İçeriğe atla

Hugo Haase

Hugo Haase
Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi
Görev süresi
6 Nisan 1917 - 7 Kasım 1919
Almanya Sosyal Demokrat Partisi
Görev süresi
16 Eylül 1911 - 25 Mart 1916
Kişisel bilgiler
Doğum 29 Eylül 1863
Olsztyn, Doğu Prusya
Ölüm 7 Kasım 1919 (56 yaşında)
Berlin, Weimar Cumhuriyeti
Partisi SDP (1887–1916)

USDP (1917–1919)

Evlilik(ler) Thea Lihtenştayn
Çocuk(lar) Ernst Haase
Bitirdiği okul Königsberg Üniversitesi

Hugo Haase (29 Eylül 1863 - 7 Kasım 1919) Alman sosyalist politikacı, hukukçu ve pasifistti. Friedrich Ebert ile birlikte 1918-1919 Alman Devrimi'nden sonra Halk Temsilcileri Konseyi'nin eş başkanlığını yapmıştır.

Temmuz 1914'te SPD'nin I. Dünya Savaşı karşıtı mitinglerini organize etti ve 31 Temmuz ve 1 Ağustos'ta SPD'nin Reichstag'da savaş kredilerinin artırılmasına karşı oy kullanması için mücadele etti. Ancak Friedrich Ebert'in ve hizip çoğunluğunun muhalefeti nedeniyle bunu başaramadı. SPD delegelerinin 3 Ağustos'taki belirleyici toplantısında sadece Haase ve diğer 13 delege kredileri desteklemeyi reddetti. Parti disiplinine boyun eğen Haase daha sonra Reichstag'da krediler için oy kullandı ve başkan olarak 4 Ağustos'taki oturumda SPD'nin oyunu savunmak zorunda kaldı. Partinin "tehlike anında Anavatanı terk etmeyeceğiz" şeklindeki açıklamasını okuyan Haase'ydi, buna yanıt olarak imparatorluk hükûmeti Burgfrieden(Almanya için savaş) olarak adlandırılan politikasını oluşturdu[1]

Alman savaş planlarının 1914 sonunda çökmesinin ardından Haase, SPD fraksiyonunun politikalarına karşı giderek daha fazla sesini yükseltmeye başladı. 1915'te hizip liderliğinden istifa etmek zorunda kaldı. O Haziran ayında, hükûmetin savaş hedeflerine açıkça karşı çıkan Gebot der Stunde manifestosunu imzaladı. Mart 1916'da Haase ve diğer 18 SPD delegesi hükûmetin acil durum bütçesine karşı oy kullandı. SPD'nin parti başkanlığından istifa etmek zorunda kaldı. Daha sonra Sosyal Demokrat Çalışma Grubu'nu kurdu ve yönetti. Nisan 1917'de Haase, "Çoğunluk Sosyal Demokratlar" olarak adlandırılan gruptan ayrılan ve acil barış görüşmelerini savunan yeni kurulan Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi'nin (USPD) başkanı oldu.

Kasım 1918'deki Alman Devrimi sırasında Haase, çoğunluğu oluşturan Sosyal Demokratların lideri Ebert ile birlikte geçici hükûmet olan Halk Temsilcileri Konseyi'nin ortak başkanı oldu. Haase böylece USPD içinde güçlü asker ve işçi konseyleri aracılığıyla bir proletarya diktatörlüğü kurmaya çalışanlarla arasına mesafe koymuş oldu.

Ebert liderliğindeki Konsey'in 1918 Noel'inde devrimci Volksmarinedivision'un kanlı bir şekilde bastırılması emrini vermesinin ardından Haase ve diğer iki USPD temsilcisi Wilhelm Dittman ve Emil Barth protesto amacıyla 29 Aralık'ta hükûmetten ayrıldılar. Haase liderliğindeki USPD, 19 Ocak 1919'da Ulusal Meclis için oyların% 7'sini aldı.

8 Ekim 1919'da, ölümünden hemen önce Haase, Ebert ile Baltık'ta aktif bir Freikorps generali olan Rüdiger Von der Goltz arasındaki ittifakı ifşa etmek amacıyla Reichstag'a yürüyordu. Binaya girdiği sırada Johann Voss tarafından vuruldu. Voss iki gün içinde deli ilan edildi ve bir akıl hastanesine yatırıldı. Bazı solcu aktivistler onun kiralık katil olduğunu öne sürdü.[2] Haase ağır yaralandı ve 7 Kasım'da öldü. Naaşı, Berlin Friedrichsfelde Merkez Mezarlığı'na defnedildi.

Kaynakça

  1. ^ "The Socialists Support the War". 4 Ağustos 1914. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2024. 
  2. ^ "Infected Wounds Kill Hugo Haase" (PDF). The Communist World. 1 (3). 15 Kasım 1919. 5 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rosa Luxemburg</span> Polonyalı-Alman Marksist devrimci (1871–1919)

Rosa Luxemburg, Polonyalı Marksist, filozof, ekonomist, savaş karşıtı aktivist ve devrimci sosyalistti. 28 yaşında Alman vatandaşı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Weimar Cumhuriyeti</span> 1918/1919–1933 yıllarında Almanya

Weimar Cumhuriyeti, Almanya'da, Philipp Scheidemann'ın 9 Kasım 1918 tarihinde cumhuriyetin kurulduğunu ilan etmesi ile başlayıp 30 Ocak 1933 tarihinde Adolf Hitler'in şansölye olmasına kadar süregelmiş döneme verilen isimdir. “Weimar Cumhuriyeti” adı tarih yazımı için kullanılan bir terimdir. Bu adın kaynağı, I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle çıkılması sonucu lağvedilen Alman monarşisi yerine millî meclisin yeni anayasayı oluşturmak için 1919 yılında toplandığı Weimar kentidir. Parlamenter demokrasiye dayanan bir rejimin kurulmuş olduğu bu dönemde “Deutsches Reich” yani Alman İmparatorluğu adı muhafaza edildi. Almanya'da liberal demokrasi yerleştirmek için yapılan bu ilk girişim, yoğun sivil anlaşmazlıkların ve ekonomik sorunların olduğu bir dönem getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Menşevik</span> SSCB öncesi Rusyada bir siyasi grup

Menşevikler Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisinin 1903 yılında yapılan 2. Konferansında Lenin ile Julius Martov arasında yaşanan fikir ayrılıkları sonucu partinin bölünmesi sonucu ortaya çıkan iki gruptan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Alman İmparatorluğu</span> 1871den 1918e dek Almanya

Alman İmparatorluğu ya da İkinci Reich, 18 Ocak 1871'de Prusya ve diğer Küçük Alman Devletlerinin özellikle Otto von Bismarck'ın katkılarıyla, birleşmesiyle oluşan birleşik Alman devletidir. İlk imparatoru I. Wilhelm'in taç giymesiyle imparatorluk resmen kuruldu. Yeni İmparatorluğu Habsburg Hanedanı yerine Hohenzollern Hanedanı yönetti, başkent Berlin yapıldı. Yeni İmparatorluk, Avusturya'yı toprakları dışında bıraktı. 1884'ten itibaren Almanya, Avrupa dışında sömürgeler kurmaya başladı. Hızlı büyüyen ekonomisiyle, dünyanın en büyük ekonomilerinden biri oldu, ordusu ve donanmasıyla Büyük Britanya'ya kafa tutar hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Ebert</span> Almanya Weimar Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı (1919–1925)

Friedrich Ebert, Alman sosyal demokrat politikacı. 1913'te Almanya Sosyal Demokrat Partisi’nin (SPD) başkanlığına seçildi. 1919’da "Reichspräsident" ünvanı ile Weimar Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı oldu ve bu görevini ölümüne kadar sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm Pieck</span> Alman politikacı

Friedrich Wilhelm Reinhold Pieck, Alman siyaset adamı, Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Birlik 90/Yeşiller</span> Almanyada bir siyasi parti

Birlik 90/Yeşiller, 1998'den 2005'e kadar hükûmette yer alan bir Alman siyasi partisidir. 1980 yılında Batı Almanya'da kurulan Alman Yeşiller Partisi ile 1989 Devrimleri sırasında Doğu Almanya'da kurulan Birlik 90 partilerinin 1993 yılında birleşmesiyle teşekkül etmiştir. Yeşiller Almanya Federal Meclisi'nin seçim barajı olan yüzde 5 oy sınırını ilk kez 1983'te aştı. Parti liderleri Annalena Baerbock ve Robert Habeck'dir.

<span class="mw-page-title-main">Clara Zetkin</span> Alman politikacı (1857–1933)

Clara Zetkin, devrimci sosyalist ve Marksist-Leninist Alman politikacı ve kadın hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Spartakusbund</span>

Spartakistler, Spartaküs Birliği, I. Dünya Savaşı sırasında Almanya'da Marksistler tarafından kurulan siyasi örgüt. Bu hizip daha sonra Almanya Komünist Partisi adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Freikorps</span> Almanya’da 18. yüzyıldan sonra genelde kırda oluşturulan düzensiz silahlı birlikler

Freikorps, Almanya’da 18. yüzyıldan sonra genelde kırda oluşturulan düzensiz silahlı birliklere verilen isimdir. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Weimar Cumhuriyeti’nde özellikle komünistlere karşı devlet eliyle örgütlenen düzensiz silahlı birliklere Freikorps denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Hugenberg</span> Alman politikacı (1865-1951)

Alfred Ernst Christian Alexander Hugenberg etkili bir Alman iş adamı ve siyasetçiydi. Yirminci yüzyılın ilk otuz yılı boyunca Almanya'daki milliyetçi siyasetin önemli bir figürlerinden biri olan Hugenberg, 1920'lerde ülkenin önde gelen bir basın yayın organının sahibi oldu. Alman Ulusal Halk Partisi'nin lideri olarak Adolf Hitler'in Almanya Şansölyesi olmasında rol oynadı ve 1933'te Hitler'i kontrol etmek ve kendi aracı olarak kullanmak umuduyla ilk kabinesinde görev aldı. Plan başarısız oldu ve 1933'ün sonunda Hugenberg kenara itildi. Her ne kadar 1945'e kadar Reichstag'ın misafir üyesi olarak görev yapmaya devam etse de, hiçbir siyasi etkisi olmamıştır. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından 1946'da İngilizler tarafından gözaltına alınmış ve 1951'de denazifikasyondan geçtikten sonra "temize çıkarılmış" olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Otto Wels</span>

Otto Wels, 1919-1939 yılları arasında Almanya Sosyal Demokrat Partisi (SPD) başkanlığını yapmış Alman politikacı. 1873'te Berlin'de doğdu. 1891'de SPD'ye katıldı. 1912'de Reichstag'a girdi ve milletvekilliği yapmaya başladı. 14 Haziran 1919'da SPD'nin lideri oldu. Wels önderliğindeki Almanya Sosyal Demokrat Partisi; Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) ve Almanya Komünist Partisi (KPD) ile beraber Weimar Cumhuriyeti dönemi Almanya'sının en önemli 3 partisinden biri olmuştu. Wels, komünistlere ve nasyonal sosyalistlere karşı bir propaganda yürütmekteydi, çünkü ona göre fazlasıyla radikal olan komünistler ve nasyonal sosyalistler cumhuriyetin varlığı için birer tehlikeydi. SPD Temmuz 1932, Kasım 1932 ve Mart 1933 seçimlerinde sırasıyla % 21.58, % 20.43 ve % 18.25 oranında oy alarak ana muhalefet konumunda yer aldı. 1933'te NSDAP'nin iktidara gelmesiyle çıkan Yetki Yasası'na karşı konuşma yapan tek Reichstag üyesiydi.

Almanya Komünist İşçi Partisi, 1920 yılında kurulan, parlamento karşıtı ve konsey komünizmi taraftarı siyasi parti. AKİP, 1920 yılının nisan ayında Heidelberg'te, Almanya Komünist Partisi'nden ayrılan kadrolarca kurulmuştur. Parti gazetesinin ismi Komünist İşçi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Brunswick Devleti</span>

Bağımsız Brunswick Devleti, Almanya'da 1918-1919 yıllarındaki Alman Devrimi sırasında Braunschweig Dükalığı'nın kaldırılmasından sonra kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Alsas-Loren Sovyet Cumhuriyeti</span>

Alsas-Loren Sovyet Cumhuriyeti, 1918-1919 Alman Devrimi sırasında, daha önce Fransa-Prusya Savaşı sırasında Almanya'nın eline geçen Alsas-Loren'de 10 Kasım 1918 tarihinde ilan edilen, ancak aynı ay içinde yıkılan Marksist devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Alman-Avusturya Cumhuriyeti</span> Orta Avrupada eski bir devlet (1918–1919)

Alman-Avusturya Cumhuriyeti, I. Dünya Savaşı'nın ardından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılması sonucu çoğunlukla Almanca konuşan nüfus üzerinde kurulan bir devletti. 1919 yılında yapılan Saint-Germain Antlaşması ile Birinci Avusturya Cumhuriyeti kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Adolf Hitler'in iktidara yükselişi</span> Adolf Hitlerin iktidara yükselişini anlatan olaylar dizisi

Adolf Hitler'in iktidara yükselişi, Almanya'da Eylül 1919'da Hitler'in daha sonra Deutsche Arbeiterpartei - DAP olarak bilinen siyasi partiye katılmasıyla başladı. İsim 1920'de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei - NSDAP olarak değiştirildi. Anti-Marksistti ve Weimar Cumhuriyeti'nin savaş sonrası demokratik hükûmetine ve Versay Antlaşması'na karşıydı, aşırı milliyetçiliği (Pancermenizmi) ve aynı zamanda antisemitizmi savunuyordu. Hitler, Reichstag'ın o ay 1933 Yetki Kanununu kabul etmesinden sonra Mart 1933'te iktidara geldi ve genişletilmiş yetkiler aldı. Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg, bir dizi parlamento seçimleri ve ilgili arka oda entrikalarından sonra 30 Ocak 1933'te Hitler'i Şansölye olarak atadı. Yetki Kanunu - acımasızca ve otoriterce kullanıldığında - Hitler'in bundan sonra anayasal olarak yasal itiraz olmaksızın diktatörlük yetkisini kullanabileceği imkanına kavuştu.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi</span>

Almanya Bağımısız Sosyal Demokrat Partisi, Alman İmparatorluğu ve Weimar Cumhuriyeti döneminde etkin olan bir siyasi partiydi. Parti, 1917'de Almanya Sosyal Demokrat Partisi'nin (SPD) sol kanadı tarafından kuruldu. 1922'ye kadar büyük bir ayrılıkçı hareket oldu. 1919'da Spartakusbund'un ardılı olarak Almanya Komünist Partisi'nin kurulması ve 1922'de SPD'nin sağ ve sol kanatlarının birleşmesinin ardından güç yitimine uğramış ve 1931'deki kapatılmasına kadar küçük bir ayrılıkçı parti olarak faaliyetini sürdürmüştür.