Hristiyanlık tarihi

Mezhepler
Topluluklar

Batı
Katolik Protestan Adventist Anabaptist Anglikan Baptist Evanjelik Kalvinist Kutsaliyetçi Lüterci Metodist Pentikostal Quaker
Doğu
Doğu Katolik Doğu Ortodoks Oryantal Ortodoks Reformcu Doğu Ortodoks Süryani
Antiteslisçi
Birlikçi Pentikostal Mormon Yehova'nın Şahidi

Hristiyanlık tarihi, İsa ile havarilerinden bu yana Hristiyanlık dininin tarihidir. Hristiyanlık, İsa'nın yaşamıyla öğretilerine bağlı tek tanrılı bir dindir.

Hristiyanlık bir Yahudi mezhebi olarak başladı ancak kısa zamanda Greko-Romen dünyasında yayıldı. Erken dönemdeki Hristiyanlara eziyetlere karşın Roma İmparatorluğu'nda resmî din oldu. Orta Çağ'da Kuzey Avrupa ile Rusya'da yayıldı. Coğrafi keşifler sırasında Hristiyanlık tüm dünyaya yayıldı ve dünyanın en büyük dini oldu.^[1]

Hristiyanlıktaki bölünmeler ile teolojik anlaşmazlıklar sonuç olarak dini 3 ana mezhebe ayırdı. Bunlar Roma Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi ile Protestan kiliselerdir.

İlk Hristiyanlar etnik olarak Yahudi ya da sonradan Yahudi olanlardan oluşuyordu.

İsa

İsa, o dönemlerde Roma İmparatorluğu’nda dünyaya geldi. Hristiyanlık ile bütünleşmiş bir kişilik olan İsa birçok dinde kutsal kabul edilen bir isimdir. Hristiyanlığa göre İsa, Tanrı’nın enkarnasyonudur ve insanların günahlarına kefaret olarak gönderilmiştir.

Roma Dönemi

Roma İmparatorluğu ilk başlarda Hristiyanlık konusunda Yahudilerin iç meselesi olduğunu ve karışmaması gerektiğini düşünüyordu. İsa’nın sonrasında Havariler, Hristiyanlık dinini yaymaya devam etti. Roma döneminde ilk defa Papalık makamının temeli atıldı ve Petrus ilk Papa oldu. Hristiyanlık dinin ilk yayıldığı yerler Anadolu, Mısır ve Yunanistan oldu. İmparator Neron döneminde artık Hristiyanlık Roma’ya kadar ulaşmıştı. Havariler, İncili yazıya geçirdiler. Hristiyanlar uzun süre boyunca Roma tarafından baskı ve zulüm gördüler. İlk zulümler Nero döneminde başladı. İmparator Konstantin döneminde Milano fermanı ile Hristiyanlık rahat bırakıldı. Toplanan İznik konsili ile Hristiyanlık dini hakkındaki birçok soru ve soruna yanıt arandı.

Orta Çağ

Batı Roma İmparatorluğu çöktükten sonra Cermen kabileleri kendi devletlerini kurdular. Avrupa, Kavimler göçü sonucunda çok çalkantılı bir dönem geçirdi. Bizans İmparatoru Jüstinyen döneminde İtalya alınarak Roma güvenlik altına alındı. Her ne kadar etnik yapı değişse de misyonerlik hareketleri sonucunda yeni Avrupa ulusları da Hristiyanlık dinini benimsedi. Özellikle Franklar Batı kilisesini korumaya çalıştılar. Farklar sonucunda Katolik ve Doğu Ortodoks kiliseleri arasında farklar ortaya çıktı. 7. Yüzyılda ortaya çıkan İslam hızla yayılarak Kuzey Afrika ve İber Yarımadası’nı Hristiyanlardan aldılar. Orta Çağ’da bilim, felsefe, sanat ve daha birçok konu Avrupa’daki Katolikler için Papa’nın kontrolünde idi ayrıca Papa İmparatorlardan daha üstündü. Ortodokslar için ise Patrik ve İmparator beraber hareket ediyor. 11. yüzyıldan itibaren Müslümanların elinden Kudüs’ü almak için Haçlı seferleri başladı. Kudüs ilk başlarda alınsa da sonradan kaybedildi. Sonraları Papalık, Fransa’ya taşındı ardından Hizipçilik dönemi yaşandı sonunda yeniden tek bir Papa seçildi. 1453 yılında İstanbul Müslümanlar tarafından alınınca Doğu Ortodoks Kilisesi bir İslam devletinin kontrolüne girdi.

Yeni Çağ ve Yakın Çağ

16. yüzyıldan itibaren Protestan Reformu başladı. Rönesans ve Aydınlanma çağı kilisenin etkisini azalttı. Bunlar olurken coğrafi keşifler ile başlayan misyonerlik hareketleri ile Hristiyanlık hızla yayıldı. 19. Yüzyılda İtalya tarafından Papalık yıkılsa da 20. yüzyılda yeniden Vatikan adı ile kuruldu.

Kaynakça

^ Adherents.com, Religions by Adherents 24 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

Simun Petrus, İsa'nın on iki havarisinden biridir. İsa'nın diğer bir havarisi olan Andreas'ın kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Reform (tarih)</span> 16. yüzyılda yalnızca Kutsal Kitapa dayanan bir ilahiyat anlayışını ortaya çıkaran hareket

Reform veya Yenilikçi Devrim 16. yüzyılda başlatılarak tüm Avrupa’yı etkilemiş ve Katolik Kilisesi’ne karşı yapılmış dinsel bir harekettir. Bu hareket Avrupa'nın değişim ve dönüşümüne sebep olmuştur.

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

Ekümeniklik, günümüzde genellikle, daha büyük bir dinî birliği ya da dinlerarası iş birliğini sağlama amacını güden girişimleri ifade eder.

Protestanlık, Hristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir. 16. yüzyılda Martin Luther ve Jean Calvin'in öncülüğünde Katolik Kilisesi'ne ve Papa'nın otoritesine karşı girişilen Reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).

Anglikanizm, İngiltere'nin resmî kilisesi olan İngiltere Kilisesi'ne has ilke, doktrin ve kurumlar. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin kurduğu bir Hristiyan mezhebidir. İngiliz Reformu, Katoliklik ve Protestanlık arasında bir orta yol olarak görüldüğü için Latince Via Media olarak adlandırılmıştır.

Piskopos, bazı Hristiyan kiliselerinde, birkaç cemaatten oluşan bir bölgenin başpapazı olan, fetva verme yetkisine sahip üst kademeden din adamı.

Doğu - Batı Kiliselerinin Ayrılması, Doğu (Bizans/Ortodoks) ve Batı (Roma/Katolik) kiliselerinin birbirinden ayrılmasını ifade eden bir kavramdır.

Vatikan tarihi günümüzdeki Vatikan Kent Devleti'nin sınırları içinde kalan bölgelerin tarih öncesi zamanlardan günümüze kadar süregelen tarihidir.

Kiril ve Methodios MS 9. yüzyılda Selanik'te doğmuş olan Bizanslı Yunan kardeşler, Moravya ve Panonya'da Slavlar arasında Hristiyanlığın yayılmasını sağlayan misyonerler. Misyonerlik görevleri sayesinde Slav halklarının kültürel gelişmelerini etkilemiş ve “Slavların Önderleri” unvanına layık görülmüşlerdir. Glagolitik alfabeyi geliştirmişlerdir. Bu alfabe Eski Slav dilinin yazılabilmesi için geliştirilen ilk alfabedir. Kiril alfabesi bu alfabeyi temel almıştır ve bugün Slav dillerinde kullanılmaktadır. Ölümlerinden sonra Slav halkları arasındaki çalışmalarına öğrencileri tarafından devam edilmiştir. Ortodoks Kilisesince iki kardeş de “Havarilere denk” aziz ilan edilmiştir. 1880 yılında Papa XIII. Leo kardeşlerin bayramını Roma Katolik Kilisesi takvimine dahil etmiş, 1980 yılında ise Papa II. İoannes Pavlus kardeşleri Benedict ile birlikte Avrupa'nın koruyucuları ilan etmiştir.

Papa I. Gregorius, daha çok Büyük Gregorius olarak bilinir. 3 Eylül 590'dan 604'te ölümüne kadar papalık yapmıştır. Yazdığı dinsel eserlerle ünlü bir Hristiyan din adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Linus (papa)</span>

Papa Aziz Linus, diğer adları: Jerome, Eusebius, John Chrysostom. Toskana asıllıdır. Papalığın yanı sıra: Roma Piskoposluğunu da yürütmüştür. Roma Katolik Kilisesi'ne göre, Papa Aziz Petrus'tan sonraki ikinci Hristiyan şehidi papadır. MS 67-76 döneminde papalık yapmıştır. Yerine Anacleteus gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hyginus</span>

Papa Aziz Hyginus (??, Atina, Roma İmparatorluğu 138-142 tarihlerinde papalık görevinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Zephyrinus</span>

Papa Aziz Zephyrinus, yaklaşık 199-217 arasında papa. Papa Aziz I. Victor'un ardından papa oldu. Sonradan ardılı olacak Papa Aziz I. Callixtus'u başdiyakozluğa atadığı söylenir.

Papa Aziz Miltiades, ayrıca Melchiades olarak da isimlendirilir, 2 Temmuz 311 ile 10 Ocak 314 tarihleri arasında papadır. 5. yüzyıldan beri hazırlanan Liber Pontificalis adlı papalar listesine göre Miltiades Kuzey Afrikalı idi. Fakat bazı tarihçiler onun Romalı olduğunu kabul etmektedirler

2019 yılı itibarıyla Lüksemburg nüfusunun %50'si Hristiyanlık mezheplerine bağlıdır.. Nüfusun %1'i Müslüman, %5'i ise diğer dinlerin takipçisidir. Nüfusun %1'inin dini inancı konusunda net bir bilgi yoktur.

Bulgaristan'ın Hristiyanlaşması 9. yüzyıl Orta Çağ Bulgaristan'ının Hristiyanlığa geçiş sürecidir. Dini olarak bölünmüş Bulgar devleti içinde birlik ihtiyacını ve ayrıca Hristiyan Avrupa'da uluslararası sahnede eşit kabul ihtiyacını yansıtıyordu. Bu süreç, Bulgaristan kralı I. Boris'in Doğu Frank Krallığı ve Bizans İmparatorluğu ile değişen siyasi ittifaklarının yanı sıra Papa ile diplomatik yazışmalarıyla nitelendirilmiştir.

Arnavutluk'ta Hristiyanlık, MS 325'te ülke genelinde yerleşti. MS 1100'den itibaren Bizans İmparatorluğu bölgede kilise misyonerliği yürütmüştür. Venedik'in artan etkisine bağlı olarak, 13. yüzyılda Fransiskenler bölgeye yerleşmeye başladılar. 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar, Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altında, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hristiyanlığın yerini Arnavutluk'ta çoğunluk dini olarak İslam aldı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.