İçeriğe atla

Horoztepe

Koordinatlar: 40°39′55″K 36°35′08″D / 40.66528°K 36.58556°D / 40.66528; 36.58556
Horoztepe
Horoztepe'de bir mezarda bulunan bebek emziren bronz çıplak kadın heykeli
KonumErbaa, Tokat
Koordinatlar40°39′55″K 36°35′08″D / 40.66528°K 36.58556°D / 40.66528; 36.58556
TürHöyük
Sit ayrıntıları
DurumYoğun Tarım Tahribatı,Yapılaşma

Horoztepe, Türkiye'nin Tokat iline bağlı Erbaa ilçe merkezi yerleşiminin hemen doğusunda,[1] MÖ 2300'lü yıllara tarihlenen fakat daha sonra MÖ 4000'li yıllara tekabül eden bazı buluntulara rastlanmış[2] bir höyük. Rakımı 325 metre, belirlenebilen çapı 300 metredir. Hatti uygarlığına ait olan bu höyükteki buluntuların yapısı, şekli ve süslemeleri Alacahöyük ile benzerlik göstermektedir.[3]

Kazı çalışmaları

Bölge ilk defa 1944 yılında profesör Kılıç Ökten tarafından bulunmuştur.[4] Frig ve Hitit dönemine ait birçok eser ve materyaller bulunmuştur. Arkeolojik sit alanı olarak ilan edilen bölgede kazı çalışmaları arkeolog Tahsin Özgüç idaresinde yürütülmüştür. Bu kazı çalışmaları ile İlk Tunç Çağındaki ölü gömme geleneklerinin sadece Alacahöyük'te var olmadığı ortaya çıkarılmıştır. Horoztepe, MÖ 2300'lü yılları içeren, genellikle tunç ve elektrondan yapılmış, metalürjinin kanıtı sayılabilecek kadar dökümcülükte ileri bir tekniğe ulaşmış, anılmaya değer çeşitli metalik materyaller vermiş önemli bir höyüktür.[5][6]

Buluntular

Horoztepe kökenli eserler, Türkiye'de Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde ve yurt dışına kaçırılan eserler ise Metropolitan Museum of Art gibi önemli müzelerde sergilenmektedir.[7] Bu eserlerden biri olan Bebeğini Emziren Ana heykelciği bereketin simgesi olup anatanrıçayı temsil ettiğine dair düşüncelerden ötürü özel bir öneme sahiptir.[8] Diğer buluntulardan bazılarına ise şunlar örnek verilebilir:

  • Boğa heykelciği
  • Tunç mızrak ucu
  • Sistrum
  • Hançer; kama ve sap delikli baltalar
  • Şerit biçimli kulplar
  • Geyik heykelciği
  • Emzikli çaydanlık, derin çanaklar, kulplu ve kulpsuz çanaklar
  • Ayna, güneş kursu, çalpara
  • Kirmen, kemer tokası

Günümüzdeki durumu

Höyük, TAY Projesi verilerine göre yoğun tarım tahribatına uğramıştır.[9]

Kaynakça

  1. ^ https://tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=Horoztepe&params=40_39_55_N_36_35_08_E_{{{9}}} []
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 
  4. ^ "Horoz tepesi". erbaa.bel.tr. 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2023. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 
  6. ^ http://www.tayproject.org/TAYages.fm$Retrieve?CagNo=806&html=ages_detail_t.html&layout=web []
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anadolu Medeniyetleri Müzesi</span> Ankaradaki bir tarih ve arkeoloji müzesi

Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tarih ve arkeoloji müzesidir. Müzede, Anadolu'da yaşamış olan uygarlıklardan geriye kalan arkeolojik eserler kronolojik olarak sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Erbaa</span> Tokatın ilçesi

Erbaa, Türkiye'nin Tokat ilinin bir ilçesi ve ilçenin merkezi olan şehirdir. 2021 verilerine göre şehrin nüfusu 73.354, ilçenin ise 99.815'tir ve Tokat'ın ardından ilin en yüksek nüfuslu ilçesi konumundadır. Bereketli Erbaa Ovası, konumu, iş olanakları, sanayisi ve OSB gibi önemli etkenler sayesinde göç almaya devam eden bölgenin cazibe merkezi olmuş bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Alacahöyük</span> ören yeri

Alacahöyük, Çorum'un Alaca ilçesinin 15 km kuzeybatısındaki Alacahüyük köyündeki bir höyüktür. Bu höyükte dört ayrı kültür evresinden kalma 15 yerleşim ya da yapı katı saptanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gordion Müzesi</span> Ankaradaki bir müze

Gordion Müzesi, Ankara'nın Polatlı ilçesinin Yassıhüyük köyündedir. Müzede Kral Midas'ın tümülüsü bulunmakla birlikte Kral Midas'ın kafatası sonradan Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne götürülmüştür. İskeletinin ise sonradan kaybolduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kültepe</span> Eski yerleşke

Kültepe, Kayseri'de bulunan ve Kaniş (Kanesh) harabelerinin bulunduğu bir antik kent ve ören yeridir. 2014 yılından bu yana Türkiye'deki Dünya Mirası Alanları Geçici listesindedir. Ayrıca Hitit dilinin en erken izleri ile birlikte, MÖ 20. yüzyıla tarihlenen yazılı buluntularla, Hint-Avrupa dil ailesinin en eski izleri keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çorum Müzesi</span>

Çorum Müzesi, Çorum il merkezinde bulunan bir arkeoloji ve etnografya müzesidir. Müzede Alacahöyük, Boğazköy, Hattuşaş, Pazarlı ve Kuşsaray gibi arkeolojik kazı merkezlerinden çıkarılan buluntular sergilenmektedir. Çorum Müzesi ilk olarak 13 Ekim 1968 tarihinde, günümüzde kullanılmayan ilk binasında hizmete girmiştir. 1968 yılından itibaren 33 yıl hizmet veren müze binası, arkeolojik kazılardan elde edilen eserlerin yoğunluğu nedeniyle ihtiyaca cevap veremez duruma gelmiştir. Bunun üzerine yapımı 1908 yılında başlayıp 1914 yılında tamamlanan ve yapıldığı günden itibaren hastane, Ziraat Mektebi, Makine Meslek Yüksek Okulu olarak hizmet veren bina, Çorum Müzesi'nin yeni binası olarak kullanılmak üzere 1986 yılında tahsis edilmiştir. 1988 yılında yangın geçiren bina, 1989 yılında müze olarak kullanılmak üzere restore edilmeye başlanmıştır. Restorasyon çalışmalarının tamamlanması ile Çorum Müzesi; 11.03.2003 tarihinde, bu tarihî binada ziyarete açılmıştır.

Gedikli, Karahöyük, Gaziantep il merkezinin kuzeybatısında, Nurdağı ilçesinin 7–8 km. batısında Gedikli Köyü yakınlarında yer alan bir höyüktür. Yerel adı Karahöyük olan höyüğük, Anadolu'da aynı adla bilinen diğer höyüklerle karıştırılmaması için tüm yayınlarda Gedikli Karahöyük olarak belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tilmen Höyük</span>

Tilmen Höyük, Gaziantep ilinin İslahiye ilçesinin 10 km. doğusunda yer alan bir höyüktür. Karasu Irmağı kollarıyla çevrili bir arazide 225 metre çapında 21 metre yüksekliktedir. Sakçagözü Ovası'nın batı kenarında bulunmakta olup bu ovada ellinin üzerinde höyük yer almakta olup en büyüklerinden biridir.

Domuztepe Höyüğü, Osmaniye il merkezinin 35 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Günümüzde Aslantaş Barajı kıyısında yer alan höyüğü tarihöncesi yerleşim katları su altında kalmıştır.

Hacıtuğrul Höyüğü, Ankara - Polatlı karayolunun 60. km.'sinde, Hacıtuğrul Köyü ile Yenidoğan tren istasyonu arasında yer alan bir höyüktür. Gordion'un 22 km. kuzeydoğusuna düşmektedir. Eski yayınlarda Yenidoğan Höyüğü ya da Külhöyük olarak geçmektedir. Höyük, 650 x 600 boyutlarında olup 24 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla 3,3 hektarlık bir alana yayılmış, Türkiye'nin en büyük höyüklerinden biridir. Boyutları Gordion'un kabaca iki katı kadardır.

Beşik - Yassıtepe Höyüğü, Çanakkale İl merkezinin güneydoğusunda, Yeniköy'ün yaklaşık olarak 2 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Troya'dan 7 km. mesafededir. Bu konumuyla doğal olarak Troya'nın uydu yerleşimlerinden biri olarak görülmektedir. Beşige Koyu kuzeyinde küçük bir burun üzerindedir.

Kaman Kalehöyük, Kırşehir İl merkezinin kuzeybatısında, Kaman İlçesi'nin 3 km. doğu-kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 280 metre çapında olup 16 metre yüksekliktedir.

Çengeltepe Höyüğü, Yozgat İl merkezinin hemen 500 metre doğusunda, Sivas karayolunun güneyinde yer alan bir höyüktür. Hemen kuzeyinde Mercimektepe Höyüğü yükselmektedir. Her iki höyüğün de eş zamanlı olarak iskan edildiği ileri sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tell Tayinat</span>

Tell Tayinat Höyüğü, Hatay il merkezinin doğu – kuzeydoğusunda, Reyhanlı ilçesinin 17–18 km batısında, Asi Nehri'nin 1,5 km doğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe, yamaçlar dahil olmak üzere 700 x 500 metre boyutlarında, 15 metre yüksekliktedir. Kazı yapılmadan önce üzerinde Tayinat Köyü bulunmakta idi.

Eskiyapar Höyük, Çorum İl merkezinin güneyinde, Alaca İlçesi'nin 6 km. batısında, eski Eskiyapar Köyü altında, Hüseyinabad Ovası'nda yer alan bir höyüktür. Tarım, yapılaşma gibi nedenlerle köyün yol açtığı tahribatı önlemek ve kazı çalışmalarına olanak vermek için 1983-84 yıllarında köy taşınarak höyük açılmıştır. Tepe, 350 metreye varan çapı ile bölgenin büyük höyüklerinden biri olup 13 metre yüksekliktedir. Konum olarak Alacahöyük, Boğazköy ve Şapinuva (Ortaköy) gibi önemli Hitit merkezlerinin neredeyse geometrik ortasındadır.

Boyalı Höyük, Çorum İl merkezinin güneybatısında, Sungurlu İlçesi'nin kuzeybatısında, Yörüklü belde merkezinin 2 km. doğusunda yer alan bir höyüktür. Höyük, Yörüklü'nün genişlemesiyle artık bir mahallesi haline gelen eski Güloluk Köyü'nün 450 metre doğusundaydı. Yerleşmenin bulunduğu vadi, Delice Havzası ile Kaledere dağlık bölgesi arasında uzanmaktadır. Bölge, MÖ III. binyılda Hatti Kültürü'nün çekirdek bölgesi olarak görülmektedir. Bu nedenle Boyalı Höyük kazıları bölgesel bir çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır. Diğer yandan Hüseyindede Höyüğü ve Fatmaören Höyüğü'ne yaklaşık 7 km. mesafededir. Üç höyük de birer Hitit yerleşmesidir.

Hüseyindede Höyüğü, Çorum İl merkezinin güneybatısında, Sungurlu İlçesi'nin kuzeybatısında Yörüklü beldesinin 2,5 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Tepe, Hüseyindede Tepesi olarak da bilinmektedir. Kazılar sonucunda höyüğün bir Eski Hitit kült merkezi olduğu, kült yapılarının dışında başkaca yapı bulunmadığı ve Hüseyindede'nin geniş bir yerleşim olmadığı anlaşılmıştır.

Kilise Tepe Höyüğü, Mersin İl merkezinin batısında, Mut İlçesi'nin kabaca 20–21 km. güneydoğusunda, Silifke'nin 36 km. kuzeybatısında Kışlaköy Köyü'nün 1 km. kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Göksu Nehri üzerinde yapımı planlanan Kayraktepe Barajı su toplama sahası içinde kalacak olan höyük Maltepe Höyüğü olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çukuriçi Höyüğü</span>

Çukuriçi Höyüğü, İzmir ilinin güneyinde, Selçuk ilçesinin 1 km güneyinde, Efes antik kentinin hemen güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Kentin Magnesia kapısından 500 metre mesafede, antik Smyrna olarak adlandırılan günümüzde Çukuriçi Mevkii olarak bilen yerdedir. Höyük'ün yanından Derbent Deresi akmaktadır. Selçuk – Aydın karayolunun Efes ayrımından sonra, karayolunun 100 metre batısındadır. Höyüğün adının Apasas olduğu ileri sürülmekle birlikte kazı ekibince bölgenin adı verilmiştir. Yerleşmenin MÖ 3. binyılda deniz kenarında olduğu hem jeomorfologlarca yapılan araştırmalarda, hem de kazılardaki çok sayıdaki deniz kabuğu buluntusuna dayanılarak ileri sürülmektedir. Tepe, günümüzde bile son derece verimli bir ovada yer almaktadır.

Yassıhöyük 2, Denizli il merkezinin güneydoğusunda, Acıpayam İlçesi'nin 8 km. kuzeyinde, Yassıhöyük Beldesi'nin hemen kuzey kenarında yer alan bir höyüktür. Acıpayam Ovası'nın batı kesiminde yer alan höyük iki tepeden oluşmaktadır. Doğudaki tepe daha büyüktür ve ova tabanından 14 metre yükseklikte olup 350 x 200 metre boyutlarındadır. Batıdaki tepe daha küçük ve basıktır. Boyutları 190 x 150 metre olup yüksekliği 5 metredir.