İçeriğe atla

Hovhannes Bucikanyan

Hovhannes Bucikanyan
Hovhannes Bucikanyan
Doğum1 Ocak 1873(1873-01-01)
Çüngüş, Osmanlı imparatorluğu
Ölüm1 Ocak 1915 (42 yaşında)
Elazığ, Osmanlı imparatorluğu
Mezun olduğu okul(lar)Edinburgh Üniversitesi
MeslekAkademisyen, profesör ve öğretmen

Hovhannes Bucikanyan (ErmeniceՅովհաննէս Պուճիգանեան, d. Çüngüş, 1873 - ö. Harput, 1915) Osmanlı'da Ermeni akademik, profesör ve öğretmen.[1] Osmanlı İmparatorluğu içinde İkinci Meşrutiyeti'nin[2] savunucusuydu ve ünlü Fırat Koleji'nde etkili bir memurdu. Ermeni Soykırımı kurbanlarındandır.[1]

Biyografi

Vilâyat-ı Sitte'nin içinde bulunan, Diyarbakır yakınlarında olan Çüngüş kentinde doğdu. 1906 ve 1908 yılları arasında Edinburgh Üniversitesi'nde Psikoloji ve Felsefe okudu ve demokratik bir ortamdaki olasılıkları öğrendi.[3] 1908 yılındaki Jön Türk Devrimi'nden sonra Osmanlı Anayasası yeniden gündeme getirilmesini savundu ve ilk Jön Türk yönetimi altındaki yıllarda Ermeni gelenek ve kültürüne göre eğitim için de geçerli olan Ermenilerin hayatı önemli ölçüde iyileşti.[4] Bucikanyan sonunda Harput'daki Fırat Koleji'nde Etik öğretmeni oldu.[5] Kasım 1909'dan itibaren Fırat Koleji'nin Yeṗrad gazetesinde yazar oldu.[6] Fırat Koleji'nde bir öğretmen olarak, 1913'te Ermeni alfabesinin 1500. yıl dönümünü kutlama imkanını memnuniyetle karşıladı.[7] Ocak 1915'te Sarıkamış Harekâtı'nda Osmanlı Ordusu'nun yenilmesinin ardından 1 Mayıs 1915'te savaş ile alakası olmadığı tutuklandı.[8] Aynı yılın Haziran ayında Fırat Koleji'nin bir başka öğretmeni olan Donabed Lüleciyan'ın yanına getirildi ve her ikisi de işkenceye maruz kaldı.[8] İki kişinin intihar etmeye çalıştığı ancak bunu başaramadığı bildirildi.[5][9] Bucikanyan, Elazığ'daki bir hapishaneye nakledildi ve daha sonra yurt dışına sürgüne gitmeye çalışırken öldürüldü.[10]

Kaynaklar

  1. ^ a b Tachijan, Vahé (28 Eylül 2015). Kieser, Hans-Lukas (Ed.). World War I and the End of the Ottomans: From the Balkan Wars to the Armenian Genocide (İngilizce). Bloomsbury Publishing. s. 210. ISBN 978-1-78453-246-8. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  2. ^ Tachijan, Vahé (2015-09-28). Kieser, Hans-Lukas (ed.), pp. 214, 222
  3. ^ Tachijan, Vahé (2015-09-28). Kieser, Hans-Lukas (ed.), p.223
  4. ^ Tachijan, Vahé (2015-09-28).  Kieser, Hans-Lukas (ed.), pp.214–215
  5. ^ a b Mouradian, Hagop Daniel (16 Aralık 2018). Favet Neptunus Eunti: A History of the Mouradians from Their Founding to Modern Day (İngilizce). The Mouradian Foundation. s. 82. ISBN 978-1-5323-9002-9. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  6. ^ Tachijan, Vahé (2015-09-28).  Kieser, Hans-Lukas (ed.), p.215
  7. ^ Tachijan, Vahé (2015-09-28).  Kieser, Hans-Lukas (ed.), pp. 220–221
  8. ^ a b Tachijan, Vahé (2015-09-28).  Kieser, Hans-Lukas (ed.), pp.229–231
  9. ^ Atkinson, Tacy (2000). The German, the Turk and the Devil Made a Triple Alliance: Harpoot Diaries, 1908-1917 (İngilizce). Gomidas Institute. s. 41. ISBN 978-1-903656-00-6. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022. 
  10. ^ Tachijan, Vahé (2015-09-28).  Kieser, Hans-Lukas (ed.), p.232

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Bir Zamanlar Ermeniler Vardı!..</i>

Bir Zamanlar Ermeniler Vardı!.., 2008 yılında Türkiye'de basılan Türkçe kitaptır. Kitap, Hrant Dink'in öldürülmesinden bir yıl sonra, anısına hazırlanan Birikim dergisi yazılarının bir derlemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Merzifon Amerikan Koleji</span>

Merzifon Amerikan Koleji, 1886 ile 1924 yılları arasında ABD misyonerleri tarafından yönetilmiş Merzifon'da kurulu karma bir lisedir.

<span class="mw-page-title-main">Çüngüş</span> Diyarbakırın ilçesi

Çüngüş, Diyarbakır ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Rupen Zartaryan</span>

Rupen Zartaryan Osmanlı Ermenisi yazar, eğitimci ve siyasi aktivist. 1915 Ermeni Kırımı sırasında öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Tlgadintsi</span>

Tılgadindzi veya Tlkatintsi Osmanlı Ermenisi yazar, öğretmen ve Ermeni kırsal edebiyatının önemli temsilcilerinden biri.

Garabed Paşayan Han veya Paşayan Karabet Efendi Osmanlı hekimi ve 1912 Nisan-Ağustos Osmanlı Meclis-i Mebusanı Sivas üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Levon Kirişçiyan</span>

Levon Larendz Kirişçiyan, Osmanlı Ermeni yazar, çevirmen, öğretmen ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Leslie Davis</span>

Leslie A. Davis (1876–1960) Amerikalı diplomat ve 1914 - 1917 arası ABD'nin Harput konsolosu. Ermeni Soykırımı konusundaki çalışmaları ile tanınır. New York'ta avukat olarak başladığı kariyerine diplomat olarak devam etmiştir. Batum, Özbekistan, Kafkasya elçiliklerinden sonra Osmanlı Devleti'nin Harput elçisi olarak görevlendirilmiştir. Ermeni Kırımı sırasında Hazar Gölü ve civarında Ermenilerin, Türk hükûmetinin desteklediği Kürt çeteler tarafından toplu katliama tabi tutulduğunu iddia etmiştir. Ayrıca 1 milyon Ermeni'nin soykırıma uğradığını ilk ortaya atan kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Parseğ Şahbaz</span>

Parseğ Şahbaz, Osmanlı Ermenisi avukat, gazeteci ve köşe yazarı.

Hans-Lukas Kieser, İsviçreli bir tarihçidir. Ağırlıklı olarak geç dönem Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye tarihi ile, bu devletlerin Avrupa ve İsviçre ile ilişkilerini araştırır. Kieser, Zürih Üniversitesi'nde modern tarih, özellikle Osmanlı ve Osmanlı sonrası dünya tarihi alanlarında profesördür. Merkezi Basel'de bulunan İsviçre-Türkiye Araştırma Merkezi Vakfı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Amele Taburları (Osmanlı İmparatorluğu)</span>

Osmanlı İmparatorluğu'nda Amele Taburları, son dönem Osmanlı İmparatorluğu'ndaki zorla çalıştırma yöntemlerinden biri. I. Dünya Savaşı döneminde ortaya çıkan taburlar, Osmanlı Ermenisi ve Osmanlı Rumu askerlerin silahsızlandırılması, zorla çalıştırılması ve öldürülmesiyle ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Harput Ermenileri</span>

Harput, asırlardır büyük çoğunluğunu Ermeniler'in oluşturduğu azınlıklara yurt olmuştur. Bölgeye muhtemelen M.Ö. 6. Yüzyıl civarlarında yerleşen Ermeniler bölgenin Arap ve Türk müslümanlarca alınmasından sonra onların bir tebaası olarak yaşadılar. Kendilerine ait din ve kültürleriyle Elazığ'da derin izler bıraktılar. 1915 yılında Tehcir Kanununun çıkmasıyla Suriye'nin kuzeyine ve ABD'ye zorunlu göçe tabi tutulan Harput'lu Ermeniler, günümüz Modern Türkiye'sinde hiçbir etnik baskı görmeden hayatlarını sürdürmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Kürt isyanları</span>

I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu içinde çeşitli Kürt isyanları patlak verdi. Bu isyanlar başta Kürtlere bağımsız bir devlet vadetmiş olan Birleşik Krallık olmak üzere İtilaf Devletleri tarafından teşvik edilmişti. Buna rağmen İtilaf Devletleri Kürt isyancılara yalnızca sınırlı derecede askeri destek sağladı. İngilizlerin bağımsız bir Kürt devleti vaatleri planlanmış bir Kürt devletine küçük bir bölge ayıran 1920'deki Sevr Antlaşması'nda yer aldı, ancak bu planlar Türk Kurtuluş Savaşı'nı Anadolu Hareketi'nin kazanmasıyla ve 1923'teki Lozan Antlaşması'yla iptal edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kırımı'nın tarihyazımı</span>

1915 ve 1917 yılları arasında en az 800.000 Ermeni'nin öldürüldüğü Ermeni Kırımı'nın tarihyazımı I. Dünya Savaşı'nın sonundan beri değişikliklere uğradı. Türkiye'nin dışındaki tarihçilerin çoğu Kırım'ın meydana geldiğini ve olayların bir soykırım olduğunu savunmaktadır, ancak bununla birlikte Kırım'ın sebepleri ve motivleri gibi bazı önemli hususların yorumlanmasında büyük farklılıklar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Mari Beyleryan</span>

Mari Beyleryan Ermeni asıllı Osmanlı yazar, öğretmen, hatuncu, halk figürü ve Ermeni Soykırımı kurbanı.

Donabed Lüleciyan Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermeni editör ve öğretmen.

Talat Paşa: İttihatçılığın Beyni ve Soykırımın Mimarı, Hans-Lukas Kieser tarafından 2018 yılında yazılan bir akademik kitaptır. Kitap, Princeton University Press tarafından yayınlanmış olup Talat Paşa'nın biyografisidir. Kitap, yazarın Talat Paşa'nın, Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte modern Türk milletinin eş-babası olduğu tezini ve ayrıca Talat'ın egemenliğini ve önemini tartışmaktadır.

Millî İktisat, Ziya Gökalp tarafından tasavvur edilen ve birbirini takip eden Osmanlı ve Türk hükûmetleri tarafından yürütülen, yerli Hristiyan burjuvazinin sistematik olarak mülksüzleştirilmesini ve onların yerine Müslüman Türklerin geçmesini, ayrıca Hristiyanların mülkiyetindeki mülklerin büyük çapta müsaderesini ve yeniden dağıtımını içeren ekonomik plandır. Türk Yurdu, 1915'i Millî İktisat'ın başlangıç yılı ilan etti. Talat Paşa, Emil Ludwig'e Ermeni işgücünün kaybının ekonomiye kısa bir süreliğine zarar vereceğinden ancak yakında Türklerin onların yerini alacağından bahsetti.

Fırat Koleji, Harput'ta, Amerikalı misyonerler tarafından kurulup yönetilen ve eğitimine devam edilen bir karma eğitim lisesiydi. Çoğunlukla bölgedeki Ermeni toplumuna hizmet vermiştir.

Dilman Muharebesi, Birinci Dünya Savaşı sırasında Dilman'da Rus İmparatorluğu ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan bir muharebedir.