İçeriğe atla

Homunculus Bulutsusu

Koordinat:Sky map 10sa 45d 03,6s; -59º 68' 41″
Homunculus Bulutsusu
Salma bulutsusu
Yansı bulutsusu
Eta Carinae üstündevi ve onun etrafını saran Homunculus Bulutsusu'nun, Hubble Uzay Teleskobu tarafından çekilmiş görüntüsü
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızKarina
Sağ açıklık (α)10sa 45d 03,6s
Dik açıklık (δ)-59° 41′ 04″
Görünür büyüklük (V)6,21 (-0,8–7,9)
Özellikler
Uzaklık7.500 ly (2.300 pc)
Dikkate değer özelliklerçift kutuplu bulutsu
Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri

Homunculus Bulutsusu, dev yıldız Eta Carinae'nin etrafını saran bulutsudur. Homunculus'un (Latince küçük adam) Eta Carinae'nin 1841'deki büyük patlamasıyla salındığı düşünülmektedir. Bu patlamanın ardından Eta Carinae, Sirius'tan sonra en parlak yıldız olmuştur, fakat çıkardığı gaz ve toz nedeniyle ışığının çoğu engellenmiştir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Carina (takımyıldız)</span>

Carina ya da Karina takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Güney gökkürededir. Carina adı Latince'de gemi omurgası anlamına gelir. Bu isim, daha önceki takımyıldız adlandırmalarında bir gemi olarak tasavvur edilen Argo Navis takımyıldızının omurgasını oluşturan parçası olmasından ötürü verilmiştir. Argo Navis takımyıldızındaki yıldızlar günümüzde Karina, Yelken ve Pupa takımyıldızlarına dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vela (takımyıldız)</span>

Vela ya da Yelken takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Güney gökkürededir. Vela adı Latincede yelken anlamına gelir. Bu isim, daha önceki takımyıldız adlandırmalarında bir gemi olarak tasavvur edilen Argo Navis takımyıldızının yelkenini oluşturan parçası olmasından ötürü verilmiştir. Argo Navis takımyıldızındaki yıldızlar günümüzde Karina, Pupa ve Yelken takımyıldızlarına dağılmıştır.

X-ışını patlamaları çift yıldızlarda rastlanan süreli X-ışını yayımlarıdır; genelde ılıncık yıldızı içerenlerde rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Eta Carinae</span>

Eta Carinae, Karina takımyıldızı içinde yaklaşık olarak 7.500 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. En az iki yıldızdan oluştuğu düşünülen sistemin birincil bileşeni bir parlak mavi değişen yıldızıdır (LBV). Başlangıçta kütlesinin 150 güneş kütlesi olduğu hesaplanan birincil bileşenin, en az 30 güneş kütlesini kaybettiği düşünülmektedir. Şu an bileşik bolometrik aydınlatma gücü Güneş'in 5 milyon katıdır. Günümüzde göreceli ayrıntı ile incelenebilen en büyük yıldızdır. Eta Carinae'yı çevreleyen büyük ve kalın kırmızı bulutsudan dolayı diğer bileşeni optik olarak görmek imkânsızdır. Ancak buna rağmen 30 güneş kütlesine sahip sıcak bir üstdevin, birincil etrafında yörüngede olduğu bilinmektedir. Eta Carinae, 165 yıl önce gizemli bir şekilde gecenin en parlak 2. yıldızı haline geldi ve bu yaklaşık 20 yıl sürdü. Etrafındaki Homunculus Bulutsusu'nun bu patlama sırasında oluştuğu düşünülmektedir. Bulutsunun merkezinde Eta Carinae'den yansıyan mor renkli ışık görülebilmektedir. Eta Carinae halen beklenmedik patlamalar geçirmekte olup, büyük kütlesi ve değişkenliği onu önümüzdeki birkaç milyon yıl içerisinde patlayabilecek görkemli bir süpernova adayı haline getirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Canopus</span>

Canopus (Kanopus) Karina takımyıldızının güneyinde yer alan en parlak ve gökyüzünün de ikinci en parlak yıldızdır. Görsel büyüklüğü -0,72 olup, birincilik Akyıldız'a aittir.

<span class="mw-page-title-main">LBV 1806-20</span>

LBV 1806-20, Güneş'ten 30.000 ile 49.000 ışık yılı uzaklıkta, Samanyolu'nun merkezine yakın bir yerde bulunan parlak mavi değişen adayı (LBV) muhtemelen ikili yıldızdır. 130 ile 150 arası güneş kütlesine ve Güneş'in 2 milyon katı kadar değişken aydınlatma gücüne sahip olduğu düşünülmektedir. Bu da onu bilinen en parlak yıldızlardan olan Eta Carinae veya Tabanca Yıldızı ile karşılaştırılabilir duruma getirir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3576</span>

NGC 3576, Eta Carinae bulutsusundan birkaç bin ışık yılı uzaklıktaki Yay kolu'nda yer alan küçük bir bulutsu. John Herschel tarafından 16 Mart 1834 tarihinde keşfedilmiştir ancak Herschel yalnızca bulutumsu parlak parçacıklar görebildi ve en sonunda bu bulutsuya altı farklı sınıflandırma numarası verildi. Bugünlerde gök bilimciler tüm bulutsuya "NGC 3576" demektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Cüce nova</span>

Cüce novalar veya U Geminorum yıldızları, birbirini etkileyen çift yıldız sistemleridir. Bunlar ani ve şiddetli değişen yıldızların önemli bir alt grubunu temsil eder. Bu sistemler bir beyaz cüce ve yoldaş yıldız olarak bir kırmızı anakol yıldızını içerir (G ve M tayf türü arasında).

SS Cygni yıldızları 3 saatten fazla yörünge periyotlarına sahiptirler ve her biri 3 – 10 gün arasında sonlanan, 30 – 100 günlük tipik aralıklarla tekrarlanan patlamaları gösteren sistemlerdir. Patlamaların genlikleri ile periyot uzunluğu arasında genelde bir ilişki vardır.

<span class="mw-page-title-main">Parlak mavi değişenler</span>

Parlak mavi değişenler, tayfları ve parlaklıklarında öngörülemeyen ve kimi zaman dramatik değişiklikler gösteren büyük kütleli evrimleşmiş yıldızlardır. Bu özel değişkenlik türünü ilk kez gösteren ve Büyük Macellan Bulutu'nun en parlak yıldızlarından biri olan S Doradus'un ardından, S Doradus değişenleri olarak da belirtilmiştir. Olağanüstü derecede nadirdirler, Değişen Yıldızların Genel Kataloğu'nda (GCVS) SDor olarak listelenen sadece 20 cisim vardır ve bunların bir kısmı artık LBV olarak kabul edilmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Karina Bulutsusu</span>

Karina Bulutsusu, çevresindeki açık yıldız kümesiyle birlikte büyük ve parlak bir bulutsu. Eta Carinae ve HD 93129A, Samanyolu içindeki en büyük kütleli ve parlak yıldızlardır. Bulutsu, Karina takımyıldızı yönünde Dünya'dan yaklaşık olarak 6.500 ilâ 10.000 ışık yılı uzaklıkta bulunmaktadır ve çoklu O-tipi yıldızlar içerir.

<span class="mw-page-title-main">IC 2602</span>

IC 2602 Karina takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 479 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir açık yıldız kümesi. Abbe Lacaille tarafından 1751 yılında Güney Afrika'da keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çift kutuplu bulutsu</span>

Çift kutuplu bulutsu, simetrik bir eksende iki loblu bir görünüm ile karakterize olan kendine özgü bir bulutsu oluşumudur. Tamamı olmasa da pek çok gezegenimsi bulutsunun çift kutuplu bir yapı sergilediği gözlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eta Eridani</span>

Eta Eridani, Irmak takımyıldızı içinde yer alan ve yaklaşık olarak 136 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldızdır. Tayf sınıfı K1 III-IV olan yıldızın görünen parlaklığı +3,89 kadirdir.

<span class="mw-page-title-main">Tabanca Yıldızı</span>

Tabanca Yıldızı, Samanyolu Gökadası'nın bilinen aydınlatma gücü en yüksek yıldızlarından bir mavi üstündevdir. Galaksi merkezi'nde bulunan Beşiz Kümesi içindeki pek çok büyük kütleli genç yıldızdan birisidir. İsmini aydınlatmış olduğu Tabanca Bulutsusu'ndan alır. Yıldız, Yay takımyıldızı içinde yaklaşık olarak 25.000 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Yıldızlararası tozun soğurucu etkisiyle gizlenmemiş olsaydı, 4. kadirden bir yıldız olarak çıplak gözle gözlemlenebilecekti.

<span class="mw-page-title-main">Eta Orionis</span>

Eta Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.113 ışık yılı uzaklıkta bulunan beşli yıldız sistemidir. Geleneksel isimleri arasında; Arapça ﺳﻴﻒ Seyf "kılıç", ﺟﺒﺎﺭ Cebbar (Algjebbah) "zorba, kudretli" ve Latince Ensis "kılıç" sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sahte süpernova</span>

Sahte süpernova, ilk bakışta görünen süpernova olarak görünen ancak progenitör yıldızı yok etmeyen yıldız patlamasıdır. Bu nedenle sahte süpernovalar ekstra güçlü nova sınıfında yer alırlar. Ayrıca Tip V süpernovalar, Eta Carinae benzerleri ve dev parlak mavi değişen patlamaları olarak da bilinirler.

<span class="mw-page-title-main">SN 2006gy</span>

SN 2006gy, NGC 1260 galaksisinde keşfedilen hipernova. Astronomların ölçümlerine göre süpernovanın patladığındaki mutlak parlaklığı -22 kadire ulaşmıştır. Bu parlaklık şu ana kadar gözlemleyebildiğimiz en parlak ve en büyük süpernova olarak kabul ediliyor. Bu parlaklık seviyesine ulaşabilecek bir yıldızın en az 150 Güneş kütlesine sahip olması gerekiyor. Bu büyüklükteki bir yıldız evrenin ilk zamanlarındaki yıldızların boyutuna yakın olduğu için bu süpernovadan öğreneceğimiz bilgiler ile evrenin ilk zamanlarındaki yıldızlar hakkındaki bilgimizi büyük ölçüde genişletebiliriz. California Üniversitesi'nden Nathan Smith bu süpernova hakkında şu sözleri söylemiştir:

Bu gerçekten çok büyük bir patlamaydı, tipik bir süpernovadan 100 kat daha fazla enerji salınımı oluştu.

Homunculus, simya yoluyla yaratılan yapay bir insan ya da çağdaş bilimde, bir sistemin işleyişini göstermek için kullanılan bir insan ya da küçük yaratık temsilidir.

Bir homunculus, orijinal olarak kilden yapılmış maketler veya küçük heykeller olarak tasvir edilen bir insan temsilidir. On altıncı yüzyıl simyasında ve on dokuzuncu yüzyıl kurgusunda popüler hale gelen bu kavram, tarihsel olarak minyatür, tamamen şekillendirilmiş bir insanın yaratılmasına atıfta bulunmuştur. Kavramın kökleri preformasyonizmin yanı sıra daha önceki folklor ve simya geleneklerine de dayanmaktadır.