İçeriğe atla

Hugo Chávez

Hugo Chávez
Venezuela Devlet Başkanı
Görev süresi
14 Nisan 2002 - 5 Mart 2013
Başkan Yardımcısı
Liste
  • Diosdado Cabello
  • (Nisan 2002)
  • José Vicente Rangel
  • (2002–2007)
  • Jorge Rodríguez
  • (2007–2008)
  • Ramón Carrizales
  • (2008–2010)
  • Elías Jaua
  • (2010–2012)
  • Nicolás Maduro
  • (2012–2013)
Yerine geldiğiDiosdado Cabello (Geçici)
Yerine gelenNicolás Maduro
Görev süresi
2 Şubat 1999 - 12 Nisan 2002
Başkan Yardımcısı
Liste
  • Julián Isaías Rodríguez Diaz
  • (Ocak-Aralık 2000)
  • Adina Bastidas
  • (2000–2002)
  • Diosdado Cabello
  • (Ocak-Nisan 2002)
Yerine geldiğiRafael Caldera
Yerine gelenDiosdado Cabello (Geçici)
Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi Başkanı
Görev süresi
24 Mart 2007 - 5 Mart 2013
Yerine geldiğiYeni makam
Yerine gelenNicolás Maduro
Kişisel bilgiler
Doğum Hugo Rafael Chávez Frías
28 Temmuz 1954(1954-07-28)
Sabaneta, Barinas, Venezuela
Ölüm 5 Mart 2013 (58 yaşında)
Caracas, Venezuela
Partisi Beşinci Cumhuriyet Hareketi (1997–2008)
Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi (2008–2013)
Evlilik(ler) Nancy Colmenares (boşandı)
Marisabel Rodríguez (1997-2004)
Dini Roma Katoliği
İmzası
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Venezuela
Branşı Venezuela Ordusu
Hizmet yılları 1971–1992
Rütbesi Yarbay

Hugo Rafael Chávez Frías (28 Temmuz 1954, Sabaneta - 5 Mart 2013, Caracas), Venezuelalı politikacı ve 1998'den ölümüne kadar ülkenin devlet başkanıydı. 2007 yılında Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi'nin (PSUV) lideri olan Chávez, 1997'de kuruluşundan itibaren Beşinci Cumhuriyet Hareketi'nin de liderliğini yapmıştır. Politik ideolojisi 21. yüzyıl sosyalizmi ve Bolivarcılık idi. Ülkede Bolivarcı Devrimin sosyalist reformların uygulanmasına odaklandı.

Gençliği ve siyasete girişi

Bir işçi sınıfı ailenin çocuğu olarak Sabaneta, Barinas'ta doğan Chávez, kariyerine subay olarak başladı. Ülkenin politik sistemini eleştiren Chávez, 1980'lerin başlarında gizlice Bolivarcı Devrimci Hareket-200 (MBR-200) kurdu. 1992 yılında Başkan Carlos Andrés Pérez hükûmetine karşı başarısız bir darbe girişimine liderlik yaptı.

Devlet başkanlığı

2 yıllık hapislik sürecinden sonra Beşinci Cumhuriyet Hareketi kuruldu ve 1998 yılında Venezuela devlet başkanı seçildi. Ardından Venezuela devlet yapısını ve bazı marjinal grupların haklarını değiştirdiği yeni bir anayasa tanıttı ve 2000 yılında yeniden seçildi. Yaptığı ikinci başkanlık dönemi Bolivarcılık misyonlarını izleyen bir sistemi tanıtan Chávez, komünal konseyler ve işçilerce yönetilen kooperatifler kurarak bir dizi toprak reformunu hayata geçirerek, çeşitli kilit sanayileri kamulaştırdı.

Darbe girişimi

Muhalif darbeyle baştan indirilmiş, ancak 2 gün (48 saat içinde) barriosta (İspanyolca konuşulan ülkelerde kırsal alana verilen isim) yaşayan halkın darbecilere karşı yaptığı protestolarla tekrar iktidara gelmeyi başarmıştır. 4 Aralık 2006 tarihinde Venezuela'da yapılan devlet başkanlığı seçimini kazanarak 2012'ye kadar devlet başkanı olmaya hak kazanmıştır.

Ekim 2012 seçimlerinde Venezuela lideri Hugo Chavez, oyların yüzde 54'ünü alarak muhalefet lideri Henrique Capriles'i geride bırakarak dördüncü kez Devlet Başkanı seçildi.[1]

Siyasi çizgisi

Uygulamaya koyduğu radikal siyasal dönüşümleriyle neoliberalizme karşı somut bir alternatif oluşturan Chávez, ülkesinin yüz yüze olduğu yoksulluk, açlık, cehalet, barınma, çalışma ve kadın hakları gibi sorunların çözümünün kapitalist sistem içinde kalınarak sağlanamayacağını iddia etmekte ve devrimden söz etmektedir. Venezuela'da çok daha adil, barışçı, eşit ve özgür bir dünyanın ancak sosyalizme açılarak gerçekleştirilebileceği görüşünü savunmaktadır.

Uluslararası konumu

Washington yönetiminin düşman olarak gördüğü Küba, Kuzey Kore, İran, Belarus, Suriye gibi ülkelerle sıkı bağlar kurmuş ve ABD karşıtlığını her fırsatta dile getirmiştir. Chavez, Amerikan aleyhtarlığını 2006 yılının ağustos ayında yaptığı İran gezisi ile göstermiştir. Son olarak da BM konuşmasında "Şeytan dün buradaydı" sözleri ile Bush'u bir şeytan olarak tanımlamış ve dünya çapında büyük ilgi toplayan bir konuşmaya imza atmıştır.[2]

500 yıldır buradayız ve hiç susmadık, hele bir kralın söylemesiyle hiç susmayız. Bir kral da benim gibi devletin başıdır. Aradaki tek fark benim üç kez yüzde 63 oy ile seçilmemdir. Biz eşit seviyedeki devlet başkanlarıyız, yerlilerin lideri Evo Morales de İspanya kralı Juan Carlos da eşittir.

—Hugo Chavez (2007 yılında Şili'de yapılan zirve toplantısında kendisine kapa çeneni diyen İspanya kralı Juan Carlos'a cevaben[3]

Kanser tedavisi ve ölümü

2011 yılında pelvis bölgesinde görülen lezyonlar nedeniyle Küba'da ameliyat olan Chavez'in sağlık durumu, 2012 yılında kanserin nüksetmesi nedeniyle tekrar kötüleşmiş, bu nedenle anayasal zorunluluk gereği katılmak zorunda olduğu yemin törenine katılamamıştır.[4][5]

27 Kasım 2012'de, Chavez kanser yüzünden daha fazla tıbbi tedavi için Küba'ya seyahat etme planlarını açıkladı. 18 Şubat 2013 tarihinde, Küba'daki kanser tedavisinden 2 ay sonra Venezuela'ya döndü. 4 Mart'ta, solunum sorunları kötüleşti ve yeni, ciddi solunum yolu enfeksiyonu hastası olduğu Venezuela hükûmeti tarafından açıklandı. 5 Mart 2013 Salı günü öldü.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012. 
  2. ^ İlgili 28 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. La Vanguardia haberi (İspanyolca) 6 Mart 2013 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ 6 Mart 2013 tarihli 9 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Russia Today haberi (İngilizce) 7 Mart 2013 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2013. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2013. 

Dış bağlantılar

Parti siyasi görevi
Yeni makamBeşinci Cumhuriyet Hareketi Başkanı
1997–2007
Makam kaldırıldı
Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi Başkanı
2007–2013
Sonra gelen
Nicolás Maduro
Siyasi görevi
Önce gelen
Rafael Caldera
Venezuela Devlet Başkanı
1999–2013
Sonra gelen
Nicolás Maduro


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Küba</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Küba, resmî olarak Küba Cumhuriyeti (

<span class="mw-page-title-main">Venezuela</span> Güney Amerikada bir ülke

Venezuela, resmî adıyla Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın kuzey kıyısında yer alan bir ülkedir. Kuzeyde Karayip Denizi, doğuda Guyana, güneyde Brezilya ve batıda Kolombiya ile çevrilidir. Venezuela hükûmeti Guyana'nın üçte ikisini oluşturan Guayana Esequiba bölgesinde hak iddia etmektedir. Karayip Denizi'nde birçok ada ve adacığa sahiptir. Ayrıca Küçük Antiller adaları olan Hollanda Krallığı'na bağlı Aruba ve Curaçao ülkeleri, Hollanda'ya bağlı Bonaire ile Trinidad ve Tobago ada devletçikleri de Venezuela açıklarında bulunur. Yüzölçümü 916,445 km2, nüfusu yaklaşık 28 milyondur. Başkenti ve en büyük metropolü Caracas'tır.

<span class="mw-page-title-main">Caracas</span> Venezuelanın başkenti

Caracas ya da Karakas, Güney Amerika ülkesi Venezuela'nın başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Simón Bolívar</span> Büyük Kolombiyanın kurucusu

Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios Ponte-Andrade y Blanco, genellikle bilinen ismiyle Simón Bolívar, günümüzde Kolombiya, Venezuela, Ekvador, Peru, Panama ve Bolivya olarak bilinen ülkelerin İspanyol İmparatorluğu'ndan bağımsızlıklarını kazanmalarına öncülük etmiş Venezuelalı askeri ve siyasi liderdir. Halk arasında El Libertador ya da Amerika'nın Kurtarıcısı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Evo Morales</span>

Juan Evo Morales Ayma, eski Bolivya devlet başkanı, Movimiento al Socialismo lideridir. Aymara asıllı Morales, 2006-2019 yılları arasında Bolivya Devlet Başkanlığı görevini yürütmüştür. Morales ve hükûmeti, fakirlik oranlarını düşürmeyi ve Amerika Birleşik Devletleri ve/veya çok uluslu şirketlerin ülkedeki etkisini azaltmayı hedefleyen solcu politikaları ile karakterize edilir.

<span class="mw-page-title-main">Venezuela Komünist Partisi</span> Venezuelada bir parti

Venezuela Komünist Partisi, Venezuela'da Marksist-Leninist dünya görüşünü esas alan bir siyasi partidir. Komünist Enternasyonal'in seksiyonu olarak 1931 yılında kurulmuştur. Partinin genel sekreteri Oscar Figuera'dır.

<span class="mw-page-title-main">Latin Amerika İçin Bolivarcı İttifak</span>

ALBA, Latin Amerika için Bolivarcı İttifakın kısa adı. Venezuela devlet başkanı Hugo Chavez Frias tarafından Küba'nın liderlerinden Fidel Castro ile birlikte oluşturulan, anti-emperyalist hassasiyetleri olan Latin Amerika ortak pazarı. ABD'nin bölgeyi sınırsızca sömürme çabası şeklinde algılanan Serbest Ticaret Antlaşması'na (FTAA) bir tepki olarak doğdu. İkili ticaretin para yerine mal veya hizmet takası ile yapılabilmesine olanak tanıyarak ambargo altındaki Küba ekonomisinin önünü açtı.

Bolivarcılık, başta Venezuela'da olmak üzere Güney Amerika'da revaçta olan bir dizi siyasi öğretidir. İsim 19. yüzyılda Güney Amerika'nın büyük bölümünde bağımsızlık mücadelesine öncülük etmiş olan Venezuelalı general Simón Bolívar'ın adından gelir. Bolivarcılığın en önemli amaçlarından biri Latin Amerika'nın birleşmesidir. Venezuela Eski Devlet Başkanı Hugo Chávez, modern Bolivarcılığın önde gelen temsilcilerindendi.

<span class="mw-page-title-main">Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi</span>

Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi, Venezuela'da siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">2002 Venezuela askerî darbe girişimi</span>

2002 Venezuela darbe girişimi, 11 Nisan 2002 günü Bolivarcı Venezuela Cumhuriyetinin anayasal Devlet Başkanı Hugo Chávez'i devirmek için yapılan ve başarısız olan eylemlerin tamamını anlatır.

1999 Venezuela Anayasası, Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti'nin yürürlükteki 26. anayasasıdır. 1999 yılında referandum sonucu oluşturulan ve anayasa yazımıyla görevli kurucu meclis tarafından yazılmıştır. Taslak halinde hazırlanan metin 1999 yılı Aralık ayında kabul edilerek 1961 Anayasasının yerine geçmiştir. 1961 Anayasası Venezuela'nın 1811 yılındaki bağımsızlığından beri oluşturulan 26 anayasadan en uzun süre yürürlükte kalandı.

<span class="mw-page-title-main">Corporación Trebol Gas C.A.</span>

Corporación Trebol Gas C.A., Venezuela'da özel bir petrol şirketidir. Ülkenin her ilinde bir dolum istasyonu bulunan şirket, Venezuela'nın petrol dağıtımının %16'sını karşılamaktadır.

Venezula'daki Yahudilerin tarihi, bir grup marranonun Caracas ve Maracaibo'da yaşadığı 17.yy'ın ortalarına kadar dayanır. Fakat, Venezuela'daki Yahudi cemaati 19.yy'ın ortalarına kadar kurulmadı. 2008 yılından beri Hugo Chávez ile Yahudi cemaati arasındaki gerginlik nedeniyle ülkedeki Yahudi nüfusunun beşte biri yakın zamanda ülkeyi terk etti.

<span class="mw-page-title-main">Nicolás Maduro</span> 2013ten beri Venezuelanın başkanı

Nicolás Maduro Moros, Venezuela Devlet Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Henrique Capriles</span>

Henrique Capriles Radonski, Venezuelalı siyasetçi ve avukattır. 2000'den 2008 yılına kadar, Karakas'daki Baruta'nın Belediye Başkanlığını yürütmüştür. Kasım 2008'de, hükûmetin adayı Diosdado Cabello'yu yenerek, Miranda Valisi seçilmiştir. 2017 yılına kadar bu görevi üstlenmiştir. 2013 yılında Hugo Chavez'in ölümünden sonra, Capriles geçici Devlet Başkanı Nicolás Maduro ile 2013 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhalefet adayı olarak tekrar yarışmış ve seçimi kaybetmiştir. 2017 yılında, valiliğinde meydana gelen "idari usulsüzlük" suçlamasından ötürü siyasi faaliyetlere katılımı Maduro hükûmeti tarafından 15 yıl boyunca yasaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beşinci Cumhuriyet Hareketi</span>

Beşinci Cumhuriyet Hareketi, Venezuela'da eski sosyalist bir siyasi parti. 1998 başkanlık seçimlerinde, Venezuela'nın eski Cumhurbaşkanı Hugo Chavez'in adaylığını desteklemek için, Bolivarcı Devrimci Hareket-200 kongresinin ardından 1997 yılının Temmuz ayında kuruldu. "Beşinci Cumhuriyet" Cumhuriyet'i kurucu meclis aracılığıyla yeniden kurmayı amaçladı. Chavez'in 1998 seçim zaferini takiben, 1999 yılında gerçekleşirken 1999 Venezuela Anayasası'nın oluşturulmasını beraberinde getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Aristóbulo Istúriz</span> Venezuelalı siyasetçi

Aristóbulo Istúriz Almeida, Venezuelalı siyasetçi ve akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">2019 Venezuela devlet başkanlığı krizi</span> Venezuelada yaşanan siyasî kriz

2019 Venezuela devlet başkanlığı krizi, Venezuela'da 10 Ocak 2019 tarihinde Ulusal Meclis'in görevdeki devlet başkanı Nicolás Maduro'nun kazandığı tartışmalı 2018 seçimlerini geçersiz kılması ve yerine mevcut meclis başkanı Juan Guaidó'yu geçici devlet başkanı ilan etmesi sonucu meydana gelen siyasi krizdir.

<span class="mw-page-title-main">Alí Rodríguez Araque</span>

Alí Rodríguez Araque, Venezuelalı siyasetçi, avukat ve diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Edmundo González Urrutia</span> Venezuelalı politikacı, diplomat ve siyasi analist

Edmundo González Urrutia Venezuelalı muhalif bir politikacı, diplomat ve siyasi analisttir.