İçeriğe atla

Hortisa

Koordinatlar: 47°49′K 35°6′D / 47.817°K 35.100°D / 47.817; 35.100
Hortisa
Хортиця
Harita
Coğrafya
BölgeDinyeper Nehri
Koordinatlar47°49′K 35°6′D / 47.817°K 35.100°D / 47.817; 35.100
Yüzölçümü&0000000000000023.59000023,59 km2
Zirve 30 m
Siyasi
Adadaki ülke(ler)
İdari birimZaporijya Oblastı
Rayon Zaporijya

Hortisa (Ukraynaca: Хо́ртиця, romanlaştırılmış: Khórtytsja, [ˈxɔrtɪtsʲɐ] olarak telaffuz edilir) Dinyeper Nehri'nin en büyük adasıdır ve 12,5 kilometre (7,77 mil) uzunluğunda ve 2,5 kilometre (1,55 mil) genişliğe sahiptir.[1] Ada, "Hortisa Milli Parkı"'nın bir bölümünü oluşturur.[1] Bu tarihi yer, Ukrayna'nın Zaporijya şehir sınırları içinde yer almaktadır.[2]

Ada, Ukrayna tarihinde, özellikle Zaporojya Kazaklarının tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Meşe bahçeleri, ladin ormanları, çayırlar ve bozkır gibi eşsiz flora ve faunaya sahiptir. Adanın kuzey kısmı, alçak olan ve çoğu kez Dinyeper suları tarafından sular altında kalan güney kısmına kıyasla çok kayalık ve yüksektir ve nehir yatağından 30 m (98 ft) yüksektedir.

Konumu

Hortisa'da yeniden inşa edilen Neolitik bir sunak

Zaporijya (doğrudan çevirisi "akıntıların ötesinde"dir) adını Dinyeper Nehrinin aşağısındaki bir coğrafi alandan alır ve dokuzuncu hızla geçer (bkz. Dinyeper Akanakları). 1930'larda Dinyeper Hidroelektrik İstasyonu inşa edildiğinde, bu akıntılar sular altında kaldı. Sadece 50 m (160 ft) yüksekliğe kadar yükselen granit kayalıklar, bölgenin orijinal kayalık arazisine tanıklık etmektedir.

Tarihi

Hortisa, son beş bin yıldır sürekli olarak iskan edildi. Yakın çevredeki diğer adalar da Proto-Hint-Avrupa ve İskit dönemlerindeki yoğun işgal belirtilerini içerir. Küçük Hortisa adası, İskit kalıntıları ve terk edilmiş bir Kazak kalesiyle tanınır. 1927'de hidroelektrik santralinin inşası sırasında kazılan Sredeny Stih adacığı (Hortisa'nın kuzeydoğusunda) adını Sredny Stog kültürüne vermiştir.

Erken Orta Çağ'da Hortisa, Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu için kilit bir merkezdi. İmparator VII. Konstantinos, De Administrando Imperio adlı eserinde, akıntıların hemen aşağısındaki St. George adasından bahseder. Akarsulardan geçerken, Rusların göçebe Peçenekler için kolay bir av olacağını bildirdi. Nitekim, Kiev Rus prensi Svyatoslav I 972'de akıntıları geçme girişimi sırasında saldırıya uğradı ve öldürüldü.

Siç olarak bilinen bir kaleyle ilgili en eski kayıt, Küçük Hortisa adasında (Mala Hortisa Adası) bulunan ve Volhinya prensi Dmitro Vyshnevetsky tarafından kurulmuştur. Küçük Hortisa Adası, Khortytsia'nın kendisinden 20 kat daha küçüktür. İlk Hortisa Siç altı yıl (1552-1558) sürmüştür. Zaporijya Siç'in bulunduğu akıntıları (Zaporijya bölgesi) geçtikten sonra aşağı akışta birkaç yer daha vardır. Toplamda sekiz tane vardır: Bazavluk (1593–1630), Mykytyn (1628–1652), Chortomlyk (1652–1709), Kamin (1709–1711), Oleshkiv (1711–1734), Pidpilna (1734–1775). Bütün bu yerler nehir geçişlerindedir. Bohdan Hmelnitski liderliğindeki ayaklanma 1648'de Mykytyn Siç'de başladı. Efsaneler, Kazaklar'ın Hortisa'da Osmanlı İmparatorluğu'nun IV. Mehmed Mehmed'e Zaporozhian Kazaklarının kötü şöhretli cevabını yazdığı bir devlettir. 1775'te Siç, Büyük Katerina'in emriyle Rus general Tekhely tarafından yok edildi. Sonuç olarak Kuban Kazakları yerlerinden edildi ve birçoğu sonunda Kafkasya bölgesindeki Kuban nehrine yerleşti. Bu Kazaklar Kuban Kazakları olarak tanındı. Kuban Kazaklarının bir kısmı Osmanlı Sultanı'nın tebaası olmak için Tuna Nehri'nin ötesine kaçtı ve Tuna Nehri'nin ağzında yaşadılar. 1830'da bu Kazakların çoğu Azak denizi kıyısında (Mariupol ve Berdyansk arasında) taşındı ve yeni bir Siç kurdu.

Zaporijya Siç, Petro Kalnyshevsky'nin son Kosh Otaman'ı (lideri) Solovetsky Adası Manastırı'nda hapsedildi. O sırada 85 yaşındaydı. 25 yıl hapis yattıktan sonra serbest bırakıldı ve 113 yaşında manastırda neredeyse kör olarak öldü. 1789'da, Prusya'dan Danzig Mennonites, Rus İmparatorluğu'nun geniş bozkırlarında yerleşim yerleri kurmaları için çar tarafından davet edildi. Bu yerleşim yerlerinden biri Hortisa adasında bulunuyordu. Zengin ada topraklarında çiftçilik yaptılar. Kârlı işlerinden bazıları, Hortisa bahçelerinden ve ormanlarından kereste ticaretiydi. 1916'da Mennon kolonistleri Hortisa Adası'nı Olexandrivsk (Alexandrovsk) belediye meclisine sattılar.

1965'te Hortisa Adası "tarihi ve kültürel rezerv" ilan edildi.[1] Dinyeper Akanakları devlet tarihi ve kültürel rezervi 1974'te kuruldu; bu hem Hortisa Adası'nı, bitişik adaları ve kayaları ve Dinyeper'in sağ kıyısının bir kısmını içermekteydi.[1] Rezervin toplam alanı 2.359 hektardır (9.1 sq mi).[1] Rezerv, 1993 yılında ulusal statü kazandı.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "Archived copy" ЗАПОРІЗЬКИЙ ОБЛАСНИЙ ТУРИСТИЧНО-ІНФОРМАЦІЙНИЙ ЦЕНТР (Ukraynaca). Zaporozhye Bölgesel Turist Bilgi Merkezi, Hortisa Milli Parkı. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2019. 
  2. ^ "Archived copy" ЗАПОРІЗЬКИЙ ОБЛАСНИЙ ТУРИСТИЧНО-ІНФОРМАЦІЙНИЙ ЦЕНТР (Ukraynaca). Zaporozhye Bölgesel Turist Bilgi Merkezi, Zaporozhye. 16 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2019. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Baltacı Mehmed Paşa</span> 109. Osmanlı sadrazamı

Baltacı Mehmed Paşa veya Pakçamüezzin Baltacı Mehmed Paşa, III. Ahmed saltanatında, 25 Aralık 1704 - 3 Mayıs 1706 ve 19 Ağustos 1710 - 20 Kasım 1711 dönemlerinde iki kez sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Kiev</span> Ukraynanın başkenti

Kiev, Ukrayna'nın en büyük kenti ve başkenti. Avrupa'nın en kalabalık 7. kenti.

Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Bender</span> Moldovada şehir

Bender 1992 yılından bu yana tanınmayan Transdinyester Cumhuriyetinin fiili kontrolü altında ancak uluslararası alanda Moldova'ya bağlı bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Dnipro</span> Ukraynanın Dnipropetrovsk Oblastının idarî merkezi

Dnipro veya Dinyeper, Dinyeper Nehri'nin kenarında bulunan, Ukrayna'nın Dnipropetrovsk Oblastı'nın idari merkezi.

<i>Türk Sultanına Mektup Yazan Zaporojya Kazakları</i> tarihî Rus tablosu

Osmanlı İmparatoru Sultan IV. Mehmed'e mektubu yazan Zaporojya Kazakları veya Türk sultanına mektup yazan Zaporojya Kazakları o, Rus sanatçı İlya Repin'in bir tablosudur. Sanatçı, boyutları 2.03 m'ye 3.58 m olan tuvale 1880'de başladı ve 1891'de tamamladı. Bitirdiğinde, III. Aleksandr tabloyu 35.000 rubleye ressamdan satın aldı. Bu, o devre kadar bir Rus tablosuna ödenen en yüksek fiyattı. Tablo hâlen Sankt-Peterburg'daki Rus Devlet Müzesi'nde sergilenmektedir.

Siç Kazaklar ve özellikle Zaporojya Kazakları için idari ve askeri bir merkezdi. Terimin kökeni Ukrayna dilinde siktý sözcüğünden gelir, yani bir kamp kurmak için için ormanda yer açmak veya kesilmiş ağaçlarla bir tahkimat inşa etmek anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Zaporojya Kazakları</span> Dinyeper Nehrinin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklar

Zaporojya Kazakları veya kısaca Zaporojyalılar, Dinyeper Nehri'nin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklardı. Günümüzde Orta Ukrayna'da "Büyük Çayır" olarak bilinen bu bölge, Sovyet döneminde Kakhovka Reservuarı'nın suları altinda kalmıştır. Zaporijya Siçi 15. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği'nden kaçan serfler ile hızla büyümüştü. Parlamenter sistemi olan, saygın bir siyasi varlık haline gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">Zaporijya Siçi</span> 16. ile 18. yüzyıllar arasında var olmuş askeri yerleşmeler grubu

Zaporijya Siçi, günümüzde Kakhovka Baraj Gölü civarında 16. ile 18. yüzyıllar arasında var olmuş askeri yerleşmeler grubuydu. Bölge aşağı Dinyeper nehrini kapsamaktaydı. Sovyet döneminde barajların inşa edilmesinden sonra bu bölge sular altında kalmıştır.

Zaporiјya veya Zaporojye, günümüz Ukrayna'sında, aşağı Dinyeper Nehri civarında yer alan bölgedir. 16 ila 18. yüzyıllarda yarı özerk bir Kazak bölgesiydi, merkezinde Zaporijya Siçi bulunurdu. Zaporojye, Rusçada za öneki ile porog kelimelerinin birleşiminden oluşur ve Türkçe "sınır ardı" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Sumı</span>

Sumı, Sumi ya da Sumy,, Ukrayna'nın Sumı Oblastı'nın başkenti ve Sumı Rayon idarî merkezidir. Ukrayna’nın kuzeydoğusunda kalan şehir, Psyol nehrinin kıyısındadır. 2021 nüfus sayımına göre nüfusu 259,660 kişidir. Şehir, Rusya sınırına yaklaşık 30 km. uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

Silahdar Damat Dimetokalı Mehmed Paşa I. Mahmud saltanatında 9 Ocak 1736 - 6 Ağustos, 1737 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Zire</span>

Nargin Adası ya da günümüzdeki adı ile Büyük Zire, Hazar Denizi'nin Azerbaycan'a ait bölümünde yer alan bir ada. Ada, Dash Zira, Kum Adası, Zenbil, Sangi-Mugan, Chikil, Kara Su, Kara Zira, Gil, Ignat Dash gibi büyük ve birkaç küçük adadan oluşan Bakü takımadalarının bir parçasıdır ve Bakü Körfezi'nde yer alır. Bakü'nün sahil hattından 10,5 kilometre uzaklıkta yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Bohdan Hmelnitski</span> Kazak Hetmanlığının kurucusu (1648–1657)

Bohdan Hmelnitski Kazak Hetmanlığı'nın kurucusu. Polonya-Litvanya Birliği'ne (1648-1654) karşı ayaklanma başlatan Zaporojya Kazakları önderi. Ölümünden sonra yerine oğlu Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu</span>

Vareglerden Yunanlara uzanan ticaret yolu İskandinavya, Kiev Knezliği ve Bizans İmparatorluğu'nu birbirine bağlayan bir Orta Çağ ticaret yoluydu. Yol, tüccarların İmparatorluk ile doğrudan müreffeh bir ticaret kurmasına izin verdi ve bazılarını günümüz Belarus, Rusya ve Ukrayna bölgelerine yerleşmeye teşvik etti. Yolun çoğunluğu, Baltık Denizi, ona akan birkaç nehir ve Dinyeper nehir ve drenaj sistemi ile teknelerin karadan taşınması da içeren uzun mesafeli bir su yolundan oluşuyordu. Alternatif yol Dinyester boyunca Karadeniz'in batı kıyısında bitmekteydi. Bu daha özel alt yollara bazen sırasıyla Dinyeper ticaret yolu ve Dinyester ticaret yolu denirdi.

<span class="mw-page-title-main">Vahşi Ovalar</span>

Vahşi Ovalar, 16.ve 18. yüzyıllar arasında, Polonya-Litvanya belgelerinde, Karadeniz ve Azak Denizi'nin kuzeyinde, modern Ukrayna topraklarında Karadeniz-Hazar steplerine atıfta bulunmak için kullanılan tarihi bir terimdir. Ukraynalı tarihçi Vitaliy Shcherbak'a göre bu terim 15. yüzyılda Dinyester ile Orta Volga arasındaki bölgeye Zaporojya Kazakları tarafından baskınlar başladığında ortaya çıktı. Shcherbak, Michalo Lituanus, Blaise de Vigenère ve Józef Wereszczyński gibi çağdaş yazarlar bozkırların ve Dinyeper havzasının büyük doğal zenginlikleri hakkında yazdıklarını belirtmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuban Nogay Ayaklanması</span>

1783 Kuban Nogay Ayaklanması, Nogay bozkır göçebelerinin Rusya'nın genişlemesine direnmek için son önemli girişimiydi. Başarısızlığı, Kafkasya'nın kuzeyindeki toprakların Slav kolonizasyonunun yolunu açtı ve Rusya'nın Kafkasya'yı fethinde erken bir adımdı. Rus İmparatorluğu tarafından Kırım'ın ilhak edilmesinden ve çarlığın Nogayları Urallara yerleştirme planlarından kaynaklandı. Birkaç ay içinde Aleksandr Suvorov komutasındaki birlikler tarafından vahşice bastırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Şevçenkove</span> Ukraynanın Odessa Oblastında İzmail Rayonuna bağlı Kiliya kentsel topluluğunda bir köydür

Şevçenkove, Ukrayna'nın Odessa Oblastı'nda İzmail Rayonu'na bağlı Kiliya kentsel topluluğunda bir köydür. Rayon merkezine 63 km, Dzinilor tren istasyonuna 28 km uzaklıktadır. Arazi düz bir topoğrafyaya sahiptir. Tuna ve Kuzey Karadeniz havzalarındaki büyük bir su kütleleri kümesi, 30 km'lik bir yarıçap içinde toplanmıştır. 2001 nüfus sayımına göre köyde 5.625 kişi yaşıyordu, bölge 6.37 km²'dir, her iki göstergeye göre de ilçedeki en büyük köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yedisan</span>

Yedisan, bugünkü Güney Ukrayna'da Dinyester ile Güney Bug (Boh) arasında yer alan, 17. ve 18. yüzyıllarda Osmanlılar tarafından Nogay Ordası'nın kontrolüne verilen ve adını Nogay Ordularından birinden alan Silistre Eyaleti'ne bağlı Özi [Paşa] Sancağı'nın şartlı adıydı. Rus İmparatorluğu'nda Ochakov Oblastı olarak anılırken, Osmanlı Türkleri idari merkez olarak hizmet veren Ochakiv şehrinden sonra sadece Özü olarak adlandırdı. Kullanılan bir diğer isim de Batı Nogay idi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.