İçeriğe atla

Hrisostomos Kalafatis

Aziz Smyrnalı Chrysostomos
Aziz Smyrneli Chrysostomos
Doğum8 Ocak 1867
Tirilye, Bursa Vilayet, Osmanlı imparatorluğu
Ölüm10 Eylül 1922
İzmir
KutsayanlarDoğu Ortodoks Kilisesi
Aziz ilanı4 Kasım 1992 Yunan Ortodoks Kilisesi tarafından
Yortu7-13 Eylül arasında

İzmirli Hrisostomos Kalafatis (YunancaΧρυσόστομος Καλαφάτης Chrysostomos Kalafatis; d. 1867, Tirilye - ö. 1922, İzmir), Rum din ve siyaset adamı.

Hayatı

1867'de Tirilye'de dünyaya geldi. Asıl adı Kalafatis’tir. Yunanistan'da dini eğitim aldı ve metropolitliğe kadar yükseldi. Hrisostomos (Chrysostomos) adını kiliseye girdikten sonra aldı.

1902-1907’de Dırama Metropoliti olarak görev yaptı. 1910-1914 ve 1919-1922 arasında İzmir Rum Ortodoks Kilisesi Metropoliti idi.

Yunan ordusunca İzmir'in işgali esnasında Yunan İşgal Komutanı Zafiriu’nun bildirisi halka dağıtılırken komutanı ve onunla birlikte bulunanları takdis etmesi, Türk halkında büyük tepki uyandırdı. Yunan ordusunun işgal ettiği bölgelerdeki eylemlerine dair şikayetler üzerine Ekim 1919'da Paris Barış Konferansı'na sunulan Milletlerarası Tahkik Komisyonu Raporu’nun 9. maddesinde "Metropolit’in askeri birlikleri takdis için yaptığı tören ateşe benzin dökmekten başka bir işe yaramamıştır." denilmiştir.[1]

Takdisten sonra askerlere verdiği vaazda “Ne kadar Türk kanı döküp içerseniz o kadar sevaba girmiş olacaksınız[2] gibi sözler sarf ettiği çeşitli Türk kaynaklarında iddia edilir. Böyle bir nutuk attığı kanıtlanmış değildir ancak işgalden bir gün önce bir bildiri yayımlamış olduğu; “Kurtarıcılarımız yarın şehre gelecektir. Yaşasın milletimiz!” şeklinde ifadeler kullandığı bilinmektedir.[3][4]

Metropolit, 9 Eylül 1922 günü Sakallı Nureddin Paşa komutasındaki Türk ordusunun İzmir'de yönetimi eline almasının ertesi günü tebrik ziyaretine giden heyette yer aldı. Hakkındaki iddialar sebebiyle, Yorgi Kilimanoğlu ve Nikolaki Çürükçüoğlu Efendi ile birlikte tutuklandı. Gözaltında iken linç edilerek öldürüldü. Ölümü hakkında çeşitli rivayetler vardır. İzmir Vilayet Konağı balkonuna çıkan Sakallı Nureddin tarafından ölüm emrinin verildiği Yunan kaynaklarında anlatılır.[5] Ancak olayın, Vilayet'ten gevşek bir koruma ile çıkarılıp Türk mahallelerinde gezdirilmesi sırasında halk tarafından linç edilmesi şeklinde gerçekleştiği düşünülmektedir.

4 Kasım 1992'de Yunanistan Kilisesi'nin Kutsal Sinodu tarafından Doğu Ortodoks Kilisesi'nin bir şehidi ve azizi ilan edildi.[6]

Dipnotlar ve kaynakça

  1. ^ Hrisostomos, Yengen.blogspot.com, Erişim tarihi:27.01.2012
  2. ^ Son Cüret. Sia Kitap. s. 40. 4 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2024. 
  3. ^ "İzmir Metropolitinin İrad Ettiği Nutuk yahut Hangi Tarih Yazımı Doğru? tsorian.blogspot.com sitesi (derkenar) 01.12.2010". 6 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2012. 
  4. ^ İşgalde yapılan katliamı bizzat idare ettiği, sağa–sola koşarak "Türkleri öldürün" diye bağırdığı gibi daha ileri derecede iddialar da, TBMM’nin 15 Mayıs 1920 tarihinde, İzmir'in işgalinin yıldönümü dolayısıyla yapılan toplantıda olaya şahit olan milletvekilleri tarafından ifade edilmiştir.
  5. ^ "Stavros T. Stavridis, Remembering Chrysostomos: A Modern Day Martyr (İngilizce), Hellenic Communication Service web sitesi, Erişim tarihi:26.01.2012". 16 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2012. 
  6. ^ Αγ. Χρυσόστομος Σμύρνης 21 Temmuz 2011 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Municipality of Triglia (Greek)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Büyük Taarruz</span> Türk Kurtuluş Mücadelesinin en büyük ve son askerî harekâtı

Büyük Taarruz, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Türk ordusunun Yunan kuvvetlerine karşı başlattığı genel saldırıdır. Bakanlar Kurulu taarruz kararını almış ve 14 Ağustos 1922 tarihinde kolordular taarruz için yürüyüşe geçmiş, 26 Ağustos'ta saldırı başlamış, 9 Eylül'de Türk Ordusu İzmir'e girmiş ve 18 Eylül'de de Yunan Ordusu'nun Anadolu'yu tamamen terk etmesiyle savaş sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Başkomutanlık Meydan Muharebesi</span> Dumlupınar yakınında 30 Ağustos 1922de Türk ve Yunan orduları arasında meydana gelen muharebe

Başkumandanlık Meydan Muharebesi ya da Dumlupınar Meydan Muharebesi, Kütahya'ya bağlı Dumlupınar yakınında 30 Ağustos 1922'de Türk ve Yunan orduları arasında meydana gelen savaştır. Başkumandan Mustafa Kemal Paşa tarafından şahsen yönetildiği için Başkumandanlık Meydan Muharebesi olarak anılır. İstiklal Savaşı'nın kesin bir Türk zaferiyle sonuçlanmasını sağlayan bu çarpışmanın yıl dönümü Türkiye'de ulusal bayram olarak kutlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

<span class="mw-page-title-main">Sakallı Nureddin Paşa</span> Türk asker ve siyasetçi

Mehmed Nureddin Paşa ya da bilinen adıyla Sakallı Nureddin, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi</span> Türk Kurtuluş Savaşının bir cephesi

Türk Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi, Yunan ordusunun 15 Mayıs 1919'da İzmir'e çıkmasıyla başlayıp aynı kentin 9 Eylül 1922'de Türkiye'nin TBMM Hükûmeti ordusu tarafından geri alınmasıyla biten savaş veya Türk Kurtuluş Savaşı'nın cephelerinden birine verilen ad. Aynı zamanda askerî tarih açısından savaş sırasında Batı Anadolu'da Yunan ordusunun genel taarruzuna karşı 25 Haziran 1920'de kurulup 1923'te kaldırılan askerî birimlerden birine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">İzmir'in İşgali</span> Yunanistanın 1919-1922 yıllarında İzmirde gerçekleştirdiği işgal

İzmir'in İşgali, I. Dünya Savaşı sonrasında Paris'te toplanan uluslararası barış konferansının kararıyla İzmir kentinin 15 Mayıs 1919'da Yunanistan Krallığı tarafından işgaliyle başlayan ve 7 Eylül 1922'de Yunan ordusunun İzmir'i terk etmesinin ardından 9 Eylül 1922'de Türk ordusunun kente girmesiyle sona eren işgal.

<span class="mw-page-title-main">İzmir'in Kurtuluşu</span> İzmirin Yunan işgalinden kurtuluşu

İzmir'in Kurtuluşu, 26 Ağustos'ta başlayan Büyük Taarruz harekâtı sonucu Türk ordusunun Yunan işgali altındaki İzmir'e 9 Eylül 1922'de girmesini belirten tarih terimidir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Tahsin</span> Türk yazar, gazeteci ve Millî Mücadele figürü

Hasan Tahsin Recep ya da gerçek adıyla Osman Nevres, 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir'e çıkartma yapan, seçkin askerlerden oluşan Yunan Efzon Alayı işgal askerine, Kordonboyu'ndan ilk kurşunu sıkarak Türk direnişini başlatan ulusal sembol kişi, yazar ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">II. Hrisostomos</span> Kıbrıs Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu

II. Hrisostomos doğum adı ile Irodotos Dimitriou, 2006-2022 yılları arasında Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu olarak görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">Tirilye</span> Mudanyanın mahallesi

Tirilye, Bursa'nın Mudanya ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de linç</span>

Türkiye'de linç, Millî Mücadele'nin sonlarında ve Cumhuriyetin ilk dönemlerinde başlayıp günümüze dek ülke çapında zaman zaman karşılaşılan yargısız infaz olaylarıdır. Batı Anadolu'nun Yunan işgalinden kurtarılması sırasında linç kurbanları çoğunlukla Millî Mücadele karşıtları olsa da, yüzyılın ortalarına doğru, özellikle 1970'li yıllar ve 12 Eylül İhtilali arasındaki dönemde, linçlerin hedef aldığı kesimler azınlıklar, Aleviler ve komünistler, daha küçük bir ölçekte de ülkücüler idi; 2000'lerde ise PKK isyanının bir parçası olarak Türk milliyetçileri tarafından PKK sempatizanlığı ile suçlanan Kürtlere ve Kürt milliyetçileri tarafından Türklere yöneltildi. 2005 yılında ülke genelindeki linç olayları artış gösterdi ve özellikle 2013'teki Gezi Parkı olayları ile 2014'teki Kobani Olayları gibi toplumsal eylemler sırasında linç örnekleri sıklıkla görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Aya Fotini Kilisesi</span> İzmir, Konakta var olmayan tarihî kilise

Aya Fotini Kilisesi, İzmir ilinin Konak ilçesinde artık var olmayan tarihî kilise. 1793 yılında tamamlanan kilise aynı zamanda metropolitlik merkeziydi. Kilisenin son piskoposu Hrisostomos Yunan İşgali sırasında öldürülmüş, kilisenin kendisi ise 1922 İzmir Yangını'nda yanarak harabeye dönmüş ve yıkılmıştır. Günümüzde İzmir'de aynı adı taşıyan modern Ortodoks kilisesinin aynı adı taşıması dışında bu yapıyla bir bağı yoktur.

Efes metropoliti, Batı Küçük Asya bölgesinden sorumlu Rum Ortodoks Patrikhanesi'ne bağlı metropolitlik. Efes şehrine Hristiyanlık MS 1 yüzyılda Pavlus tarafından getirilmiştir. Yerel Hristiyan grup, Yuhanna tarafından yazılan Apokalips kitabında geçen Yedi Kiliseden birini kapsar. Metropolitlik 1922-1923 yıllarına kadar aktifti.

<span class="mw-page-title-main">Damaskinos Papandreu</span> Atina ve Tüm Yunanistan Başpiskoposu, Yunan Politikacı

Başpiskopos Damaskinos Papandreou, 1941'den ölümüne kadar Atina'nın başpiskoposu ve Yunanistan başbakanı idi. Ayrıca, 1944'te Alman işgal kuvvetinin çekilmesi ile II. Dünya Savaşı'nın Yunanistan'a dönüşüyle 1946'da Yunanistan'ın naipliğini yapıyordu. Rolü, II. Dünya Savaşı sırasında Yunanistan'ın Alman işgalinden kurtuluşu ile Yunan İç Savaşı arasında idi.

Türk Kurtuluş Savaşı boyunca, hem Anadolu Hareketi hem de İtilaf Devletleri sorumluluğunda, Türk, Rum ve Ermeni sivillere yönelik birçok katliam gerçekleşti. Katliamlar boyunca tecavüz, işkence ve soygun yaygın olarak yaşandı.

<span class="mw-page-title-main">1922 Alaşehir yangını</span>

1922 Alaşehir yangını, Yunan ordusu tarafından geri çekilme sırasında başlatıldı ve 3 Eylül 1922'de başlayıp 5 Eylül'e kadar devam etti. Yangın ve katliamlar sonucu 3,000 kadar sivil öldü ve şehirdeki 4550 evin sadece 100 tanesi kurtulabildi.

Çürükçüoğlu Nikolaki Efendi, Osmanlı avukat, sosyal aktivist ve gazeteciydi.

<span class="mw-page-title-main">Ambrosios Pleiantidis</span> Osmanlı dönemi Rum papazı

Ambrosyos Pleyatidis diğer adıyla Moshonisili Ambrosios, Şubat-Eylül 1922 arasında Cunda Adası'nın Ortodoks metropolit piskoposu.

Yorgi Kilimanoğlu Efendi veya Yorgakis Klimanoğlu Yunan kökenli bir Türk, Küçük Asya Savunması üyesi.

Konya Metropolidi Prokobiyos, Osmanlı'nın son döneminde bir süre piskoposlukta baş olarak görev yapan Rum Ortodoks ve Türk Ortodoks metropoliti.