (hk. 644–656) amcasıdır.

Abdümenâf bin Kusay İslâm Peygamberi Muhammed'in dedesi Abdûlmuttâlib'in dedesi, Haşimoğulları'na adını veren meşhur Haşim bin Abdimenaf ile Benî Abd-i Şemsoğulları'na adını veren ağabeyi Abdişems bin Abdimenaf'ın babalarıdır.

Buhran veya Behran, Mekke ve Medine şehirleri arasındaki Vadiyu'l Fur' nahiyesinde bulunan ve Medine'nin 24 km güneyinde yer alan bölgenin ismidir.

Bişr b. Bera, İslam peygamberi Muhammed'in bir sahabesidir. Hazrec kabilesinin Selemeoğulları kolundandır. Babasının adı Bera b. Ma’rur ve annesinin adı Halise b. Kays'tır. Hicretten önce babası Bera b. Ma'rur ile birlikte Müslüman olmuştur.

Bera b. Ma'rur ; Ensar'dan ve sahabedendir. Hazrec kabilesinin Selemeoğulları kolundandır.

Ahnes bin Şerik, İslam peygamberi Muhammed'in sahabelerinden birisidir.

Muhammed, İslam'ı duyurmaya başlamasıyla zaman içerisinde kendisine taraftar topladı ve böylece giderek artan bir nüfuz elde etti. Diğer inançlara mensup bazı kimseler, kendilerini yanlış yolda olmakla itham eden Muhammed'e karşı koydu. Bazı şairler şiirleriyle Muhammed'i hicvederken bazıları ise şiirleriyle insanları ona karşı savaşmaya davet etti. Muhammed muhaliflerini ortadan kaldırmak amacıyla onları öldürttü.

Hâtıb bin Ebû Beltea ya da İbn Ebû Beltea, Muhammed'in Mısır valisi Mukavkıs'a elçi olarak gönderdiği sahabe.

<span class="mw-page-title-main">Sa'd bin Ubade</span> Muhammedin ardından halife adayı olmuş sahabe

Ebû Kays Sa‘d b. Ubâde b. Düleym b. Hârise el-Ensârî, İslam peygamberi Muhammed'in sahabesi.

<span class="mw-page-title-main">Utbe bin Gazvân</span> Müslüman general ve sahabe

Ebû Abdillâh Utbe b. Gazvân b. Câbir el-Mâzinî, İslam peygamberi Muhammed'in tanınmış bir sahabesidir. İslam'a geçen yedinci kişidir. Habeşistan'a yapılan hicrete katıldı, ancak Medine'ye ikinci hicreti yapmadan önce Mekke'de Muhammed'in yanında kalmak için geri döndü. Bedir (624), Uhud (625), Hendek (627) ve Yememe muharebeleri de dahil olmak üzere birçok çatışmada savaştı.