İçeriğe atla

Homofobi

"Tanrı ibnelerden nefret eder." yazılı pankartı tutan bir homofobik

Homofobi, eşcinsellere veya eşcinselliğe karşı duyulan nefret, önyargı, hoşnutsuzluk, korku veya ayrımcılıktır.[1][2][3] Geniş manası ile diğer cinsel yönelimlere sahip olan LGBT kişileri de içerir. Sıfat olarak, homofobisi olan kişiler homofobik olarak anılır. Homofobik davranış ilkelerini sergileyen kişinin gerçekleştirdiği eylemler bütünü "homofobi" sadece psikiyatrik bir kavram değildir. Her 48 saatte bir, eşcinsel bir kişinin homofobiyle bağlantılı şiddete maruz kalarak öldürüldüğü tahmin edilmektedir.[4] Uluslararası Af Örgütü'ne göre yaklaşık 70 ülkede eşcinsellere şiddet uygulanmaktadır ve 8 ülkede eşcinsellere idam cezası verilmektedir.[5]

Etimoloji

Homofobi sözcüğü ilk kez 1969'da bir Time dergisi makalesinde kullanılmıştır. Yunanca homos (aynı) kökünden gelen homoseksüel ile phobos (korku) sözcüklerinin birleşiminden türetilmiştir.[1][6] Yunanca homo- (aynı) öneki zaman zaman Latince Homo (insan) sözcüğü ile karıştırılır.

Homofobiye ilişkin ilk psikolojik kavramsallaştırmalarda, homofobi olgusu, zihinsel bir düzensizlik olarak ve eşcinsellere/eşcinselliğe ilişkin irrasyonel korkularla ilişkilendirilerek anlaşılmaya çalışılmaktaydı; bu anlamda diğer fobi türleri gibi, son çözümlemede bireysel düzeyde cereyan eden bir düşünce bozukluğu olarak ele alındı.[7] Günümüzde ise bireysel düzeydeki irrasyonel bir korku veya inanç yerine kültür ve anlam sistemleriyle, kurumlar ve sosyal geleneklerle ilişkili olarak ele alınması gereken, politik bir alanda oluşan, gruplar arası bir sürece işaret etmektedir.[8]

Türk Dil Kurumu sözlüğünde "homofobi" kelimesi bulunmamaktadır,[9] ama Dil Derneği sözlüğünde "eşcinsellik korkusu" olarak tanımlanır.[10]

Homofobik hakaretler

Homofobi uluslararası bir kavramdır ve birçok dilde homofobik argo sözcükler ve hakaretler mevcuttur. Türkçede sıklıkla homofobik şekilde kullanılan ibne sözcüğü, TDK sözlüğüne göre "edilgin eşcinsel erkek" anlamına gelir[11] ve kökeni "kız çocuk" anlamına gelen[12] Arapça ابنة (ubne) kelimesidir.[11] Gündelik kullanımda ibne kelimesi, eşcinsel olmasa bile birisini aşağılamak için sıkça kullanılmaktadır. Türkçede bazı diğer homofobik sözcükler top,[13] oğlancı[14] ve kulampara[15] dır.

Bazı devletlerde homofobik hakaretler "nefret suçu" kapsamına girer ve cezai yaptırımla karşılaşılabilir.

Nedenleri

Homofobinin nedenleri toplumsal, dini, ideolojik ya da psikolojik olabilir. Homoseksüel ilişkinin birçok dinde veya mezhepte lanetlendiği, dini metinlerde Sodom ve Gomora örneğinde olduğu gibi homoseksüelliğin kabul gördüğü toplumların tanrı tarafından cezalandırıldığı öne sürülmüştür. Küçük yaştan itibaren kendini dinsel öğretinin içinde bulan birey, okudukları ve duyduklarının ışığında küçük yaşta homofobik yaklaşımlar içerisine girebilir.

Hukuki durum

Dünyada eşcinselliğin yasal durumu: Eşcinselliğin serbest olduğu ülkeler
  Eşcinsel çiftlerin resmî tanımaları yok
  Diğer ülkelerden evlilik cüzdanları kabul edilmektedir
Eşcinselliğin yasadışı olduğu ülkeler
  Ufak ceza
  Büyük ceza
  Ömür boyu hapis cezası

Suç statüsü

Birçok ülkede eşcinsellik bir suç olarak kabul edilmektedir, fakat son yıllarda eşcinselliği suç olarak gören ülkelerin sayısı hızla azalmaktadır.[16] Uluslararası Af Örgütü'ne göre 2007'den beri yaklaşık 70 ülkede eşcinselliğe ceza verilmektedir.[5]

Hapis cezası

Sağdaki haritada göründüğü gibi Hindistan, Afrika'nın bazı bölgeleri, Guyana, Jamaika, Kuzey Kore, Malezya, Papua Yeni Gine, bazı Orta Asya devletleri ve birçok Müslüman ülkede (Orta Doğu ve Kuzey Afrika) eşcinsellik kanunen hapis cezasıyla cezalandırır.

İdam cezası

Eşcinsel ilişki veya herhangi bir livâta hareketinde bulunanlara idam cezası verilen ülkeler şunlardır: Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, İran, Moritanya, Nijerya'nın kuzeyindeki bazı eyaletleri, Somali, Sudan, Katar ve Yemen.[5][17]

Birleşik Arap Emirlikleri'nde nikâh dışı cinsel ilişkiler idam cezası ile cezalandırılabilir. Federal Ceza Kanunu'nun, kadınların ve erkeklerin ırzına geçilmesi hakkındaki 354. maddesinin, iki erkek arasında rıza ile gerçekleşen ters ilişkiyi de kapsadığı düşünülebilir.

Afganistan gibi şeriatla yönetilen ve eşcinsellik hakkındaki yasaların belli olmadığı bazı ülkelerde livâta, recm ile idam cezasıyla cezalandırılır.

Katar Sadece Müslümanlara uygulanan şeriat kanunlarına göre evlilik dışı tüm ilişkiler cinsel yönelime bakılmadan ölüm cezasıyla cezalandırılabiliyor.[17]

Irak Yürürlükte bir yasa bulunmasa da, şeriat kanunlarına dayandırılarak bazı militanlar tarafından öldürülen ve bazı yargıçlar tarafından ölüm cezası verilen eşcinseller var.[17]

Homofobik cinayetler

Eşcinselliğin kanunen yasak olmadığı fakat homofobinin çok yaygın olduğu bazı ülkelerde LGBT kişileri hedef alan cinayet sayısı oldukça yüksektir. Bunlar genellikle nefret suçu kapsamında değerlendirilir. Örneğin 2007 yılında 122 homofobik cinayet işlenen Brezilya, dünyanın en yüksek LGBT cinayeti oranına sahiptir. Bu ülkedeki kurbanların neredeyse yarısı transeksüellerdir. Resmî istatistikler bulunmadığı için bazı LGBT eylemcileri bu sayının daha yüksek olduğunu ileri sürmektedir. Brezilya'dan sonra, senede 35 homofobik cinayetle Meksika ve bundan sonra 25 cinayetle Amerika Birleşik Devletleri gelir.[18]

İşyerinde ayrım

Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından hazırlanan 10 Mayıs 2007'de sunulan bir rapora göre LGBT kişiler işyerlerinde sıklıkla ayrım veya sözlü, psikolojik ve fiziksel tacize maruz kalmaktadırlar. Tüm dünyada birçok iş adayı sırf LGBT oldukları için işverenler tarafından reddedilmektedir.[19] Bu nedenle özellikle homofobinin yaygın olduğu ülkelerde LGBT kimseler arasında işsizlik, geçim sıkıntısı veya iş bulabilmek için cinsel yönelimini gizlemek oldukça yaygındır.

Dünyada homofobi

"Eşcinsellik, toplum tarafından kabul edilmesi gereken bir hayat biçimi mi?" sorusuna "Evet" diyenlerin ülkelere göre yüzdeleri (2007):
  %81 - %90
  %71 - %80
  %61 - %70
  %51 - %60
  %41 - %50
  %31 - %40
  %21 - %30
  %11 - %20
  %1 - %10
  bilgi yok

Türkiye

2012 LGBT onur yürüyüşü, Taksim. Sağ üstte "Velev ki ibneyiz" yazılı homofobi karşıtı döviz.

Türkiye'de eşcinsellik kanunen yasak değildir ancak toplumda genel olarak olağan dışı ve kabul edilemez olarak algılanmaktadır.[20] Türkiye'de homofobinin oldukça yaygın olduğunu gösteren araştırma bulguları vardır.

2007 yılında Pew Research Center tarafından 47 ülkede uygulanan bir ankette homofobi ile ilgili iki cümleden hangisinin kendi görüşlerine daha yakın olduğu sorulduğunda Türkiye'den katılımcıların %14'ü "Eşcinsellik, toplum tarafından kabul edilmesi gereken bir hayat biçimidir" görüşünün; %57'si ise "Eşcinsellik, toplum tarafından kabul edilmesi gereken bir hayat biçimi değildir" görüşünün kendi görüşüne daha yakın olduğunu ifade etmiştir.[21] Aynı araştırma sonuçlarına göre "Eşcinsellik, toplum tarafından kabul edilmesi gereken bir hayat biçimidir" görüşüne yakın hissedenlerin oranı, Ortadoğu ülkelerinden ikisinde - İsrail'de (%38)[21] ve Lübnan'da (%18)- Türkiye'dekinden yüksektir[21] Batı Avrupa'da ise eşcinselliğe çok daha geniş bir hoşgörü ile yaklaşılmaktadır.

Bahçeşehir Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Yılmaz Esmer'in 2009 yılında hazırladığı "Radikalizm ve Aşırıcılık" adlı araştırması kapsamında 34 ilde 1715 kişiye sorulan "Kiminle komşu olmak istemezsiniz?" sorusuna katılımcıların %87'si "eşcinsel" kişiler olarak yanıt vermiştir.[22]

Türkiye'de de bazı eşcinseller toplumsal baskı nedeniyle, ailelerinden dışlanmakta, işlerini kaybetmekte, toplumun düşmanca davranışlarına maruz kalmakta ve baskı görmektedir. Bu ön yargılı tutum ve davranışlar nedeniyle Türkiye'de birçok eşcinsel birey, aile içinde, ilişkilerinde ve kendi cinsel yönelimini bilen arkadaşları içinde huzursuz hissetmektedirler. Bu yaşantılar bireylerin, depresyon, kaygı gibi psikolojik sorunları heteroseksüellere oranla daha fazla yaşamalarına neden olmaktadır.[20]

Yasal olarak eşcinselliği ya da eşcinsel örgütlenmeyi yasaklayan herhangi bir yasa yoktur. Ancak 29 Mayıs 2008'de merkezi İstanbul'da olan Lambdaistanbul adlı bir LGBT hakları grubu, Anayasa'nın ailenin korunmasına ilişkin 41. maddesi ile Türk Medeni Kanunu'nun Hukuka veya ahlaka aykırı amaçlarla dernek kurulamaz hükmünü içeren 56. maddesine aykırı olduğu sebebiyle mahkeme kararı tarafından kapatıldı.[23] Bu karar birçok insan hakları örgütü tarafından eleştirildi. Özellikle İnsan Hakları İzleme Örgütü, mahkemenin taraflı davrandığını ve bu kararın demokratik haklara ve örgütlenme özgürlüğüne karşı olduğunu söyledi.[24]

2010 Mart ayında AK Partili Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf'ın "Eşcinsellik hastalıktır ve tedavi edilmelidir," şeklindeki sözleri çeşitli LGBT örgütler ve insan hakları savunucuları tarafından eleştirildi.[25]

Batı Avrupa

Birçok Batı Avrupa devletinde homofobinin nefret suçu kapsamında olmasına ve cezai yaptırımlar bulunmasına rağmen homofobi hâlen diğer Avrupa devletlerinde de mevcuttur.

6 Ekim 2002'deki bir kamusal etkinlikte, eşcinsel Paris belediye başkanı Bertrand Delanoë karnından bıçaklandı. Delanoë tehlikeyi atlattı ve birkaç gün sonra görevine geri döndü. Saldırgan ilk sorgusunda "siyasetçilerden ve özellikle eşcinsellerden" nefret ettiğini söyledi.[26][27]

Homofobiye bağlı intihar oranı özellikle eşcinsel gençlerde çok yüksektir. Birleşik Krallık'ta Stonewall adlı eşcinsel hakları örgütü tarafından yapılan bir ankete göre genç eşcinsellerin %17'si ölümle tehdit edilmiş ve %12'si cinsel istismar yaşamıştır.[28] Bazı araştırmalara göre İrlanda'da eşcinsel gençlerin üçte biri intihar etmeye çalışmış; İskoçya'da 15 ve 26 yaşları arası eşcinsellerin yarısı intihar etmeyi düşünmüş; Fransa'da 20 yaşın altındaki eşcinsel erkeklerin %27'si intiharı denemiş; İtalya'da eşcinsellerin %13'ü intihar etmeye çalışmıştır. Belçika'da 15 ve 25 yaşları arasındaki eşcinsel gençlerin intihar riski oranı diğer kişilere nazaran beş kat daha yüksektir.[29][30] Almanya'da 15 ve 27 yaşları arası eşcinsellerin %18'i en az bir kere intihar etmeyi denemiş, %66'sı kendi aileleri tarafından fiziksel veya sözlü istismar yaşamış, %27'si öğretmenler tarafından baskı görmüştür. 2007'de yapılan bir araştırmaya göre eşcinsellerin en az %30'da biri son 12 ay içerisinde hakarete maruz kalmış, tehdit edilmiş veya saldırıya uğramıştır.[31]

Bazı ülkelerde okullarda homofobiyi önlemek için çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Örneğin İspanya'da DecideT adlı LGBT hakları grubu homofobik baskı ve yıldırmayı engellemek amacıyla bir rehber yayınladı.[32]

Batı Avrupa'da homofobi, sporda da çok yaygındır. Özellikle ragbi, futbol gibi maço kabul edilen spor camialarında çok sınırlı sayıda sporcu eşcinselliğini açığa vurmaya cesaret edebilmiştir. Bunun istisnalarından futbolcu Justin Fashanu, 1990 yılında eşcinselliğini ilân ettikten sonra hayranlarından, ailesinden ve takım arkadaşlarının dışlama ve hakaretlerine maruz kaldı. Kardeşi John Fashanu, onu alenen kardeşlikten reddetti.[33] Justin Fashanu 3 Mayıs 1998'de intihar etti[31] ve geride şu notu bıraktı:

"...Suçlu olduğumu sanıyorum. Arkadaşlarımı ve ailemi daha çok utandırmak istemiyorum... Umut ediyorum ki çok sevdiğim İsa Mesih beni nezaketle karşılar, nihayet huzur bulurum."[34]

Arnavutluk millî futbol takımının eski menajeri Otto Barić, kendi takımında eşcinsel bir futbolcunun yer almasına asla izin vermeyeceğini ilân etti; 31 Temmuz 2007'de, UEFA tarafından homofobi nedeniyle 3.000 Euro para cezasına çarptırıldı.[35]

Sporda homofobi sadece futbola has bir şey değil. Eşcinsel olan Berlin belediye başkanı Klaus Wowereit, şehrin yerel buz hokeyi takımını olan Berliner Eisbäre'nın maçlarından birini seyretmeye gittiği zaman karşı takımın taraftarları "Hauptstadt der Schwulen, wir sind die Hauptstadt der Schwulen" ('İbnelerin başkenti') şeklinde tezahürat yaptılar.[31]

Güney Afrika

Güney Afrika'da eşcinsel evliliğin yasal olması ve birçok antihomofobi yasanın mevcut olmasına rağmen Güney Afrika toplumu arasında eşcinsellik konusu hakkında hâlâ olumsuz görüşler bulunur. Lezbiyenlere erkekler tarafından yapılan "düzeltici tecavüz" ülkede çok yaygın bir nefret suçudur.

İran

İran'da eşcinsellik idam cezasıyla cezalandırılmaktadır.[36][37][38] Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad İran'da "böyle bir fenomen" bulunmadığını iddia etmiştir.[39][40] 19 Temmuz 2005'te Meşhed kentinde, eşcinsel ilişkide bulundukları gerekçesiyle Mahmud Asgari ve Ayaz Marhoni, 228 kere kamçılanıp büyük bir kalabalığın önünde asılarak idam edildiler.[41][42] Onları kurtarmak amacıyla yapılan uluslararası başvurular yanıtsız kaldı.[43][44] İran hükûmeti bu adamları, küçük bir çocuğa tecavüz ettikleri için astığını ileri sürdü, fakat sonradan İranlı kaynaklar bunu yalanlayarak ve hükûmetin bu iddiaları uydurduğunu iddia etti.[45]

Polonya

Kazimierz Marcinkiewicz (soldaki) ve Lech Kaczyński.

Polonya homofobi sebebiyle sıkça eleştirilmektedir. Eleştirilerden (özellikle insan hakları örgütleri ve AB kurumları) bir tanesi cumhurbaşkanı Lech Kaczyński'nin başkent Varşova'da ve Poznań kentinde bir gey onur yürüyüşünün yapılmasına izin vermemesine yöneliktir. Hukuk ve Adalet Partisi'nden olan Kaczyński, Cumhurbaşkanlığı için aday olunca Polonya'da birçok eşcinselin ülkeyi terk edeceğini söylemişti. Bu hükûmetin idaresi altında aşağıdaki ifadeler kullanılmıştır:[46][47][48]

"Eğer biri diğerlerine eşcinselliğini bulaştırmaya çalışırsa, devletin araya girmesi gerekir."
Kazimierz Marcinkiewicz, Polonya başbakanıyken.
"Eşcinselliğin vahşi propagandasını, hoşgörü istekleriyle karıştırmayın. Bu bir tür deliliktir ve bundan dolayı hükûmet, şüphesiz onlar (eşcinseller) için karanlık bir gece olacaktır."
Kazimierz Michał Ujazdowski, Kültür Başkanı ve Hukuk ve Adalet Partisi'nin bir üyesi.
"Eşcinsel davranışlar felaket, boşluk ve soysuzlaşmaya yol açar."
–Teresa Łecka, Millî Öğretmen Eğitimi Merkezi'nin başkanı.
"Eğer anormal kişiler gösteri yaparlarsa, coplanmaları gerekir."
–Wojciech Wierzejski, Polonya Parlamentosu'nun bir üyesi, Varşova'da yasaklanan gey onur yürüyüşü hakkındaki görüşleri.
"Eşcinsel evlilikler yasallaştırılamaz, zira uygarlığımızı tehdit etmektedirler."
–Bir eğitim sorumlusu.[]

Rusya

Rusya'da homofobi yaygındır.[49] Rusya'daki bugün görülen homofobinin kaynağının Joseph Stalin dönemindeki uygulamalar olduğu ileri sürülmüştür.[50] Ülkede yaşanan bazı homofobik olaylar şunlardır:

27 Mayıs 2007'de, gey ve lezbiyenlerden oluşan bir grup, Moskova Şehir Konseyi'ne yasaklanan gey onur yürüyüşünün serbest bırakılması için dilekçe vermeye çalıştıklarında aşırı milliyetçiler ve Ortodoks radikaller tarafından hakaret ve saldırıya uğradılar.[51] Yetkililer 20 eşcinseli tutukladılar.[51] Moskova belediye başkanı yürüyüşü "şeytanî bir hareket" olarak tanımladı.[51]

Avrupa'daki eşcinsellerin yakından takip ettiği Eurovision Şarkı Yarışması'nın 2009'da Moskova'da yapılacak olması, Rusya'daki eşcinselleri "Slavic Pride" adı altında bir onur yürüyüşü yapmaya cesaretlendirmişti. Ancak bu yürüyüşün yapılmasına izin verilmedi. 16 Mayıs 2009'da "yasadışı" şekilde toplanan göstericiler polis tarafından şiddet kullanılarak dağıtıldı, 40 kadar eylemci tutuklandı.[52]

İngiliz gazeteci Pablo Uchoa, BBC'de 2018'de yayımlanan bir yazısında eşcinsellere karşı olanların iddialarının temelinde dini metinler ve kültürel dogmalar olduğunu vurgulamıştır.[53] Yazıya göre 2012 yılında Moskova'da eşcinsellerin gittiği bir gece kulübü silahlı adamlar tarafından basılıp, tahrip edildiğinde bir Rus rahip "Kutsal metinler bize geleneksel yönelimi olmayan herkesin taşlanması gerektiğini emrediyor" sözleriyle saldırıyı desteklediğini ifade ederken, Rus Ortodoks Kilisesi'nin resmî sözcüsü Vahtang Kipşidz ise BBC ile yaptığı röportajda "İncil'de herhangi bir günah işleyenlerin taşlanmasını destekleyen herhangi bir şey yok." demiş ve bazı insanların kutsal metinleri yanlış anladığını ve şiddet için bahane olarak kullandığını ifade etmiştir. 2018 yılında Rusya'da yapılan bir araştırmanın sonuçlarına göre halkın ortalama yüzde 63'ü LGBTİ'lerin toplumsal değerlerini yıktıklarını düşünmeye devam ediyor.[54]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "homophobia." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  2. ^ "Homophobia 21 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Merriam-Webster Dictionary. 12 Ekim 2008.
  3. ^ "Homophobia 5 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." Babylon Dictionary. 12 Ekim 2008.
  4. ^ (İspanyolca) El Mundo 24 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Cada 48 horas se produce un asesinato homófobo en el mundo
  5. ^ a b c (İspanyolca) El País - AI denuncia que más de 70 países persiguen aún a los gays y ocho los condenan a muerte
  6. ^ Oxford English Dictionary [1] 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. de belirtildiğine göre: Time 31 Oct. 61/3 (1969) "Such homophobia is based on understandable instincts among straight people, but it also involves innumerable misconceptions and oversimplifications."
  7. ^ Şah, U. (2012). Eşcinselliğe, biseksüelliğe ve transseksüelliğe ilişkin tanımlamaların homofobi ve LGBT bireylerle tanışıklık düzeyi ile ilişkisi. Psikoloji Çalışmaları Dergisi, 32(2), 23-49.
  8. ^ Göregenli, M. (2006). Gruplararası ilişki ideolojisi olarak homofobi. Kaos GL, Geylerin ve lezbiyenlerin sorunları ve toplumsal barış için çözüm arayışları içinde (142-148). Ankara: Kaos GL Kitapları.
  9. ^ Türk Dil Kurumu 27 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sesli Türkçe Sözlüğü
  10. ^ Dil Derneği sözlüğünde Homofobi 19 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kelimesi. 12 Ekim 2008'de erişilmiş.
  11. ^ a b Türk Dil Kurumu 27 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - ibne
  12. ^ Vikisözlük'te ابنة kelimesi.
  13. ^ Top - Bakınız: Türk Dil Kurumu 27 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Vikisözlük
  14. ^ Oğlancı - Bakınız: Vikisözlük
  15. ^ Kulampara - Bakınız: Türk Dil Kurumu 27 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  16. ^ (İspanyolca) El Mundo 6 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - La homosexualidad sigue estando penalizada en 83 países
  17. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2016. 
  18. ^ (Fransızca) Têtu 12 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Le Brésil, «champion du monde d'assassinats d'homosexuels»
  19. ^ (İspanyolca) El País 13 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Ni gordos, ni gays, ni fumadores
  20. ^ a b Nuray Sakallı, The relationship between sexism and attitudes toward homosexuality in a sample of Turkish college students, Journal of Homosexuality, 2002, 42. sayı.
  21. ^ a b c (İngilizce) Pew Research Center - Pew Global Attitudes Project 2007 14 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  22. ^ "Can Dündar'ın sunduğu "Radikalizm ve aşırıcılık" araştırması konulu Neden programının metni". NTVMSNBC. 2 Haziran 2009. 12 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2009. 
  23. ^ BBC Türkçe 9 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Lambdaistanbul'a kapatma kararı
  24. ^ İnsan Hakları İzleme Örgütü - Türkiye: Yargı Taraflı Davrandı ve Lambda İstanbul'un Feshine Karar Verdi 7 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  25. ^ "Homofobi bir hastalık mı?". Radikal. 21 Mart 2010. 30 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2010. 
  26. ^ (İngilizce) BBC News 6 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Paris mayor's attacker 'hated gays'.
  27. ^ (İspanyolca) NaciónGay 8 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - El agresor del alcalde de París anuncia que no le gustan los políticos y particularmente los gays.
  28. ^ (İngilizce) 365Gay.com 29 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - 17 Percent Of UK Gay Students Threatened With Death
  29. ^ (İngilizce) C. Bagley ve P. Tremblay 6 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Suicidal behaviors in homosexual and bisexual males.
  30. ^ (İngilizce) C. Bagley ve P. Tremblay 13 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - GLB Suicide Problems in Europe?.
  31. ^ a b c (Almanca) Die Zeit gazetesinin "Schwulsein heute - ganz normal? 9 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." makalesi.
  32. ^ (İspanyolca) Enkidu Magazine 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - DecideT edita la primera guía multimedia para evitar la homofobia en la escuela.
  33. ^ (İngilizce) BrianDeer.com 15 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Brian Deer on Justin Fashanu, page 3
  34. ^ (İngilizce) Vicky Powell, "Suicide note increases speculation over death of Justin Fashanu", Gay Times, 237. sayı, Millivres Yayımcılık, Haziran 1998
  35. ^ (İspanyolca) El País gazetenin basılmış sürümünün 31 Temmuz 2007 sayısındaki "Multado por homofobia el técnico de Albania" adlı makale.
  36. ^ (İngilizce) IRQO.net - Islamic Republic of Iran's punishment code on Homosexuality 27 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  37. ^ (İngilizce) Advocate.com - A tale of persecution in Iran 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  38. ^ (İngilizce) Gay City News - Human Rights in Iran 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  39. ^ (İspanyolca) El País - no tenemos homosexuales como en su país (EEUU). No tenemos ese fenómeno
  40. ^ MedyaKronik - İran'da eşcinseller var! 29 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 31 Ekim 2008 tarihinde erişildi.
  41. ^ (İspanyolca) El País - Irán ahorca a dos hombres por mantener relaciones homosexuales
  42. ^ (İngilizce) Gay City News - Two Hangings and Iranian Homosexuality 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  43. ^ (İngilizce) Kim, R (2005.), The Nation - "Witness to an Execution" 4 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  44. ^ (İngilizce) New York Blade Online - Mixed reports on Iranian teen hangings 31 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  45. ^ (İngilizce) 365Gay.com 26 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  46. ^ (İngilizce) Uluslararası Af Örgütü - Polonya ve Letonya'da homofobi 19 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  47. ^ (İspanyolca) AGmagazine 25 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Ex comunismo y homofobia en el este de Europa
  48. ^ (İspanyolca) 20minutos.es 6 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Un responsable de educación polaco dice que el matrimonio homosexual no puede legalizarse porque "destruirían nuestra civilización"
  49. ^ "Homophobia in Russia: 'I thought my daughter was a monster'". 10 Ekim 2017. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021. 
  50. ^ "Irina Roldugina: 'In Russia, rabble-rousing specifically targets homosexuals'". Dw.com. 17 Mayıs 2017. 19 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021. 
  51. ^ a b c (İspanyolca) El País - Detenidos veinte activistas tras el orgullo gay en Moscú 7 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  52. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2009. 
  53. ^ "Homofobiyi tedavi etmek mümkün mü?". BBC News Türkçe. 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021. 
  54. ^ "Majority of Russians believe gays conspiring to destroy country's values, poll finds". NBC News (İngilizce). 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Gey, eşcinsel anlamında bir sıfat, terim ve isim. Genellikle eşcinsel erkekleri belirtmek üzere kullanılan terim, aynı zamanda eşcinsel kadınları tanımlamak için de kullanılmaktadır. Türkçeye İngilizcedeki "gay" kelimesinden; İngilizceye ise Eski Fransızcadaki "gai" kökeninden geçmiştir. Aslen "neşeli, umursamaz" ve "canlı renkli, gösterişli" anlamlarına gelen gey terimi ilk olarak 1960'lı yıllardan itibaren erkek eşcinseller tarafından kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İngilizcedeki "gay" kelimesinin diğer anlamlarında kullanımı da zamanla yok olmaya yüz tutmuştur. Kadın eşcinsel anlamına gelen lezbiyen kelimesi ise 1800'lü yıllardan beri kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eşcinsellik</span> Aynı cinsiyetteki insanlar arasındaki romantiklik, cinsel çekim ya da cinsel davranış

Eşcinsellik veya homoseksüellik, aynı cinsiyetteki insanlar arasındaki romantizm, cinsel çekim ya da cinsel davranıştır. Eşcinsellik, bir yönelim olarak “kişiyi ağırlıklı olarak ya da tümüyle kendisiyle aynı cinsiyette olan kişilere karşı romantik ya da cinsel çekimleri yaşamaya yönlendiren kalıcı kişisel nitelik” olarak ifade edilir. Aynı zamanda kişiyi bu çekimlere dayanan davranışlarla ilişkili kimlik hissi ve bu çekimleri paylaşan diğer kişilerden oluşan topluluğa olan üyeliğini de tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">LGBT</span> Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireyler için kullanılan kısaltma

LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.

İspanya'da eşcinsel evlilik, 2004'te İspanya'nın yeni seçilen sosyalist hükûmetinin başbakanı José Luis Rodríguez Zapatero önderliğinde, eşcinsel evliliğin ve eşcinsel çiftlerin evlat edinebilmesinin yasallaştırılması için kampanya başlatması sonucunda 2005 yılında yasallaştı. Birçok tartışmadan sonra, 30 Haziran 2005'te İspanya Parlamentosu'nda eşcinsel evliliğine izin veren bir yasa hazırlandı ve 2 Temmuz 2005'te yayımlandı. 3 Temmuz 2005'te eşcinsel evlilik İspanya'da resmîleşti.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de LGBT hakları</span> Türkiyede lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireylerin hakları

Türkiye'de lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler diğer vatandaşlara göre dezavantajlı durumdadırlar. Türkiye eşcinsel ilişkileri tanısa da medeni kanununda cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliği gibi bir ifadeye yer vermez ve eşcinsel çiftlerin birlikteliklerini yasal zeminde tanımaz. 2013 yılında ILGA-Europe, Türkiye'yi LGBT haklarının korunması konusunda 49 ülke arasında 39. sıraya yerleştirmişti ancak 2024 yılında 46. sıraya geriledi. Türkiye'yi sıralamada sadece Azerbaycan ve Rusya takip etti.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda'da LGBT hakları</span>

İrlanda'da LGBT hakları, İrlanda sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir.

Gey dostu; LGBT kültürü içerisinde eşcinseller arasındaki bireysel ilişkileri ifade eden eşcinsel ilişki ve eşcinsel seksi destekleyen, tüm yönelimlere saygılı olan, eşit davranan ve onları yargılamayan bir çevre yaratmak amacıyla eşcinsellere ve LGBT topluluğunun her üyesi dahil olmak üzere; açık ve onları hoş karşılayan, diğer mekanlardaki olabilecek homofobik tavırlara ve yasaklara karşı gey mekanları, politikaları, insanları veya kurumları ifade eder. Gelişmiş batı ülkelerinde ve yine birçok medeni ülkede eşcinsellerin kendilerini rahat hissettikleri, onlara özel; saunalar, sinemalar ve gey dostu konaklama ile diğer LGBT mekanları bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtlığı Günü</span>

Uluslararası Homofobi ve Transfobi Karşıtlığı Günü, homofobi ve transfobiye karşı mücadele etmek amacı ile kutlanan bir gün. Her sene 17 Mayıs'ta çeşitli aktivitelerle kutlanır. Günün amacı bireyleri bilinçlendirmek, LGBT hakları lehine gösteri ve yürüyüşlerle LGBT hakları ihlallerine, ayrımcılığa ilgiyi teşvik etmek ve uluslararası etkinlikler koordine ederek sesini duyurmaktır. BM'de "LGBT İnsan Hakları Uluslararası Konferansı" düzenlenmiş ve LGBT hakları Montreal Bildirgesi yayınlanmıştır. Bildirge, bütün ülkelerin bu günü tanımalarını talep eder ancak şu ana kadar Avrupa Birliği ve Brezilya bu günü resmî seviyede tanımışlardır.

Dünya çapında LGBT hakları örgütleri listesi. Bir bölümü genel LGBT haklarını savunurken bazıları çeşitli uzmanlık alanları dahilinde çalışmakta olan örgütlerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Afrika'da LGBT hakları</span>

Afrika'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları dünyanın diğer bölgeleriyle kıyaslandığında oldukça kısıtlıdır. BBC eşcinselliğin 38 Afrika ülkesinde yasa dışı olduğu tahmin etmektedir. 13 devlette ise eşcinsellik yasaldır ya da bu konuyla ilgili yasa yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa'da LGBT hakları</span>

Avrupa'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Dünyada eşcinsel evlilikleri yasallaştıran 10 ülkeden 8'i Avrupa'da bulunurken 14 ülke de medeni birliktelik ya da diğer bir tür eşcinsel birliktelik tanımasını yasalaştırmıştır. LGBT toplumunun edindikleri haklar dolayısıyla dünyanın diğer bölgelerine kıyasla Avrupa'dan memnuniyetinin yüksek olduğu inancı oldukça yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Ülkelerine göre LGBT hakları</span> Ülkelerin kendi topraklarındaki LGBT düşüncesine tesir eden yasaları

Lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT)'yi etkileyen yasalar ülkeden ülkeye, bölgeden bölgeye çok büyük farklılıklar gösterir. Kimi ülkeler eşcinsel evlilik, medeni birliktelik gibi hakları tanırken kimi ülkeler de ölüm cezası başta olmak üzere çeşitli cezalar uygulamaktadır. LGBT bireyler ile ilgili yasalardan bazıları LGBT evlat edinme, göç hakkı, Cinsel yönelimler ve askerlik hizmeti, ayrımcılık karşıtlığı, bireylere karşı şiddet, nefret suçları, oğlancılık (sodomi) ve adil, eşit olmayan reşit olma yaşı gibi yasalardır.

<span class="mw-page-title-main">LGBT'lere yönelik şiddet</span> LGBTlere yönelik bir şiddet

LGBT'lere yönelik şiddet, diğer adıyla eşcinsel, gey düşmanlığı, eşcinsel karşıt odaklı karşı cins tarafından uygulanan şiddettir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da LGBT hakları</span>

Azerbaycan'da LGBT hakları, Azerbaycan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Azerbaycan'da LGBT bireyler için hiçbir yasal güvence bulunmamakla birlikte ülke genelinde homofobik yaklaşım bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Asya'da LGBT hakları</span>

Asya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları dünyanın diğer bölgelerine göre daha sınırlıdır. Eşcinsellik bu kıtanın on bir ülkesinde yasa dışı kabul edilmektedir. Dokuz ülke eşcinsel kişilerin orduda bulunmalarına izin vermektedir. Yalnızca İsrail LGBT kişilere daha fazla hak sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sırbistan'da LGBT hakları</span>

Sırbistan'da LGBT hakları, Sırbistan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Sırbistan'da LGBT bireyler sık sık hukuki sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Erkek ve kadın hemcins cinsel aktivite Sırbistan'da yasal, ancak ülkede eşcinsel ilişki ve birlikteliklere yönelik anayasada ayrımcılık karşıtı bir yasa mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'da LGBT hakları</span>

Ermenistan'da LGBT hakları, 2003 yılından bu yana yasaldır ancak LGBT hakları ülkenin kuruluşundan bu yana değişmiş değildir. Eşcinsellik Ermenistan toplumunun bir kısmında tabu konusu olmaya devam etmekle birlikte LGBT bireyler için ayrımcılık karşıtı yasa yoktur. Erkek ve kadın hemcins cinsel aktivite cinsel rüşt yaşını gözetmek şartıyla yasaldır. Ancak ülkede eşcinsel ilişki ve birlikteliklere yönelik haklar ve anayasada ayrımcılık karşıtı bir yasa mevcut değildir. Yine ülkede eşcinsellik karşıtlığı yaygın olmasına karşın ülke genelinde ihbar olmaması da dikkat çekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihi</span>

Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihi, Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihini konu alır. Sovyetler Birliği'nde eşcinselliğin durumu üç ana dönemde incelenir. Ekim Devrimi sonrası dönemde 1917-1933 arasında homoseksüellik suç olmaktan çıkarılarak eşcinseller kanun önünde önceki ve sonraki döneme göre daha avantajlı bir konuma sahip olmuştur. Bu yılların akabinde Stalin döneminden itibaren kanunlarca "hastalık" olarak nitelendirilmiştir. 1934-1986 yılları arasında yeniden suç kapsamına alınarak kamuoyuna duyurulmaksızın kovuşturma ve hukuki süreçlere tabi tutulmuştur. 1987-1990 yılları arasında ise kamuya açık tartışmalara izin verilmiş; bilim, akademi ve edebiyatta çeşitli konularla ele alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lübnan'da LGBT hakları</span>

Lübnan'da LGBT bireyler, LGBT olmayan bireylerin uğramadığı yasal ve sosyal zorluklarla yüz yüze gelmektedir. Buna rağmen, Arap Dünyası'nın diğer ülkelerine göre çok daha fazla özgürlüklere sahiptirler. Çeşitli mahkemeler, Lübnan Ceza Kanunu'nda "doğanın yasalarına aykırı" cinsel ilişkileri yasaklayan 534. maddenin LGBT bireyleri tutuklamak için kullanılmaması gerektiği sonucuna varmış; bu nedenle eşcinsellik de facto olarak yasaldır.

<span class="mw-page-title-main">Romanya'da LGBT hakları</span>

Romanya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan insanların karşılaşmadığı yasal zorluklar ve ayrımcılığa uğrayabilir. Romanya toplumunun LGBT vatandaşların haklarına dair tutumu genel olarak muhafazakârdır. Buna rağmen, 2000 yılından beri ülkede LGBT hakları mevzuatı konusunda büyük değişimler yer almıştır. Son yirmi yıl içerisinde eşcinsellik yasak olmaktan çıkarıldı, kapsamlı ayrımcılık karşıtı yasalar uygulandı, cinsel rüşt yaşı eşit yapıldı ve homofobik nefret suçlarına karşı yasalar sunuldu. Üstelik Bükreş'teki senelik onur yürüyüşü ve Kaloşvar'daki "Gay Film Geceleri" gibi etkinliklerin düzenlenmesiyle, LGBT topluluklarının görünürlüğü artmıştır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, 2006'da Romanya'yı "cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı hak ihlâlleriyle mücadele etmekte örnek verici ilerlemeler" kaydeden beş ülkeden biri olarak nitelendirdi. Pew Research Center'ın 2016 yılında yaptığı bir ankette, Romanyalıların yüzde 85'i, eşcinselliğin toplum tarafından kabul edilmemesi gerektiği görüşündeydi.