İçeriğe atla

Hopiler

Hopiler
(Hopitu)
Hopiler
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Hopice, İngilizce
Din

Hopiler (Hopice Hopitu ; İngilizce Hopi), ABD'de Arizona'da Hopi Rezervasyonnda yaşayan ve dilleri Uto-Aztek dillerie giren pueblo Kızılderili halkı. 6.946[1] etnik nüfustan anadillerini konuşabilen Hopilerin sayısı 2000 sayımına göre 5.260 [2] kişidir.

Hopilerin kültürel açıdan Pueblo Kızılderilileri ile akrabalıkları oldukları düşünülür. Hopiler kiremitler ile inşa ettikleri çok katlı evler ile dikkati çekerler. MÖ 700'de bile çoktan iyi gelişmiş bir tarım kültürüne sahip oldukları bilinmektedir.

Adlarının sözcük anlamı “iyi, barışçı” ya da “akıllı” anlamına gelen Hopi Kızılderilileri, güneybatılı Pueblo adındaki gruptan gelmektedirler. Black Mesa'nın güneyindeki Arizona bölgesinin kuzeydoğusunda (Kolorado'daki Büyük Kanyon'un doğusunda) yaşarlar, günümüzde sayıları ancak 8 bini bulmaktadır.

Hopi kültürü metafizik bir görüşe sahiptir; bu görüşte zaman kaybolur; mekan başkalaşır. Hopi kültüründe evreni tarif eden öyle kavram ve soyutlamalar vardır ki, Batılı dillerde bunları açıklamaya yeterli sözcükler yoktur. Örneğin Hopi evren anlayışındaki “tezahür etmemiş evren” ile bizim yaşadığımız “tezahür etmiş ya da etmekte olan evren” kavramını bir Batı dilinin sözcükleriyle ifade etmek olanaklı değildir. Yine Hopiler'de rastlanan bir başka kavram yataylıktan dikeyliğe geçiş kavramıdır ki, bu kavrama yalnızca Asya şamanizminde rastlanmaktadır.

Hopi kültüründeki zaman anlayışı modern uygarlığın zaman anlayışından çok farklıdır; Hopi lisanında geçmişe, şimdiye ve geleceğe doğrudan değinen hiçbir sözcük ya da deyim yoktur. Buna rağmen olayları açıklamada hiçbir zorluk çekmezler.

Hopiler dünyanın üç kez yıkım geçirmiş olduğuna inanırlar. Üçüncü yıkımda baş rolü su oynamıştır. Tüm evrenin titreştiğini, titreşim içinde olduğunu ve yıldızların meskun olduklarını kabul eden Hopi inanışına göre, ataları Dünya-dışı kökenliydi. Hopiler'i inceleyen Dr. George Hunt Williamson'a göre, bu Dünya-dışı köken Mars gezegeni ve Sirius Sistemi ile ilgili olmalıydı. Mu araştırmacısı James Churchward, Hopiler'in, Pueblo Zuniler'inin ve Uygur Türklerinin kullandığı pek çok sembolün aynı olduğunu ve ortak kökenin Mu kıtası olduğunu ileri sürer. Hopiler'in 1970'li yıllardaki şefinin adı Beyaz Ayı'dır.

Hopi köyleri

Hopi köyleri 3 mesada toplanır:[3]

  • First Mesa
    • Walpi («place of the gap»)
    • Sitsom'ovi («hill place where flowers grow»)
    • Haano (< Tewa dilinde anopi «eastern people»)
    • Polaka (Thomas Polacca'nın adından gelir)
  • Second Mesa
    • Songoopavi («water place where reeds grow»)
    • Musangnuvi («place of the black man»)
    • Supawlavi («place of mosquitoes»)
  • Third Mesa
    • Orayvi («place of oray (type of rock)»)
    • Kiqötsmovi («place of the hill of ruins»)
    • Hotvela («to skin off one's back»)
    • Paaqavii («place of bamboo»)
    • Munqapi («place where (water) flows»)

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Hopi Reservation and Off-Reservation Trust Land, Arizona 11 Şubat 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi United States Census Bureau
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Mart 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2012. 
  3. ^ Lessons in the Hopi language 21 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by the University of Arizona Press
  • Mu, Tarih-öncesi Evrensel Uygarlık, Alparslan Salt ve Haluk Egemen Sarıkaya

İlgili Araştırma Makaleleri

Mitoloji, mit veya söylen bilimi belirli bir din veya kültürdeki insanlık ile evrenin yaratılış ve doğasını, geleneklere özgü inanç ve uygulamaların sebebini açıklamaya yönelik söylencelerin tümü. Mit (söylen) sözcüğü gerçekte doğru olmayan bir hikâye veya anlatı için tercih edilir ve çoğunlukla bir yanlışlık, doğru olmayan unsur vurgusu barındırır.

Tanrı ya da ilah, Klasik teistik inanç sistemlerinde Mutlak Varlık, Mutlak Benlik ve tüm varoluşun temel kaynağı olarak görülen varlık. Tek tanrılı inançlarda evrenin tek yaradanı ve yöneteni olarak kabul edilir. Çok tanrılı inançlarda genelde ilahların cinsiyeti bulunur ve eril olanlarına tanrı, dişi olanlarına tanrıça denir. Tektanrılı ve henoteistik inançlardaki Tanrı kavramını tanımlamak için ise sadece tanrı sözcüğü kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Arizona</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Arizona, Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatısında bulunan bir eyalettir. 50 eyaletin 6. büyük ve 14. kalabalık eyaletidir. Başkenti ve en büyük şehri Phoenix'tir. Arizona, Dört Köşe bölgesini kuzeyde Utah, kuzeydoğuda Colorado ve doğuda New Mexico ile paylaşıyor; diğer komşu eyaletleri batıda Nevada ve Kaliforniya, güneyde ve güneybatıda Meksika eyaletleri Sonora ve Baja California'dır.

<span class="mw-page-title-main">Tümel</span> Var olan her şeyi kapsayan, bütün varlıkları ve düşünülen şeyleri içine alan, bütünsel, külli anlamlarına gelen metafizik ve felsefe kavramı

Tümel, külli veya evrensel, bütün varlıkları ve var olan her şeyi kapsayan, düşünülen şeyleri içine alan; özel ve birbirinden ayrı özellikler taşıyan şeylerin (tikel) paylaştığı ortak özelliği dile getiren felsefe ve metafizik kavramıdır. Tümel, insanın nesnel ilişkileri bilme derecesini dile getiren tekil ve tikel kavramlarıyla birlikte birbirleriyle sıkı bir ilişki içinde olan üç felsefe kavramından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kozmoloji</span> Evreni konu alan bilim dalı

Kozmoloji, bir bütün olarak evreni konu alan bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Kızılderilileri</span>

Kızılderililer ya da Amerika Yerlileri veya kısaca Yerliler, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan Kızılderililer için kullanılan ortak birleştirici ad. Dilce birbiriyle akraba olmayan en az iki ayrı grupta toplanırlar: Sibirya kökenli olan Na-Dene dilleri ile Na-Dene dilleri dışındaki bütün Kızılderili dillerini içeren Amerind dilleri.

<span class="mw-page-title-main">Anasaziler</span>

Anasaziler,, Colorado ve New Mexico bölgesinde yaşamış olan bugünkü Hopilerin ataları. Günümüzde Amerika Birleşik Devletleri'nin Four Corners bölgesine yayılmış, güneydoğu Utah, kuzeydoğu Arizona, kuzeybatı New Mexico ve güneybatı Colorado'yu kapsayan eski bir Kızılderili kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">Apaçiler</span> Amerika Birleşik Devletlerinin yerli halklarından oluşan birkaç grup

Apaçiler ya da Apaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Oklahoma eyaletlerinde yaşayan, Güneybatı Kızılderilileri kültür grubundan, Atabaskların Güney Atabaskları bölümünden ve Güney Atabask dillerine giren Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca ile Batı Apaçicesi adlı dilleri konuşan Kızılderilileri topluca niteleyen ortak addır. Kendilerini Apaçi olarak nitelendiren kişi sayısı 2000 yılı rakamlarına göre 56.060 olup en yakın akrabaları Navaholardır.

<span class="mw-page-title-main">Ruh</span> yaşayan bir varlığın manevi özü

Ruh, can ya da tin; din ve felsefede, insan varlığının fiziksel olmayan yönü ya da özü olarak tanımlanır ve genellikle bireysellikle eşanlamlı olarak ele alınır. Teolojide ruh kişinin tanrısallığa ortak olan kısmı olarak tanımlanır ve genellikle bedenin ölümünden sonra kişinin varlığını sürdüren kısmı olarak ele alınır.

Tanrı'nın varlığıyla ilgili argümanlar filozoflar, teologlar ve diğer düşünürler tarafından öne sürülmüştür. Felsefi terminolojide, Tanrı'nın varlığı problemi, tanrı ontolojisinin bilgi kuramı ile ilgilidir. Bilgi kuramı, epistemoloji, bilgiye olan yaklaşımı, doğru bilgiye nasıl ulaşılacağını inceler. Ontolojiyse, varlık/yokluk konuları üzerindeki argümanlardan oluşur. Yani, tanrı ontolojisinin bilgi kuramı, Tanrı'nın var olup olmadığı konusunda nasıl akıl yürüteceğimiz üzerinedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahura Mazda</span> Zerdüştçülüğün Tanrısı

Ahura Mazda, eski Pers İmparatorluğu resmi dini Zerdüştlüğün, kötülük ilkesi ya da Tanrı'sı olan Ehrimen'le sürekli bir mücadele ya da savaş hali içinde olmakla birlikte, Zerdüştçü iyimserliğin bir ifadesi olarak, sonunda mutlak bir zafer kazanacak olan baştanrısı, iyilik ilkesi. Moğol mitolojisinde "Hormosta", Türk mitolojisinde "Kurbustan" veya Hürmüz adıyla yer alır. Moğollara göre 55 Batı Tanrısının başında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sembol</span> bir fikri, süreci veya fiziksel bir varlığı temsil eden bir şey

Sembol veya simge, kavramın uzlaşımsal olarak betimlendiği gösterge türü. Bir düşüncenin, nesnenin, niteliğin, niceliğin vb. ruhbilimsel ve düşünbilimsel açıdan betimlenmesi simgesel anlam taşıyan yapay bir belirtidir. Tüm simgeler doğaları itibarıyla kavramsal olup, sözel, görsel ya da sayısal olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Tüylü yılan</span> Maya ve Aztek kültürlerinde rüzgar ve yağmur tanrısı

Tüylü yılan, Kolomb öncesi Mezoamerika uygarlıklarında önemli doğaüstü varlık ya da tanrı.

Kanada Kızılderilileri, Kanada'da Eskimo İnuitler ile melez Métisler dışında kalan bütün Kanada yerlileri için kullanılan niteleme olup Kanada'da resmi olarak İlk Milletler adı kullanılır. Kanada'da Kızılderili (Indian) adı hâlâ yasal bir terim olsa da resmî olarak kullanımı günümüzde oldukça azalmıştır. Kanada Kızılderililerinin sayısı 2006 sayımına göre 698.025 kişidir. Şu an için Kanada tarafından kabul edilen 630 kabile hükûmeti yasal olarak tanınmaktadır ve bunların kabaca yarısı Ontario ile Britanya Kolumbiyası eyaletlerinde bulunmaktadır. Kanada'da yasal olarak yaşamak zorunda oldukları kısıtlayıcı yerlere Kızılderili rezervi adı verilir. Günümüzde Kanada Kızılderililerine karşı sistemik ırkçılık hâlâ uygulanmaktadır. eğitim ve öğretimleri yirminci yüzyılın ortalarına kadar ırkçı asimilasyon politikaları gereği oluşturulan Kanada Kızılderili yatılı okullarında yapılıyordu. Kızılderili Kütüğüne kayıtlı olanların hakları kayıtsız olanlara göre fazladır. Kızılderili işlerinden Kanada Kızılderili ajanı sorumludur.

Kuyaş, Türk ve Altay mitolojilerinde Güneş Tanrısı. Koyaş Ata, Gün (Kün) Ata, Güneş (Küneş) Ata ya da Yaşık Ata olarak da bilinir. Moğollar Nar (Nara) Etzeg derler.

<span class="mw-page-title-main">Zaman</span> uzaysal bir boyutu olmayan; geçmiş, gelecek ve şimdiyi kapsayan süreklilik

Zaman veya vakit, ölçülmüş veya ölçülebilen bir dönem, uzaysal boyutu olmayan bir süreklilik. Zaman kavramı, tarih boyunca felsefenin ilgi alanlarından biri olmasının yanı sıra matematik ve fizikteki önemli çalışma alanlarından biridir.

ABD Kızılderilileri federal kabileleri ya da federal olarak tanınan ABD Kızılderili kabileleri, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı Alaska eyaleti dışında Kıta ABD'sinde yaşayan ABD Kızılderililerinin oluşturduğu ve Kızılderili İşleri Bürosu tarafından federal olarak tanınan kabile birlikleridir ya da "kabile" (tribe) statüsü alan Kızılderili rezervasyonu sakinlerinin topluca resmi adlarıdır. İlgili yasalar gereği oluşturulan kabile birlikleri bu sayede ABD hükûmetince kolayca izlenebilir duruma gelmiştir ve güncel liste Federal Register adlı resmi gazetenin 2012 yılındaki sayısında yayımlanmıştır. Buna göre ABD Kızılderilileri 566 kabile birliğinden oluşur ve her biri bağımsız federal yapı olarak tanınır. Alaska eyaletindeki benzerleri ise Alaska yerlileri kabile birlikleridir. Federal olarak tanınmayıp eyalet bazında tanınan kabileler ise ABD Kızılderilileri eyalet kabileleri adı altında listelenir.

<span class="mw-page-title-main">Tano dilleri</span>

Tano dilleri, Amerika Birleşik Devletlerinib New Mexico, Kansas, Oklahoma ve Teksas eyaletleri ile Meksika'da konuşulan Amerind Kızılderili dil ailesi.

<span class="mw-page-title-main">Tevalar</span>

Tevalar ya da Tanolar Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı New Mexico ile Arizona eyaletlerinde yaşayan ve dilleri Tano dillerine giren Güneybatı Kızılderilileri ile Pueblo Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Dilce en yakın akrabaları Tivalar, en uzak olanlar ise Tovalar ile Kiyovalardır.

<span class="mw-page-title-main">Tivalar</span>

Tevalar Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı New Mexico ile Teksas eyaletlerinde yaşayan ve dilleri Tano dillerine giren Güneybatı Kızılderilileri ile Pueblo Kızılderilileri kültür grubundan Kızılderili halkı. Dilce en yakın akrabaları Tevalar, en uzak olanlar ise Tovalar ile Kiyovalardır.