İçeriğe atla

Huimin bao

Huimin bao
Хуэймин бо
回民报
TürAylık siyasi gazete
Kuruluş tarihi1932 (Dong Huoxir adıyla)
1957 (Sulian huizu bao adıyla)
Siyasi görüşüSosyo-politik
DilDunganca
Genel merkezBişkek, Kırgızistan
Tiraj3.000[1]

Huimin bao (Dunganca: Хуэймин бо; Çince回民报; TürkçeHui Halkının Gazetesi), Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te yayınlanan sosyo-politik bir gazetedir. Hui halkından sonra, dünyanın Dunganca dilindeki tek gazetesidir.[2]

2014 yılında, Kırgız Hui Müslüman Birliği ve Çin Haber Ajansı Xinjiang (Sincan Uygur Özerk Bölgesi) Şubesi, Huimin bao'nun Çin versiyonunun tirajını çoğaltmak için işbirliği yaptı.[3] Çin'in bu bölgesinde yoğun Hui nüfusu bulunmaktadır. Aynı yıl, Çin, gazetenin adını Zhongya Huimin bao ('Orta Asya Hui Gazetesi', 中亚 回民 报, Җун-я Хуэймин бо) olarak değiştirmeye karar verdi. Değişikliğin gerekçesi, Hui soyundan olan Dunganların Orta Asya'nın tüm ülkelerine dağılmış olmasıydı.[4]

Gazete ayda bir kez 3.000 kopya basılıp dağıtılmaktadır.[1] 1970'lerde Huimin bao, haftada iki kez 4.400 kopya yayınlanmaktaydı.[2][5]

Tarihçe

1930 yılında, gazete ilk olarak Kırgızca Sabattuu bol (KırgızcaСабаттуу бол (Сабаттуу бол, Okuryazar) olarak biliniyordu ve Kırgızistan SSC'nde hazırlandı. Dungan yazarları Yasir Shiwazi ve Husein Makeyev gazete üzerinde çalışmaya başladı. Ocak 1932'de, Dungan'da eskiden Frunze olarak bilinen kentin başkentinde Dong Huexir (Doğu'nun Kıvılcımı, Dunganca: Дун Хуәщир, Çince: 东 火星) olarak yayınlandı. 1939'da gazetenin yayınlanmasından önce ismini aldı. Sovyet Dungan gazetesi 1957'de yayınlanmaya başladığında, Shian huizu bao ('Sovyet Hui Gazetesi') olarak değiştirildi. şefi, bu görevini 1965 yılında emekli olana kadar elinde tuttu. 1958'de Shiwazi, gazeteyi Shiyuedi qi ('Ekim Afiş', Шийүәди чи, 十月 的 旗) olarak değiştirdi ve bu süre zarfında, gazete iki kez belirdi. Her iki haftada bir yaklaşık 4,400 kopya yayımlanıyordu.[2] Sovyetler Birliği'nin 1990'ların başındaki çöküşü sırasında, gazete bir kez daha Huimin bao olarak yeniden adlandırıldı ve dolaşım bugün yaklaşık 3.000 kopya ile aylık olarak değiştirildi.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Фонд «Центр поддержки СМИ» поздравил ветеранов ВОВ" (Rusça). Центр Поддержки СМИ. 14 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  2. ^ a b c "Фонд «Центр поддержки СМИ» поздравил ветеранов ВОВ" (Rusça). Центр Поддержки СМИ. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  3. ^ "吉尔吉斯斯坦议员:加强合作 开创丝绸之路新历史" (Çince). 中国新闻网. 3 Mart 2014. 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  4. ^ "中亚回族文化奠基人诞辰110周年 热爱中国古典文学" (Çince). China News Network. 20 Mayıs 2016. 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
  5. ^ «Шыйуэди чи» // Büyük Sovyet Ansiklopedisi : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (Rusça)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Çin</span> Doğu Asyada bir ülke

Çin, resmî adıyla Çin Halk Cumhuriyeti (Çince:

<span class="mw-page-title-main">Mirsaid Sultangaliyev</span> Tatar devrimci ve teorisyen

Mirsaid Sultangaliyev, Orta Asya'daki Türk halklarını birleştirerek sosyalist bir Türkistan devleti kurmak istemiş Tatar lider ve düşünce adamı. Müslüman "ulusal komünizm"in kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi</span> Çin Halk Cumhuriyetinde özerk bölge

Sincan veya Şincan Uygur Özerk Bölgesi, Türkiye Türkçesinde yazılmış resmi Çin devlet kaynaklarında Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi veya sadece Xinjiang olarak geçer, Çin'in kuzeybatısında bulunan bir özerk bölge. Güneyde Tibet Özerk Bölgesi, güney doğuda Çinghay ve Gansu eyaletleri, doğuda Moğolistan, kuzeyde Rusya, kuzeybatıda Kazakistan ve batıda Kırgızistan, Tacikistan, Afganistan, Pakistan ve Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesiyle komşudur. 1.664.897,17 km² yüzölçümü ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin en geniş idari bölgesidir. Başkenti Urumçi, resmî dilleri Uygurca ve Standart Çincedir.

<span class="mw-page-title-main">Nursultan Nazarbayev</span> Kazakistan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nursultan Äbişulı Nazarbayev ;, Kazak siyasetçi ve devlet adamı. Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı. 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etti. Günümüzde Türk Devletleri Teşkilatı ömür boyu onursal başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türk dilleri</span> Çinin batısından, Sibirya ve Doğu Avrupaya dek uzanan bir alana yayılmış dil ailesi

Türk dilleri veya Türkî diller, Doğu Avrupa'dan Sibirya ve Çin'in batısına dek uzanan bir alana yayılmış ve içerisinde 35 yaşayan dil barındıran dil ailesi. Toplamda yaklaşık 180 ile 200 milyon kişi tarafından konuşulan Türk dillerinin en çok konuşulan lehçesi Türkçe olup tüm Türk dili konuşurlarının %40'ı bu dili konuşmaktadır. Bu dili Azerice, Özbekçe, Uygurca, Kazakça, Türkmence ve Tatarca takip etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Beslan Katliamı</span> Kanlı sonbahar

Beslan Katliamı, 1 Eylül 2004'te başlayan, üç gün süren, Çeçen ayrılıkçılar tarafından 777'si çocuk olmak üzere 1.100'den fazla kişinin rehin alındığı ve Rus güvenlik güçlerinin olaya müdahale etmesiyle yaşanan çatışmalarda 331 veya 334 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırı.

<span class="mw-page-title-main">Moon tarikatı</span> Dini Tarikat

Moon tarikatı, 1954 yılında Kuzey Kore'den Güney Kore'ye kaçan rahip Sun Myung Moon tarafından kurulan, dünyada Moon liderliğinde bir teokrasi kurulmasını ve herkesin Korece konuşmasını amaçlayan bir tarikattır. Ayrıca Birleşme Kilisesi olarak bilinen Birleşme hareketi, üyelerine "Moonie" denen dünya çapında bir yeni dini harekettir. Resmi olarak 1954 yılında Dünya Hristiyanlığının Birleşmesi için Kutsal Ruh Derneği adı altında Güney Kore'nin Seul kentinde kurulmuştur. Moon tarikatı ve üyeleri; iş, eğitim, politik ve diğer organizasyon türleri de dahil olmak üzere diğer ilgili kuruluşları kurdu, sahiplendi ve destekledi. Bu tarikat çok fazla tartışmaya yol açtı ve tehlikeli bir kült olarak adlandırıldı. İnançları Yahudi ve Hristiyan alimler tarafından eleştirilmesinin yanı sıra anti-komünizm ve Kore'nin yeniden birleşmesine olan desteği ile siyasete katılımı eleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Türkistan</span> Orta Asyada tarihî bir bölge

Doğu Türkistan veya Uyguristan, bağlam ve kullanıma bağlı olarak birden çok anlamı olan bir terimdir. Doğu Türkistan, Orta Asya'nın orta bölümünde yer alan Büyük Türkistan'ın doğu kesimidir. "Doğu Türkistan" kavramının coğrafî kapsamı, farklı zamanlarda ve farklı belgelerde hep farklılık göstermiştir; kimi kaynaklara göre Tarım Havzası bölgesini – yani günümüz Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'nin güney ve batı kesimlerini – kimi kaynaklara göre Xinjiang'ın tümünü kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Çin ekonomisi</span> ulusal ekonomi

Çin sanayi politikalarını ve stratejik beş yıllık planlarını içeren üst orta gelir gelişmekte olankarma sosyalist piyasa ekonomisine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Ruslaştırma</span>

Ruslaştırma veya Ruslaşma Rus İmparatorluğu'nda 19. ve 20. yüzyıllarda değişen yoğunluklarda izlenen siyasi ve kültürel asimilasyon uygulaması. Daha genel bir terim olan Slavlaştırmanın en yaygın olanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sincan yeniden eğitim kampları</span>

Sincan yeniden eğitim kampları ya da Çin Hükûmeti'nin resmi / örtmeceli tanımıyla "Mesleki Beceri Eğitim Merkezleri", Çin Hükûmeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde 2014 yılından bu yana işlettiği ve başta Uygur Türkleri olmak üzere çoğunluğu Müslümanlardan oluşan çeşitli etnik gruplara ait insanları tuttuğu kamplardır. Çeşitli devletler ve sivil toplum kuruluşları tarafından "toplama kampları", "enterne kampları" ve "endoktrinasyon kampları" olarak tanımlanan bu kamplar ilk kez Genel Sekreter Şi Cinping'in yönetimi altında 2014 yılında kuruldu. Sert tutumuyla bilinen parti sekreteri Chen Quanguo'nun Ağustos 2016'da özerk bölgenin başkanlığına getirmesinden beri kampların sayısı ve kapsamı görülmemiş bir şekilde yoğunlaştı. Bu kampların gizlice ve yasal sistemin dışında işletildiği, birçok tutuklunun herhangi bir yargılama veya suçlama yapılmadan kamplara alındığı bildirilmiştir. Raporlara göre yerel makamlar bu kamplarda yüzbinlerce Uygur ve diğer etnik azınlıklara ait Müslümanları tutmuştur; bu tutuklamaların amacının aşırılık ve terörizmle mücadele etmenin yanı sıra Çinlileştirme (中国化) olduğu belirtilmektir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kırgızistan ilişkileri</span>

Çin-Kırgızistan ilişkileri, Çin ile Kırgızistan ülkeleri arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ikili ilişkileri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Mukden Olayı</span> 1931de Mukden (Shenyang) yakınlarındaki demiryolu hattında dinamit patlaması

Mukden Olayı veya Mançurya Olayı, Japon askerî personeli tarafından 1931 yılında Japonya'nın Mançurya'yı işgaline bahane olarak sahnelenen sahte bir bayrak olayıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sincan Uygur Özerk Bölgesi tarihi</span>

Sincan tarihsel olarak farklı tarihsel isimlere sahip iki ana coğrafi, tarihsel ve etnik olarak farklı bölgeden oluşuyordu: Tanrı Dağları'nın kuzeyindeki Çungarya; ve günümüzde çoğunlukla Uygurların yaşadığı Tanrı Dağları'nın güneyindeki Tarım Havzası. Her iki bölge de Dungan Ayaklanması'ndan (1862-1877) sonra Çin Çing hanedanı tarafından yeniden ele geçirildiğinde, 1884'te "yeni sınır" anlamına gelen Sincan olarak yeniden adlandırıldı.

Evlilik ittifakı olarak da bilinen heqin, Çin imparatorlarının, genellikle yönetici ailenin küçük dallarının üyeleri olan prensesleri komşu devletlerin yöneticileriyle evlendirmesinin tarihsel uygulamasına atıfta bulunur. Savaş alanında yenilgiye uğratılamayacak kadar güçlü bir düşman devlete karşı genellikle bir yatıştırma stratejisi olarak benimsendi. Politika her zaman etkili değildi. İmparator ve diğer devletin hükümdarı arasında eşit bir diplomatik statü anlamına geliyordu. Sonuç olarak, tartışmalıydı ve birçok eleştiriye maruz kalıyordu.

Modern Sincan bölgesinin tarihi bölgesi, Tarım Havzası (Altışehi) olarak da bilinir) ve Çungarya'nın farklı alanlarından oluşuyordu ve Budizmi benimsemiş Hint-Avrupalı Toharlar ve Saka halkları tarafından yerleşim görüyordu. Han hanedanı ile Hiung-nu arasındaki savaşlar nedeniyle Batı Bölgeleri Himayesi olarak Han Hanedanı ve Tang Hanedanı ile Birinci, Batı ve Doğu Göktürk Kağanlığı Hanedanlık arasındaki savaşlar nedeniyle Batı'yı Pasifize Etme amacıyla yine Tang Hanedaın altında Genel Koruyucu olarak Çin egemenliğine girdiler. Tang Hanedanı, An Luan İsyanı'nın ardından Batı'yı ve Anxi'nin Dört Garnizonu'nu pesifize etmek için Genel Himaye'deki bölgedeki kontrolünü geri çekti ve bunun ardından bölgede yaşayan Türk halkları İslam'a geçti.

Malezya Hava Yolları 370 sefer sayılı uçuş, 8 Mart 2014'te Kuala Lumpur'dan Pekin'e hareket ettikten sonra 227 yolcu ve 12 mürettebat üyesiyle kayboldu. Malezya'nın eski Başbakanı Najib Razak, uçağın uçuşunun Hint Okyanusu'nda bir yerde sona erdiğini belirtti ancak daha fazla açıklama yapılmadı. Enkazın kazadan kaynaklandığını kesin olarak gösteren aramalara rağmen resmi duyurular, birçok eleştirmen tarafından sorgulandı ve kaybolma hakkında çeşitli teoriler öne sürüldü. Bu teorilerden bazıları komplo teorileri olarak nitelendirildi.

Belirtilen kayda değer ölümler 2024'te gerçekleşmiştir. İsimler alfabetik sırayla, ölüm tarihinin altında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de kitlesel gözetim</span>

Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki (ÇHC) kitlesel gözetim, Çin merkezi hükümeti tarafından Çin vatandaşlarını izlemek için kullanılan izleme sistemleri ağıdır. Her ne kadar Çin hükûmetiyle bağlantılı olarak kurumsal şirketlerin gözetimi gerçekleştiğirdiği bildirilse de, bu öncelikle hükûmet aracılığıyla yürütülüyor. Çin, vatandaşlarını İnternet gözetimi, kamera gözetimi ve diğer dijital teknolojiler aracılığıyla izliyor. Gözetim programları, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Genel Sekreteri Şi Cinping'in yönetimi altında giderek yaygınlaştı ve karmaşıklaştı.