İçeriğe atla

Horasan Kürtleri

Horasan Kürtleri, Büyük Horasan'da[1] ve günümüzde ağırlıklı olarak Kuzeybatı İran'da ve Türkmenistan sınırında yaşayan Kürtler.[2]

Horasan'daki başlıca Kürt aşiretleri Za'farānlu, Šādlu, Keyvânu ve'Amārlu'dur.[3]

Horasan Kürtleri, Kuzeydoğudaki İran Kuzey Horasan ve Razavi Horasan illerinde, İran-Türkmenistan sınırı boyunca yaşayan Kürtlerdir. İki Horasan eyaletinde yaklaşık 696 Kürt köyü var.[4] Kürtlerin uzun süredir bu bölgede yaşadığı belirtilmekte.[5]

Kaynakça

  1. ^ Ali Madih, Abbas. "The Kurds of Khorasan". www.jstor.org. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2017. 
  2. ^ "Les kordis, kurdes du Khorassan" (PDF). www.konig-tapis.ch. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017. 
  3. ^ "KHORASAN i. ETHNIC GROUPS". www.iranicaonline.org. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2017. 
  4. ^ Madih (2007), s. 12.
  5. ^ ""KHORASAN i. ETHNIC GROUPS – Encyclopaedia Iranica"". 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kurmançça</span> genellikle Doğu Anadolu, Kuzey Irak ve İranda konuşulan dil

Kurmançça veya Kuzey Kürtçesi, İran dillerinin Kürt dilleri alt kolunda yer alan bir dildir. Kürtler tarafından en fazla konuşulan dildir.

Kürtler, doğuda Zagros Dağları'ndan batıda Toros Dağları'na ve güneyde Hemrin Dağları'ndan kuzeyde Kars–Erzurum platolarına kadar uzanan coğrafi bölgede yoğun yaşayan, 2017 yılı tahminlerine göre dünyada yaklaşık 36–45 milyon nüfusa sahip olan İranî bir halktır. Bugün dünyadaki en büyük Kürt nüfusu, 15–20 milyon civarı ile Türkiye'de bulunurken; İran, Irak ve Suriye'de de sayıları 3 ila 12 milyon arasında değişen önemli Kürt nüfusları bulunmaktadır. Gerek Orta Doğu'daki siyasi ve sosyal karmaşalar ve sorunlar, gerekse diğer sebepler dolayısıyla özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısında oluşan göçler sonucunda Batı Avrupa başta olmak üzere Kuzey Amerika ve Orta Asya gibi farklı bölgelere yerleşmiş bir Kürt diasporası da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Razavi Horasan</span> İranda bir eyalet

Razavi Horasan Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Horasan</span>

Kuzey Horasan Eyaleti, İran'ın kuzeydoğusunda yer alan ve Türkmenistan'a sınırı olan bir eyalet.

<span class="mw-page-title-main">Horasan (İran)</span> İranda bir bölge

Horasan, Helenistik dönemde Traxiane olarak da adlandırılmıştır. Horasan Eyaleti, İran'ın kuzeydoğu ve doğusunda yer alan bölgeye verilen isim. Farsça bir kelime olan Horasan "Güneşin yükseldiği yer" anlamına gelir. Horasan'da Farslar, Horasan Türkleri, Türkmenler ve Kürtler yaşamaktadır. Horosan Türkmenleri Şia ve Sünni mezheplerine bağlıdır. Bölgede yaşayan Farslar şii, Kürtler sünnidir. Eskiden Horasan bölgesi bugünün İran, Afganistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan'ının bazı bölgelerini kapsardı.

<span class="mw-page-title-main">İran Türkmenleri</span>

İran Türkmenleri, İran'ın kuzey-doğusunda bulunan ve Türkmenistan ile sınır komşusu olan İran Türkmenistanı ya da Güney Türkmenistan olarak da adlandırılan Türkmen Sahra denen coğrafi bölgede, çoğunluk oldukları Gülistan eyaleti ile azınlık oldukları Kuzey Horasan ve Razavi Horasan eyaletlerinde yaşayan Sünni Hanefi Türkmenlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kürdistan</span>

Doğu Kürdistan veya İran Kürdistanı, Kürdistan'ın İran'da kalan kısmına verilen ismidir. İran Kürdistan'ında bulunan başlıca bölgeler; Kürdistan, Kirmanşah, Batı Azerbaycan, İlam ve Hemedan eyaletleridir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Kürtleri</span> Türkiyede yaşayan Kürtler

Türkiye Kürtleri, Türkiye sınırları içinde yaşayan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan en büyük ikinci etnik ve kültürel gruptur. Çeşitli tahminlere göre Kürtler, Türkiye nüfusunun %15 ila %20'sini oluşturmaktadırlar ve toplam sayıları 12,5 milyon ila 15 milyon arasındadır. Yoğun olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadolu Bölgesi'nde olmakla birlikte, ülkenin çeşitli illerinde Kürtler yaşamaktadır. Bazı Kürtler tarafından bu bölgeler Kuzey Kürdistan olarak adlandırılsa da, bu adlandırma çeşitli tartışmalara sebep olmakta ve resmî olarak kabul edilmemektedir.

Türkmenistan Kürtleri, Türkmenistan'da yaşayan Kürtlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kelat, Razavi Horasan</span>

Kelat, İran'ın Razavi Horasan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">İran Azerileri</span> İran Azerbaycanı Türkleri

İran Azerileri, Kuzey İran Azerileri, Güney Azerileri, Güney Azerbaycanlılar, İran Azerbaycanlıları ya da İran Türkleri;, İran'da Güney Azerbaycan denen ve Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan sınırına yakın bölgelerde yaşayan ve İran Türklerinin büyük çoğunluğunu oluşturan Azerilerdir. 70 milyon nüfuslu İran'ın üçte birinden fazlasını oluştururlar. İran'da Azeriler en büyük Türk grubudur ve Farsçadaki İran Türkleri adı öncelikle İran Azerileri için kullanılmaktadır. Tebriz, Erdebil, Zencan ve Urumiye bölgelerinde de yoğun olarak yaşayan Azerilerin başkent Tahran'daki nüfusları da oldukça yüksek ve Tahran pazarına büyük oranda Azeri tüccarlar hakimdir. Çok heterojen etno-linguistik grubun üyeleri olan Azeriler, çok farklı sosyoekonomik koşullar altında yaşamlarını sürdürür.

<span class="mw-page-title-main">Horasan Türkleri</span>

Horasan Türkleri ya da Horasan Türkmenleri, İran'ın kuzeydoğusunda Kuzey Horasan, Razavi Horasan ve Güney Horasan olarak üçe bölünmüş olan eski Horasan bölgesinde yaşayan Türk halkı. Anadilleri olan Horasan Türkçesi, Türkmence ve Azerice arasında olup Türkmenceye daha çok yakınlık göstermektedir. Birçok Horasan Türkü de, esas olarak Horasan Kürtlerle evlilikler nedeniyle Kürtçe konuşabilmektedir. İran'ın ortak dili olan Farsça da konuşabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürdistanı</span> Suriyenin kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge

Suriye Kürdistanı, Batı Kürdistan veya Rojava, Suriye'nin kuzeyinde ve doğu kesiminde çoğunlukla Kürtler olmak üzere Arap, Çerkes, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı bölge. Orta Doğu coğrafyasında Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Kürdistan'ın, Suriye sınırları içinde kalan kısmını tanımlar. PYD tarafından bölgede Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ilan edilmiş; fakat Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Horasan</span> tarihi bölge

Büyük Horasan veya Antik Horasan Antik İran'ın bir parçası olan ve Sasani İmparatorluğu döneminden, İran'ın doğu bölgelerine atıfta bulunmak için kullanılan geleneksel ve yaygın bir isimdir. Sasaniler, İran topraklarını, biri "güneşin ülkesi" anlamına gelen Horasan olmak üzere dört parçaya bölmüştüler. İran'dan sonra sırasıyla Afganistan, Türkmenistan, Pakistan ve Tacikistan sınırları içinde de alanı vardır.

<span class="mw-page-title-main">İran Kürtleri</span> İrandaki Kürtler

İran Kürtleri, İran'da yaşayan Kürtlere denir. Kürtler CIA'ya göre ülke nüfusunun %10'unu oluştururken Fars ve İran Azerileri'nden sonra İran'da üçüncü büyük etnik azınlıktır. İran'da Kürtlerin çoğunlukta olduğu bölgeler; Kirmanşah, Kürdistan ve İlam eyaletleridir. Bunlar dışında kayda değer Kürt nüfusu olan diğer eyaletler ise Batı Azerbaycan ve Kuzey Horasan eyaletleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kürtlerin kökeni</span> Kürtlerin kökeni hakkında genel bakış

Kürtlerin kökeni, Orta Doğu'da yaşayan bir etnik grup olan Kürtlerin oluşumu. Akademisyenler, Kürt sözcüğünün kökeni için farklı teoriler ortaya atmışlardır. Bir teoriye göre, Orta Farsçada "göçebe; çadır-satıcısı" terimi olan 𐭪𐭥𐭫𐭲 kwrt- olarak kullanıldığı öne sürülmüştür. Kürt sözcüğü en az 17. yüzyıla kadar bir kolektif kimlik terimi (etnonim) olarak kullanılmamıştır. Sözcük, bundan ziyade Kürtçe konuşan nüfusa, komşu popülasyonlarca verilen bir isimdi. Bölgede yaşayan kitle için bu kimliğin ana belirteci klan ve aşiretlerinin belirledikleri mensubiyetleri olmuştur. Kürtler, Hint-Avrupa göçü öncesi bölgede bulunan gruplar dahil olmak üzere, birden çok kabile ve etnik grubun birleştiği heterojen kökenlere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Kürtleri</span> Etnik grup

Suriye Kürtleri, Suriye'de doğmuş veya ikamet eden Kürtlerdir. Kürtler, Uluslararası Azınlık Hakları Grubu, CIA The World Factbook ve hükûmet yanlısı kaynaklara göre ülke nüfusunun %10 ila %15'ini oluşturan Suriye'deki en büyük etnik azınlıktır. Suriye Kürtleri, hükûmet tarafından rutin bir ayrımcılığa ve zorbalığa maruz kaldılar.

Kürt kültürü, Kürtler tarafından uygulanan farklı kültürel özellikleri ifade eder. Kürt kültürü, modern Kürtleri ve toplumlarını şekillendiren eski halkların mirası niteliğindedir.