İçeriğe atla

Horoz şekeri

Horoz şekeri
Ülke(ler) Türkiye,  Bulgaristan,  Rusya,  Azerbaycan
TürüŞekerleme
Horoz şekeri yapımında kullanılan kalıp.

Horoz şekeri (Bulgarca:Захарно петле) (Rusça: Леденец петушок)(Azerice: Şirin xoruz) lolipop veya saplı şeker türüdür. Her 20 Şubatta Rusya'da horoz şekeri günü kutlanır.[1]

Türkiye'de tarihçesi

19. yüzyılın sonlarında Ruslara karşı yapılan savaşlarda Rusya'da esir düşen Sivaslılar, orada öğrendikleri horoz şekeri geleneğini Sivas bölgesine getirmiştir. Bu gelenek nesilden nesile geçerek devam etmektedir.[2] Adalet Partisi, halkın itibarını kazanmak için horoz şekeri dağıtmıştır.[3]

Özellikleri

Şekerler horoz başta olmak üzere kuzu, tavşan, at, kuş, tabanca, lokomotif ve vapur şeklinde yapılır. Yarı saydam ve renkli olan bu şekerlerin içleri boştur. Eğer horoz şekeri iki elin parmakları arasına alındığında çatır çutur kırılıyorsa, horoz şekerinde kullanılan miyanenin yeterince piştiği kabul edilir. Eğer hala yumuşaksa horoz şekerinin daha olmadığı anlaşılır.[4] Şekerin kalınlığı yaklaşık olarak pencere camı ile aynı olmalıdır.

Yapımı

Horoz şekerini iki farklı şekilde yapmak mümkündür. İki yöntemde de şekerin hazırlanması için miyane yapılır. İlk yöntemde kalıplar birkaç parçanın birleşmesiyle yapılır. Şekerler kalıba dökülmeden önce lastikle tutturularak birleştirilir ve şeker soğuyunca lastikler çıkartılır. Bu şekilde şeker kalıbın şeklini alır. İkinci yöntem daha zahmetlidir. Bu yöntemde çöp şişe takılan horoz şekerine el ile tek tek şekil verilir. Sonrasında zeytinyağıyla yağlanmış mermerin üzerine boyası katılmış miyane dökülür. Daha sonra çeşitli renklerdeki miyaneler birleştirilir ve iki veya üç renkli ebrûli miyane ortaya çıkar. Miyaneler soğumalarıyla beraber akide şekeri ebatlarında kesilir. Son olarak elde edilen ebrûli miyane önceden hazırlanan 15 santim uzunluğunda ve yarım santim genişliğinde olan çubuğa takılır.

Tüketimi

Horoz şekeri seyyar olarak da satılmaktadır. Oruç tutmaya teşvik etmesi için çocuklara alınan horoz şekeri,[5] çoğunlukla iftarda tüketilir.[6] Horoz şekeri geleneksel olarak bir çöreğin üzerine konularak çocuklara servis edilir.

Türkiye'de yörelere göre çeşitleri

Sivas horoz şekeri

Sivas horoz şekeri veya baslık,[7] Ramazan ayında[8] çocukların yemesi için[9] yapılan Sivas'a özgü[10] bir lolipop veya saplı şeker türüdür. Sivas'la beraber Erzurum'da da horoz şekeri tüketilmektedir.[11]

Kaynakça

  1. ^ "Сегодня отмечается День леденцовых петушков". saratov24.tv (Rusça). 2 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2024. 
  2. ^ McWilliams, Mark (2014). Food & Material Culture: Proceedings of the Oxford Symposium on Food and Cookery 2013. Oxford Symposium. s. 189. ISBN 1909248401. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  3. ^ Aslan, İffet (1965). Iktidar adaylari. Gerçek Yayınları. s. 8. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  4. ^ Arslanoǧlu, İbrahim (1974). Sıvas folkloru. s. 9. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  5. ^ "Dededen Toruna Süren 150 Yıllık Horoz Şekeri Geleneği". haberler.com. 30 Mayıs 2017. 30 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  6. ^ Türk halk kültüründen derlemeler. Kültür Bakanlığı. 1990. s. 134. ISBN 9751707129. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  7. ^ Kalafat, Yaşar (2007). Balkanlar'dan Uluğ Türkistan'a Türk halk inançları. Berikan. s. 130. ISBN 9752671160. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  8. ^ Üçer, Müjgân (2006). Anamın aşı tandırın başı: Sivas mutfağ̮ı : il merkezi ve ilçe yemekleri : gelenek, görenek, inançlar ve sözlü kültür. Kitabevi. s. 227. ISBN 9756403845. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  9. ^ Göze, Ergun (1972). Koṣebaṣi. Semerkant Yayinlari. s. 91. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  10. ^ "Bir asırlık gelenek, virüsten etkilenmedi Sivas'a özgü Ramazan ayı geleneklerinden 'Horoz Şekeri' tüketimi korona virüse yenilmedi". haberturk.com. 29 Nisan 2020. 5 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 
  11. ^ "Yetimoğlu'ndan 'horoz şekeri' nostaljisi". erzurumgazetesi.com.tr. 16 Mayıs 2019. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İç Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin ortasındaki coğrafi bölgesi

İç Anadolu Bölgesi, Anadolu'nun orta kısmında yer alan, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Türkiye'de gelişmiş bölgeler arasında yer alır. Konumu sebe­biyle bu bölgeye "Orta Anadolu" da denir. İç Anadolu Bölgesi'nin yüzölçümü 151.000 km² olup bu alan Türkiye topraklarının %21'ini kaplar. Yüzölçümü bakımından Doğu Anadolu'dan sonra ikinci büyük bölgedir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi dışında diğer bölgelerin hepsiyle komşudur. Aynı zamanda Türkiye'nin "tahıl ambarı" olarak da anımsanır. İç Anadolu Bölgesi'nde toplam 13 il vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ramazan Bayramı</span> Ay takvimine göre şevval ayının ilk üç gününde kutlanan dinî bayram, Şeker Bayramı

Ramazan Bayramı, Şeker Bayramı ya da İftar Bayramı, İslam âleminde oruç tutma ayı olan Ramazan ayının ardından üç gün boyunca kutlanan dinî bir bayramdır. Hicrî takvime göre onuncu ay olan Şevval ayının ilk üç gününde kutlanır. Bayramdan bir önceki gün Ramazan ayının son günü olan arifedir.

<span class="mw-page-title-main">Ayakkabı</span> ayak giyeceği

Ayakkabı; ayakların yerle doğrudan temasını keserek yabancı maddelerden ve değişik hava koşullarından koruyan, bunun yanı sıra şıklığı tamamlayan her türlü ayak giyimi'dir. Bot, çizme, sandalet, topuklu, spor ayakkabı, iskarpin gibi pek çok farklı türü vardır. Genelde "taban" adı verilen alt parça ile "saya" denen üst parçadan oluşur. Ayakkabının yer ile temasında dolayı yıprandığı için taban daha dayanıklı ve kalın bir malzeme kullanılarak yapılır. Ayağı saran saya ise deri, kumaş gibi daha ince bir malzemeden yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Basma</span>

Basma, çeşitli basit ve karmaşık desenlerin, baskı yoluyla, pamuklu bezayağı kumaşa uygulanmasıyla elde edilen desenli kumaşlara verilen isimdir. Baskı, boyaların beyazlatılmış kumaşa baskı şablonları yardımıyla desene göre, üst üste uygulanmasıyla gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">Künefe</span> bir çeşit tatlı

Künefe, kıyılmış filo hamuru, veya alternatif olarak ince irmik hamuruyla yapılan, şeker bazlı şurupla beslenen ve tipik olarak peynir veya pıhtılaşmış krema, fıstık veya fındık gibi diğer malzemelerin dahil edilmesiyle yapılan, geleneksel bir Ortadoğu tatlısı. Arap Ligi'nde, özellikle Levant ve Mısır'da, Filistinliler arasında popülerdir. Buna ek olarak Türkiye, Yunanistan, Balkanlar ve Güney Kafkasya'da varyantları ve popülerliği bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şerbet</span> tatlı içecek

Şerbet, şekerli, ballı, güllü, baharatlı veya meyve aromalı ferahlatıcı içecek veya tatlı yapımında kullanılan şekerli sıvı.

<span class="mw-page-title-main">Katmer</span> tatlı veya tuzlu yenilebilen bir hamur işi

Katmer, Türk mutfağında ve Orta Asya'da yaygın olarak yapılan, hamurun yaklaşık 2 mm kalınlığında açılıp arasına yağ, haşhaş, tahin, antep fıstığı ya da kaymak konulup 4-5 kez katlanarak saçta pişirilmesi ile elde edilen hamur işi yiyecektir.

<span class="mw-page-title-main">Şambali</span> Türk mutfağından tatlı

Şambali veya Şam tatlısı, Türk mutfağından irmikli bir tatlıdır. Yoğurt, irmik, un ana malzemeleridir. Karışım yağlanmış tepsiye dökülerek üzerine badem veya yer fıstığı dizilir. Öncelikle üzeri kızarana kadar fırında pişirilir. Şeker, su ve limon suyundan oluşan kaynatılmış şerbet sıcak vaziyette üzerine dökülür. Soğuk biçimde servisi yapılır.

<span class="mw-page-title-main">İncir dolması</span>

İncir dolması özellikle kuru incir ile yapılan bir tatlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lolipop</span>

Lolipop; genelde bir çubuğa bağlı yuvarlak sert şekere verilen addır. Genelde yalanmak veya emilmek için tercih edilen şekerli gıdalardır. Birçok farklı tada ve şekle sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Tutmaç çorbası</span>

Tutmaç, Tutmaç çorbası, Bacaklı aş(Bacaklı çorba), Sakala sarkan, Sakala çarpan ya da Erişte çorbası, Lâkişe, Lâkiçe, Lahse, Tokmaçlı aş Türk mutfağına özgü çorba ya da aş. Kullanılan malzemeler erişte, maydanoz, ıspanak, dereotu, taze soğan ve bazen kişniş, kuru nohut, börülce, mercimek, soğan, un, nane, sarımsak, yağ, tuz ve karabiberdir. İran'da da benzer bir yemek "aş reşte" adıyla yapılır. Bacaklı çorba adı ile geleneksel Tokat mutfağında yapılır. Kazan Tatarları tokmaçlı aş olarak bu çorbayı hazırlamaktadırlar. Tutmaç aşı da denir.

<span class="mw-page-title-main">Ramazan</span> Hicrî takvimin 9. ayı, Müslümanların oruç tuttuğu ay

Ramazan, hicrî takvime göre 9. ay ve İslam inancına göre Muhammed'e Kur'an ayetlerinin inmeye başladığı, aynı zamanda Müslümanlarca oruç tutulmaya ve terâvih namazının kılınmaya başlandığı aydır. Bu ayda oruç tutmak, İslam'ın beş temel şartından biridir. Ramazan, Ay'ın hilâl görünümünün ilk görülüşünden itibaren 29 veya 30 gün boyunca sürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kalıp çikolata</span>

Kalıp çikolata dikdörtgen ya da kare biçimli levha formlu çikolata'lı bir şekerleme'dir. Ticari kullanım için üretilen dökme çikolatadan, ayrıca pastiller, bonbonlar ve çikolatalı trüf mantarları gibi çikolatalardan ayrılır. Çoğu zaman üzeri çizgilerle beraber parçalara bölünür. İngilizce konuşulan ülkelerde çikolata kalıbı, genellikle çikolatadan oluşan veya başka içerikler içeren tipik bir atıştırmalık olan ara öğüne karşılık gelir. İlk katı çikolata kalıbı 1847'de İngiltere'nin Bristol eyaletinde J. S. Fry & Sons şirketi tarafından üretildi. Daha sonra 1866'da Fry's Chocolate Cream olarak seri üretildi.

<span class="mw-page-title-main">Kosova mutfağı</span>

Kosova mutfağı, Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lolipop çikolata</span> Lolipop şeklinde kek

Lolipop çikolata lolipop şeklinde tasarlanmış bir çikolata ve kek şeklidir. Kek kırıntıları, glasaj şekeri veya çikolata ile karıştırılır ve küçük küreler veya küpler halinde oluşturulur. Bazen farklı hayvan figürleri ve diğer şekiller de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Haşıl (yemek)</span> Yemek

Haşıl, Kars, Sivas, Erzurum, Rize, Gümüşhane, Bayburt ve Yusufeli başta olmak üzere Anadolu ve Kuzey İran'da yapılan bir yemektir. Kars yöresine özgü olduğu düşünülen haşılın yapımı bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir.

Bağdat hurma tatlısı şerbetli bir tatlıdır. İlk olarak Güngör Sevinç 1971 yılında bu tatlıyı üretmiştir. Malzemeleri un, şeker, yumurta, yoğurt ve özel 10 baharat karışımından oluşur.Şerbet ve Hindistan cevizi üzerine dökülerek servis yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Nişasta helvası</span>

Nişasta helvası, ana maddeleri nişasta, su, tereyağı ve şeker olan, ünlü bir Türk tatlısıdır. Erzurum nişasta tatlısı, boncuk helvası, tık tık helvası, nişasta palızası, tenem helva, sabuniye, kırma helva, hasuda, nişasta pelezesi, kum kum helva, tez pişti, dolu helva, hoşmani, hapısa, palıza, haside, reşadiye, pesude olan çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Gül reçeli</span>

Gül reçeli, Türk mutfağında yer alan bir reçel türüdür. Osmanlı döneminden beri yapılmaktadır. Geleneksel Isparta mutfağında mutfağında bulunur. Kokulu güllerden yapılır. Isparta gülü tercih edilen gül çeşididir. Gül Reçeli Sivas'ta kırmızı gül adı verilen ve güzel kokan gül ile yapılır.

Çırıhta, Doğu Karadeniz bölgesine özgü bir hamur işi tatlı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.