İçeriğe atla

Hudson's Bay Company

The Hudson's Bay Company
FransızcaCompagnie de la Baie d'Hudson
Slogan"Great things for Canada!"
Kuruluş2 Mayıs 1670
KurucuPierre-Esprit Radisson Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Genel merkeziSimpson Tower
Toronto, Ontario, Kanada
Önemli kişilerRichard Baker, Governor
Gelir$7.0 billion CAD (azalış $59.7 million FY 2009)
BölümleriThe Bay
Lord & Taylor
Zellers
Home Outfitters
SahibiNRDC Equity Partners
Çalışan sayısı70,000
Web sitesihbc.com

Hudson's Bay Company (HBC), Kuzey Amerika'nın en eski şirketi, Dünya'nın da en eski şirketlerinden birisidir.

2 Mayıs 1670'te Londra'da kurulan şirket, bir dönem dünyada en fazla arazi sahibi olan özel kurumdu. Merkezi uzun süredir Hudson Bay'deki York Factory'dedir.

Hayvan postu ticaretini, İngiltere kontrolündeki Kuzey Amerika'da birkaç yüzyıl boyunca kontrol etti. Yerel yönetimlerin kurulup, halkın yerleşmesinde de önemli rol oynamıştır. Tüccarları Kuzey Amerika'daki First Nation ile resmî anlaşmalara sahipti. 19. yüzyılın sonunda, sahip oldukları toprakların büyük bir bölümü Kanada'nın oldu. Kanada'da bu şirket en fazla toprak sahibi olan özel kurum idi. Hayvan postu ticareti düşüşe geçtikten sonra Kanada'nın dört bir yanında mağazalar zinciri açmaya başladılar.

26 Ocak 2006 tarihi itibarıyla Kuzey Karolinalı milyarder ve hissedar Jerry Zucker şirketi satın almak için başvurdu. 9 Mart 2006 itibarı ile de Jerry Zucker şirketin ilk ABD vatandaşı patronu oldu.

Şirketin yıllık gelirleri 2005 yılında 7 milyar dolar iken 70.000 çalışanı vardır.

Alaska

Hudson's Bay Company kürk ticareti alanını genişletip Kanada'dan Alaska'ya geçer ve baş tüccar John Bell 1845 yılında Kanada'daki Fort McPherson'dan yola çıkarak Guçinlerin coğrafyasındaki Porcupine Nehrine ulaşır ve Yukon Nehri boyunca aşağılara iner. Ertesi yıl tüccar Alexander Hunter Murray aynı rotayı izleyerek daha da ilerletir. O zamanlar Youkon House (şimdi ise Fort Yukon) olarak adlandırılan ticaret karakolu Hudson's Bay Company şirketinin en izole postasıdır.[1] Şirket Alaska'daki diğer Alaska Atabasklarıyla da ticaret yapmıştır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Shannon Michele McNeeley (2009), Interior Alaska : Russians explore Interior Alaska 8 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Rus-Amerikan Kumpanyası, 19. yüzyılda başta Kaliforniya ve Alaska olmak üzere, Rusya'nın Rus Amerikası adı verilen topraklarında koloniler kuran Rus ticaret kumpanyası.

<span class="mw-page-title-main">Na-Dene dilleri</span>

Na-Dene dilleri, Kuzey Amerika'da Na-Dene Kızılderilileri tarafından, ABD, Kanada ve ufak bir kısmı da Meksika’da konuşulan diller ailesidir.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası</span>

Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası, Alaska'da yerlilerin toprak taleplerini çözmek üzere ABD Kongresi'nde 18 Aralık 1971 tarihinde başkan Richard Nixon tarafından imzalanarak yürürlüğe giren ve ABD tarihinin en büyük toprak talebini karşılayan yasa.

<span class="mw-page-title-main">Yukon–Koyukuk Census Area</span>

Yukon–Koyukuk Census Area, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesinde Kızılderili Alaska Atabasklarınca meskun olan bir sayım bölgesi. Örgütlenmemiş borough olduğu için bir yönetim merkezi de yoktur. En gelişmiş şehri Galena'dır.

<span class="mw-page-title-main">Rus Amerikası</span>

Rus Amerikası günümüzde ABD topraklarının Alaska eyaleti, Kaliforniya’nın bir kısmı ile Hawaii’yi içerisine alan ve 1733 – 1867 yılları arasında Rus İmparatorluğuna ait olan sömürge bölgelerinin adıdır. Amerika'nın Ruslar tarafından sömürgeleştirilmesi ile başlayan sürecin resmiyet kazanıp sömürge topraklarının resmî ilhak edilmesi 1799 yılındaki Çarlık ukazı ile olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Alaska Atabaskları</span>

Alaska Atabaskları ya da Alaska Deneleri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin daha çok içbölgesinde Alaska Interior adı verilen İç Alaska'da birazı da güneyde Pasifik kıyılarında yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun Kuzey Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Kuzey Atabasklarından, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkları. Alaska yerlilerinin beş ana kültür grubundan birini oluştururlar. Dil temelinde 11 ayrı halk olarak, Ahtnalar, Denağinalar, Guçinler, Hanlar, Değinaklar, Holikaçuklar, Koyukonlar, Yukarı Kuskokvimler, Aşağı Tananalar, Tanakroslar ve Yukarı Tananalar biçiminde sınıflandırılır. Toplam nüfusları yaklaşık 6.400 kişidir ve ancak çok ufak bir kısmı anadillerini konuşabilmektedir. En çok nüfusa sahip olanlar Koyukonlar ile Guçinlerdir. Siyasi, idari ve kültürel açıdan ABD'deki diğer Atabasklardan ayrılırlar. Kanada'daki aynı alt grupta yer alan Kanada Atabasklarına dilce ve kültürce daha yakındırlar ve Guçinler ile Hanların büyük bir kısmı ile Yukarı Tananaların ufacık bir kısmı Kanada'nın Alaska'ya yakın yörelerinde de yaşarlar. Kuzey, batı ve güneyden Eskimo halklarına, doğudan ise ırkdaşı olan Kanada Atabasklarıyla komşudurlar. Eskimolara komşu olanlar Eskimo kültüründen kısmen etkilenmişlerdir. Rus Alaskası döneminde Ruslarla karşılaşan Alaska Atabaskları içinde en çok Ruslaşanlar Pasifik kıyısındaki Denağinalardır. Ekonomik rahatlamaya 1971 yılında kabul edilen Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası (ANCSA) ile kavuşmuşlar ve aynı dönemde dil ve kültürlerini serbest kullanma ve eyaletçe korunma haklarını da elde etmişlerdir. Günümüzde Ahtna ve Denağina haricindeki Alaska Atabasklarının siyasi, ekonomik, yasal ve sosyal savunucusu 1962 yılından beri Tanana Chiefs Conference adlı kâr amacı gütmeyen kabile birliğidir. ABD'deki bütün Amerika yerlileri gibi Alaska Atabasklarının da eğitim, sağlık ve idaresinden ABD İçişleri Bakanlığı bünyesinde Amerika Birleşik Devletleri'nin yönetimine ait Bureau of Indian Affairs dairesi sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Atabasklar</span>

Atabasklar, Atabask halkları, Atabask Kızılderilileri, Athabaskalar ya da Deneler, Kuzey Amerika'da Amerika Birleşik Devletleri ile Kanada'da yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubundan dilleri konuşan, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist-şamanist Kızılderili halkları. Toplam nüfusları yaklaşık 200.000 kişidir ve çoğunluğu Navaholar oluşturur. En yakın akrabaları birlikte dilce bir üst grup oluşturan Eyaklar, en uzak akrabaları ise Eyak-Atabask dillerine paralel Na-Dene dillerinin diğer ana grubunu oluşturan Tlingitlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Guçinler</span>

Guçinler ya da Kuçinler, Kuzey Kutup Dairesinde kabaca 65° ve 69° Kuzey enlemde, 130° ve 150° Batı boylamında, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin kuzeydoğusunda İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon Nehri civarında ve Kanada'nın Yukon ile Kuzeybatı Toprakları bölgelerinde yaşayan, rengeyiği avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist, şimdi ise Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Guçinleri ya da Batı Guçinleri ile Kanada Guçinleri ya da Doğu Guçinleri olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Alaska'da nüfusça Koyukonlardan sonra en büyük ikinci Atabask halkıdır. En yakın akrabaları dilce birlikte grup oluşturan Alaska ve Kanada Hanlarıdır. 2010 yılındaki nüfusları 9.000 kişidir ve anadillerini akıcı biçimde konuşabilenlerin sayısı UNESCO'ya göre 400 kişidir. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 1.000 kişilik nüfustan 150 kadarı, Kanada'daki 1.900 kişilik nüfustan ise 400 tanesi anadillerini konuşabiliyor. Huş kabuğundan kano ve kar ayakkabısı yapımıyla, iki yönlü kızaklarıyla, oklu kirpinin dikenleriyle yapılan kirpi işi ile karmaşık ve süslü boncuk işi (naagąįį) bezemeleriyle tanınırlar. Günümüzde avcılık, balıkçılık ve mevsimlik istihdamdan oluşan karma ekonomi görülür.

<span class="mw-page-title-main">Koyukonlar</span> Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin ortasında İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinin Yukon ile Koyukuk nehirleri civarında taygada yaşıyor

Koyukonlar ya da Koyukon Atabaskları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin ortasında İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesinin Yukon ile Koyukuk nehirleri civarında taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olsa da animist inanç ve gelenkleri güçlü Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska'daki en büyük Atabask halkı olup, Yukarı, Merkezî ve Aşağı Koyukonlar olmak üzere üç ana lehçe grubuna ayrılırlar. En yakın akrabaları dilce birlikte üstgrup oluşturan Holikaçukça ile Değinakça konuşan Atabasklardır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 2.300 kişilik etnik (Denaakkʼe) nüfustan 150 kadarı anadillerini (Denaakkenaageʼ) konuşabiliyor. Alaska'daki diğer Atabaskların aksine Eskimo komşuları olan Yupik ve İnyupiklerin kültüründen oldukça etkilenmişlerdir. Koyukonlarla Avrupalıların ilk karşılaşması Rus İmparatorluğuna bağlı Rus Alaskası döneminde 1838 yılında Yukon Nehri yolundan Nulato'ya gelen Ruslarla olmuştur. Geçmişte Rus-Amerikan Kumpanyası ile Hudson's Bay Company şirketlerindeki Avrupalı kürk tüccarlarıyla yoğun olarak ticaret yaparken, günümüzde daha çok avcılık, balıkçılık ve mevsimlik istihdamdan oluşan karma ekonomi görülür.

<span class="mw-page-title-main">Hanlar (Alaska)</span> Kızılderili halkı

Hanlar, Han Atabaskları, Han Kızılderilileri ya da Hankuçinler, Kanada'nın Yukon bölgesiyle Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin doğusunda İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon Nehrinin Kanada ve Alaska'daki en üst kısmı civarında, Kanada'da Dawson City ile Alaska'da Southeast Fairbanks Census Area ilçesinin Eagle şehirlerinde yaşayan, daha çok balık avlayan avcı ve toplayıcı, yerleşik ağırlıklı yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist, şimdi ise Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Hanları ile Kanada Hanları olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. En yakın akrabaları dilce birlikte grup oluşturan Alaska ve Kanada Guçinleridir. Alaska'da nüfusça en az olan Atabask halkıdır. Avrupalılarla en son karşılaşan Kuzey Atabask halkıdır. İlk kez 1851 yılındaki kısa karşılaşmadan sonra esas yoğun karşılaşma 1873 ve 1874 yıllarında topraklarında iki ticaret karakolu kurulmasıyla olmuştur. Alaska Yerli Dil Merkezine göre toplam sayıları 310 kişidir ve Alaska'daki 60 kişilik nüfustan 12 kadarı, Kanada'daki 250 kişilik nüfustan ise 7 tanesi anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Ticaret karakolu</span>

Ticaret karakolu ya da Ticaret postası, ticari ürünlerin başka bir ürünle takas edilmesiyle ya da bir mal karşılığı, doğrudan parayla ya da paraya eş altın, gümüş, bakır gibi değerli madenlerle ticaret yapma yeri ya da noktası. Örneklerine daha çok Kuzey Amerika'nın Avrupalılarca keşif ve sömürge döneminde rastlanır.

Kuzey Atabask dilleri, Kuzey Amerika'nın kuzeybatısında, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin daha çok içbölgesinde Alaska Interior adı verilen İç Alaska'da birazı da güneyde Pasifik kıyılarında yaşayan Alaska Atabaskları ile batı Kanada'da Kanada Atabaskları tarafından konuşulan ve 29 dilden oluşan Atabask dillerinin bir alt grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Kanada Atabaskları</span>

Kanada Atabaskları, Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları, Britanya Kolombiyası ve Alberta eyaletlerinde daha çok Saskatchewan, Manitoba ve Nunavut eyaletinde ise daha az olmak üzere Kanada'nın batısında yaşayan ve Na-Dene dillerinin Atabask dilleri grubunun Kuzey Atabask dilleri alt grubundan dilleri konuşan Kuzey Atabasklarından, avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, animist ya da şamanist Subarktik yerlisi Kızılderili halkları. Kanada yerlileri içinde First Nations yasal adıyla anılan Kanada Kızılderilileri arasında yer alır. Dil temelinde Kuzey Tuçoncası, Güney Tuçoncası, Tagişçe, Tahltanca, Kaskaca, Danezaca, Sekanice, Denetaca, Sahtuca, Tlınçonca, Denesulinece, Tsetsautça, Tsutinaca, Nadoten-Vetsuvetence, Dakelce, Çilkotince ve Nikolaca gibi 20 dil ve halk olarak sınıflandırılır. Esas olarak Alaska Atabasklarına giren ve Guçince, Hanca ve Yukarı Tananaca konuşanların yalnızca Kanada'da yaşayanları dahildir. Alaska Atabaskları ile birlikte Kuzey Atabaskları dil grubunu oluştururlar. Tsutinalar ile Nikola Atabaskları hariç tamamı Subarktik Kızılderilileri kültür grubuna dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Kolumbiya Nehri</span>

Kolumbiya Nehri ya da Columbia Nehri, Kuzey Amerika'da Pasifik Kuzeybatısı'nın en büyük nehridir ve uzunluğu 2,000 km'dir. ABD'nin dördüncü en büyük nehridir. Kanada'nın Britanya Kolumbiyası eyaletindeki Rocky Dağlarında doğan nehir, Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington eyaletine geçer ve Oregon eyaletiyle sınır oluşturduktan sonra Büyük Okyanus'a dökülür. Drenaj havzası kabaca Fransa büyüklüğündedir ve Amerika Birleşik Devletleri'nin yedi eyaletine ve bir Kanada eyaletine kadar uzanır. Hacim bakımından Amerika Birleşik Devletleri'nin dördüncü büyük nehri olan Kolumbiya, Pasifik'e dökülen Kuzey Amerika nehirleri arasında en büyük debiye sahip olanıdır. Kolumbiya, dünyadaki nehirler arasında 36. en büyük debiye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kanada</span>

Kuzey Kanada, Kanada'nın coğrafi ve siyasi farklı farklı tanımlanan en geniş ve en kuzey bölgesi. Siyasi olarak Yukon Toprakları, Kuzeybatı Toprakları ve Nunavut'tan oluşan üçlü Kanada bölgesidir ve güneyde Batı Kanada bölgesinden bir çizgiyle ayrılır. Benzer şekilde, Far North Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde kalan ve Arktik Kanada denen Kanada topraklarını, diğer kısımları ise Nunavik ve Nunatsiavut'u içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz kürk ticareti</span>

Deniz kürk ticareti, deniz samuru ve diğer deniz memelilerinin kürklerinin Alaska yerlileri ile Pasifik Kuzeybatısı Kızılderilileri tarafından avlanılması yoluyla sürdürülen gemi temelli kürk ticareti sistemidir. Deniz kürk ticareti terimi karadaki kürk ticaretinden ayırt edebilmek için sonradan tarihçilerce türetilmiştir ve döneminde bu adla değil, Kuzey Batı Kıyısı ticareti ya da Kuzey Batı ticareti adlarıyla anılırdı. Bu ticarette elde edilen kürklerin çoğu Çin'e satılırken, ufak bir kısmı da Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edilmiştir. Çin'e verilen kürkler çay, ipek, porselen ve diğer gözde Çin mallarıyla değiş tokuş edilmiştir. Kürk ticaretinde arz ve talep dengesinde talep kısmını Çinliler, arz kısmını ise uzunca bir süre Rus promışlennikler yerine getirmiştir. Deniz kürk ticaretine öncülük eden Ruslar, Kamçatka'nın doğusundan Aleut Adaları boyunca Alaska'nın güney kıyılarına kadar uzanmışlardır. 1780 lerde bu ticarete dahil olan Britanyalılar ile Amerikalılar ise daha çok Britanya Kolumbiyası Kıyısı'na odaklanmışlardır. 19. yüzyıl başlarında birdenbire patlama yaşanan deniz kürk ticaretindeki düşüş ise 1810'larda yıllara yayılarak devam etmiştir. Kontrolsüz ve aşırı avlanmanın sonucu olarak deniz samuru kolonilerinin acımasızca yokedilmesi nüfuslarını tükenme noktasına getirmiş, ticaret bunun üzerine Pasifik Kuzeybatısı ile Çin'de samur dışı deniz memelilerinin kürküne yönelmiş ve 19. yüzyılın ortalarına kadar sürmüştür. Alaska kıyılarının kontrolü büyük ölçüde Rusların elindeydi. Alaska'nın güney kıyıları ise Britanyalılar ile Amerikalılar arasında rekabete sahne olmuştur. Güneyde faaliyete ilk başlayanlar Britanyalılardır ve 1790 lardan 1830 lara kadar dönemde Amerikan rekabetine karşı koyamamışlardır. 1820 lerde Britanyalı Hudson's Bay Company Amerikalılardan uzak durdular. 1840 larda ise Hudson's Bay Company ile Rus-Amerikan Kumpanyası ticareti yürütmüşlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Amerika'da kürk ticareti</span>

Kuzey Amerika kürk ticareti, Kuzey Amerika'nın özellikle kuzeyinde kürk hayvanlarının Alaska yerlileri, Kanada yerlileri ve ABD Kızılderilileri tarafından avlanılması ve postlarının Beyazlarla para ya da mal karşığı değiş tokuş edilmesiyle yapılan kürk ticareti sistemidir. Kökü bölgesel ve yerel bazda Kolomb öncesi döneme uzansa da ticaretin esas gelişimi ve genişlemesi Avrupalıların bölgeye gelmesinden sonra olmuştur. 16. yüzyılda Fransızlarla başlayan ticaret, 17. yüzyılda Britanyalılar tarafından Hudson Körfezi'nde kurulan ticaret karakolları ile birdenbire genişlemiş ve Hollandalılar da Yeni Hollanda'da eş zamanlı ticarete başlamışlardır. 19. yüzyıldaki Kuzey Amerika kürk ticareti ve oluşan kürk sanayisinde ekonomik öneminin zirvesine oturmuş, ticaret ağları genişleyip şirketler gelişmiştir. Bölgede uzun süre iş yapan şirketler arasında Hudson's Bay Company ile Rus-Amerikan Kumpanyası başta gelir.

<span class="mw-page-title-main">Aşağı Tananalar</span>

Aşağı Tananalar ya da Aşağı Tanana Atabaskları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Yukon–Koyukuk Census Area sayım bölgesiyle Fairbanks North Star Borough ilçesinde Tanana nehrinin Yukon Nehri'ne döküldüğü aşağı kısımlarında Tanana kasabasından yukarıki mecralarında ve civarında taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 400 kişilik etnik nüfustan 25 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Tananalar</span>

Yukarı Tananalar ya da Yukarı Tanana Atabaskları, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin İç Alaska coğrafi bölgesindeki Southeast Fairbanks Census Area sayım bölgesinin Tanana Nehri'nin yukarı kısımlarında ve Kanada'da Yukon topraklarında Beaver Creek yöresinde taygada yaşayan, sığın avlayan avcı ve toplayıcı, yarı göçebe, anasoylu, önceleri animist ya da şamanist iken sonradan Hristiyan olan Alaska Atabasklarından Kızılderili halkı. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 300 kişilik etnik nüfustan 55 kadarı anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Rupert Toprakları</span> Bölge

Rubert Toprakları ya da Prens Rubert Toprakları Britanya Kuzey Amerikasında bir bölgedir. Hudson Bay Havzası'nın çoğunu meydana getiren bu bölgenin 1670'ten 1870'e kadar ismen sahibi Hudson's Bay Company'dir. Bu da 200 senelik bir zaman birimine tekabül eder.