İçeriğe atla

Hresili Muharebesi

Hresili Muharebesi

Birliklerin konumlarının genel olarak temsili resmi
Tarih17 Aralık 1757
Bölge
Hresili yakınları
Sonuç Kesin Gürcü zaferi[1]
Taraflar
Gürcistan İmereti Krallığı

Osmanlı İmparatorluğu

  • Çıldır Eyaleti
Komutanlar ve liderler
Gürcistan I. Solomon
Gürcistan Hutunia Şervaşidze (ölü)
Gürcistan Papuna Tzereteli
Gürcistan II. Katsia Dadiani
Gürcistan Beri Tzulukidze
Gürcistan Arçil Batonişvili
Gürcistan Beso Lortkipanidze
Gürcistan Kaihosro Agiaşvili
Gürcistan Katsia Kopaliani
Gürcistan Giorgi Abaşidze
Gürcistan Zurab Mikeladze

Tepedelenli Ali Paşa
Gola Paşa

Kemka Paşa (ölü)
Levan Abaşidze
Rostom, Raça Dükü
Poti Paşası
Kutaisi Paşası

Tustskvati, Bağdati ve Şorapani Baronları
Güçler
11,000 asıl kuvvet
5,000 takviye güç
Toplam : 16,000 asker[2]		 30,000 Osmanlı askeri
İmereti'deki garnizondan 15,000 Osmanlı askeri
10,000 Gürcü isyancı
Toplam : 55,000 asker[2]
Kayıplar
bilinmiyor 38,000–45,000


Hresili Muharebesi (Gürcüce: ხრესილის ბრძოლა), Osmanlı İmparatorluğu ve Gürcü İmereti Krallığı arasında bugünkü Gürcistan'ın Hresili şehri yakınlarında yapılan muharebe. İmereti Kralı I. Solomon'un emrindeki ordu, 17 Aralık 1757'de Osmanlı ordusunu mağlup etti.

I. Solomon Batı Gürcistan'ı birleştirip güçlü bir monarşi tesis etmek istiyordu. Kralın bu istekleri Osmanlı ile arasını açmıştı. Ayrıca Osmanlı, Solomon'un köleliğe karşı mücadelesini de bitirmek istiyordu. Osmanlılar, Solomon'a ihanet eden Gürcü lordlarla ittifak kurdu. Solomon'a karşı savaşan Levan Abaşidze, Ahıska'da Osmanlı ordusuyla buluştu ve onları İmereti Krallığı topraklarına götürdü.

İmereti Krallığı, Osmanlı ordusunu Hresili yakınlarında ağır bir yenilgiye uğrattı.[3]

Arka plan

17. yüzyılda Gürcistan, Osmanlı'ya bağlı devletti (vasal). Karargahları Tsutskvati, Poti ve Şorapani kalelerindeydi. Sadece Megrelya'dan 12 bin köle her yıl Osmanlı'ya satılırdı. Solomon köleliği yasakladı, diğer lordlara karşı çıkarak Osmanlı'dan bağımsızlığını istedi. Osmanlı Sultanı, Gürcistan'ı tekrar kontrol altına almak için Solomon'un üzerine ordu gönderdi

Muharebe

Sabahın erken saatlerinde Gürcü ordusu saldırıya başladı. Osmanlı Ordusu Kral Solomon'un tam istediği yere çekilmiş ve köşeye sıkıştırılmıştı. Gürcü saldırısı iyi hazırlanmıştı, sayısal olarak daha küçük olan Gürcü ordusu, küçük boyutunu yüksek moral ve işgalci Osmanlıları topraklarından çıkarma kararlılığı ile telafi etti. Kral Solomon, küçük ordusunun taarruzunu bizzat yönetti, Osmanlı ordusunun komutanına ulaştı ve kafasını kesti. Osmanlılar panikledi ve kaçmaya çalıştı. Gürcüler Osmanlı ordusunu kararlı bir şekilde bozguna uğrattı ve 45.000 kişilik Osmanlı gücünün çoğunu etkisiz hale getirdi.

Osmanlılar daha sonraki seferlerde bu kadar büyük bir insan gücü kaybını telafi edemediler. Bu savaştan sonra İmereti'yi işgal etmek için yapılan iki girişim 20.000 ve 13.000 kişilik sayıca daha küçük Osmanlı orduları ile yapıldı ve I. Solomon'un küçük ordusundan sayıca hala fazla olsalar da onlar da yenilgiye uğradı. Bu, İmereti Krallığı'nın Osmanlı İmparatorluğu'nun bir vasalı olduğu Batı Gürcistan'daki iki yüzyıllık Osmanlı etkisinin sonunu işaret ediyordu.

Büyük Solomon ve küçük krallığı 1700'lerin ortalarında, diğer büyük güçlerin veya dış ittifakların desteği olmadan Osmanlı'dan tam bağımsızlığını elde etti; bu, İmereti krallığından önce Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilen veya Osmanlı İmparatorluğu'nun vassalları haline gelen ve İmereti Krallığı'ndan çok daha sonra Osmanlılardan bağımsızlığını kazanmış diğer Doğu Avrupa ulusları için benzeri görülmemiş bir başarıydı.

Kaynakça

İngilizce Vikipedi'de Battle of Khresili maddesi

  1. ^ Šotʻa Mesxia, An Outline of Georgian History, (Tbilisi University Press, 1968), 32.
  2. ^ a b Javakhishvili, Book 2, p. 127
  3. ^ Iobashvili, g (1987). "11". Georgian Soviet History. Tiflis. s. 508. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abhazya</span> Güney Kafkasyada kısmen tanınan devlet

Abhazya, Gürcistan'ın kuzeybatısında, Karadeniz'in doğusunda yer alan tarihsel bölgedir. Abhazya adı, tarihsel bölge dışında, de facto Abhazya Cumhuriyeti ile Gürcistan'a bağlı Abhazya Özerk Cumhuriyeti'ni de ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan tarihi</span>

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İmereti Krallığı</span>

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

Aspindza Muharebesi, Gürcistan'da daha önceden Kartli ve Kaheti adlı iki krallığı birleştirip tek devlet hâline getiren Kral II. Erekle'nin Aspindza'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı, 20 Nisan 1770'te kesin zafer kazandığı muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Kartli-Kaheti Krallığı</span>

Kartli-Kaheti Krallığı (1762-1801) Kartli ve Kaheti krallıklarının 1762'de birleşmesiyle kurulmuş feodal devlettir. Krallık bugünkü Gürcistan'ın büyük bölümünü Türkiye'nin az bölümünü, Ermenistan'ın Kuzeyini ve Azerbaycan'ın Kuzeybatı topraklarını kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Guria Prensliği</span> Devlet

Guria Prensliği, Gürcistan'da tarihi bir devlettir. Guria kelimesi Megrelce ve Lazca kökenli bir kelime olup kalp ya da merkez anlamına gelmektedir. Gürcistan'ın güneybatı bölgesi Guria'da - Karadeniz ve Küçük Kafkas sıradağları arasında - yer alır. 1463 yılından 1829 yılına kadar Gurieli hanedanı'nın 22 prensi tarafından yönetilmiştir. Gürcistan Krallığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkmış, sınırları Osmanlı İmparatorluğu ile çıkan sürekli çatışmalar sebebiyle değişken olmuş, 1829 yılında Çarlık Rusyası tarafından ilhak edilene kadar farklı derecelerle özerk olarak hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Prensliği</span>

Abhazya Prensliği, Gürcistan Krallığı içerisinde devam eden iç karışıklıklar içerisinde ortaya çıkmış feodal karakterli eski bir devlettir. Bağımsızlığını kaybetmesinden sonra önce Osmanlı İmparatorluğu tarafından sonra da Çarlık Rusyası tarafından belli ölçüde otonomi elde edip varlığını sürdürse de, 1864 yılında Rusya tarafından tamamen ele geçirilmiştir.

II. Katsia Dadiani, 1758'den 1788'e kadar Megrelya'yı yöneten prenstir. Saltanatı Batı Gürcistan'ın tamamı üzerinde hak iddia eden İmereti Krallığı ile karmaşık ilişkiler içerisinde geçmiştir. Prensliğinin ve iktidarının devamı için defalarca taraf değiştiren Dadiani, bazen Rusların, bazen Osmanlıların ve bazen de İmeretililerin yanında olmuştur. Rus-Türk Savaşı sırasında (1768-1774) ilk önce Osmanlılar, sonra Ruslar ile ittifak yapmıştır.

Karagak Muharebesi, İmereti Krallığı ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Mesheti'nin Karagak bölgesinde karşı karşıya geldiği muharebedir. 1543 yılında gerçekleşen muharebe İmereti zaferiyle sonuçlanmıştır.

I. Abbas'ın Kaheti ve Kartli seferleri, Safevi Şahı I. Abbas'ın, Osmanlı-Safevi Savaşı (1603-18) sırasında Doğu Gürcü vasal krallıkları olan Kartli ve Kaheti'de 1614-1617 yılları arasında yürüttüğü dört seferdir. Seferler, I. Abbas'ın eskiden en sadık Gürcü gulamları olan Kartli Kralı II. Luarsab ve Kaheti Kralı I. Teymuraz tarafından gösterilen itaatsizliğe ve ardından çıkarılan isyana bir yanıt olarak başlatıldı. Tiflis tamamen yakıp yıkıldı, ayaklanma bastırıldı, 100.000 kadar Gürcü katledildi ve 130.000 ila 200.000 kişi İran'a sürgün edildi. Bunun sonucunda Kaheti ve Kartli geçici olarak İran egemenliği altına alındı.

Ağaiani Muharebesi, Kaheti Krallığı'nın soyluları ile Safevî Devleti'nin orduları arasında 1625'te meydana gelen savaş.

<span class="mw-page-title-main">III. Bagrat (İmereti kralı)</span>

III. Bagrat (1495-1565) II. Aleksandre'nin oğlu 1510'dan 1565 tarihine kadar İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Giorgi (İmereti kralı)</span>

III. Giorgi III. Bagrat'ın oğlu. 1565'ten 1583'e kadar İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">VIII. Giorgi</span>

VIII. Giorgi (1417-1476) krallığı saltanatı sırasında halihazırda parçalanmış ve 1446'dan 1465'e kadar bir iç savaşa karışmış olsa da birleşik Gürcistan Krallığı'nın son kralıydı. İsyancılar tarafından yenildi, yalnız doğu eyaleti Kaheti'de I. Giorgi olarak hüküm sürdü. 1465'te ölümüne kadar, Bagrationi kraliyet hanedanı'nın yerel bir branşını kurdu.

<span class="mw-page-title-main">I. Solomon</span> İmereti Kralı

I. Solomon "Büyük", Bagrationi Hanedanı'ndan 1752'den 1765'e ve 1767'den 1784 yılında ölümüne dek İmereti kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">II. Solomon</span>

II. Solomon Bagrationi Hanedanı'ndan, 1789'dan 1790'a ve 1792'den 1810'da Çarlık Rusya hükûmeti tarafından tahttan indirilene kadar İmereti'nin son kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Luarsab</span> Gürcü Kartli Krallığının kralı

I. Luarsab Bagrationi hanedanından, 1527'den 1556'ya veya 1534'ten 1558'e kadar Gürcü Kartli Krallığı'nın kralı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.