 | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Tapınak |
| Konum | Karnataka Hindistan  |
| Koordinatlar | 13°12′47″K 75°59′42″D / 13.21306°K 75.99500°D / 13.21306; 75.99500 |
| Tamamlanma | 1121 |
Hoysaleşvara Tapınağı, Hindistan'ın Karnataka eyâletinde Halebidu şehrinde bulunan ve Hoysala İmparatorluğu'ndan kalma bir tapınaktır. 12. yüzyılda Hoysala kralı Vişnuvardhana tarafından tanrı Şiva onuruna yaptırılan tapınağın inşaatı 1121'de bitirilmiştir. Güney Hindistan'da Şiva adına yapılan en büyük tapınaklardan biridir.
Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.
Hoysala mimarisi, günümüz Hindistanı'nda Karnataka eyaletinin olduğu bölgede 11. ve 14. yüzyıllar arasında hüküm sürmüş olan Hoysala İmparatorluğu döneminde gelişen özgün mimari tarzdır. Hoysala nüfuzu Güney Deccan yaylasına egemen olduğu 13. yüzyılda doruk noktasına erişmiştir. Bu dönemde inşa edilen Belur'daki Çennakeşava tapınağı, Halebidu'daki Hoysaleşvara tapınağı ve Somanathapura'daki Keşava tapınağı gibi irili ufaklı birçok tapınak Hoysala mimarisinin örnekleri olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Hoysala mimari ustalığının diğer örnekleri Belavadi, Amrithapura, Hosaholalu ve Nuggehalli'de bulunan tapınaklardır. Hoysala mimari tarzının incelenmesi sonucunda Hint-Aryan etkisinin önemsiz olduğu ve asıl Güney Hint tarzının baskın olduğu anlaşılır.
Hoysala İmparatorluğu 10. ve 14. yüzyıllar arasında, günümüz Hindistanı'nın Karnataka eyaletinin bulunduğu bölgede hüküm sürmüş olan bir Güney Hindistan imparatorluğudur. İmparatorluğun başkenti önce Belur sonra da Halebidu olmuştur.
Halebidu Hindistan'ın Karnataka eyâletinde Hassan ilinde bulunan bir şehirdir. 12. yüzyılda Hoysala İmparatorluğu'nun Belur'dan sonra ikinci başkenti olmuştur. Hoysala mimarisinin en iyi örneklerinden olan Hoysaleşvara ve Kedareşvara tapınakları Halebidu'dadır. Belur'dan yalnızca 16 km uzaklıkta olan şehir kara yolu ve demiryolu ile Bangalore, Mysore ve Mangalore'a da bağlanır.
Çennakeşava tapınağı ya da ilk adıyla Vijayanarayana tapınağı(Kannada dili: ವಿಜಯನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ) Hoysala İmparatorluğu'nun ilk başkenti olan Belur'da, Yagaçi nehrinin kıyısında Hoysala kralı Vişnuvardhana tarafından 1117 yılında yaptırılan bir tapınaktır. Hoysala mimarisinin ilk örneklerinden olan tapınağın adı Güzel Vişnu anlamına gelir ve tanrı Vişnu'ya adanmıştır.
Somanathapura Hindistan'ın Karnataka eyâletinde Mysore ilinde bulunan bir şehirdir. Şehirde bulunan Keşava Tapınağı Hoysala kralı III. Narasimha zamanında 1268 yılında yaptırılmıştır. Günümüze kadar çok iyi korunarak gelmiş olan bu tapınak Hoysala mimarisinin önemli örneklerindendir.
Keşava Tapınağı, Hindistan'ın Karnataka eyaletinin Mysore ilindeki Somanathapura şehrinde bulunan ve Hoysala İmparatorluğu döneminden kalma bir tapınaktır. Hoysala kralı III. Narasimha zamanında bir general tarafından inşa ettirilen bu tapınağın inşaatı yaklaşık 1268 yılında bitmiştir. Hoysala mimarisinin son büyük tapınaklarındandır.
Belavadi ya da diğer adıyla Ekaçakranagara, Hindistan'ın Karnataka eyâletinin Çikmagalur ilinde bulunan bir köydür. Belur ve Halebidu şehirlerine çok yakın olan bu köyde bulunan Viranarayana tapınağı Hoysala İmparatorluğu zamanından kalmadır. Hoysala mimarisinin örneklerinden biri olan tapınak Hoysala kralı III. Veera Ballala zamanında 1200 yılında yapılmıştır.
Amrithapura ya da Amritapura Hindistan'ın Karnataka eyâletinin Çikmagalur ilinde bulunan bir şehirdir. Hassan şehrinden 110 km uzakta bulunan ve Bhadra nehri yakınlarında yer alan şehir Amriteşvara tapınağıyla tanınmıştır. Tapınak Hoysala kralı II. Veera Ballala zamanında yaptırılmıştır. Hoysala mimarisinin örneklerinden biri olan bu tapınağın inşası 1196 yılında tamamlanmıştır.
Nuggehalli ya da diğer adıyla Nuggihalli Hindistan'ın Karnataka eyâletinde Hassan ilinde bulunan bir şehirdir. Hassan şehrine 50 km uzaklıkta yerleşmiş olan şehirde iki Hoysala tapınağı vardır. 1246 yılında inşa edilmiş olan Lakşminarasimha tapınağı ile 1249 yılında inşa edilmiş olan Sadasiva tapınağı Hoysala kralı Vira Someşvara zamanından kalmadır. Şehir eskiden Vijaya Somanathapura olarak adlandırılıyordu ve Bommanna Dandanayaka tarafından bir agrahara olarak kurumuştu. Hoysalaların kontrolü altına girmeden önce Çola hanedanı kontrolünde olan şehirde Çolalar tarafından yapılan Jayagondeşvara tapınağı da bulunur.
Batı Çalukya İmparatorluğu, 10. ve 12. yüzyıllar arasında Güney Hindistan'da Deccan yaylası'nın batısında hüküm sürmüş olan bir imparatorluktur. Bu hanedana günümüz Karnataka eyaletinin Basavakalyan şehrindeki başkentleri Kalyani nedeniyle Kalyani Chalukya da denir. 6. yüzyılda Badami şehrinden çıkan Çalukya hanedanı ile olan teorik ilişkileri nedeniyle de Geç Çalukya adı da verilir. Aynı dönemde Vengi şehrinde kurulmuş olan Doğu Çalukyalar hanedanından ayırmak için de Batı Çalukyalar adı verilir. Çalukyaların ortaya çıkmasından önce, iki yüzyıl boyunca Manyakheta, 2da kurulmuş olan Raştrakuta İmparatorluğu orta Hindistan ve Deccan yaylasının tamamına yakın bir bölüme hükmediyordu. 973 yılında Malvalı Paramara klanı tarafından Raştrakuta İmparatorluğu'nun başkentinin istilasından sonra ortaya çıkan karışıklıklardan istifade eden Bijapurlu derebeyi II. Tailapa efendilerine karşı başkaldırmış, onları yenmiş ve Manyakheta'yı başkenti yapmıştır. Kısa sürede güçlenen hanedan kontrolü eline almış ve başkenti Kalyani'ye taşıyan I. Someşvara zamanında imparatorluk olmuştur.
Doddagaddavalli ya da Doddagadduvalli, Hindistan'ın Karnataka eyâletinde Hassan vilayetine bağlı bir köydür. Hassan şehrine 16 km. uzaklıktadır ve Belur yolu üzerindedir. Köyün en önemli özelliği, Hoysala İmparatorluğu devrinde inşâ edilen Lakşmi Tapınağı'dır. Hoysala Kralı Vişnuvardhana döneminde, 1110-1115 yılları civarında inşâ edilen bu tapınak, Hoysala Mimarisi'nden günümüze kalmış en önemli eserlerden biridir.
Nandi ya da Nandhi, Hint mitolojisinde Tanrı Şiva'nın üzerine bindiği ve Şiva'nın bekçiliğini yapan boğa biçimli bir Hindu tanrısıdır. Hemen hemen her Şiva tapınağında ana tapınma yerinin karşısında bir Nandi idolü görülebilir. Yalnızca Nandi'ye adanmış tapınaklar da bulunur.
Vişnuvardhana Hindistan'ın günümüz Karnataka eyaleti bölgesinde kurulmuş olan Hoysala İmparatorluğu'nun 1108-1152 yılları arasında hüküm sürmüş olan hükümdarıdır. Vişnuvardhana Çolalar ve efendileri Batı Çalukyalar bir dizi savaştan sonra Hoysala İmparatorluğunun yerini sağlamlaştırmıştır. Hoysala derebeyliğinin bu hükümdardan sonra bir kraliyet olarak saygı görmeye başladığı söylenir.
Yüksekliğine göre heykeller listesi dünyada bulunan heykellerin en yüksek boydaki heykelden, boyu 10m üstünde olan heykele kadar boy yükseklikleri itibarıyla yapılan bir sıralamasını vermektedir.
II. Veera Balalla, bir Hoysala imparatoru. Seuna, Güney Kalaçuri, Pandya, Kalyani Çalukya ve Çola hanedanlarına karşı zafer kazanmıştır. Onun döneminde ayrıca Kannada edebiyarında üretken bir edebi dönem yaşanmıştır. Ranna ve Rudrabhatta'yı desteklemiştir. Çikmagalur'daki Amrithesvara Tapınağı ve Halebidu'daki Kedareşvara Tapınağı, inşa ettirdiği tapınaklardan birkaçıdır.
Pashupatinath Tapınağı bir Hinduizm tapınağıdır. Nepal'in başkenti Katmandu'da bulunmaktadır. Tapınak Hinduizm tanrısı Şiva'nın tapınağı olarak kabul edilmektedir. Tapınak UNESCO Dünya Mirası listesi listesinde bulunmaktadır.
Ellora, dünyanın en büyük kaya-oyma-manastır-tapınak mağaraları komplekslerinden biridir ve Hindistan'ın Maharashtra kentinde yer alan bir UNESCO Dünya Mirası'dır. Sit alanı M.S. 600-1000 dönemine ait Budizm, Hinduizm ve Jainizm anıtlarını ve kaya resimlerini barındırmaktadır. Ellora'daki 16 numaralı mağara, dünyadaki en büyük monolitik kaya kazısı özelliğini göstermektedir. Buradaki Kailaşa Tapınağı, Şiva'ya adanmış araba biçimli bir anıt özelliğindedir. Kailasha Tapınağı kazısında iki büyük Hint destanı olan Vaishnavizm, Shaktizm destanlarını özetleyen tanrı, tanrıçalar ve mitolojik çizimleri de barındırmaktadır.
Elephanta Mağaraları, Hindistan'ın Maharashtra Eyaleti'nde, Mumbai ilinin 10 kilometre doğusundaki Mumbai Limanı'nda yer alan Elephanta Adası'nda bulunan heykel mağaraları ağı ya da Gharapurilerdir. Umman Denizi'nin bir kolunda bulunan ada, iki mağara grubundan oluşur — birincisi büyük beş Hindu mağarası grubu, ikincisi, iki Budist mağarasının daha küçük bir grubudur. Hindu mağaraları, Şiva Hindu mezhebini temsil eden, Lord Şiva'ya ithafen kaya kesimi taş heykeller içermektedir.
Kailaşa veya Kailaşanatha Tapınağı, Hindistan'ın Maharaştra eyaletindeki Çhatrapati Sambhacinagar bölgesi yakınlarındaki Ellora Mağaraları'nda bulunan, bir zamanlar Şiva'ya adanmış olan ve daha sonra Budist yöneticiler tarafından değiştirilen en büyük kaya oyma tapınaktır. Bir megalit yüzeyinden oyulmuş bu devasa yapı, boyutu, mimarisi ve heykeltıraşlık detayları nedeniyle dünyanın en dikkat çekici mağara tapınaklarından biri olarak kabul edilir. "Hint mimarisinin kaya oyma döneminin zirvesi" olarak adlandırılmıştır.