İçeriğe atla

Horhor Çeşmesi (Kırma Tulumba Sokağı)

Koordinatlar: 41°00′48″K 28°57′04″D / 41.01333°K 28.95111°D / 41.01333; 28.95111
Horhor Çeşmesi
Çeşmenin ön cephesinden görünümü (Aralık 2018)
Harita
Genel bilgiler
TürÇeşme
KonumFatih, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar41°00′48″K 28°57′04″D / 41.01333°K 28.95111°D / 41.01333; 28.95111
Teknik ayrıntılar
Yapı sistemiKâgir
MalzemeKüfeki taşı

Horhor Çeşmesi ya da Horhor Acı Çeşmesi,[1] Türkiye'nin İstanbul ilinin Fatih ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Kaynaklar, I. Süleyman tarafından yaptırıldığı ya da daha öncesindeki döneme ait olduğuna dair farklı görüşler öne sürer. Üzerindeki onarım kitabesine göre 27 Mart 1876 tarihi civarında onarım gördü. Muslukları olmasa da 1966'ya kadar suyu akan çeşmenin tepesinde 2008 yılında yıkılana kadar ahşap bir ev vardı.

Bir duvar çeşmesi niteliğindeki Horhor Çeşmesi, küfeki taşından inşa edilen kâgir bir yapıdır. İki basık kemerli nişle iki bölüme ayrılan ön cephesinde musluk yoktur ve günümüzde çeşme işlevini yerine getirmemektedir. Ön yüzünde bir onarım kitabesi yer alır.

Tarihi

Şeriye mahkemeleri kayıtlarında, günümüzde Simitçi Şakir Sokağı'nda yer alan çeşmeyle birlikte Horhor Caddesi üzerinde yer alan ve "kâfirden kalan çeşme" olarak belirtilen iki çeşmeden biriydi.[1] 19. yüzyıl kayıtlarına göre I. Süleyman tarafından yaptırılmıştı.[2] Bazı kaynaklar tarafından Horhor semtine adını veren çeşme olarak gösterilse de;[3][4] semte adını veren çeşme, Simitçi Şakir Sokağı'nda yer alandır.[1][5]

Üzerindeki 27 Mart 1876 tarihli onarım kitabesine göre bu tarih civarında bir onarım gördü.[6][7] Daha önceleri ahşap bir evin alt katında yer almaktayken, bu ev 2008 yılında yıktırıldı.[1][6] İbrahim Hilmi Tanışık'ın 1943'te yayımlanan eserine göre o dönem muslukları olmayan çeşmenin köşesinde bulunan ve lüle görevi gören demir bir borudan sürekli olarak su akmaktaydı.[6] 1966'da, çeşmenin yanına bir bina inşa edilmesinin ardından suyu kesildi.[3]

Konumu ve mimarisi

İskenderpaşa Mahallesi'nde, Horhor Caddesi ile Kırma Tulumba Sokağı'nın kesiştiği köşede konumlanan çeşme, kesme küfeki taşından yapılmıştır.[8][9] Bir duvar çeşmesi niteliğindedir.[10] İki basık kemerli nişin oluşturduğu iki bölüme ayrılır.[10] Ön cephesinin solunda, kaldırımın üzerinde kalan kısmında bir sivri kemer motifi yer alır.[10] Muslukları olmadığından işlevsizdir ve tekneleri tahrip olmuştur.[9] Çeşmenin onarım kitabesinde şu yazı yer alır:[6][7]

Metin

تاريخ تعمير چشمه
۱۲۹۳ ربيع الأول

Transkripsiyonu

Târîh-i ta'mîr-i çeşme
1 Rebiü'l-evvel 1293

  • Çeşmenin konumlandığı Horhor Caddesi (soldaki) ile Kırma Tulumba Sokağı'nın kesiştiği nokta (Aralık 2018)
    Çeşmenin konumlandığı Horhor Caddesi (soldaki) ile Kırma Tulumba Sokağı'nın kesiştiği nokta (Aralık 2018)
  • Çeşmenin teknesi (Aralık 2018)
    Çeşmenin teknesi (Aralık 2018)
  • Çeşmenin onarım kitabesi (Aralık 2018)
    Çeşmenin onarım kitabesi (Aralık 2018)

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Horhor Çeşmesi (Kırma Tulumba Sokağı) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ a b c d Göncüoğlu, Süleyman Faruk (2009). "Değeri unutulmuş bir İstanbul semti: Horhor". Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi (23): 135-148. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  2. ^ İstanbul Su Külliyatı XIII: 19 ve 20. Yüzyılda İstanbul Suları (PDF). 13. İstanbul: İSKİ Genel Müdürlüğü. 2000. s. 243. ISBN 9758215760. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  3. ^ a b "Horhor Çeşmesi". Hayalleme İstanbul. 7 Haziran 2013. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  4. ^ Sarrafoğlu, Fahri (25 Mayıs 2017). "Bir semte adını veren çeşme". İTO Haber. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Önceler, Seda (17 Kasım 2018). "İBB Horhor'ları karıştırdı!". Sözcü. 19 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  6. ^ a b c d Tanışık, İbrahim Hilmi (1943). İstanbul Çeşmeleri. 1. İstanbul: Maarif Matbaası. s. 286. 
  7. ^ a b "Horhor çeşme kitabesi". Kitabelerin Kitabı Fatih (PDF). İstanbul: Fatih Belediye Başkanlığı. 2016. s. 25. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  8. ^ "Horhor Çeşmesi (H.1293-M.1876". Su Vakfı. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2021. 
  9. ^ a b Egemen, Affan (Ekim 1993). "517 - Horhor Çeşmesi". İstanbul'un Çeşme ve Sebilleri. İstanbul: Arıtan Yayınevi. s. 383. 
  10. ^ a b c Ertuğ, Necdet, (Ed.) (2006). İstanbul Tarihî Çeşmeler Külliyatı. 3. İstanbul: İSKİ Genel Müdürlüğü. s. 173. ISBN 9789944100342. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bereketzade Çeşmesi</span>

Bereketzade Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu semtinde yer alan bir duvar çeşmesidir.

<span class="mw-page-title-main">İskenderpaşa, Fatih</span> Fatih, İstanbul, Türkiyede mahalle

İskenderpaşa, İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda bulunan Fatih ilçesine bağlı bir mahalledir. İdari sınırlarına bakıldığında kuzeyinde Zeyrek; kuzeybatısında Ali Kuşçu; batısında Akşemsettin; doğusunda Kemalpaşa; güneydoğusunda Mollagürani; güneyinde Aksaray mahalleleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Horhor</span> Wikimedia anlam ayrımı sayfası

Horhor, İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda bulunan Fatih ilçesinde bir semttir. Bir semt olduğundan kesin sınırları çizilememekle birlikte, Aksaray ile Saraçhane semtleri arasında, Horhor Caddesi'nin güney ucundan Kırık Tulumba Sokağı'na kadar uzanan kısmına kadardır. İdari olarak semt, İskenderpaşa mahallesinin sınırları içinde kalır. Bölgede Hatay ve Şanlıurfa yöresinden gelen göçmenlerin varlığı nedeniyle çok sayıda kebapçı ve künefecinin varlığı göze çarpar.

<span class="mw-page-title-main">Sineperver Valide Sultan Çeşmesi (Fatih)</span> İstanbulun Fatih ilçesindeki bir çeşme

Sineperver Valide Sultan Çeşmesi ya da Kanlı Çeşme, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir çeşmedir. Ayşe Sineperver Sultan tarafından 1825 ya da 1826'da yaptırıldı. 1994 yılı itibarıyla suyu akmayan çeşme, 2009'daki restorasyonu sonucunda işlevsel hâle getirildi. Musluğunun tahrip edilmesinin ardından 2015 itibarıyla bir kez daha işlevini yitirse de 2018'deki restorasyonuyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Rıza Paşa Çeşmesi (Osmanağa)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Hasan Rıza Paşa Çeşmesi ya da Rıza Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki bir çeşmedir. Hasan Rıza Paşa tarafından 1845 ya da 1846 yılında yaptırıldı. 1970'lerden itibaren tahrip edilmeye başlayan çeşme, işlevini de yitirdi. 2014'te tamamlanan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

Horhor Çeşmesi ile şu maddeler kastedilmiş olabilir:

<span class="mw-page-title-main">Horhor Çeşmesi (Simitçi Şakir Sokağı)</span> Fatihteki bir çeşme

Horhor Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Fatih ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Hindiler Tekkesi bitişiğinde konumlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Horhor Caddesi</span>

Horhor Caddesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Fatih ilçesinde bulunan bir caddedir. Günümüzde, Simitçi Şakir Sokağı'ndan Macar Kardeşler Caddesi'ne kadar uzanır. Caddenin Simitçi Şakir Sokağı'ndan Kırık Tulumba Sokağı'na kadar olan kısmı Horhor, buradan diğer ucuna olan kısmı ise Saraçhane semtinde kalır. İdari olarak ise caddenin tamamı İskenderpaşa Mahallesi'nin içindedir.

Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesindeki kayda değer çeşmeler şu şekildedir:

<span class="mw-page-title-main">Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi (Kadıköy)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi ya da kısaca Osman Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Üzerindeki kitâbesine göre Bâbüssaâde Ağası Mısırlı Osman Ağa tarafından 1621 ya da 1622'de yaptırılsa da bu kitâbenin bu çeşmeye ait olmayabileceği ihtimali de ortaya atılmıştır. Bir müddet sonra teknesi çukurda kalan ve işlevini de yitiren çeşme, 1980'lerde yapılan çalışmayla imar hattına taşındı ve kot farkı giderildi. Zaman içerisinde ön cephesine, dinlenme taşları ile onları birbirine bağlayan tekne ağzı taşı eklendi. 2020'de yapılan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Erenköy İstasyon Çeşmesi</span>

Erenköy İstasyon Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. İsmi bilinmeyen bir annenin, Fahir ile Fatıma adlarındaki iki çocuğu anısına, 1921 ya da 1922 yılında yaptırılmış, 2006 yılında İSKİ tarafından bakım ve onarım çalışması gerçekleştirilmiştir. Tamamı mermerden yapılmış olup iki musluğu vardır. İki kitâbesindeki yazı, İsmail Hakkı Altunbezer tarafından yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sultan Süleyman Çeşmesi</span> İstanbulda tarihî yapı

Sultan Süleyman Çeşmesi, İstanbul ilinin Fatih ilçesindeki Kadırga Meydanı'nda bulunan Osmanlı dönemi çeşmedir. Kadırga Meydanı Sokak Çeşmesi ve Seyyid Ahmed Çeşmesi olarak da bilinir. Her iki yanında dinlenme sekisi ve ayna taşının her iki yanında bardaklık vardır. Suyu akmaktadır.

Seyyid Paşa Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan eski bir çeşmedir. Günümüzde Erenköy ile Bostancı mahalleleri arasında uzanan Şemsettin Günaltay Caddesi üzerinde yer alıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Hasköy Çeşmesi</span> Beyoğlundaki bir çeşme

Hasköy Çeşmesi ya da Yasef Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. 1524 ya da 1525 yılında Yasef adlı bir Yahudi tarafından yaptırılmıştır. Beyoğlu'nda tarihi tespit edilen ve günümüzde varlığını sürdüren en eski çeşmedir. Suyunun akmadığının kaydedildiği 1940'ların başından beri işlevsizdir.

Güzelce Ali Paşa Çeşmesi ya da Ali Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi (Beykoz Çayırı)</span>

İshak Ağa Çeşmesi, Terazibaşı Çeşmesi ya da Terazi Çeşmesi; İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. Eski İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1749 ya da 1750 yılında yaptırıldı. Önceleri dört cephesinde de birer lüle ve tekne varken, ilerleyen dönemde iki cephesindeki lüleleri kapatıldı ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu. 1970'te yapılan kanalizasyon çalışmaları esnasında çeşmenin suyu kesilse de 1972'de kitâbesinin olduğu cephesinin toprak seviyesinin altına indirilmesiyle tekrar işlevsel hâle geldi. Bu çalışmanın ardından çeşmeye, yapılan bir merdivenden inilerek ulaşılmaya başlanmıştı. 2005'teki restorasyonla bu kot farkı giderilerek çevre düzenlemesi ile bu cephedeki teknesi yapıldı. 2014'te ön cephesindeki lülenin bir muslukla değiştirildiği çeşme, günümüzde işlevseldir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi (Ortaçeşme, Beykoz)</span> İstanbulun Beykoz ilçesindeki bir çeşme

İshak Ağa Çeşmesi ya da Palamar Çeşmesi, İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1752 ya da 1753 yılında yaptırıldı. İnşa edildiği dönemde Beykoz Çayırı içinde yer alsa da, bölgedeki yapılaşmanın artmasıyla kent dokusu içinde kaldı. 1972 sonrasında özgün teknesinin şekli değiştirilen çeşme, günümüzde işlevseldir.

Abbas Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Beşiktaş ilçesindeki bir çeşmedir. 1669 ya da 1670 yılında yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Bey Çeşmesi (Mevlanakapı)</span> Fatihteki yıkılmış bir çeşme

Ali Bey Çeşmesi ya da Halkalı Çeşmesi, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir çeşmeydi. Ali Bey tarafından, yine kendisinin yaptırdığı okulun bir duvarına bitişik olacak şekilde 1706 ya da 1707 yılında yaptırıldı. Millet Caddesi'nin inşası nedeniyle 1957 yılında yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Hakkı Paşa ve Tiryal Hanım Çeşmesi</span> Fatihteki eski bir çeşme

İbrahim Hakkı Paşa ve Tiryal Hanım Çeşmesi, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir çeşmeydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.